Ra iTubutubu, Ni Qarava Vinaka Nomuni Vuvale

“Ke dua e sega ni qaravi ira . . . na nona lewe ni vuvale, sa cakitaka na vakabauta.”​—1 TIMOCI 5:​8, VV.

1, 2. (a) E veivakayaloqaqataki vakacava na nodra dau tiko vata na matavuvale ena soqoni vakarisito? (b) Na ituvaki cava soti ena rawa ni vakaleqa na nodra yaco totolo yani ina soqoni na vuvale?

NI BERA ni tekivu na soqoni ena ivavakoso, o na rairai raica ni savasava qai maqosa nodra isulu na gone era dabe toka kei na nodra itubutubu. E sega li ni uqeti iko na nomu raica ni votu ena vuvale vaka oqori na veilomani kei na nodra lomani Jiova? So na gauna eda na sega sara ni vakasamataka na levu ni nodra sasaga me rawa nira yaco totolo yani kina ena soqoni.

² Levu na gauna, era na osooso vakalevu na itubutubu ena siga taucoko, ena bogi li ni soqoni, e sa na qai osooso sara na bula ni vuvale. Ena gadrevi me vakabutari na kakana, vakayacori na cakacaka ni vale, qai vakaoti na lesoni mai koronivuli. E dredre duadua nodra itavi na itubutubu nira na raica mera savasava na lewenivuvale kece, ra kana, ra qai vakarau tu ena kena gauna. Nira tiko gona na gone, ena rawa ni yaco ena gauna vaka oqori e so na ituvaki tawanamaki. Ena rairai kadresu na nona isulu o koya e ulumatua ni a qito voli. E tasova beka na kena o koya e gone duadua, se ra na tekivu veiba na gone. (Vosa Vakaibalebale 22:15) Na cava ena yaco? Ena rawa ni vakabera na nodratou itosotoso na vuvale ena yakavi oya, dina ga ni rau a tuvanaka vinaka na itubutubu na veika me caka. Ia, levu na gauna era na yaco totolo yani na vuvale vaka oqori ina soqoni ena Kingdom Hall. E veivakayaloqaqataki dina noda dau raici ira ena soqoni e veimacawa, e veiyabaki, nira sa tubu tiko na gone mera qaravi Jiova!

3. Eda kila vakacava ni mareqeta na vuvale o Jiova?

³ Dina ni so na gauna ena dredre qai veivakaocai sara mada ga na nomu itavi vakaitubutubu, ia kua ni guilecava ni marautaka o Jiova na nomu sasaga. Ni o koya ga a tauyavutaka na bula vakavuvale. E kaya na nona Vosa ni ‘vakayacana’se tauyavutaka o Jiova na vuvale kece. (Efeso 3:​14, 15, VV) O koya gona, na nomuni saga na itubutubu mo ni vakayacora ena sala e dodonu na nomuni itavi ena vuvale, oni sa vakarokorokotaka tiko kina na Turaga Cecere ni lomalagi kei vuravura. (1 Korinica 10:31) E sega li ni itavi dokai oqori? Veiganiti gona meda dikeva na itavi e lesia o Jiova vei ira na itubutubu. Ena ulutaga oqo eda na veivosakitaka kina na nomuni itavi na itubutubu, ena nodra qaravi na nomuni vuvale. Meda dikeva mada e tolu na sala e namaka kina o Jiova na nomuni veiqaravi.

Qaravi Vakayago

4. Ena vuvale, na ituvatuva cava e kotora o Jiova ena kena qaravi na veika vakayago era gadreva na gone?

⁴ E vola na yapositolo o Paula: “Ke dua e sega ni qaravi ira na wekana, vakauasivi vei ira na nona lewe ni vuvale, sa cakitaka na vakabauta ka sa ca vakalevu cake mai vua e dua ka sega ni vakabauta.” (1 Timoci 5:​8, VV) E vakaibalebaletaki cei tiko o Paula ena nona cavuta tiko e ke na vosa, “ke dua”? Oya o tama, na ulunivuvale. Ia, e lesia na Kalou vua na yalewa na itavi dokai me dau vukei watina. (Vakatekivu 2:​18) O ira na yalewa ena gauna vakaivolatabu era dau vukei watidra ena qaravi ni vuvale. (Vosa Vakaibalebale 31:​13, 14, 16) Nikua, sa kune vakalevu na vuvale itubutubu le dua.a E veivakadrukai na cakacaka era sa cakava tiko e levu na itubutubu le dua lotu Vakarisito ena qaravi ni nodra vuvale. Ia ena uasivi sara ke rau tiko ruarua na itubutubu, me qai liutaka o tama na vuvale.

5, 6. (a) Na ituvaki dredre cava soti era sotava tiko o ira era saga mera qarava na nodra vuvale ena veika vakayago? (b) Me baleta na cakacaka saumi, na rai cava ena vukea na itubutubu lotu Vakarisito me vosota?

⁵ Na veiqaravi cava e tukuna tiko o Paula ena 1 Timoci 5:​8 (VV)? Na veitikina wavolita e vakaraitaka ni oqo e baleta tiko na nodra qaravi ena veika vakayago na vuvale. Ena vuravura nikua, ena rairai sotava e levu sara na ituvaki dredre e dua na ulunivuvale me qaravi iratou kina vakayago na nona vuvale. E takalevu tu e vuravura na leqa vakailavo, me vaka na tubucake ni isau ni iyaya, nodra vakacegui na tamata cakacaka, kei na tubu ni kedra iwiliwili na sega ni cakacaka. Na cava ena vukea e dua na itubutubu me vosota kina na ituvaki dredre vaka oqori?

⁶ E dodonu me nanuma o itubutubu ni lesi koya o Jiova me qarava na nona vuvale. Na vosa uqeti vakalou i Paula e vakaraitaka ni kevaka e dua e sega ni via muria na ivakaro oqo, dina ga ni rawa ni cakava, e sa na tautauvata kei na dua e “cakitaka na vakabauta.” Ena saga gona na lotu Vakarisito me kua ni vaka oqori na kena ituvaki e mata i Jiova. Ia e rarawataki dina ni levu ena vuravura nikua era sa “sega ni veilomani.” (2 Timoci 3:​1, 3, NW) Levu na tama era sa sega ni vakayacora na nodra itavi, e lai leqa kina na nodra vuvale. Mera kua gona ni tawayalololoma na tagane vakawati lotu Vakarisito mera vakawalena kina na qaravi ni nodra vuvale. Era na duidui vei ira na nodra itokani vakacakacaka na lotu Vakarisito, nira na okata sara mada ga na cakacaka saumi e dau raici sobu tu me cakacaka dokai qai yaga, ni oqo na sala era rawa ni qaravi ira kina na wekadra lomani, ra qai vakamarautaka tale ga kina na Kalou o Jiova.

7. Cava e veiganiti kina vei ira na itubutubu mera dau vakasamataka na ivakaraitaki i Jisu?

⁷ Era na rairai raica tale ga na ulunivuvale ni yaga vakalevu nodra dau vakasamataka na ivakaraitaki uasivi i Jisu. Nanuma, na parofisai ena iVolatabu e dusi Jisu me “Tama . . . tawa mudu.” (Aisea 9:​6, 7) E veiganiti gona vei “Atama sa muri,” oya o Jisu me sosomitaki “Atama sa taumada” me tamadra o ira era cakacakataka nodra vakabauta. (1 Korinica 15:45) O Jisu e tama uasivi, e sega ni vakataki Atama na tama kocokoco qai nanumi koya ga. Me baleti Jisu, e kaya na iVolatabu: “E na ka oqo eda sa kunea kina na loloma, ni sa solia ko koya na nona bula e na vukuda.” (1 Joni 3:​16) Io, o Jisu e vinakata sara ga me solia nona bula ena vukudra na tani. Dau vakaliuca o koya na veika lalai sara mada ga era gadreva e veisiga qai muri na veika e baleti koya ga. Ena vinaka vei kemuni na itubutubu mo ni vakatotomuria na yalo ni veinanumi vaka oqori.

8, 9. (a) Na cava e rawa nira vulica na itubutubu ena nodra ivakaraitaki ni soli bula na manumanu vuka ena nodra qarava na luvedra? (b) Ena sala cava era sa vakaraitaka tiko kina e levu na itubutubu lotu Vakarisito na yalo ni veinanumi?

⁸ E rawa nira vulica na itubutubu e levu na ka e baleta na veinanumi dina ena vosa i Jisu vei ira na tamata ni Kalou era murilomadra: “Au a nanuma vakavica me’u vakasoqoni ira vata na nomu gone, me vaka na toa yalewa sa vakasoqoni ira na luvena e ruku ni tabana.” (Maciu 23:37) E matata nona vakamacalataka o Jisu na tinanitoa e taqomaka na luvena ena ruku ni tabana. Io, rawa nira na vulica na itubutubu e levu na ka ena nona soli bula na tina ni manumanu vuka me taqomaka na luvena mai na leqa. E vakasakiti tale ga noda raica na veika era cakava e veisiga na tina se na tama ni manumanu vuka. Oya ena nodra veivukayaki mera vaqara kakana. Nira sa kunea na kakana era na vukataka yani qai vakalutuma e gusu i luvedra era sa dalaga tu mai, e totolo ga nodra tilo ra tagitagi nira vinakata e so tale. Dina nira sa na oca na tina se na tama ni manumanu, ia era na cakava tiko ga oqori me yacova nira sa vakacegui na luvedra. Levu na ibulibuli i Jiova era “vuku vakalevu” ena sala era qarava kina na veika era gadreva na luvedra.​—Vosa Vakaibalebale 30:24.

⁹ Ena vakasama vata oqori, o ira na itubutubu lotu Vakarisito e vuravura raraba era sa vakaraitaka tiko na yalo ni veinanumi e sega ni vakamelei rawa. O na rairai soli bula sara mada ga mo taqomaka kina na luvemu. Kuria oya nomu na vinakata mo vakuai iko ena so na ka me rawa kina ni o qarava nomu vuvale. Vuqa vei kemuni na itubutubu oni sou vakamataka ena cakacaka saumi e veivakaocai se na kena e vakavucesa. Oni cakacaka vakaukaua mo ni rawata kina na kakana bulabula me baleti ira na nomuni vuvale. O na sasaga ena nomu vinakata me savasava na nodra isulu na luvemu, me dua na vale veiganiti, qai veirauti mada ga na nodra vuli. Ia, o cakava tiko oqo e veisiga kei na veiyabaki. Sega ni vakabekataki ni marautaka o Jiova na yalo ni soli bula vaka oqori, kei na vosota! (Iperiu 13:16) Ena gauna vata oqori kua ni guilecava ni tiko e so tale na sala bibi e rawa ni o qaravi ira kina nomu vuvale.

Qaravi Vakayalo

10, 11. Na gagadre cava ni tamata e bibi cake sara? Na cava e dodonu me cakava taumada na itubutubu lotu Vakarisito me rawa ni qai qarava kina na veika vakayalo era gadreva na luvena?

¹⁰ Na qaravi ni veika vakayalo e bibi sara mai na qaravi ni veika vakayago. E kaya o Jisu: “Ena sega ni bula na tamata e na madrai duaduaga, sa bula ga e na vosa kecega sa lako mai na gusu ni Kalou.” (Maciu 4:4; 5:​3, NW) Na cava oni rawa ni cakava na itubutubu ena qaravi ni veika vakayalo?

¹¹ E kena irairai ni sega tale ni dua na tikinivolatabu e lavetaki vakalevu kina na qaravi ni veika vakayalo me vaka e kune ena Vakarua 6:​5-7. Cega mada nomu iVolatabu qai wilika na veitikina oqori. Dikeva nira vakaroti taumada na itubutubu mera vaqaqacotaka nodra veiwekani kei Jiova, ra qai taracake nodra lomani koya kei na nodra tugana e lomadra na nona vosa. Io, ena vinakati mo dau vulica vagumatua na Vosa ni Kalou, wilika wasoma qai vakananuma vakatitobu, mo rawa ni taleitaka kina na sala i Jiova, nona ivakavuvuli kei na nona lawa. Ni o cakava oya, ena vakatawana na lomamu na ka dina vakatubuqoroqoro ena iVolatabu, o na vakila kina na marau, o na rokovi Jiova qai lomani koya. Ena qai levu tale ga na veika vinaka o na vakavulica vei ira na luvemu.​—Luke 6:​45.

12. Era na vakatotomuri Jisu vakacava na itubutubu nira vakatavulici luvedra ena ivakavuvuli dina ena iVolatabu?

¹² Era tu vakarau na itubutubu matua vakayalo mera muria na ivakaro ena Vakarua 6:​7, mera “vakavulica” na vosa i Jiova vei luvedra ena gauna kece ga. Na vosa “vakavulica,” e kena ibalebale mo vakatavuvulitaka na ka me kasa ena kena talevi wasoma. E kila vinaka o Jiova ni gadrevi vei keda kece​—vakauasivi o ira na gone​—meda dau taleva na ka eda vulica me rawa ni kasa kina. O Jisu sara mada ga e dau taleva na ka e vakavuvulitaka ena nona cakacaka vakavunau. Kena ivakaraitaki, nona vakavulici iratou nona tisaipeli me ratou dau yalomalumalumu sega ni yalodokadoka se dauveisisivi, a taurivaka o Jisu e so tale na sala me taleva kina na ivakavuvuli vata oqori. E dau veivakavulici ena nona vakamacalataka na ka, vakayagataka na vosavakatautauvata vaka kina nona cakava sara ga na ka e vakatavulica. (Maciu 18:​1-4; 20:​25-​27; Joni 13:​12-​15) Ia e drukataki ni sega ni bau vuturi o Jisu. O ira tale ga na itubutubu mera qara na sala mera vakatavulica kina na yavu ni ivakavuvuli vakaivolatabu vei luvedra, ra qai taleva tiko ga ena yalovosovoso me yacova ni sa kasa e lomadra me rawa nira bulataka.

13, 14. Na gauna cava soti e rawa nira vakavulici luvedra kina na itubutubu ena ivakavuvuli vakaivolatabu? Na ivola dusidusi cava e rawa nira vakayagataka?

¹³ Na gauna vinaka ni veivakavulici vaka oqori oya ena vuli vakavuvale. Io, e vakatau na bula vakayalo ni vuvale ena kena vakayacori wasoma na vuli vakavuvale e veitaraicake, e marautaki tale ga. Era marautaka na vuvale lotu Vakarisito e vuravura raraba na vuli vaka oqori, era vakayagataka gona na ivola e vakarautaka na isoqosoqo i Jiova, qai moici na vuli me salavata kei na ka sara ga era gadreva na gone. Ena veivuke vakalevu ena tikina oqo na ivola totoka na Vuli Vua na Qasenivuli Levu, vaka kina na Questions Young People Ask​—Answers That Work.b Ia, mera kua ni qai vakavulici ga na gone ena vuli vakavuvale.

¹⁴ Me vaka e vakaraitaka na Vakarua 6:​7, e levu sara na gauna e rawa kina vei ira na itubutubu kei luvedra mera veivosakitaka na veika vakayalo. De oni lako vata vagade, cakacaka vata, se oni tiko voli ga e vale, rairai oqori e so tale na gauna oni rawa ni veivosakitaka kina na veika vakayalo era gadreva na luvemuni. E sega ni tukuni mo sa “vunauci” ira tu ga e veigauna ena ka dina ena iVolatabu. Ia ena vinaka mo saga na nomudou veivosaki vakavuvale me veitaraicake qai vakayalo tale ga. Me kena ivakaraitaki, na ivoladraudrau na Yadra! e kovuti kina e levu sara na ulutaga. Na veiulutaga oqori e rawa ni yavutaki kina na kena veivosakitaki na ibulibuli i Jiova me vaka na manumanu, na veivanua totoka e veiyasa i vuravura, na duidui ni itovo vakavanua kei na nodra ivakarau ni bula. Na veivosaki vaka oqori ena rawa ni uqeti ira na gone mera wilika vakalevu na ivola e vakarautaka na dauveiqaravi yalodina ka vuku.​—Maciu 24:​45-​47, VV.

15. Era na vukei luvedra vakacava na itubutubu mera raica ni cakacaka vakavunau e taleitaki qai yaga?

¹⁵ Ni o dau veitalanoataka na ka e veitaraicake kei ira na luvemu, oqori e dua na sala o sa vakaceguya tiko kina nodra gagadre vakayalo. E dodonu mera vulica na gone lotu Vakarisito me laulau nodra tukuna na nodra vakabauta vei ira na tani. Ena gauna o veivosakitaka tiko kina e so na tikina bibi mai Na Vale ni Vakatawa se na Yadra!, o na rairai vakamua na veitikina bibi oqori ina cakacaka vakavunau. Kena ivakaraitaki, de o na taroga: “Vakacava ena vinaka beka ke levu tale era kila na veika oqo me baleti Jiova? Na cava o na tukuna me rawa kina vua e dua me taleitaka na ulutaga oqo?” De dua na veivosaki vaka oqori ena uqeti ira na gone mera wasea vei ira tale e so na veika era sa vulica. Ia, nira cakacaka vakavunau vata kei iko na luvemu era na raica votu na kena vakayagataki na veika a veivosakitaki. Era na rairai vulica tale ga ni taleitaki qai marautaki na cakacaka vakavunau, e kauta mai na lomavakacegu kei na reki.​—Cakacaka 20:35.

16. Na cava era na rairai vulica na gone ena nodra dau vakarogoca na nodra masu na itubutubu?

¹⁶ E dua tale na sala era qarava kina na itubutubu na veika vakayalo era gadreva na luvedra oya na nodra dau masu. A vakavulici iratou nona tisaipeli ena masu o Jisu, qai levu na gauna e dau masu vata kei iratou. (Luke 11:​1-​13) Vakasamataka mada na levu ni ka eratou vulica ni ratou masu vata sara ga kei na Luve i Jiova! O ira na luvemu era na vulica tale ga e levu sara na ka ena nomu masu. Kena ivakaraitaki, de dua era na vulica ni vinakata o Jiova meda vosa vua mai vu ni lomada, da qai talaucaka tale ga na leqa cava ga eda sotava. Io, na nomu masu era vulica kina na luvemu na bibi ni ka dina vakayalo: Ni rawa nira veiwekani kei na Tamadra vakalomalagi.​—1 Pita 5:7.

Vakaceguya na Lomadra

17, 18. (a) E vakaraitaka vakacava na iVolatabu ni bibi mera raica na gone nira lomani? (b) Era na vakatotomuri Jiova vakacava na tama ena nodra vakaraitaka sara ga nodra lomani luvedra?

¹⁷ Ia, e tiko tale ga na gagadre ni lomadra na gone. Na Vosa ni Kalou e kaya ni bibi mera vakaceguya na gagadre oqo na itubutubu. Me kena ivakaraitaki, era vakamasuti na yalewa gone “me ra dau lomani ira na . . . luvedra.” (Taito 2:​4, VV) Nira cakava oqori era na okati mera yalomatua. Io, e ka vakayalomatua me vakila na gone ni lomani. Ni oqo ena vulica kina me dau loloma, ena yaga tale ga ena nona bula taucoko. Ena yasana kadua, ena ka vakalialia na nona sega ni lomani na gone. E vakavuna na rarawa qai sega ni vakatotomuri kina o Jiova, ni a vakaraitaka vei keda nona loloma levu dina ga nida ivalavala ca.​—Same 103:​8-​14.

¹⁸ E vakaliuliu sara ga o Jiova ena nona lomani ira na luvena e vuravura. Me vaka e kaya na 1 Joni 4:​19 (VV) ni “sa lomani keda taumada” o koya. E dodonu vei kemuni na tama mo ni vakatotomuri Jiova, mo ni liu sara ga ena kena bucini na ivau ni veilomani kei ira na luvemuni. Na iVolatabu e uqeti ira na tama mera kua ni vakacudrui ira na luvedra, “de ra datuvu kina.” (Kolosa 3:​21) E vica na ka e dau vakacudrui ira vakalevu na gone, ra qai nanuma kina nira sega ni lomani se mareqeti vei ira na nodra itubutubu. Ena vinaka mera nanuma na tama era dau tuvakasuka ni vakaraitaka nodra loloma, na ivakaraitaki i Jiova. A rogo sara ga mai lomalagi na domona me ivakaraitaki ni nona tokoni Luvena kei na nona lomani koya. (Maciu 3:​17; 17:5) E rairai vakayaloqaqataki Jisu sara ga oqori! Nira vakaraitaka gona vakadodonu na itubutubu nodra veitokoni kei na nodra loloma, era na nuidei ra qai yaloqaqa na gone.

19. Na cava e bibi kina na veivakadodonutaki? Na veivakadodonutaki vakacava era na saga na itubutubu lotu Vakarisito mera tauca?

¹⁹ Na nodra loloma na itubutubu e sega ni vakaraitaki ga ena ka era tukuna. Ia e vakaraitaki sara ga ena ka era cakava. Na qaravi ni veika vakayago kei na veika vakayalo e rawa ni vakaraitaka na loloma ni itubutubu, vakauasivi ke ra cakava oqori ena loloma dina. Kena ikuri, na veivakadodonutaki e dua na sala bibi e vakaraitaka kina na itubutubu na loloma. Io, “o koya sa lomana ko Jiova sa cudruva, [“vakadodonutaka,” NW].” (Iperiu 12:6) Ena yasana kadua, ke sega ni vakadodonutaki luvena na itubutubu, e rawa ni vakaraitaka ni cati koya! (Vosa Vakaibalebale 13:24) Na vakatauitotogi i Jiova e sega ni sivia, e “veirauti ga.” (Jeremaia 46:​28, NW) Ena sega ni dau rawarawa vua na itubutubu ivalavala ca me cakava oqori. Ia ena vinaka ke o saga mo tauca na itotogi e veiganiti. Na veivakavulici e dei, qai tau ena yalololoma ena vukea na gone me marau qai vakainaki nona bula. (Vosa Vakaibalebale 22:6) Sega li ni oqori na ka era vinakata na itubutubu lotu Vakarisito yadudua vei luvedra?

20. Ena rawa vakacava vei ira na itubutubu mera dusimaki luvedra mera ‘digitaka na bula’?

²⁰ Ni oni cakava na itubutubu na itavi bibi e lesia vei kemuni o Jiova​—ena nomuni qarava na veika vakayago, vakayalo, kei na vakacegui ni lomadra na luvemuni​—oni na kalougata kina vakalevu. Oqori na sala oni sa dusimaki ira tiko kina na luvemuni mera ‘digitaka na bula’ ena gauna oqo, ra qai “bula” tiko ga ena gauna se bera mai. (Vakarua 30:19) O ira na gone era digia mera qaravi Jiova ra qai muria tiko ga na sala ni bula nira sa yalomatua era vakamarautaki ira dina nodra itubutubu. (Same 127:​3-5) Na marau oqori ena tawamudu! Ia ena rawa vakacava vei ira na itabagone mera vakacaucautaki Jiova ena gauna oqo? Eda na veivosakitaka na tikina oqori ena ulutaga e tarava.

[iVakamacala e ra]

O na Sauma Vakacava?

Na cava mera cakava na itubutubu mera qaravi ira kina na luvedra ena

• veika vakayago?

• veika vakayalo?

• vakacegui ni gagadre ni lomadra?

[iYaloyalo ena tabana e 18]

Levu na manumanu vuka era sega ni oca ena nodra saga mera vakania na luvedra

[iYaloyalo ena tabana e 20]

Mera vaqaqacotaka e liu na itubutubu nodra veiwekani kei Jiova

[iYaloyalo ena tabana e 20, 21]

E levu na gauna e rawa nira vakavulici luvedra kina na itubutubu ena veika e baleta na Dauveibuli

[iYaloyalo ena tabana e 22]

Era nuidei ra qai yaloqaqa na gone nira veitokoni na itubutubu