E Dau Vukei Keda o Jiova

“E dau vukei au o Jiova, o koya na Dauveibuli ni lomalagi kei vuravura.”​—Same 121:2, NW.

1, 2. (a) Na cava e kainaki kina nida gadreva kece na veivuke? (b) E Dauveivukei vakacava o Jiova?

O CEI vei keda e sega ni bau gadreva me vukei? Eda dau gadreva kece meda vukei, meda walia rawa kina e dua na leqa bibi, meda vosota na rarawa, se veivakatovolei dredre. E dau vakalevu ga meda dau kerea me vukei keda e dua na noda itokani e dauveikauaitaki. E rawa ni vakamamadataka na leqa eda sotava tiko ke da vakaraitaka na leqa oqori vua na noda itokani. Ia e vakaiyalayala ga na veivuke era rawa ni cakava na tamata. Era na sega tale ga ni rawa ni vukei keda ena veigauna kece eda gadreva kina na veivuke.

² Ia, e tiko e dua na Dauveivukei e sega ni vakaiyalayala nona kaukaua kei na veika e rawa ni cakava. Sa yalataka tale ga ni na sega ni biuti keda. E vakatakilai koya na daunisame ena nona kaya: “E dau vukei au o Jiova.” (Same 121:​2, NW) Na cava e nuidei kina na daunisame oqo ni na vukei koya o Jiova? Me saumi na taro oqori, meda dikeva mada na Same 121. Oqo ena vukei keda meda nuidei tale ga ni na vukei keda o Jiova.

Dei Tiko ga Nona Veivuke

3. Na ulunivanua cava e rairai tacake kina na daunisame, ena vuku ni cava?

³ E tekivu na daunisame ena nona vakaraitaka nida rawa ni nuidei baleta ni o Jiova e bulia na veika kece: “Au na tacake ina ulunivanua. Ena vu mai vei na noqu vukei? E dau vukei au o Jiova, o koya na Dauveibuli ni lomalagi kei vuravura.” (Same 121:​1, 2, NW) E sega ni tacake na daunisame ina dua ga vei ira na ulunivanua. Ena gauna e volai kina na vosa oqo, a duri tu na valenisoro i Jiova e Jerusalemi. Na koro oqo, e toka ena veiulunivanua kei Juta, na koro e tiko tawarairai kina o Jiova. (Same 135:21) De dau tacake na daunisame ina veiulunivanua oqo e Jerusalemi e tara toka kina na valenisoro i Jiova, ena gauna e kere veivuke kina vei Jiova. Na cava e nuidei kina na daunisame ni na vukei koya o Jiova? Baleta ni o Koya e “Dauveibuli ni lomalagi kei vuravura.” E vaka e kaya tiko na daunisame, ‘E sega ni dua na ka e tarova na Dauveibuli kaukaua me vukei au!’​​—⁠Aisea 40:⁠26.

4. E vakaraitaka vakacava na daunisame ni kauaitaka o Jiova na veika era gadreva na nona tamata? Na cava e veivakacegui kina?

⁴ E vakamacalataka tarava na daunisame ni kauaitaka o Jiova na veika era gadreva na nona tamata: “Ena sega ni laivi iko me yavala na yavamu: o koya sa maroroi iko ena sega ni sosovu. Raica, o koya sa maroroi ira na Isireli ena sega ni sosovu se moce.” (Same 121:​3, 4) Ena sega ni vakatara na Kalou mera “yavala” o ira na nuitaki koya se mera bale qai dredre nodra tucake tale. (Vosa Vakaibalebale 24:16) Ena vuku ni cava? Baleta ni o Jiova e yadra tiko me vaka na ivakatawanisipi e taqomaki ira tiko nona sipi. E sega li ni veivakacegui oya? Ena sega mada ga ni sosovu se moce me sega kina ni kauaitaka na veika era gadreva na nona tamata. Ena raici ira tiko ena siga kei na bogi.

5. Na cava e kainaki kina ni o Jiova e tiko ena ‘liga imatau’?

⁵ Ni nuidei ena nona dau maroroi ira na nona tamata o Jiova, e vola kina na daunisame: “Ko Jiova sa maroroi iko: ena vakarurugi iko ko Jiova e na ligamu i matau. Ena sega ni yaviti iko na mata-ni-siga e na siga, se na vula e na bogi.” (Same 121:​5, 6) Ke dua e taubale voli ena Tokalau e Loma, ena marautaka dina ke kunea e dua na vanua ni vakaruru me vakaruru kina mai na todra ni siga. O Jiova e vaka na nodra ivakaruru na nona tamata, e taqomaki ira mai na veileqa lelevu era sotava. E tukuni ni o Jiova e tiko ena ‘liga imatau.’ Ena ivalu ena gauna makawa, e sega ni dau taqomaka na ligana imatau na sotia na isasabai, ni dau taura toka na ligana imawi na isasabai. E rawa ni taqomaki koya na nona itokani yalodina ke mai tu ena yasana imatau ena gauna ni vala. Me vaka na itokani oya, o Jiova ena toka i yasadra na nona dauveiqaravi me vukei ira.

6, 7. (a) E vakadeitaka vakacava vei keda na daunisame ni na sega ni mudu na nona vukei ira na nona tamata o Jiova? (b) Na cava na vuna eda duavata kina kei na nona nuidei na daunisame?

⁶ Ena tarova beka o Jiova na nona vukei ira na nona tamata? Ena sega vakadua ni yaco oqori. E tinia na daunisame: “Ena maroroi iko ko Jiova mai na ca kecega: ia ena maroroya na yalomu. Ena maroroya ko Jiova na nomu veicuruyaki mai na gauna oqo, ka sega ni mudu.” (Same 121:​7, 8) Dikeva na veisau ni ka e vola o koya e volavola baleta ni sa vakamacalataka na veika e se bera ni yaco. Ena tikina e 5, a kaya kina na daunisame: “Ko Jiova sa maroroi iko.” Ia ena veitikina oqo sa vola kina na daunisame: “Ena maroroi iko ko Jiova.” (Neitou na matanivola kala.) E vakadeitaki tiko vei ira na sokalou dina ni na vukei ira ena veigauna e se bera mai o Jiova. Se ra mani lako e vei, se leqa cava era sotava, ena vukei ira tiko ga o Jiova.​​—⁠Vosa Vakaibalebale 12:⁠21.

⁷ Io, e vakadeitaka o koya e vola na Same 121 ni o koya na Dauveibuli e dau maroroi ira na nona tamata me vaka na nona veivakamenemenei na ivakatawanisipi kei na nona qaqarauni na dauyadra. E tu na vuna vinaka meda vakadeitaka kina na nona nuidei na daunisame baleta o Jiova e sega ni dau veivukiyaki. (Malakai 3:⁠6) E kena ibalebale beka oqo nida na taqomaki vakayago ena veigauna kece? Sega, ia kevaka eda nuitaki koya tiko ga me dau vukei keda, ena taqomaki keda mai na veika e rawa ni vakaleqai keda vakayalo. E macala nida na taroga, ‘E vukei keda vakacava o Jiova?’ Meda raica mada e va na sala e vukei keda kina. Ena vakamacalataki ena ulutaga oqo na ivalavala ni nona vukei ira na nona tamata ena gauna vakaivolatabu. Eda na qai raica ena ulutaga e tarava na ivalavala ni nona vukei ira nona tamata ena gauna oqo.

Vukei Ira na Agilosi

8. Na cava e sega ni kurabuitaki kina na nodra kauaitaki ira vakalevu na tamata ni Kalou e vuravura o ira na agilosi?

⁸ O Jiova e lewai ira tu e vica vata na milioni na agilosi. (Taniela 7:​9, 10) O ira na luvena vakayalo oqo era cakava tiko na lomana ena yalodina. (Same 103:20) Era kila vinaka ni o Jiova e lomani ira vakalevu na tamata era qaravi koya qai dau vinakata tale ga me vukei ira. Sa rauta mera kauaitaki ira vakalevu na tamata ni Kalou e vuravura o ira na agilosi. (Luke 15:10) Era dau marau dina na agilosi ni vakayagataki ira o Jiova mera vukei ira na tamata. E vakayagataki ira vakacava na agilosi o Jiova mera vukei ira na nona tamata ena gauna makawa?

9. Tukuna e dua na ivakaraitaki ni nona solia na Kalou na kaukaua vei ira na agilosi mera taqomaki ira na tamata yalodina.

⁹ Na Kalou e solia na kaukaua vei ira na agilosi mera taqomaki ira ra qai vakabulai ira tale ga na tamata yalodina. E rua na agilosi rau vukei Loti kei rau na luvena yalewa me ratou dro ena gauna e vakarusai kina o Sotoma kei Komora. (Vakatekivu 19:​1, 15-​17) E dua ga na agilosi e vakamatei ira e le 185,000 na sotia ni Asiria era via kabai Jerusalemi. (2 Tui 19:35) Ni biu ina qara ni laione o Taniela, o Jiova e ‘tala mai na nona agilosi, me sogota na gusudra na laione.’ (Taniela 6:​21, 22) A sereki Pita na yapositolo mai valeniveivesu e dua na agilosi. (Cakacaka 12:​6-​11) E tukuni ena iVolatabu e levu tale na ivakaraitaki ni nodra veitaqomaki na agilosi, me vakadeitaki kina na ka e kaya na Same 34:7: “Na agilose i Jiova, sa tiko vakavolivoliti ira era sa rerevaki koya, ka sa vakabulai ira.”

10. E vakayagataka vakacava e dua na agilosi o Jiova me vakaukauataki Taniela na parofita?

¹⁰ So na gauna e vakayagataki ira na agilosi o Jiova mera uqeti ira ra qai vakaukauataki ira na tamata yalodina. E dua na kena ivakaraitaki vakaciriloloma e tiko ena Taniela wase 10. Oqo na gauna sa voleka ni yabaki 100 kina o Taniela. Sa yalolailai sara tu ga na parofita ena vuku ni kena lala tu o Jerusalemi qai berabera tiko na kena tara tale na valenisoro. E vakaleqai koya tale ga na nona raica e dua na raivotu rerevaki. (Taniela 10:​2, 3, 8) Ena nona loloma na Kalou, e tala e dua na agilosi me lai vakaukauataki koya. E vakavica na nona tukuna na agilosi vei Taniela ni “daulomani” koya na Kalou. Na cava e qai yaco? E tukuna na parofita qase oqo vua na agilosi: “Kemuni sa vakaukauwataki au.”​​—⁠Taniela 10:​11, 19.

11. Na cava e dua na ivakaraitaki ni nodra vakayagataki na agilosi mera veidusimaki ina kena vunautaki na itukutuku vinaka?

¹¹ E vakayagataki ira tale ga na agilosi o Jiova mera veidusimaki ena kena vunautaki na itukutuku vinaka. A dusimaki Filipi e dua na agilosi me lai vunautaki Karisito vua na matanivanua ni Iciopea, ni bera ni qai papitaiso na turaga oya. (Cakacaka 8:​26, 27, 36, 38) Ni oti ga e dua na gauna lekaleka, e nakita na Kalou me sa vunautaki na itukutuku vinaka vei ira na kai Matanitu Tani tawacili. Ena dua na raivotu e rairai e dua na agilosi vei Konilio, na kai Matanitu Tani dau rerevaka na Kalou qai tukuna vua me lai kacivi mai na yapositolo o Pita. Ni ratou sa raici Pita na italai nei Konilio, eratou mani kaya vua: “Sa dua na agilose yalosavasava sa vakatakila vei Konilio . . . me lakovi iko, mo mai lako ki nona vale, me rogoca vei iko na vosa ko koya.” E lako sara vei Konilio o Pita, qai yaco na turaga oya me imatai ni kai Matanitu Tani e lewe ni ivavakoso vakarisito. (Cakacaka 10:​22, 44-​48) Vakasamataka mada na nomu marau ke o kila ni vukei iko e dua na agilosi mo kunea e dua sa vakarau tu me ciqoma na ka dina!

Vukei ena Yalo Tabu

12, 13. (a) Na cava e tiko kina na vuna vinaka me ratou vakabauta kina na yapositolo i Jisu ni na vukei iratou na yalo tabu? (b) E vakaukauataki ira vakacava na lotu Vakarisito ena imatai ni senitiuri na yalo tabu?

¹² Ni bera ni mate, sa vakadeitaka rawa tu o Jisu vei iratou na nona yapositolo ni ratou na vukei. Ena solia vei iratou o Tamana na “dauveivuke, na Yalo Tabu.” (Joni 14:​26, VV) E tiko na vuna vinaka eratou vakabauta kina na yapositolo ni na vukei iratou na yalo tabu. Ni levu sara ga na ivakaraitaki era tu ena iVolatabu ena nona dau vakayagataka o Jiova na yalona tabu, na igu kaukaua duadua, me vukei ira na nona tamata.

¹³ E levu sara na gauna e vakayagataka kina o Jiova na yalona tabu me vakaukauataki ira na tamata mera cakava na lomana. E vakayagataki na yalo tabu me vakaukauataki ira na Dauveilewai mera vakabulai Isireli. (Dauveilewai 3:​9, 10; 6:​34) Na yalo tabu vata oqori e vakaukauataki ira na lotu Vakarisito ena imatai ni senitiuri mera vunau tiko ga ena doudou ena gauna era tusaqati kina. (Cakacaka 1:8; 4:​31) Na levu ni ka era vakayacora ena nodra cakacaka vakavunau e ivakadinadina ni vukei ira na yalo tabu. Na cava tale e rawa ni vukei ira na tamata “sega so ni vuku, se tamata vuli” mera vakatetea rawa na itukutuku ni Matanitu ni Kalou ena vuravura ni gauna oya?​​—⁠Cakacaka 4:​13; Kolosa 1:​23.

14. E vakayagataka vakacava o Jiova na yalona tabu me vakararamataki ira na nona tamata?

¹⁴ E vakayagataka tale ga o Jiova na yalona tabu me vakararamataki ira na nona tamata. Ni vukei koya na yalo ni Kalou, a rawa kina vei Josefa me vakatakila na tadra vakaparofisai nei Fero. (Vakatekivu 41:​16, 38, 39) E vakayagataka o Jiova na yalona me vakatakila na lomana vei ira na yalomalumalumu qai vunitaka vei ira na dokadoka. (Maciu 11:25) Me baleta na veika e solia o Jiova vei ira na “lomani koya,” e kaya kina na yapositolo o Paula: “Sa vakatakila mai na Kalou na veika oqo vei keda e na Yalo Tabu.” (1 Korinica 2:​7-​10, VV) Ena qai rawa ga ni kila na loma ni Kalou e dua kevaka e vukei koya na yalo tabu.

Vukei ena Vosa ni Kalou

15, 16. Na cava e tukuni me cakava o Josua me rawa kina ni tamata yaco?

¹⁵ Na Vosa vakauqeti i Jiova e ‘yaga me ivakavuvuli,’ me rawa kina vua na tamata ni Kalou “me vakarau tu, ni sa vakarautaki ki nai valavala vinaka kecega.” (2 Timoci 3:​16, 17) E levu na ivakaraitaki ena iVolatabu e vakaraitaka na kena dau vukei ira na tamata ni Kalou na tiki ni nona Vosa sa volai rawa ena gauna oya.

¹⁶ Na iVolatabu e dau dusimaki ira vinaka na sokalou vua na Kalou. Ni sa vakatautaki vei Josua me liutaki ira na Isireli, e tukuni vua: “Ai vola ni vunau oqo [a vola o Mosese] me kakua ni yali e na gusumu; ia mo vakanananu kina e na siga kei na bogi, mo vakabauta kina mo cakava me vaka na ka kecega sa volai kina: ko na qai kalougata e na nomui valavala, ia ko na qai tamata yaco.” A sega ni yalataka na Kalou vei Josua me solia vakurabui vua na vuku. Sega, kevaka ga e wilika qai vakasamataka o Josua na ‘ivola ni vunau,’ ena qai rawa me tamata yaco.​​—⁠Josua 1:8; Same 1:​1-3.

17. E vukei rau vakacava o Taniela kei Tui Josaia na tiki ni Vosa ni Kalou sa tu rawa ena nodrau gauna?

¹⁷ E veivuke tale ga na Vosa volai ni Kalou ena kena vakaraitaki na lomana kei na nona inaki. Me kena ivakaraitaki, e raica rawa o Taniela mai na ivola i Jeremaia na dede ni kena laladidi tu o Jerusalemi. (Jeremaia 25:11; Taniela 9:⁠2) Vakasamataka tale ga na ka e yaco ena gauna e veiliutaki tiko kina o Tui Josaia e Juta. Donuya na gauna oya, sa ra ribayawa sara mai vei Jiova na lewe ni matanitu, ra qai sega ni vola na tui e dua na ilavelave ni Lawa mera muria. (Vakarua 17:​18-​20) Ia ni sa vakavinakataki tiko na valenisoro, e qai kune “nai vola ni vunau” e rairai vola sara ga o Mosese. Oqo e rairai kena ilavelave taumada, a vakacavari na kena volai ena rauta na 800 na yabaki ni se bera na gauna oya. Ni rogoca ga na kena wiliki, e vakila sara ga o Josaia na levu ni nodra beca na lewe ni matanitu na veika e vinakata o Jiova, e mani nakita kina na tui me muria sara ga na veika e volai tu ena ivola oya. (2 Tui 22:8; 23:​1-7) E sega li ni vakaraitaka oqo ni dau vukei ira na tamata ni Kalou ena gauna makawa na tiki ni Vosa ni Kalou sa tu rawa ena nodra gauna?

Vukei Keda Noda iTokani ena Vakabauta

18. Na cava eda kaya kina ni dau vakavuna o Jiova na nodra veivukei vakataki ira o ira na sokalou dina?

¹⁸ E vukei keda tale ga o Jiova ena nona vakayagataki ira na noda itokani ena vakabauta. E dau vakavuna sara ga na Kalou na nodra veivukei vakataki ira o ira na qaravi koya dina. Na cava eda kaya kina oqori? E rua na vuna. Kena imatai, e veivakauqeti na yalona tabu. E dau veivakauqeti na vua ni yalo tabu na loloma kei na yalovinaka. (Kalatia 5:​22, 23,VV) O koya gona, ni uqeti e dua na tamata ni Kalou me vukea e dua na tacina vakayalo, e vakilai sara ga e keri na cakacaka ni yalo i Jiova. Kena ikarua, eda buli meda ucuya na Kalou. (Vakatekivu 1:​26) E kena ibalebale oqo ni rawa meda vakatotomuria na nona itovo e okati kina na loloma kei na veinanumi. O koya gona ni vukea e dua na tacina vakayalo e dua na tamata i Jiova, e kena ibalebale ni vakavuna na veivuke oya o koya e vinakati tiko me vakatotomuri.

19. Me vaka e tukuni ena iVolatabu, e veivuke vakacava o Jiova ena nona vakayagataki ira na nodra itokani na qaravi koya?

¹⁹ Ena gauna vakaivolatabu, e veivukei vakacava o Jiova ni vakayagataki ira na nodra itokani na qaravi koya? O Jiova e dau uqeti ira nona tamata mera veivakasalataki, me vaka nona vakasalataki Peruki o Jeremaia. (Jeremaia 45:​1-5) So na gauna era dau uqeti o ira na sokalou dina mera vukei ira vakayago na nodra itokani ena vakabauta, me vaka nodra marautaka na lotu Vakarisito mai Masitonia kei Akaia mera vukei ira na tacidra mai Jerusalemi era gadreva na veivuke. E tukuna na yapositolo o Paula ni lomasoli se veivuke oya e sala ni “vakavinavinaka vua na Kalou.”​​—⁠2 Korinica 9:​11.

20, 21. Era vakaukauataki Paula vakacava na mataveitacini e Roma?

²⁰ E tarai keda dina na itukutuku ni nodra veivakaukauataki ra qai veiuqeti vakataki ira na tamata i Jiova. Vakasamataka mada na ivakaraitaki oqo e baleti koya na yapositolo o Paula. Ni kau vakavesu tiko i Roma, e muria o Paula na nodra gaunisala na kai Roma e yacana na Appian Way. Volekata na mua ni gaunisala oqo e dau lakovi kina e dua na bucabuca e lolobo vakalevu.a Era kila na mataveitacini ena ivavakoso o Roma ni sa lako tiko yani o Paula. Na cava mera cakava? Era na wawa toka beka ga ena nodra veivale me yacova ni sa tadu yani o Paula mera qai kidavaki koya?

²¹ E tukuna vei keda na dauvola iVolatabu o Luke, o koya e tomani Paula ena ilakolako oya: “A ra sa rogoca maikina na keitoui tukutuku ko ira na veiwekani [e Roma], ka sa lako mai ki na rara i Apio kei Na Bure e Tolu.” Raitayaloyalotaka mada. Nira kila ni sa lako tiko mai o Paula, era biuti Roma mai e so na tacida mera lai tavaki koya. So vei ira era wawa toka ena vanua ni wawa kilailevu e vakatokai me rara i Apio, rauta ni 74 na kilomita mai Roma. O ira na vo ni mataveitacini era wawa tiko ena Bure e Tolu, e dua na vanua ni vakacegu rauta ni 58 na kilomita mai na koro. E tarai Paula vakacava na ka era cakava oqo? E kaya o Luke: “Ni sa raici ira ko Paula sa vakavinavinaka vua na Kalou, ka sa vakayaloqaqataki vakalevu.” (Cakacaka 28:​15, VV) Vakasamataka mada, e vakaukauataki Paula qai vakacegui koya tale ga na nona raici ira wale mada ga na mataveitacini nira vosota mai na ilakolako dredre oya! O cei e vakavinavinakataka o Paula ena vuku ni veitokoni oqo? E vakavinavinakataka na Kalou o Jiova, baleta ni a veivakauqeti.

22. Na cava e noda tikinivolatabu ni yabaki 2005, na cava ena vakamacalataki ena ulutaga e tarava?

²² Io, na veika e cakava na Kalou e volai ena iVolatabu e vakaraitaki Jiova me dau veivukei. E uasivi duadua na nona dau veivuke. E veiganiti kina nodra vakayagataka na iVakadinadina i Jiova me nodra tikinivolatabu ni yabaki 2005 na vosa ni Same 121:2 (NW): “E dau vukei au o Jiova.” Ia e dau vukei keda vakacava o Jiova ena gauna oqo? Oqo ena vakamacalataki ena ulutaga e tarava.

[iVakamacala e ra]

O se Nanuma Tiko?

E vukei keda vakacava o Jiova—

• e vakayagataki ira na agilosi?

• ni vakayagataka na yalona tabu?

• ni vakayagataka na nona Vosa?

• ni vakayagataki ira eda veitokani ena vakabauta?

[Tikina bibi ena tabana e 15]

Oqo na tikinivolatabu ni yabaki 2005: “E dau vukei au o Jiova.”​—Same 121:2, NW.

[iYaloyalo ena tabana e 16]

E vakavinavinakataka na Kalou o Paula nira vukei koya na mataveitacini e Roma