Taro na Dauwiliwili
E vakaraitaka beka na veivosa i Sitiveni ena Cakacaka 7:59 ni dodonu me vakamuai vei Jisu na masu?
Na Cakacaka 7:59, (VV) e kaya: “Ia ni ra sa vakaviriki Sitiveni tiko e na vatu sa qai kaci ko koya vua na Turaga, ka kaya, ‘Turaga Jisu, ni taura yani na yaloqu!’ ” E so era lomatarotarotaka na veivosa oqori, baleta na iVolatabu e tukuna, ni o Jiova e “daurogoca na masu.” (Same 65:2) A masu dina beka o Sitiveni vei Jisu? Ke vaka kina, e kena ibalebale beka oya ni rau tautauvata o Jisu kei Jiova?
Me baleta na matavosa, “kaci ko koya vua na Turaga,” na ivakadewa ni King James Version, e kaya ni a “kaci tiko vua na Kalou” o Sitiveni. Sa rauta mera duavata kina e levu kei na ka a kaya o Matthew Henry, e dua na dauvakamacala ni iVolatabu: “O Sitiveni e masu tiko vei Karisito, o keda tale ga meda cakava vaka kina.” Ia, e cala na rai oqori. Na cava na vuna?
Na ivola na Barnes’ Notes on the New Testament, e kaya vakadodonu oqo: “Na vosa Kalou, e sega ni kune ena iVolatabu taumada, e sega gona ni dodonu me kune ena kena ivakadewa. E sega tale ga ni kune ena [veivolavivigi] makawa se na kedra ivakadewa.” Ia e mai vakacurumi tu vakacava na vosa “Kalou,” ena ivakadewa ni King James Version? Na vuku o Abiel Abbot Livermore, e kaya ni oqo “e dua na kena ivakaraitaki ni duidui na nodra vakabauta vakalotu na dauvakadewa.” Levu gona na ivakadewa vovou nikua sa sega ni qai kune kina na vakasama cala oqo.
Ia, e se levu ga na ivakadewa—okati kina na iVolatabu Vakaviti levu—e kaya ni o Sitiveni a “masu” vei Jisu. Na ivakamacala tale ga e ra ni New World Translation e vakaraitaka ni vosa na “kaci” e rawa ni vakaibalebaletaka na “vakamamasu; se masu.” E vakaraitaka beka oya ni o Jisu na Kalou Kaukaua Duadua? Sega. E vakamacalataka na Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words me baleta na nona “kaci” o Sitiveni, ni kena vosa taumada vakirisi na e·pi·ka·leʹo, e vakaibalebaletaka: “Kaciva, vakamasuta; . . . kerea e dua na iliuliu.” A vakayagataka o Paula na vosa vata oqo na e·pi·ka·leʹo, ni kaya: “Au sa kerea . . . vua na Sisa!” (Cakacaka 25:11, VV) E veiganiti gona kina na ivakadewa ni New English Bible, ni o Sitiveni a “kacivi” Jisu.
Na cava e kacivi Jisu kina o Sitiveni? Me vaka e tukuni me baleti koya ena Cakacaka 7:55, 56, ni “sa sinai ena Yalo Tabu, sa rai matua ki lomalagi, a sa raica nai ukuuku ni Kalou, kei Jisu ni sa tu e na liga i matau ni Kalou.” E dau ivakarau i Sitiveni me masu vei Jiova ena vuku i Jisu. Ia ena nona raici Jisu sa vakaturi oti ena raivotu, e kena irairai ni oya na vuna sa kerekere ga kina vakadodonu vua, ena nona kaya: “Turaga Jisu, ni taura yani na yaloqu.” Matata vinaka tale tu ga vei Sitiveni ni sa soli vei Jisu na lewa me vakaturi ira na mate. (Joni 5:27-29) A kerei Jisu gona me maroroya na yalona se nona bula, me yacova na siga ena qai vakaturi koya kina ina bula tawamate rawa e lomalagi.
Na kaci vakalekaleka oqo i Sitiveni, e sa lai kotora beka kina na ivalavala ni masu, oya me dau cabori vei Jisu? Sega. O Sitiveni e kila vinaka na kedrau duidui o Jiova kei Jisu, e matata oqo ena ka e kaya na ivolatukutuku, ni o Sitiveni e raici Jisu ni “sa tu e na liga i matau ni Kalou.” Me nanumi tale ga ni veika a sotavi oya e duatani sara. Na ikarua ga ni gauna a vakamuai vakadodonu kina vaka oya na vosa vei Jisu, a cakava na yapositolo o Joni, ni a raici koya tale ga ena raivotu.—Vakatakila 22:16, 20.
O ira na lotu Vakarisito nikua era vakabauta dei ni o Jisu “na vu ni tu-cake-tale, kei na vu-ni-bula,” ia era vakamua ga na nodra masu vei Jiova. (Joni 11:25) Na noda vakabauta ni rawa ni vakaturi ira mai na mate na nona imuri, o Jisu, ena vukea qai vakaukauataki keda ena gauna eda sotava kina na veika dredre, me vakataki Sitiveni ga.