Nodra Veivakasavasavataki na Jiu​—E iTekitekivu Beka ni Papitaiso Vakarisito?

O JONI NA DAUVEIPAPITAISO a vunautaka na ‘papitaiso me ivakaraitaki ni veivutuni.’ O Jisu tale ga a vakaroti ira nona imuri mera veivakatisaipelitaki ra qai veipapitaisotaki.​—Marika 1:4; Maciu 28:​19, VV.

E dusia na iVolatabu ni papitaiso vakarisito e gadrevi kina na tabadromuci ena wai. “Na ivalavala vakalotu oqo,” e kaya na ivola Jesus and His World, “e laurai ena levu na lotu, ena veigauna sa oti kei na veigauna oqo, vaka kina ena levu na vanua.” E vakaraitaka na ivola oqo ni “a tauyavu na papitaiso vakarisito . . . mai na lotu vakaJiu.” E dina beka oqo?

Nodra Tobu ni Veivakasavasavataki na Jiu

Era kunea na daunivakekeli e rauta ni 100 na tobu ni veivakasavasavataki se na tobunisili volekata na valenisoro e Jerusalemi, era nanuma ni tobu kece oqo a vakayagataki ena loma ni imatai ni senitiuri B.S.K. kei na imatai ni senitiuri S.K. E tukuni ena vatu ceuti ena ikarua se ikatolu ni senitiuri S.K. e kune ena dua na nodra valenilotu na Jiu, ni tobunisili vaka oqo era vakarautaki “vei ira na vulagi era via vakayagataka.” Era kune e so tale na tobunisili ena dua na yasa i Jerusalemi era dau vakaitikotiko kina na vutuniyau kei na matavuvale vakabete, e voleka ni vale kece ena yasana oya a tiko nodra tobunisili.

Na tobunisili vaka oqo e vaka tu na taqe na kena ibulibuli, rauta ni 1.8 na mita na kedra raba qai 2.7 na mita na kedra balavu. E dau ta mai na vatu, se keli ga ena qele qai tuvai kina na biriki se na vatu. E bonoti na kena lalaga me kua ni drodro tani na wai. Rauta ni 1.2 na mita na kena titobu, me rawa ni dromu vinaka kina e dua ni tekiduru. Era keli e so na ivakata me rawa ni drodro ina loma ni tobu na wainiuca. So na tobu e wasei rua me tekivu mai na kena ikabakaba. E nanumi ni dua na yasa ni ikabakaba e vakayagataki me nodra sirosiro o ira na lai sili nira se dukadukali tu, ra qai vakayagataka na yasana adua mera cabe kina, mera kua ni tauvi duka tale.

Era vakayagataka na Jiu na tobunisili vaka oqo mera vakasavasavataki ira kina. Na cava e vauci kina?

E Tiki Beka ni Lawa i Mosese Nodra Veivakasavasavataki na Jiu?

E vakabibitaka na Lawa i Mosese ni dodonu vei ira na tamata ni Kalou mera savasava vakayalo, vakayago tale ga. E vuqa na ka a vakavuna mera dukadukali kina vakayalo na Isireli, a gadrevi gona mera vakasavasavataki ira ena nodra sili ra qai savata nodra isulu.​​—⁠Vunau ni Soro 11:28; 14:​1-9; 15:​1-​31; Vakarua 23:​10, 11.

E savasava vakaoti na Kalou o Jiova. E gadrevi kina vei ira na bete kei ira na Livai mera vuluvulu, me ra qai vuya na yavadra ni bera nira torova na icabocabonisoro, ke sega era na mate.​​—⁠Lako Yani 30:​17-​21.

Era vakabauta na dauvakadidike ni qai yacova mai na imatai ni senitiuri S.K., era lewa na iliuliu ni lotu vakaJiu mera vakasavasavataki tale ga o ira na sega ni Livai, me vaka ga era dau cakava na bete. Levu na Jiu wili kina o ira na Farisi era dau vakasavasavataki ira vakawasoma. E kaya e dua na itukutuku me baleta na gauna i Jisu: “E dodonu me vakasavasavataki koya e dua na Jiu ni bera ni curu ina valenisoro, ni bera ni vakacaboisoro, ni bera ni vakacaboisoro na bete ena vukuna, kei na so tale na ka vaka oya.” E kaya na ivola na Talmud ni a namaki vei ira na lai vakasavasavataki ira me dromu na yagodra taucoko ena wai.

A vakalewai ira na Farisi o Jisu baleta nira dau vakabibitaka na veivakasavasavataki. E laurai nira dau “vuivui vakavuqa,” okati kina na “dere bilo ni gunu, kei na bilo i vakarau, kei na bilo parasa.” E kaya o Jisu nira sa sega ni muria na Farisi na ivunau ni Kalou, era sa muria ga na nodra ivakavuvuli. (Iperiu 9:​10; Marika 7:​1-9; Vunau ni Soro 11:​32, 33; Luke 11:​38-​42) E sega ni dua na tiki ni Lawa i Mosese me dusia ni gadrevi me dromu na yago taucoko ena wai.

E tauyavu beka na papitaiso vakarisito mai na ivalavala ni nodra veivakasavasavataki na Jiu? Sega!

Kedrau Duidui na Veivakasavasavataki kei na Papitaiso Vakarisito

O ira na Jiu era dau vakasavasavataki ira ga vakataki ira. Ia, na veipapitaisotaki a vakayacora o Joni a duidui sara mai na ivalavala ni veivakasavasavataki era kila vinaka tu na Jiu. Na nona kilai me Dauveipapitaiso o Joni e vakaraitaka ni duidui na tabadromuci e dau cakava. Era tala sara mada ga na iliuliu ni lotu vakaJiu e dua na ilawalawa mera lai vaqaqa: “Ko . . . veipapitaisotaki e na vuku ni cava?”​​—⁠Joni 1:​25.

Na veivakasavasavataki e dusimaki ena Lawa i Mosese a caka ena veigauna kece e tawasavasava kina e dua na dausokalou. Oqo e veibasai sara kei na papitaiso a cakava o Joni se na papitaiso era cakava e muri na lotu Vakarisito. Na veipapitaisotaki a cakava o Joni e dusia na veivutuni kei na kena vakanadakui na ivakarau ni bula makawa. Na papitaiso vakarisito e vakaraitaka ni sa yalataki koya e dua vua na Kalou. O koya na lotu Vakarisito ena cakava ga vakadua, ena sega ni cakava tiko ga.

Na veivakasavasavataki e dau vakayacori ena nodra vale na bete ni lotu vakaJiu se ena tobunisili e dola raraba, e toka volekata na valenisoro e Jerusalemi, e duidui sara mai na papitaiso vakarisito. Duidui tale ga na kedrau ibalebale. E kaya na Anchor Bible Dictionary: “Era duavata e levu na dauvakadidike ni o Joni [na Dauveipapitaiso] a sega ni muria se tautauri mai na ivakarau ni papitaiso ena gauna oya,” e yavutaki mai na ivakarau ni lotu vakaJiu. E rawa ni tukuni tale ga oqo ena ivakarau ni papitaiso e dau caka ena ivavakoso lotu Vakarisito.

Na papitaiso vakarisito e dusia na “yalayala vua na Kalou mai na lewa e loma savasava.” (1 Pita 3:​21, VV) E vakatakila na nona yalayala e dua me soli koya vakatabakidua vei Jiova me qaravi koya, me na tisaipeli tale ga i Luvena. O koya gona, na tabadromuci e ivakatakilakila vinaka ni nona sa yalayala e dua. Na nona tabadromuci e wai e dusia ni sa mate vata kei na ivakarau ni nona bula makawa. Ni lamata mai e vaka ga ni sa tucake ina dua na ivakarau ni bula vou me cakava na loma ni Kalou.

Na Kalou o Jiova e solia na lewaeloma vinaka vei ira era yalataka nodra bula vua ra qai papitaiso sara. Oya na vuna e rawa ni kaya kina na yapositolo o Pita vei ira nona itokani ena vakabauta: “[Na] papitaiso . . . na ka sa vakabulai kemuni edaidai.” Oqo e dua na ka ena sega ni rawati, veitalia na levu ni nona vakasavasavataki koya e dua, me vaka era dau cakava na Jiu.