iTalanoa ni Nona Bula
Vakalougatataka o Jiova Noqu Gagadre Meu Daukaulotu
TALANOATAKA O SHEILA WINFIELD DA CONCEIÇÃO
E dua na daukaulotu mai Aferika a sikovi keitou mai qai tukuna ni o ira ena vanua e veiqaravi tiko kina era dau sureti koya ina nodra vale ra qai vakarogoca matua na itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou. ‘Au na taleitaka dina na cakacaka ena yalava vaka oya!’ au veinanuyaka. Au se yabaki 13 ga, ia na veitalanoa oya a bucina e lomaqu na gagadre meu dua na daukaulotu.
NA NEITOU mai kilai Jiova vakavuvale a tekivu makawa sara toka. Dua na mataka ena 1939, e rua na cauravou e maqosa na nodrau isulusulu erau tukituki yani i vale e Hemel Hempstead, ena taudaku ni vanua e vakatokai na Greater London, mai Igiladi. Erau iVakadinadina i Jiova. Au se qai yabaki dua ga, au sega gona ni kila na veisiko oya. Me rawa ni rau lako tani, e kaya o Nau ni na rairai taleitaka o Tata na rogoci rau, ia ena tiko e vale ena 9 na kaloko ena bogi. Dua na ka nona kurabui o Nau ni rau lesu mai ena bogi oya! Ni sa vakadeitaka o tamaqu, o Henry Winfield, ni rau tawaveitovaki ena veika vakapolitiki kei na veika ni matanitu, a sureti rau sara e vale qai vakadonuya me vulica na iVolatabu. A toso totolo sara vakayalo o Tata me yacova ni sa papitaiso. Ni oti tale e vica na yabaki a qai vulica tale ga na iVolatabu o Kathleen, na tinaqu. A papitaiso o koya ena 1946.
Ena 1948, au tekivu vakaitavi vakawasoma ena kena kacivaki na itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou. Au vinakata sara me dua na noqu kalokoniliga me rawa niu vakalewena donu na gauna au cakacaka vakavunau kina. Kevaka keitou gone vinaka tiko, e dau soli vei keitou ena veisiga Vakarauwai e sisiveni (ono na sede) me keitou vakayagataka. Au maroroya noqu ilavo me rauta ni rua na yabaki meu rawa ni volia kina na kalokoniliga isau lailai duadua ena gauna oya. Ia, o Ray, o koya e gone vei rau na ganequ, a dau kerei Tata tu ga me soli vua e rua na ciriveni (e ya tolu na sede), me kua ni dua na sisiveni. Dua na siga ena levu ni nona cikecike, a cudru sara ga kina o Tata. A tekivu tagi o Ray qai tukuna ni vinakata me soli vua e rua na ciriveni baleta ni a cakava e dua na veiyalayalati kei Jiova. Mani vakamacalataka o Ray: “E dua na ciriveni meu biuta ena kato ni cau, na ikarua ni ciriveni me noqu.” A tuturu na wainimata i Nau ena levu ni nona marau, qai totolo sara nona vaqara o Tata na veisau. Au vulica kina na bibi ni kena tokoni vakailavo na cakacaka ni Matanitu ni Kalou.
Donuya na gauna oqori, a tuvanaka o Tata me keitou toki ina vanua e vinakati vakalevu kina na dautukutuku. Ena 1949 a volitaka na nona iteitei, kei na nona vanua ni qereqere kei na nuku qai tekivu painia, a veiqaravi voli vakaitalatala vakatabakidua ni iVakadinadina i Jiova. Au a papitaiso ena 24 Sepiteba, 1950, me vakaraitaka na noqu yalataka na noqu bula vei Jiova. Tekivu mai na gauna oya, au dau bole meu vacation pioneer (sa painia veivuke ena gauna oqo) ena gauna ni sereki, au dau vakayagataka e 100 na aua ena veivula ena cakacaka vakavunau. Ia e kena itekitekivu ga oya. Sega ni dede sa buroro e lomaqu meu vakarabailevutaka na kena vakatetei na sokalou dina.
Noqu Gagadre Meu Daukaulotu
Ena 1951, a lesi o Tata ina tauni o Bideford, mai North Devon. Ni oti ga e dua na gauna lekaleka, a veisiko yani ina neitou ivavakoso o koya na daukaulotu a veiqaravi tiko mai Aferika, me vaka sa vakamacalataki mai. Ni oti oya, na vakatulewa kece au cakava a vauci kina na noqu gagadre meu dua na daukaulotu. Era kila na qasenivuli e koronivuli na noqu isausau ra qai saga na sala mera vakayalolailaitaki au kina, ra nuitaka tu niu na vakaliuca na cakacaka saumi. Ia, ena iotioti ni siga e koronivuli, au gole ina nodra rumu na qasenivuli meu lai vakavinavinaka vei ira qai vakamoce tale ga, a kaya sara mai e dua: “Vinaka na gumatua! O iko duadua ga na gonevuli o kila na ka o via cakava. Keitou nuitaka ni o na sauva na nomu isausau.”
Au sega tale ni qai wawa, au kunea sara e dua na cakacaka vagauna. Ena 1 Tiseba, 1955, au sa tekivu painia tudei. E muri ratou painia tale ga o Nau kei rau na ganequ. O koya gona, keitou veiqaravi tu vakatabakidua vakavuvale me vica na yabaki.
Gole i Ailadi
Ni oti tale e dua na yabaki, au a sureti meu lai veiqaravi e Ailadi. Oqo e dua na ikalawa meu na rawata kina na noqu isausau meu daukaulotu. Ena Feperueri 1957, au yaco yani i Cork, ena ceva kei Ailadi, kei na rua tale na painia goneyalewa o June Napier kei Beryl Barker.
Bau ka ni bolebole toka na cakacaka vakavunau e Ailadi. A veitusaqati sara vakalevu na lotu Katolika Vakaroma. Keitou vulica me keitou raica rawa tu na vanua me keitou dro kina ena gauna keitou vunau tiko kina ena dua na itabavale se ena vanua ni veivakavaletaki, de na gadrevi me keitou dro totolo. Dau matau me keitou vunitaka tu vakayawa na neitou basikeli, ia vakalevu ga me dua e kunea qai cebeta na kena taya se me dolava tani na kena cagi.
Dua na gauna ni keirau vunau tiko kei Beryl ena dua na vanua ni veivakavaletaki, era vosavakacacataki keirau e dua na ilawalawa gone ra qai tekivu vakaviriki keirau ena vatu. Keirau mani curu ina dua na vale, oqo e sitoa tale ga e volitaki kina na sucu. Gauna oqori sa tekivu kumuni e tuba e dua na ilala levu. Me vaka ni dau taleitaka o Beryl na gunu sucu, a gunuva sara vakamalua e rua se tolu na bilo, a vakanuinui tu nira na lako laivi o ira na kumuni tu e tuba. Ia, a qai sega ni yaco. Mani curu sara yani ina sitoa e dua na bete gone. Nanuma o koya ni keirau vulagi, a kaya sara me vakasarasarataki keirau. Ia, a kauti keirau mada e liu ina dua tale na rumu, keirau dabe vakanomodi toka ni cakava o koya na iotioti ni lotu vua e dua na kena turaga sa voleka ni mate. Oti oya keitou biubiu sara. Era dui veiseyaki ga na ilala levu oya nira raica ni keirau veivosaki tiko yani kei na bete.
Gole i Kiliati
Ena 1958 a caka na Soqo ni Veimatanitu na Divine Will e Niu Yoka. A vakavakarau o Tata me gole kina, au a vinakata tale ga meu lako, ia a leka na iqila. Mani tawanamaki nona leqa o buqu, a vota tale tu ga mai vei au e 100 na paodi ($280 na ilavo ni Mereke). Me vaka ni 96 na paodi ($180 na ilavo ni Mereke) na ivodovodo, au mani lai sauma sara vakatotolo na noqu tikite ni waqavuka.
Oti ga vakalailai oya, a sikovi keimami mai e dua na mata mai na valenivolavola ni tabana ni iVakadinadina i Jiova e Peritania. E mai sureti ira kece na painia lavotaki era na gole tiko ina soqo ni veimatanitu mera kerekere ina Watchtower Bible School of Gilead mera lai vulica na cakacaka vakadaukaulotu. Sa rogorogo vinaka dina vei au! A soli na ivola ni kerekere vei ira kece na painia, vakavo ga o yau, baleta niu se gone. Au a kerea me dua tale ga na noqu, au vakamacalataka niu sa biuta mai na noqu vanua, au sa veiqaravi tiko me vaka e dua na daukaulotu. Ni raica na dei ni yaloqu, a mani solia vei au e dua na fomu. Dua na ka noqu masu meu ciqomi! A saumi totolo noqu masu niu a sureti meu lai vuli e Kiliati.
Au marau niu a curu ina ika33 ni kalasi ni Kiliati, au vuli vata kei ira na 81 na painia era gole mai na 14 na vanua. A tasiri ga na lima na vula ni vuli. Ni sa voleka ni oti na vuli, a qai dua na nona ivunau veivakauqeti o Brother Nathan H. Knorr me va na aua. A uqeti ira e rawa nira dawai mera dawai tiko ga. (1 Korinica 7:37, 38, VV) Ia vei keimami na via vakawati ena dua na siga, e vakatura me keimami vola e so na ka keimami vinakata vei koya ena qai yaco me wati keimami. O koya gona, ke mani kune e dua, keimami rawa ni vakayagataka na veika keimami vola oya me keimami dikevi koya kina.
Na veika au vola me baleti koya ena yaco me watiqu e okati kina e so na ka oqo: Me daukaulotu tale ga qai lomani Jiova, me levu cake na ka e kila me baleta na ka dina ena iVolatabu mai vei au, me keirau kua ni vakaluveni ni se bera na Amaketoni me rawa ni tomani tiko ga na veiqaravi vakatabakidua, me kila vinaka na vosa vakavalagi, me qase cake tale ga vei au. E vukei au sara vakalevu na noqu vola na veika oqo, me vaka niu se yabaki 20 qai vakarau lesi ina dua na vanuatani.
Gole i Brazil
Keimami tuvaitutu ena Sigatabu, 2 Okosita, 1959, qai tukuni vei keimami na neimami ilesilesi. O Vehanouch Yazedjian, o Sarah Greco, rau na veiwatini o Ray kei Inger Hatfield, o Sonia Springate, Doreen Hines, vaka kina o yau keitou lesi i Brazil. Keitou marau dina. Au raitayaloyalotaka tu na veikauloa, na gata, na vu ni rapa, kei ira na itaukeinivanua oya. Ia, au kurabui niu sa yaco yani! Au sega ni mani raica na veikauloa ni Amazon, ia au kunea ga na siti katakata o Rio de Janeiro, e levu kina na vale vovou, ena gauna oya e koroturaga tu kei Brazil.
Dua na ka ni bolebole keitou sotava e liu oya na kena vulici na vosa vakaPotukali. Ena imatai ni vula, keitou vakayagataka e 11 na aua ena veisiga me keitou vulica kina na vosa oqo. Ni oti noqu cakacaka vakavunau e Rio, vaka kina noqu a tiko vakalailai ena valenivolavola ni tabana ni iVakadinadina i Jiova e kea, au gole sara meu lai tiko ena vale ni daukaulotu ena siti o Piracicaba, ena yasana o São Paulo, oti oya au lai tiko ena vale ni daukaulotu ena siti o Porto Alegre, ena yasana o Rio Grande do Sul.
Ena itekitekivu ni 1963, au a sureti meu lai cakacaka ena Tabana ni Vakadewa ena valenitabana. A qarava tiko na tabana oqo o Floriano Ignez da Conceição, oqo na turaga a vakavulici keitou ena vosa vakaPotukali ni keitou se qai yaco yani. A taura na dina ena 1944, ena gauna oya e rauta nira lewe 300 na iVakadinadina era tiko e Brazil, a vuli tale ga o koya ena ika22 ni kalasi e Kiliati. Dua na siga, oqo ni oti e vica na vula, a kerei au o Brother Conceição meu wawa tiko mai ena gauna e taqiri kina na lali ni vakacegu ni se bera na vakasigalevu ni a vinakata me vosa vei au. Au a rivarivabi toka. E dua beka na ka au a cakava? Ni sa qiri na lali ni kana, au a tarogi koya sara se cava a via tukuna vei au. E sauma, “O rawa ni watiqu?” Dua na ka noqu kurabui. Au kerea vua meu lai vakasamataka mada, qai vakatotolo sara meu lai kana.
A sega ni imatai ni tacida tagane o Floriano me vakaraitaka ni taleitaki au. Me yacova mai na gauna oya, a sega ni dua e se yacova na ka au vinakata vei koya me qai watiqu. Au vakabauta ni ka au vola oya a vukei au meu levea na vakatulewa cala. Ia, sa duidui sara oqo. A ganiti Floriano kece na ka au vakavola! Keirau mani vakamau sara ena 15 Me, 1965.
Sotava na Dredre ni Tauvimate
Keirau marautaka kei Floriano na bula vakawati, dina ga ni keirau sotava e so na ituvaki dredre. Dua vei ira oqo na nona tautauvimate o Floriano, a tekivu ni se bera toka ga vakalailai na neirau vakamau. Vica na yabaki yani e liu, a leqa na nona yatevuso imawi, sa qai tekivu me vakaleqai koya tiko na kena revurevu. Oqo e vakavuna me keirau biuti Peceli, keirau mani lesi sara me keirau painia lavotaki ena siti o Teresópolis, ena veiulunivanua ena yasana o Rio de Janeiro. Keirau nuitaka tu ni na vakabulabulataki koya na draki e kea.
Kena ikuri, ena Tiseba 1965, a vakasavui yani vei au ni sa davo bibi koto o tinaqu ni tauvi koya na kenisa. Keirau dau veivolavolai ga, ia au se sega ni raici koya tu me vitu na yabaki. Mani sauma o Nau na neirau ivodovodo me keirau lai raici koya i Igiladi. A sele o Nau, ia ratou a sega ni rawa ni kauta laivi na vuniwai na kenisa. Dina ga ni davo bibi koto, a taleitaka tu ga o koya na cakacaka vakavunau. A kerea me dua na taipa me tiko ena nona rumunimoce me rawa ni dua e taipataka na nona ivola. A dau vunau tale ga vakalekaleka vei ira na veisiko yani. Mani leqa o Nau ena 27 Noveba, 1966. Ena vula oya a ripotetaka kina e tini na aua ena cakacaka vakavunau! A tomana tiko ga o Tata ena yalodina na nona cakacaka vakapainia me yacova nona leqa ena 1979.
Ni sa leqa o Nau, keirau lesu tale kei Floriano i Brazil, tekivu mai na gauna oya keirau se veiqaravi tiko ga ena yasana o Rio de Janeiro. Taumada a lesi o Floriano ena cakacaka vakaivakatawa ni tabacakacaka ena koroturaga, ia a lekaleka wale na neirau marautaka na cakacaka oqo ni a tauvimate bibi tale o Floriano. Keirau mani lesu i Teresópolis me keirau lai veiqaravi vakapainia lavotaki.
Ena 1974, ni sa oti e vica vata na yabaki nona qaravi tiko vakavuniwai o Floriano, ratou sa qai kauta laivi na vuniwai nona yatevuso imawi. Ena gauna oya, a cegu mai na nona itavi ni ivakatawa daulewa kei na cakacaka vakapainia lavotaki, ia a rawa ni caka vuli iVolatabu ena gauna ni veisiko e valenibula—dua vei ira nona vuli iVolatabu o Bob, e turaga ni Mereke sa cegu mai na nona cakacaka. A ciqoma na ka dina o Bob mani papitaiso sara. Tekivu me bulabula vinaka tale mai o Floriano, sa veiqaravi vakapainia tudei tiko me tekivu mai na gauna oya.
Vakalougatataka o Jiova Noqu Cakacaka Vakavunau
Sa vica vata na yabaki na noqu veiqaravi tiko vakapainia lavotaki, e vakalougatataka tale ga o Jiova na noqu cakacaka vakavunau. Mai Teresópolis, au marau na vukei ira e sivia ni 60 na tamata mera yalataka nodra bula vei Jiova. Dua vei ira o Jupira, na marama au vakavulica tale ga ena wilivola. Yaco na gauna meu vakavulici ratou tale ga na walu na luvena qase. Lai tini sara me ratou qaravi Jiova tiko nikua o Jupira kei na sivia e 20 na lewe ni nona vuvale kei na wekana. Dua sa qase ni ivavakoso, e tolu eratou dauveiqaravi ni ivavakoso, qai rua erau painia.
Au vulica meu dau rai tiko ga ena yasana vinaka, vakauasivi ena nodra rawa ni vulica na ka dina na tamata. Dua na gauna, niu a vakavulica tiko e dua na yalewa vakawati gone, na yacana o Alzemira, a mani vakarerei au na watina o Antônio. E kaya ni kevaka au na sega ni lako tani vakatotolo mai nodrau vale ena sereka mai e rua na koli lelevu me rau katilaki au. Oti oya, au sega ni dau sotavi Alzemira sara vakalevu. Rauta ni vitu na yabaki tale e muri, a mani vakadonuya o Antônio na noqu kerekere meu vuli tale kei Alzemira. Ia e se vakatabuya tiko ga o Antônio meu vosa vua me baleta na iVolatabu. Ena dua na siga ucauca, au mani sureti Antônio me vakaitavi tale ga ena vuli. Au qai raica kina ni nona leqa oya ni sega ni kila na wilivola. Tekivu mai na gauna oya, era dau vakavulici koya ena iVolatabu o Floriano kei na so tale, era vakavulici koya tale ga ena wilivola. Ena gauna oqo erau sa papitaiso o Alzemira kei Antônio. Dau veivuke sara vakalevu o koya ena ivavakoso, e dau tomani ira na itabagone ena cakacaka vakavunau.
Oqo e so ga na ka keirau sotava ena gauna keirau veiqaravi tu kina e Teresópolis me sivia e 20 na yabaki. Ena itekitekivu ni 1988, keirau ciqoma e dua na ilesilesi vou—na siti o Niterói, keirau veiqaravi kina me lima na yabaki ni bera ni keirau gole i Santo Aleixo. Oti, keirau toki ina ivavakoso o Japuíba ena lomadonu ni yasana o Rio de Janeiro, keirau marau tale ga na vakaitavi ena kena tauyavutaki na ivavakoso o Ribeira.
Bula Rawarawa ia e Vuavuaivinaka
Ena veiyabaki sa sivi, keirau marau kei Floriano me keirau vukea e sivia ni 300 na tamata mera yalataka nodra bula vei Jiova. Gauna oqo, e so era veiqaravi tiko ena valenitabana, e so era veiqaravi tiko vakapainia, qase ni ivavakoso, kei na dauveiqaravi ni ivavakoso. Au vakavinavinakataka na Kalou, ena veidusimaki ni yalona tabu, ni vakayagataki keirau me keirau vukea e levu na tamata!—Marika 10:29, 30.
E dina ni levu sara na gauna e dau tauvimate bibi kina o Floriano. Ia, e tudei tiko ga, e yalomamarau, qai nuitaki Jiova. E dau kaya: “Nomu marau nikua e sega ni vu mai na nomu sega ni vakila na leqa ena nomu bula. E vu oqo ni vukei iko o Jiova mo walia na leqa.”—Same 34:19.
Ena 2003, e kune na kenisa ena mataqu imawi. Au mani sele, qai sosomitaki ena mata mapolo, e gadrevi me dau vakasavasavataki vakavicavata e veisiga. Ia, e vakalougatataki au o Jiova ena nona solia na kaukaua meu qaravi koya tiko ga ena noqu cakacaka vakapainia lavotaki.
E sega soti ni levu na noqu iyau, au bula rawarawa tu ga. Ia, e vakalougatataki au o Jiova ena vanua au veiqaravi kina, qai vakavutuniyautaki au vakayalo. Na ka e tukuna na daukaulotu a veiqaravi tiko mai Aferika, e ivakamacala veiganiti sara ga ni neirau veiqaravi e Brazil. Io, o Jiova a vakalougatataka sara vakalevu noqu gagadre meu dua na daukaulotu!
[iYaloyalo ena tabana e 9]
Kei ratou e vale, 1953
[iYaloyalo ena tabana e 9]
Vunau tiko e Ailadi, 1957
[iYaloyalo ena tabana e 10]
E Brazil, 1959, kei na so tale na daukaulotu. Mai na imawi ina imatau: O yau, Inger Hatfield, Doreen Hines, kei Sonia Springate
[iYaloyalo ena tabana e 10]
Keirau vakaveiwatini