Me Yalololoma na Tamata ni Kalou

“Cava tale sa taroga maivei iko ko Jiova, mo caka dodonu ga, ka mo vinakata na yalololoma, ka mo yalomalumalumu talega ni drau lako vata kaya na nomu Kalou?”​—MAIKA 6:8.

1, 2. (a) Na cava e sega ni kurabuitaki kina ni namaka o Jiova mera dau yalololoma nona tamata? (b) Na taro cava me baleta na yalololoma meda vakasamataka?

E KALOU yalololoma o Jiova.a (Roma 2:4; 11:22) Sa na dua mada ga na ka nodrau vakavinavinakataka o Atama kei Ivi na nona yalololoma! Ena were o Iteni, e wavoliti rau na veika buli mera marautaka na kawatamata, oqo e vakadinadinataka na yalololoma ni Kalou. E se yalololoma tiko ga na Kalou vei ira na tamata kece, vei ira sara mada ga era sega ni dau vakavinavinaka kei ira na tamata ca.

² Ni buli na tamata me ucuya na Kalou, e rawa vua me vakatotomuria nona itovo qoroi. (Vakatekivu 1:​26) E sega gona ni kurabuitaki ni namaka o Jiova meda dau yalololoma. Na Maika 6:8 e kaya, ni tamata ni Kalou e dodonu me “vinakata na yalololoma.” Ia na cava sara mada na yalololoma? E veisemati vakacava kei na so tale na itovo ni Kalou? E dina ni rawa ni yalololoma na tamata, na cava ga e sa rui ca qai voravora kina o vuravura? Na cava e gadrevi kina vei keda na lotu Vakarisito meda saga meda dau yalololoma?

Na Cava na Yalololoma?

3. O na vakamacalataka vakacava na yalololoma?

³ Eda vakaraitaka na yalololoma nida kauaitaka dina na veika me baleti ira e so tale. Ena vakaraitaki oqori ena ka vinaka eda cakava vei ira kei na noda vosa vakayalovinaka. Na yalololoma oya na nomu caka vinaka, o na sega ni cakava na ka e veivakaleqai. Na tamata yalololoma e yalovinaka, yalomalua, dau veikauaitaki, qai lomasoli. E dau caka vinaka qai kauaitaki ira e so tale. E uqeti ira kina na lotu Vakarisito o Paula: “Mo dou qai vakaisulu  . . . e na yalo dauloloma, e na yalovinaka, e na yalomalumalumu, e na yalomalua, e na dauvosota vakadede.” (Kolosa 3:​12) Na yalololoma gona e dua tiko na isulu vakatakarakara era kilaitani kina na lotu Vakarisito kece.

4. E ivakaraitaki levu vakacava ni yalololoma vei ira na kawatamata o Jiova?

⁴ E ivakaraitaki levu sara ga ni yalololoma na Kalou o Jiova. Me vaka e kaya o Paula, “sa rairai mai kivei keda na tamata na yalovinaka kei na yalololoma ni Kalou na nodai Vakabula,” a “vakabulai keda  . . . e nai silisili ni sucu tale, kei na vakavoui ni Yalo Tabu.” (Taito 3:​4, 5) E ‘vakasilimi’ ira se vakasavasavataki ira na lotu Vakarisito lumuti na Kalou ena dra i Jisu, me yaga kina vei ira na isoro ni veivoli i Karisito. Era vakavoui ena yalo tabu ra qai “buli vou” mera luve ni Kalou era vakatuburi ena yalo tabu. (2 Korinica 5:​17) Kena ikuri, e yalololoma qai lomani ira tale ga na “[i]soqosoqo levu” na Kalou, era “sava nodrai sulu, ka vakavulavulataka e na dra ni Lami.”​​—⁠Vakatakila 7:​9, 14; 1 Joni 2:​1, 2.

5. Na cava mera dau yalololoma kina o ira e dusimaki ira tiko na yalo tabu ni Kalou?

⁵ E dua vei ira na vua ni yalo tabu ni Kalou se nona igu yavavala na yalololoma. E kaya o Paula: “Na vua ni Yalo Tabu na loloma, na reki, na vakacegu, na vosota vakadede, na yalomalua, na yalololoma, na vakabauta, na yalomalumalumu, nai valavala malua.” (Kalatia 5:​22, 23) O koya gona, sega li ni dodonu mera dau yalololoma o ira e dusimaki ira tiko na yalo tabu ni Kalou?

Na Yalololoma Dina e Sega ni Nodra iTovo ga na Tamata Malumalumu

6. Na gauna cava e leqa kina na yalololoma? Na cava na vuna?

⁶ E nodra rai e so na tamata ni yalololoma e nodra itovo ga na tamata malumalumu. Era nanuma ni dodonu mera vakacolasau na tamata, so mada ga na gauna mera bau cudru me kilai kina na kaukaua e tu vei ira. Ia, na tamata kaukaua ga o koya e saga me dau yalololoma ni sega ni ka rawarawa oqori, vaka kina na nona saga me kua ni yalololoma sara vakasivia. Me vaka ni vua ni yalo tabu ni Kalou na yalololoma, o koya e tiko vua na itovo oqo ena sega ni dau vakawaletaka se raica tu ga vakamamada na ca. Ena yasana adua, o koya e dau yalololoma vakasivia e leqa, baleta ni sa na raica me sega soti ni dua na ka na itovo ca.

7. (a) Na sala cava e malumalumu kina o Ilai? (b) Na cava mera qarauna kina na qase ni ivavakoso na yalololoma vakasivia?

⁷ Kena ivakaraitaki na bete levu e Isireli o Ilai. A vunauci rau ga vakamamada na luvena o Ofinai kei Finiase, erau cakacaka vakabete ena valeniveitavaki. Ni rau sega ni lomavakacegu ena isoro e vakarautaki vei rau ena Lawa ni Kalou, rau qai vakarota e dua na dauveiqaravi me lai kauta mai vei koya e dau vakacaboisoro na lewenimanumanu droka e se bera ni cabo na kena uro. Erau veidauci tale ga kei ira na yalewa era veiqaravi ena matamata ni valeniveitavaki. Ia, a sega ni vakasivoi rau o Ilai, e vunauci rau ga vakamamada. (1 Samuela 2:​12-​29) Sa rauta ga me sega ni “talei na vosa i Jiova e na gauna ko ya”! (1 Samuela 3:⁠1) Mera qarauna vinaka sara na qase ni ivavakoso mera kua ni yalololoma vakasivia vei ira era cakacala de ra na vakaleqa kina na bula vinaka vakayalo ni ivavakoso. Na yalololoma dina ena sega ni vakalaiva me yaco tiko ga na vosa ca kei na veika ca e veisaqasaqa kei na ivakatagedegede ni Kalou.

8. E vakacava na yalololoma i Jisu?

⁸ Na noda iVakaraitaki levu o Jisu Karisito a sega vakadua ni dau yalololoma vakasivia. E dau yalololoma dina. Kena ivakaraitaki, ‘e lomani ira na lewe vuqa, baleta nira sa malumalumu ra qai biu wale tu me vaka na sipi sa sega na kena ivakatawa.’ Era sega ni rere na torovi Jisu na tamata yalomalumalumu, ra kauti ira sara mada ga na luvedra lalai. Vakasamataka mada na nona yalololoma kei na nona kauaitaki ira ni “keveti ira, ka tabaki ira e na ligana, ka vosavakalougatataki ira.” (Maciu 9:​36; Marika 10:​13-​16) E dina ni dau yalololoma o Jisu, ia e dei tiko ga ena ka dodonu ena mata i Tamana vakalomalagi. E cata na ka ca; e tu vua na kaukaua vakalou me vosataki ira kina na iliuliu vakalotu era dau veidabui. Me vaka e kune ena Maciu 23:​13-​26, e kaya vaka vica vata: “E ca vei kemudou, na vu-ni-vola kei na Farisi, na dauveivakaisini!”

Yalololoma kei na so Tale na iTovo Vakalou

9. Eratou salavata vakacava na yalololoma, na vosota vakadede kei na caka vinaka?

⁹ Na yalololoma e salavata kei na so tale na itovo e vuataka na yalo tabu ni Kalou me vaka na “vosota vakadede” kei na “caka vinaka.” Na tamata e bucina na yalololoma e dau vosota vakadede. Ena vosoti ira sara mada ga na tamata era sega ni dau yalololoma. Na yalololoma e veisemati kei na caka vinaka, qai yaga vei ira e so tale. Ena so na gauna e vakadewataki na vosa vakirisi ni “yalololoma” ena iVolatabu me “caka vinaka.” Era kurabuitaka vakalevu na lotu butobuto na nodra dau yalololoma na lotu vakarisito taumada, qai kaya o Tertullian, nira vakatokayacataki na imuri i Karisito mera ‘matatamata e nodra itovo vakasakiti na yalololoma.’

10. Erau veisemati vakacava na yalololoma kei na loloma?

¹⁰ E tiko na kedrau isema na yalololoma  kei na loloma. E kaya o Jisu me baleti ira na nona imuri: “A ka oqo era na kila kina na tamata kecega ni dou sa noqu tisaipeli, kevaka dou sa veilomani.” (Joni 13:35) E kaya o Paula me baleta na loloma oqo: “Sa dauvosota vakadede na loloma, sa yalovinaka.” (1 Korinica 13:⁠4) Na yalovinaka e salavata kei na vosa “yalololoma” e dau vakayagataki wasoma ena iVolatabu. Oqo na yalololoma e vu mai na loloma dina. Na vosa vakaiperiu ni “yalololoma” e sega ni kena ibalebale wale ga na loloma. Oqo na yalololoma ena dei tiko ga me yacova ni sa vakavatukana na kena inaki. E levu na sala e vakaraitaka kina o Jiova na nona yalololoma se na nona loloma dina. Kena ivakaraitaki na nona dau veivakabulai kei na nona dau veitaqomaki.​​—⁠Same 6:4; 40:11; 143:⁠12.

11. E veivakadeitaki vakacava vei keda na yalololoma ni Kalou?

¹¹ Na nona yalololoma o Jiova era torovi koya kina na tamata. (Jeremaia 31:⁠3) Nira gadreva na tamata yalodina ni Kalou na veivakabulai se na veivuke era kila ni nona yalololoma vei ira e ivakaraitaki ni nona lomani ira dina. Ena vukei ira dina ga o koya. O koya gona, era dau masu ena vakabauta me vakataki koya na daunisame ni a kaya: “Ia koi au, ka’u sa vakararavi ga e na nomuni loloma; ena reki na yaloqu ni kemuni sa ia na veivakabulai.” (Same 13:⁠5) Me vaka ni dau loloma dina na Kalou, era na nuitaki koya sara ga na nona tamata. E veivakadeitaki vei ira oqo: “Ni na sega ni biuta na nona tamata ko Jiova, ka na sega ni laivi ira na nonai votavota.”​​—⁠Same 94:⁠14.

Na Cava e sa Rui Ca Kina na Vuravura?

12. A tekivu e vei na veiliutaki ca, a tekivu tale ga vakacava?

¹² Ena sauma na taro oqo na ka a yaco ena were o Iteni. Ena gauna makawa sara ni se qai tekivu bula ga na tamata, a kocokoco qai qaciqacia e dua na ibulibuli vakayalo, mani bukia na vere me liutaki vuravura kina. Me itinitini ni nona lawaki, a yaco dina me “turaga ni vuravura oqo,” qai dau veivakasaurarataki. (Joni 12:31) E vakayacani me o Setani na Tevoro, na dau veitusaqati levu ni Kalou kei ira na tamata. (Joni 8:​44; Vakatakila 12:⁠9) Ni oti ga vakalailai nona buli o Ivi, a tobo sara nona inaki ca me kocova na veiliutaki vakayalololoma i Jiova. Sa tekivu sara ga kina na veiliutaki ca ni sa via lewai koya ga o Atama, e sega ni vinakata na veiliutaki ni Kalou, e cata sara ga na nona yalololoma. (Vakatekivu 3:​1-6) Rau a qai sega sara ni lewai rau vakataki rau o Atama kei Ivi, ia erau sa lewai ga ena kocokoco kei na dokadoka ni Tevoro, rau vakarorogo kina ena nona veiliutaki.

13-15. (a) Na cava e so na ka ca e vu mai na kena cati na veiliutaki dodonu i Jiova? (b) Na cava e sa rui voravora kina na vuravura oqo?

¹³ Meda vakasamataka mada e so na ka ca e yaco kina. Rau vakatalai mai o Atama kei Ivi ena dua na yasa ni vanua e vuravura a parataisi tu. A veisau na nodrau bula ni rau a tu ena dua na vanua e vutuniyau ena kakana bulabula kei na vuata, ina dua na ituvaki dredre ena taudaku ni were o Iteni. E kaya na Kalou vei Atama: “Ni ko a vakarorogo ki na vosa ni watimu, ka sa kania na vua ni kau ka’u a vakarota vei iko, ka kaya, Mo kakua ni kania: sa cudruvi na qele e na vukumu; ko na kana maikina e na rarawa e na veisiga kece ni nomu bula; ena vakatubura talega vei iko na kau votovotoa kei na soni.” Na kena cudruvi na qele e kena ibalebale ni sa na dredre me caka kina na teitei. Era vakila na kawa i Atama na ca ni kena cudruvi na qele ena kau votovotoa kei na soni qai kaya kina o Lemeki na tama i Noa, ni ‘oca na cakacaka ni ligadra ena vuku ni qele sa cudruva o Jiova.’​​—⁠Vakatekivu 3:​17-19; 5:​29.

¹⁴ Erau biuta na bula sautu me rau qai sotava tu na bula dredre o Atama kei Ivi. E kaya na Kalou vei Ivi: “Au na vakalevutaka vakalevu na nomu rarawa ni ko sa kunekune: ko na daurarawa ni ko sa vakasucu gone; ia ko na qaravi koya na watimu, ena lewai iko talega ko koya.” E muri, a cakava e dua na itovo ca sara na nodrau ulumatua o Atama kei Ivi, o Keni, ena nona labati tacina o Epeli.​​—⁠Vakatekivu 3:​16; 4:⁠8.

¹⁵ E kaya na yapositolo o Joni: “Sa koto ga vua na vu-ni-ca ko ira kecega na kai vuravura.” (1 Joni 5:​19) Me vakataki koya ga na kena iliuliu, sa vakaraitaka sara tu ga na vuravura edaidai na itovo ca e wili kina na kocokoco kei na dokadoka. Sa rauta ga me vutucoqa ena itovo voravora kei na itovo ca! Ia, ena sega ni vaka tu ga oqori na ituvaki kei vuravura. Ena raica sara ga o Jiova me kau laivi ena nona Matanitu na itovo voravora kei na itovo ca me qai sosomitaki yani ena yalololoma kei na veilomani.

Ena Vakaitovotaki Vakalevu na Loloma ena Matanitu ni Kalou

16. Na cava e kilaitani kina na loloma ena veiliutaki ni Kalou ena vuku i Jisu Karisito, na cava e dodonu meda cakava kina?

¹⁶ E vinakata o Jiova kei na Tui yalataki ni nona Matanitu, o Jisu Karisito, mera kilaitani na nodrau tamata nira dau loloma. (Maika 6:⁠8) E vakaraitaka vakalailai vei keda o Jisu Karisito ni na kilaitani na veiliutaki e nuitaka vua o Tamana ena loloma. (Iperiu 1:⁠3) E raici oqo ena vosa i Jisu ena nona vakavotui ira na iliuliu ni lotu lasu era vakasaurarataki ira na tamata ena icolacola bibi. E kaya: “Dou lako mai vei au, koi kemudou vakaaduaga sa oca ka colata nai colacola bibi, ia ka’u na vakacegui kemudou. Vakataqara vei kemudou na noqui vua, ka vuli vei au, ni’u sa yalomalua ka yalomalumalumu: dou na kunea kina na vakacegu ni yalomudou. Ni sa rawarawa na noqui vua, ka mamada na noqui colacola.” (Maciu 11:​28-​30) E levu vei ira na iliuliu kei vuravura, iliuliu ni lotu, se so tale na iliuliu, era dau vakaocai ira na tamata ena icolacola bibi, ena lawa e sega ni mudu rawa, ra qai sega ni dau vakavinavinakataki ira. Ia, na ka e vinakata o Jisu vei ira nona imuri e veirauti vinaka kei na ka ga era gadreva vaka kina na ka ga era rawata. Sa dua dina na ivua e veivakacegui vakayalololoma! E dodonu gona me uqeti keda oqori meda dau yalololoma vei ira e so tale.​​—⁠Joni 13:⁠15.

17, 18. Na cava eda nuitaka kina nira dau yalololoma o ira na veiliutaki kei Karisito mai lomalagi kei ira na nona mata e vuravura?

¹⁷ E vakaraitaki ena vosa i Jisu vei iratou na nona yapositolo ni duatani sara ga na veiliutaki ni Matanitu ni Kalou, ni vakatauvatani kei na veiliutaki vakatamata. E kaya na iVolatabu: “Era a veileti talega eliu [na tisaipeli], se ko cei vei ira ena cavu me uasivi cake. A sa kaya vei ira ko koya, Era sa lewai ira na veimatanitu ko ira na nodra tui; ia ko ira sa veitalia vei ira, era sa vakatokai me daucaka vinaka. Ia dou kakua ni vakakina koi kemudou; ia ko koya vei kemudou sa levu cake, me sa vaka ga sa gone; ia ko koya sa turaga, me sa vakataki koya sa dauveiqaravi. O cei vei rau sa uasivi cake, ko koya sa tiko me kana, se ko koya sa dauveiqaravi? ko koya sa tiko me kana, ne? ia koi au, ka’u sa tiko vata kei kemudou me vaka e dua sa dauveiqaravi.”​​—⁠Luke 22:​24-​27.

¹⁸ Era vaqara rogo na veiliutaki tu vakatamata ena nodra dau ‘vakalevulevui ira’ ra qai vinakata na itutu levu, era nanuma ni itutu vaka oqori ena biuti ira e cake mai vei ira na tamata era na liutaka. Ia, e kaya o Jisu ni uasivi duadua ga o koya e cakava na cakacaka ni veiqaravi​​—⁠e saga vagumatua qai saga tiko ga me qaravi ira e so tale. E dodonu gona mera saga o ira kece na veiliutaki kei Karisito mai lomalagi kei ira era matataki koya e vuravura mera vakatotomuria na nona ivakaraitaki ni yalomalumalumu kei na yalololoma.

19, 20. (a) E vakaraitaka vakacava o Jisu na levu ni loloma e tu vei Jiova? (b) Eda na vakatotomuria vakacava na yalololoma i Jiova?

¹⁹ Meda raica mada e so tale na ivakasala vakayalololoma i Jisu. Ni vakaraitaka tiko na levu ni yalololoma i Jiova, e kaya: “Ia kevaka dou lomani ira sa lomani kemudou ko cei me vakavinavinaka vei kemudou? ia ko ira na tamatai valavala ca era sa lomani ira sa mai loloma vei ira. Ia kevaka dou sa caka vinaka vei ira ga sa caka vinaka vei kemudou, ko cei me vakavinavinaka vei kemudou? ni sa cakacaka vakakina ko ira na tamatai valavala ca. Ia kevaka dou sa solia me tauri mada vei ira ga dou sa vakanuinui me rawata tale maikina, ko cei me vakavinavinaka vei kemudou? ni sa solia ko ira talega na tamata ca vei ira na tamata ca, me ra rawata tale na ka e tautauvata. Ia mo dou lomani ira na nomudou meca, ka caka vinaka, ka solia me tauri mada ni dou sa sega ni nuitaka mo dou rawata tale e dua na ka; ena levu kina na kenai sau vei kemudou, ia dou na qai luve i Koya sa cecere sara: ni sa lomasoli ko koya vei ira era sa sega ni vakavinavinaka ka sa tamata ca. O koya mo dou qai yalololoma, me vaka sa yalololoma na Tamamudou.”(Neitou na matanivola kala.)​​—⁠Luke 6:​32-​36.

²⁰ O koya e dau yalololoma dina ena sega ni vinakata se namaka e dua na ka me isau ni nona yalololoma. E lomani keda o Jiova ena nona ‘vakacabea na matanisiga vei ira na tamata ca kei ira na tamata vinaka, e vakatauca na uca vei ira na tamata yalododonu kei ira na tamata tawa yalododonu.’ (Maciu 5:​43-​45; Cakacaka 14:​16, 17) Ena noda vakatotomuri koya gona na Tamada Vakalomalagi, eda na sega kina ni caka ca vei ira na tamata ca, ia eda na caka vinaka ga vei ira, o ira sara mada ga na keda meca. Ena noda dau yalololoma eda sa vakaraitaka tiko kina vei Jiova kei Jisu nida via bula ena Matanitu ni Kalou, na vanua era na veilomani kina na tamata ra qai vakaraitaka tale ga kina e so tale na itovo vakalou.

Na Cava Meda Dau Yalololoma Kina?

21, 22. Na cava meda dau loloma kina?

²¹ E bibi vua na lotu Vakarisito dina me dau yalololoma. Oqori e ivakadinadina ni sa cakacaka tiko na yalo tabu ni Kalou. Me kena ikuri nida vakaraitaka na loloma dina, eda sa vakatotomuria sara tiko ga kina na Kalou o Jiova, kei Jisu Karisito. E vinakati tale ga vei ira na lewe ni Matanitu ni Kalou mera dau loloma. Meda dau yalololoma mada ga da qai vakaraitaka sara ena ka eda cakava.

²² Na cava e so na sala eda rawa ni vakaitovotaka kina na yalololoma ena veisiga ni noda bula? Ena veivosakitaki oqori ena ulutaga e tarava.

[iVakamacala e ra]

O na Sauma Vakacava?

• Na cava na yalololoma?

• Na cava e sa rui ca qai voravora kina na vuravura?

• Eda kila vakacava ni na kune na yalololoma ena veiliutaki ni Kalou?

• Na cava e bibi kina na yalololoma vei ira na via bula ena Matanitu ni Kalou?

[iYaloyalo ena tabana e 13]

Era saga na qase ni ivavakoso vakarisito mera tuberi ira vakayalololoma na lewe ni ivavakoso

[iYaloyalo ena tabana e 15]

Na nona yalololoma o Jiova ena sega kina ni biuti ira na nona tamata nira sotava na ituvaki dredre

[iYaloyalo ena tabana e 16]

E vakatara tu vakayalololoma o Jiova na cila ni siga kei na tau ni uca vei ira kece na tamata