Ka ni Veivakamarautaki e Yaga Dina

“Se dou kana, se dou gunu, se cava na ka dou sa kitaka, mo dou kitaka kecega me vakarokorokotaki kina na Kalou.”​—1 KORINICA 10:31.

1, 2. Na cava eda kaya kina ni veika e tu meda vakamarautaki kina ‘era isolisoli ni Kalou,’ ia na cava e veivakasalataki vakadodonu kina na iVolatabu?

EDA dau vinakata meda cakava na ka eda marau kina. Sa rauta, baleta na Kalou a buli keda e Kalou mamarau, oya na vuna e vakarautaka kina vei keda e levu sara na sala meda marautaka kina noda bula. (1 Timoci 1:​11, NW; 6:​17) A vola na tui vuku o Solomoni: “Au sa kila ni sa sega tale na ka vinaka cake kina, ka me reki ga na tamata, . . . me kana talega ka gunu . . . ka kunea na kena vinaka ni nona cakacaka kecega, sai koya oqo nai solisoli ga ni Kalou.”​​—Dauvunau 3:​12, 13.

² Ena vakavu marau dina na nona cegu vakalailai mada e dua qai vakasamataka na cakacaka vinaka e sa vakayacora, vakauasivi ena nona veilasamaki vata kei iratou na nona lewenivuvale kei ira na nona itokani. Sa rawa ni tukuni ni oya “nai solisoli ga ni Kalou.” E solia mai vakayauyau na Dauveibuli na ka meda marautaka, ia e vinakata o koya meda vakayagataka vakavuku. Na iVolatabu e vakatabuya na mateni, daukana voro, kei na itovo vakasisila, qai vakasalataki keda vakadodonu ni o ira era vakayacora tiko na veika vaka oqo era na “sega ni rawata na matanitu ni Kalou.”​​— 1 Korinica 6:​9, 10; Vosa Vakaibalebale 23:​20, 21; 1 Pita 4:​1-4.

3. Na cava ena gadrevi vei keda me rawa nida yadra tiko kina vakayalo da qai waraka tiko na siga levu i Jiova?

³ Ena iotioti ni veisiga ni vuravura ca oqo, sa mai sotava na lotu Vakarisito na ka ni bolebole e se sega ni bau sotava vakadua. Ena gadrevi kina me na yalomatua sara, me qai kua ni muria na ivalavala vakavuravura. (Joni 17:​15, 16) Me vaka a parofisaitaki, o ira ena gauna oqo era sa “lomana vakalevu na marau a ra . . . lomani koya na Kalou vakalailai,” tini sara ena nodra “sega ni kauaitaka” na ivakadinadina matata e dusia ni sa voleka na ‘veivakararawataki levu.’ (2 Timoci 3:​4, 5; Maciu 24:​21, 37-​39, NW) E vakaroti ira nona imuri o Jisu: “Dou qarauni kemudou vinaka, de dua na siga sa bibi kina na yalomudou e na daukana, kei na daumateni, kei na lomaocaoca e na veika ni bula oqo, ka yaco vakidacala kina vei kemudou na siga ko ya.” (Luke 21:​34, 35) O keda kece na tamata i Jiova eda na vinakata sara ga meda muria na ivakaro oqo. Eda duatani vei ira era sega ni kauaitaka na veika sa vakarau yaco baleta nida saga meda yadra tiko ga vakayalo nida ‘waraka na siga i Jiova.’​​—Sefanaia 3:8; Luke 21:36.

4. (a) Cava e sa dredre kina meda kunea na ka ni veivakalasai e kilikili? (b) Na ivakasala cava ena Efeso 5:​15, 16 meda muria?

⁴ Ena ka ni sasaga meda qarauni keda mai na veika tawakilikili ni vuravura oqo, vakauasivi nira sa tu vakarawarawa, qai moica vaqaseqase na Tevoro na veika tawakilikili oqo me malele kina na yaloda. E sa dredre kina na noda digia na ka ni marau se veivakalasai e kilikili. E levu na ka ena gauna oqo e sa caka me uqeta “na gagadre ca ni yago.” (1 Pita 2:​11) E sa tu vakarawarawa na ka ni veivakamarautaki e veivakaleqai, ena noda lomanivale sara mada ga. Sa rawa nida raica na veika vaka oqo ena ivola tabaki, TV, Internet, kei na vidio. E veiganiti kina vei keda na lotu Vakarisito na ivakasala ena Vosa ni Kalou ni kaya: “Mo dou qai raici kemudou vinaka, mo dou i valavala vakayalomatua, mo dou kakua ni vakataki ira na lialia, mo dou vakataki ira ga na vuku, mo dou volia me nomudou na gauna, ni sa ca na veisiga oqo.” (Efeso 5:​15, 16) Ke da muria vinaka na ivakasala oqo, eda na qai nuidei nida na sega ni vakacalai ena ka ni veivakamarautaki rerevaki e vakalusi gauna, ena vakaleqa na noda veiwekani kei Jiova, eda na rusa tale ga kina!​​—Jemesa 1:​14, 15.

5. Na cava ena kauta mai vei keda na vakacegu dina?

⁵ Eda dau ogaoga sara vakalevu na lotu Vakarisito, oya na vuna eda dau vinakata kina meda vakacegu se marau vakalailai ena so na gauna. Na Dauvunau 3:4 mada ga e kaya ni tiko “na siga ni dredre . . . kei na siga me ia kina na meke.” O koya gona, na iVolatabu e sega ni okata na gauna ni vakacegu kei na marau me vakalusi gauna. Ia, na gauna ni marau e dodonu me vakabulabulataki keda, me kua ni vakaleqa na noda bula vakayalo se me suguta na gauna e dodonu me vakayacori kina na ka vakayalo. Na lotu Vakarisito matua e kila ni vakavu marau na soli ka. Era vakaliuca na vakayacori ni loma ni Kalou ena nodra bula, era vakila tale ga na ‘vakacegu [dina] ni yalodra’ nira sa mai cola na ivua rawarawa i Jisu.​​—Maciu 11:​29, 30; Cakacaka 20:35.

Digia na Ka ni Veivakamarautaki e Kilikili

6, 7. O na kila vakacava na ka ni veivakamarautaki e kilikili kei na kena e tawakilikili?

⁶ Eda na kila vakacava na ka ni veivakamarautaki e kilikili vua na lotu Vakarisito? Ena veidusimaki na itubutubu vua na luvena, e rawa tale ga nira veivukei na qase ni ivavakoso ke mani gadrevi. Ia, o keda yadua sa dodonu me matata vei keda na ivola, iyaloyalo, qito, danisi, kei na sere e tawakilikili. E kaya o Paula ni o ira era sa matua “era sa vakavulica na lomadra ka sa rawa me ra vakaduiduitaka na vinaka mai na ca.” (Iperiu 5:​14, VV; 1 Korinica 14:20) E koto ena iVolatabu e so na yavu e rawa ni vukei keda. Na nomu lewaeloma tale ga e vakavulici ena Vosa ni Kalou ena rawa ni nomu idusidusi vinaka ke o vakarogoca.​​—1 Timoci 1:​19.

⁷ E kaya o Jisu ni “kilai na kau e na vuana.” (Maciu 12:33) Ke dua na ka ni veivakamarautaki e lai basika kina se vua kina na ivalavala kaukaua, itovo vakasisila, se vakacuru, e dodonu me cati na ka ni veivakamarautaki oqori. Me cati tale ga na ka ni veivakamarautaki e rawa ni tini ena mate se mavoa bibi, vaka kina na kena ena vakavuna na bula vakaloloma, yalolailai, se rawa ni veivakatarabetaki. E vakaraitaka na yapositolo o Paula nida sa na okati meda ivalavala ca kevaka eda vakacacana na nona lewaeloma e dua na tacida. E vola o Paula: “Ni dou sa cala vakaoqo, vei ira na veiwekani, ka vakacacana na lomadra sa malumalumu, dou sa cala vei Karisito. O koya, kevaka sa tarabe na wekaqu e na kakana, au na sega sara ni kania na lewe ni manumanu ka tawa mudu, de tarabe e na vukuqu na wekaqu.”​​—1 Korinica 8:​12, 13.

8. Na cava e so leqa e rawa ni vakavurea na iyaloyalo yavala kei na qito livaliva na electronic games?

⁸ Sa vutucoqa ena veisitoa ena gauna oqo na qito livaliva na electronic games kei na veimataqali iyaloyalo yavala. E so e rawa nira ivurevure ni veivakamarautaki, ia e vakalevu me sa okati ena ka ni veivakamarautaki vaka oqo na veika e vakatabuya na iVolatabu. E sega ni ka ni lasa wale ga e dua na qito ke inaki ni qito oya na veivakamavoataki vakaca, veivakamatei, se vakayaco itovo vakasisila! O Jiova e cati ira era “vinakata nai valavala kaukauwa.” (Same 11:5; Vosa Vakaibalebale 3:​31; Kolosa 3:​5, 6) Ke dua tale ga na qito e vakauqeta na yalokocokoco, yalo ni vala, e vakavuna tale ga na yalolailai, sega ni lomavakacegu, qai vakalusi gauna, e bibi mo qarauna na leqa vakayalo e rawa ni vakavurea, mo qai cakava sara kina e dua na ka.​​—Maciu 18:​8, 9.

Na Cava e Okati ena Ka ni Veivakamarautaki e Yaga?

9, 10. Ke da vakasama vinaka, na cava e so na ka e rawa nida marautaka vata?

⁹ So na gauna era taroga na lotu Vakarisito: “Na ka ni veivakamarautaki vakacava e yaga? E levu na ka e dulaka tu o vuravura e veisaqasaqa kei na ivakatagedegede vakaivolatabu.” E tiko dina na ka ni veivakamarautaki e veivakacegui, ia sa na qai gadrevi vei keda kece, vakabibi na itubutubu, meda vakasamataka na kena e veiganiti, da tuvanaka tale ga na kena gauna. E levu era kunea na ka ni veivakamarautaki e yaga ena loma sara ga ni vuvale vaka kina ena ivavakoso. Na vakayagataki vata ni dua na ivakayakavi me salavata kei na veitalanoataki ni dua na vakasama vakaivolatabu se ka e yaco ena dua na siga, e dau veivakacegui qai veivakayaloqaqataki tale ga. E rawa ni tuvanaki tale ga na vakatakakana, so na qito e veiganiti, se na gade. Na ka ni veivakamarautaki vaka oqo e rawa ni vakavumarau, e veivakacegui tale ga.

¹⁰ E kaya e dua na qase ni ivavakoso kei na watina me baleta na tolu na luvedrau: “Ni ratou se gone, keitou dau digia vata na vanua me keitou gade kina. So na gauna, keirau vakalaivi ratou me ratou dui sureta e dua na nodratou itokani voleka me lako vata kei keitou, oqo e dau marautaki sara kina na gauna ni gade. E dau vakarautaki tale ga e so na idole ni vakavinavinaka vei iratou na gone ni ratou rawata e so na ka. Keitou dau sureta e so na wekai keitou se neitou itokani ena ivavakoso mera gade mai vale. So tale na gauna keitou dau tatavu e tautuba, keitou qito, keitou dau vodo motoka tale ga vakavuvale ina lomanivanua keitou dau qai lai taubale voli e veidelana rugurugua. Keitou vakayagataka na gauna vaka oqo me keitou vulica kina na ibulibuli i Jiova.”

11, 12. (a) Na cava o rawa ni cakava mo okati ira kina e so tale ni o tuvanaka e so na ka ni veivakamarautaki? (b) Na veimaliwai vakacava e dau guiguilecavi dredre vei ira e levu?

¹¹ Ni o tuvanaka e so na ka ni veivakamarautaki, vakacava mo sureti ira e so tale, mo kua ni sureti ira tiko ga na nomu itokani? So beka na yada, dawai, se vuvale itubutubu ledua era na gadreva tu mera vakayaloqaqataki. (Luke 14:​12-​14) De dua e ganita mo okati ira tale ga e so era se qai sosoqoni tiko ena ivavakoso, ia mo qarauna mo kua ni sureta e dua ena rawa ni veivakaleqai. (2 Timoci 2:​20, 21) Ke dredre vei ira na tauvimate se o ira e vakaleqai tu na ituvaki ni yagodra mera lako mai nomu vale, de dua o rawa ni vakasaqa yani o qai lai kana vata kei ira ena nodra vale.​​—Iperiu 13:​1, 2.

¹² E levu era marautaka sara na gauna vaka oqo, dredre tale ga mera guilecava. Vakauasivi nira rogoca kina na nodra talanoataka e so na nodra yaco mera mai lotu Vakarisito, kei na ka e vukei ira mera yalodina tiko ga vua na Kalou. Rawa ni veitalanoataki ena vakayakavi vaka oqo e so na ulutaga vakaivolatabu, qai sagai mera vakaitavi kece na tiko kina, bau kina o ira na gone. E yaga sara ga na veitalanoa vaka oqo ni veivakayaloqaqataki, ra marau tale ga o ira kece na tiko ni rawa nira vakaitavi.

13. E ivakaraitaki vakacava o Jisu kei Paula ena nodrau veikauaitaki kei na nodrau ciqoma na veisureti?

¹³ E ivakaraitaki vinaka o Jisu ena nona dau veikauaitaki, vaka kina ena nona ciqoma na veisureti. E dau vakayagataka o koya na gauna vaka oqo me wasea kina e so na ka ni veivakalougatataki vakayalo. (Luke 5:​27-​39; 10:42; 19:​1-​10; 24:​28-​32) Era vakatotomuria na nona ivakaraitaki na tisaipeli taumada. (Cakacaka 2:​46, 47) E vola na yapositolo o Paula: “Ni’u sa gadreva vakalevu me’u raici kemuni ka vota vei kemuni e so na ka ni veivakalougatataki vakayalo me vakaukauwataki kemuni. Oya e kena i balebale, me da vukei kece kina, mo ni vukei au e na nomuni vakabauta, ka me’u vukei kemuni tale ga e na noqu vakabauta.” (Roma 1:​11, 12, VV) Na noda veimaliwai tale ga e dodonu me veivakayaloqaqataki.​​—Roma 12:13; 15:​1, 2.

So na Ka Meda Qarauna

14. Na cava e sega ni ka vakayalomatua kina me dau sivia tale eda sureta?

¹⁴ E sega ni ka vakayalomatua me sivia tale eda sureta ena dua na ka ni veivakamarautaki eda tuvanaka, baleta ni na dredre na cicivaka. De vinaka mera lalawataka e vica ga na vuvale mera vakaitavi vata ena so na qito e sega kina na veiqati ca, se ra lai vakatakakana i baravi ena gauna e sega ni vakayacori kina e dua na ituvatuva vakaivavakoso. E rawa ni marautaki cake sara, yaga tale ga na soqo se vakatakakana vaka oqo ke ra tiko tale ga kina e so na qase ni ivavakoso, dauveiqaravi, kei na tacida matua.

15. Ni o itaukeinisoqo, na cava mo qarauna kina na veika kece e yaco kei na kena cicivaki?

¹⁵ Ni vakarautaki e dua na soqo, me nanuma o koya e itaukeinisoqo ni dua na ka bibi na kena qarauni na veika kece e yaco ena vanua ni soqo. E ka marautaki na vakayaco soqo. Ia, ke o itaukeinisoqo qai yaco e dua na leqa e vale, tini sara me tarabe kina e dua nomu vulagi, sega beka ni o na rarawataka? Vakauasivi ke yaco oqo ena vuku ni nomu a sega ni qaqarauni! Vakasamataka mada na idusidusi e volai ena Vakarua 22:8. Nira tara na nodra vale vou na Isireli, e kena lawa mera tara tale ga e dua na bai me viribaita na dela ni nodra vale, na vanua era dau vakayagataka nira vakavulagi. Ena vuku ni cava? “Mo ni kakua kina ni vakayacora na dra ki na nomuni vale, kevaka sa lutu maikina e dua na tamata.” Ena vakasama vata ga oya, na nomu lewa vakamatau na veika e yaco ena soqo o cicivaka e sega ni kena ibalebale ni o via kauta laivi na marau vei ira na tiko ena soqo, ia o vakayacora ga ni o kauaitaka na nodra bula vakayago kei na nodra bula vakayalo.

16. Na ka vakayalomatua cava me nanumi ke vakarautaki na gunu ena dua na soqo?

¹⁶ Ke na vakarautaki na yaqona ni Viti se yaqona ni valagi ena soqo, e dodonu me qarauni. Levu na lotu Vakarisito era vakarautaka na gunu vei ira na vulagi kevaka era na raica sara tiko ga na ka e soli. Me qarauni me kua ni yaco e dua na ka ena tarabe kina e dua, se me vakabulabulataki kina na gunu vakasivia. (Efeso 5:​18, 19) Doka tale ga na nodra lewa e so mera kua ni gunu. Ena levu na vanua, sa tiko na yabaki ni bula e vakatabui vakalawa mera gunu, ia na lotu Vakarisito ena talairawarawa ena lawa i Sisa veitalia mada ga ke rui dredre na lawa oya.​​—Roma 13:5.

17. (a) Na cava me digitaki vinaka kina na ivakatagi e rogoci ena dua na soqo? (b) Ke vakayacori na danisi, me na vakaraitaki tiko ga vakacava na itovo kilikili?

¹⁷ Me raica o koya na itaukeinisoqo ni salasalavata kei na yavu vakaivolatabu na ivakatagi, danisi, se ka ni veivakamarautaki cava ga e vakayacori. E duidui na ivakatagi eda dau taleitaka, duidui tale ga na kena mataqali e sa tu nikua. Ia, e levu na ivakatagi ni gauna oqo e bukana na yalo ni veivorati, ivalavala vakasisila, kei na itovo kaukaua. E bibi kina meda digidigi vinaka. Sega ni kena ibalebale oqo meda sa na rogoca ga na ivakatagi matemate, ia ena yasana kadua, e sega ni dodonu meda rogoca na sere e vakauqeta na gagano, vakasisila na qaqana, rogo levu sivia qai kosakosa. Mo kua ni vakalaiva na qaravi ni ivakatagi vua e dua ena sega ni kila vinaka na levu ni rorogo ni ivakatagi e veiganiti. E sega sara ga ni kilikili vua na lotu Vakarisito na ivukivuki ni danisi tawakilikili e kurekurei kina e matanalevu na buta kei na sucu.​​—1 Timoci 2:​8-​10.

18. Era na taqomaki luvedra vakacava na itubutubu nira kauaitaka tiko na ka ni veivakamarautaki era lakova?

¹⁸ Na itubutubu lotu Vakarisito e dodonu me saga me kila se cava e vakarautaki ena veisureti me tiko kina o luvena, ena ka vakayalomatua tale ga me ratou na veitomani tiko ga vakavuvale ena levu na gauna. Ka ni rarawa ni so na itubutubu era vakatara mera tiko na luvedra ena so na soqo se party era rawai kina e vica vata na gone ena ivalavala vakasisila kei na so tale na itovo vakamadua. (Efeso 6:​1-4) Kevaka mada ga era sa lai yabaki tinikawalu vakacaca na gone sa ra vakaraitaka tale ga nira sa rawa ni nuitaki, e dodonu mera vukei tiko ga mera “dro tani mai na gagadre ca vakacauravou.”​​—2 Timoci 2:​22.

19. Ena matata tiko ga vei keda na ka e dodonu meda “vakasaqara taumada” ke da kila tiko na ka dina cava?

¹⁹ Eda na marautaka vakalevu sara na noda bula ke tiko na gauna meda vakacegu kina se goleva e so na ka ni veivakamarautaki​—vakauasivi na ka ni veivakamarautaki e veiganiti qai kilikili. E sega ni bureitaka vei keda o Jiova na marau, ia oqo na ka dina meda kila tiko: Ena sega ni yaga na ka ni veivakamarautaki ena noda saga meda binia na iyau vakayalo mai lomalagi. (Maciu 6:​19-​21) E vukei ira nona tisaipeli o Jisu mera kila ni ka bibi duadua ena nodra bula na ‘vakasaqarai taumada ni matanitu ni Kalou kei na nona yalododonu,’ sega ni ka eda kania, gunuva, se sulumaka​—na ka era ‘vakasaqara tu na veimatanitu.’​​—Maciu 6:​31-​34, VV.

20. Na veika vinaka cava e vakarautaka tu na Kalou o Jiova e rawa nira vakanamata kina o ira era qaravi koya ena yalodina?

²⁰ Io, ‘se da kana se da gunu se cava ga eda cakava,’ meda “cakava kece sara me vakarokorokotaki kina na Kalou,” me vakavinavinakataki kina o koya e solia tu mai na veika vinaka meda vakayagataka. (1 Korinica 10:​31, VV) Ena parataisi sa tu sara ga oqo e matada, ena levu sara na gauna meda marautaka taucoko kina na vinaka i Jiova, salavata kei na veimaliwai totoka kei ira era muria na nona ivakatagedegede savasava.​​—Same 145:16; Aisea 25:6; 2 Korinica 7:1.

O Se Nanuma?

• Na cava ena dredre kina vua na lotu Vakarisito nikua me kunea na ka ni veivakamarautaki e kilikili?

• Na cava e so na ka ni veivakamarautaki era sa vakila na veivuvale lotu Vakarisito na kena yaga?

• Nida qara se vakarautaka na ka ni veivakamarautaki e yaga, na cava e so na ka meda qaqarauni kina?

[iYaloyalo ena tabana e 18]

Digia na ka ni veivakamarautaki e vuataka na vua vinaka

[iYaloyalo ena tabana e 19]

Na ka ni veivakamarautaki vakacava ena cata na lotu Vakarisito?