‘Meda Talairawarawa Vua na Kalou, Me Kua Ga Vua na Tamata’

Sega ni “Yalolailai,” ia a Vunau ga Vagumatua

E DUA na ilala voravora era vakarau mokuta mate na yapositolo o Paula, e dua e dau talairawarawa vua na Kalou. Ia, ena gauna vata oqori era tokatu yani kina na sotia ni Roma, ra dreti koya laivi mai ra qai lai vesuki koya tu. Oqo na ivakaraitaki lailai ga ni itekitekivu ni veika ena sotava tiko o Paula ena rauta na lima tale na yabaki. Na veika e yaco ena loma ni gauna oqori e lai vakavuna me levu vei ira na vakailesilesi liu ni matanitu o Roma era rogoca na veika me baleti Jisu Karisito.

A vakaraitaka o Jisu ena rauta na 34 S.K., ni na vakatakila o Paula (Saula) na yacana vei ira na “tui.” (Cakacaka 9:​15) Me yacova na yabaki 56 S.K., a se bera ga ni vakayacori oqori. Ia ni sa voleka ni cava na ikatolu ni nona ilakolako vakaulotu sa vakarau veisau tale ga na ituvaki ena sotava.

Vaculaki, ia e Sega ni Soro

E tomana tiko ga o Paula na nona ilakolako i Jerusalemi, ia “e na veivakauqeti ni Yalo Tabu,” era vakaroti koya e so na lotu Vakarisito ni na lai sotava na veivakacacani warumisa ena korolevu oya. A kaya ena doudou o Paula: “Ni’u sa sega ni vakarau me’u vesu walega, me’u mate talega mai Jerusalemi e na vuku ni yaca ni Turaga ko Jisu.” (Cakacaka 21:​4, VV, 5-​14) Nira raici koya na Jiu mai Esia ena valenisoro e Jerusalemi, sega ni bera nodra uqeti ira na lewenikoro mera vakamatei Paula. Vakauasivi nira kila na vuavuaivinaka ni nona cakacaka vakaitalatala mai Esia. Ia, e totolo ga na nodra vakabulai Paula na sotia ni Roma. (Cakacaka 21:​27-​32) Na nona vakabulai vaka oqori e dulaka vei Paula e dua na ituvaki e tutuyadua me qai sotavi. Ni sega wale ga ni dolava vua na sala me tukuna na ka dina me baleti Karisito vei ira na kena meca era tu oya, a rawa tale ga vua me vunau vei ira na vakailesilesi liu.

Rawa ni Vunau Vei Ira e Dredre na Veitaratara kei Ira

A drobula o Paula ena nona yarataki cake ena ikabakaba ni koro ni idrodro e vakatokai na Valececere o Antonia.a Mai na ikabakaba oya, e veilauti na nona vunau na yapositolo vei ira na lewe vuqa era duri tu e kea. (Cakacaka 21:33–22:​21) Ia, ena gauna ga e cavuta kina o Paula ni nona ilesilesi me vunau vei ira na kai Matanitu Tani, e tekivu tale na ue kei na ivalavala kaukaua. Mani vakarota o Laisiasa na turaganivalu liu, me vakatarogi o Paula ena gauna e vakanakuitataki kina, me rawa ni kilai na vuna era beitaki koya tiko kina na Jiu. A mani tarovi oya ni kaya o Paula ni o koya e dua ga na lewenivanua o Roma. Ena siga e tarava a kauti Paula o Laisiasa e matadra na lewe ni Sanadrini me rawa ni lai kila na vuna era beitaki koya tiko kina na Jiu.​​—Cakacaka 22:​22-​30.

Ni sa mai duri tu ena mataveilewai levu o Paula, oqori e dua tale na gauna vinaka me vunau kina vei ira na wekana Jiu. E tukuna kina na daukaulotu yaloqaqa oqo ni vakabauta na veivakaturi. (Cakacaka 23:​1-8) Sega tiko ga ni cegu na lomadra na Jiu ena nodra via vakamatei Paula, mani kau sara yani ena nodra itikotiko na mataivalu. Ena bogi e tarava e vakaceguya na loma i Paula na Turaga o Jisu, ena nona kaya vua: “Kakua ni yalo lailai! Me vaka ni ko sa tukuni au e Jerusalemi, ko na la’ki tukuni au tale ga ki Roma.”​​—Cakacaka 23:​9-​11, VV.

A dreve nodra bukivere me vakamatei o Paula ni sa totolo na nona kau vakavuni i Sisaria, na itikotiko liu ni nona veiliutaki o Roma ina vanua o Jutia. (Cakacaka 23:​12-​24) E Sisaria, e yaga sara na basika ni so na ituvaki, ni a vunau rawa kina o Paula vei ira na “tui.” Taumada a vakaraitaka na yapositolo vei Filikesa na kovana ni sega ni dua na ivakadinadina ni cala a beitaki kina. Ni oti oya, sa qai vunautaka o Paula vei Filikesa kei na watina o Tarusila na veika me baleti Jisu, na ivalavala dodonu, na ivalavala malua, kei na veilewai sa bera mai. Ia, a rua na yabaki na nona tiko e valeniveivesu o Paula, ni namaka o Filikesa me na taura e dua na ka ni veivaqumi mai vua, a sega ni yaco oqori.​​—Cakacaka 23:33–​24:27.

Era saga tale na Jiu me beitaki o Paula me vakamatei ena gauna sa mai veiliutaki kina o Fesito na isosomi kei Filikesa. A rogoci tale na kisi i Paula e Sisaria, qai tarova na kena tokitaki na nona veilewai i Jerusalemi, ena nona kaya: “Au sa tu e na mata ni tikotiko ni veilewai nei Sisa. . . . Au sa cavuti Sisa me lewai au.” (Cakacaka 25:​1-11, 20, 21) Ena vica na siga e muri, ni vakamacalataka oti na yapositolo na nona kisi vei Tui Eroti Akaripa II, e kaya na tui: “Sa vo e lailai mo rawai au me’u lotu va-Karisito.” (Cakacaka 26:​1-28) Ni rauta na 58 S.K., a kau o Paula i Roma. E dina ni lai kaivesu e kea, ia e vakasaqara tiko ga na yapositolo mamakutu oqo e so na sala me vunautaki Karisito kina ena loma ni rua tale na yabaki. (Cakacaka 28:​16-31) Kena irairai ni a lai lewai Paula o Empara Niro, e talaci na nona kisi ni sega nona cala. A mani sere, sa galala kina me tomana tale nona cakacaka vakadaukaulotu. E sega ni dua tale vei ira na yapositolo e volaitukutukutaki ni a vunautaka na itukutuku vinaka vei ira na tamata rogo vaka oya.

Me vaka sa vakamacalataki oti, na yapositolo o Paula a muria na ivakavuvuli bibi ratou a cavuta na nona itokani lotu Vakarisito ena nodra mataveilewai na Jiu: ‘Keitou na talairawarawa vua na Kalou, me kua ga vua na tamata.’ (Cakacaka 5:​29) Sa dua dina na ivakaraitaki vinaka e kotora vei keda o Paula! Dina nira saga vakaukaua na tamata mera tarovi koya, ia e muria vinaka na yapositolo na ivakaro me vunau tiko ga vagumatua. Na nona talairawarawa vua na Kalou e vakayacora kina vakavinaka o Paula na nona ilesilesi me vaka “na tamata sa digitaki,” me tukuna na yaca i Jisu ‘ina veimatanitu, vei ira na tui, kei ira na luve i Isireli.’​​—Cakacaka 9:​15.

[iVakamacala e ra]

[Kato/​iYaloyalo ena tabana e 9]

A INAKI BEKA I PAULA ME TAQOMAKA GA NONA BULA?

E sauma na taro oqori na dauvolaivola o Ben Witherington III, ena nona vola: “Ena rai . . . i Paula, na ka e bibi, oya me tukuna na kosipeli vei ira na nodra iliuliu na Jiu vaka kina na nodra iliuliu na kai Matanitu Tani, e sega ni nona via taqomaka ga nona bula. . . . Rawa gona ni tukuni ni kosipeli sara ga a veilewaitaki tiko.”