Me Vakacaucautaki Jiova na iVavakoso

“Au na tukuna na yacamuni vei ira na taciqu; au na vakacaucautaki kemuni ena loma ni ivavakoso.”​—IPERIU 2:12, NW.

1, 2. Na cava e rui yaga kina na ivavakoso, na cava e kena inaki?

ENA gauna taucoko e bula voli mai kina na tamata, e vakila na veimaliwai vinaka kei na lomavakacegu ena vuvale e lewena. Ia, e vakaraitaka na iVolatabu ni tiko tale e dua na vanua e rawa vei ira na tamata mai na veiyasa i vuravura mera marautaka kina na veimaliwai vinaka kei na lomavakacegu e vinaka cake. Oqo na ivavakoso vakarisito. Se o lewena na vuvale e maucokona se sega, e dodonu mo marautaka na veika e vakarautaka na Kalou ena ivavakoso. Ke o sa lewena tiko e dua na ivavakoso ni iVakadinadina i Jiova, o sa na rairai vakila tiko na veimaliwai vinaka kei na lomavakacegu e vinaka cake oya.

² Na ivavakoso e sega wale ga ni isoqosoqo ni veimaliwai. E sega ni isoqosoqo ni dua na mataitikotiko se dua na kalavo era lewena e so e tautauvata na veika era taleitaka me vaka na qito se veika tale e so. Ia e tauyavutaki ga na ivavakoso me vakacaucautaka na Kalou o Jiova. E vakaraitaka na ivola na Same ni a kena inaki oqori. Eda wilika ena Same 35:18 (NW): “Au na vakavinavinakataki kemuni ena ivavakoso levu; au na vakacaucautaki kemuni vei ira na lewe vuqa.” E vaka kina ena Same 107:​31, 32 (NW), eda uqeti kina: “Mera vakavinavinakataka na tamata vei Jiova na nona yalololoma kei na cakacaka vinaka e cakava vei ira na luve ni tamata. Mera vakacaucautaki koya ena nodra ivavakoso na tamata.”

3. Na cava e kaya o Paula e itavi ni ivavakoso?

³ E vakaraitaka tale ga na yapositolo lotu Vakarisito o Paula e dua tale na itavi ni ivavakoso ena nona vakatoka na “vuvale ni Kalou, . . . na i soqosoqo lewe ni lotu [“ivavakoso,” NW] ni Kalou bula, na duru kei na bai ni i vakavuvuli dina.” (1 Timoci 3:​15, VV) Na ivavakoso cava e vakaibalebaletaka o Paula? E vakayagataka vakacava na iVolatabu na vosa “ivavakoso”? E tara vakacava na noda rawata na bula na ivavakoso? Eda na kila oqori kevaka eda raica taumada na kena vakayagataki na vosa “ivavakoso” ena Vosa ni Kalou.

4. E dau vakayagataki vakacava ena iVolatabu vakaIperiu na vosa “ivavakoso” ?

⁴ Na vosa vakaIperiu e dau vakadewataki vakalevu me “ivavakoso,” e kena ibalebale na “kacivi vata mai” se “soqoni ira mai.” (Vakarua 4:​10; 9:​10, NW) Na daunisame e vakatokai ira na agilosi mai lomalagi mera “ivavakoso,” e rawa tale ga ni cavuti vei ira na ilawalawa tamata ca. (Same 26:5; 89:​5-7, NW) Ia, e vakayagataka ga vakalevu na iVolatabu vakaIperiu na vosa “ivavakoso” ni cavuti ira na Isireli. E vakaraitaka na Kalou ni na yaco o Jekope me “dua na ivavakoso tamata,” e qai yaco vaka kina. (Vakatekivu 28:3; 35:11; 48:​4, NW) Era digitaki na Isireli mera “ivavakoso i Jiova,” mera “ivavakoso ni Kalou dina.”​—Tiko Voli mai na Lekutu 20:​4, NW; Niemaia 13:​1, NW; Josua 8:​35; 1 Samuela 17:47; Maika 2:5.

5. Na vosa vaKirisi cava e dau vakadewataki me “ivavakoso,” e dau vakayagataki vakacava?

⁵ E kena vosa vaKirisi na ek·kle·siʹa, e tauri mai ena rua na vosa vaKirisi e kedrau ibalebale na “mai” kei na “kacivi.” E rawa ni vakayagataki tale ga ina dua na ilawalawa e sega ni ilawalawa vakalotu, me vaka na ‘isoqosoqo’ e uqeti ira o Timitirio mera saqati Paula mai Efeso. (Cakacaka 19:​32, 39, 41) Ia na iVolatabu e dau vakayagataka ga vakalevu me ivavakoso vakarisito. E so na ivakadewa era vakadewataka na vosa oqori me “valenilotu,” ia e kaya na Imperial Bible-Dictionary ni “sega vakadua . . . ni kena ibalebale na vale era vakayagataka na lotu Vakarisito mera sokalou kina.” Ia, e va na kena ivakavakayagataki na vosa na “ivavakoso” ena iVolatabu vaKirisi Vakarisito.

iVavakoso ni Kalou Lumuti

6. Na cava erau cakava o Tevita kei Jisu ena loma ni ivavakoso?

⁶ Ni vakayagataka na vosa i Tevita ena Same 22:22 vei Jisu, e vola na yapositolo o Paula: “Au na tukuna na yacamuni vei ira na taciqu; au na vakacaucautaki kemuni ena loma ni ivavakoso ena sere. E vinakati [vei Jisu] me vakataki ira sara ga na ‘tacina’ ena ka kece ga, me rawa kina ni bete levu dauloloma qai yalodina ena veika ni Kalou.” (Iperiu 2:​12, 17, NW) O Tevita e dau vakacaucautaka na Kalou ena loma ni ivavakoso e Isireli makawa. (Same 40:​9, NW) Ia, na cava e vakaibalebaletaka o Paula ena nona kaya ni o Jisu e vakacaucautaka na Kalou “ena loma ni ivavakoso”? Na ivavakoso cava oqo?

7. E vakayagataki vakalevu ga vakacava na vosa “ivavakoso” ena iVolatabu vaKirisi Vakarisito?

⁷ E bibi na veika eda wilika ena Iperiu 2:​12, 17. E vakaraitaka ni o Karisito e lewena tale ga na ivavakoso era lewena na tacina e vakaraitaka kina na yaca ni Kalou. O cei o ira na tacina oqo? O ira na okati tale ga mera “kawa i Eparama,” era taci Karisito era lumuti ena yalo tabu, o ira era “kacivi mei taukei ni ka vakalomalagi.” (Iperiu 2:16–​3:1; Maciu 25:40) Io, e dau vakayagataki vakalevu ga na vosa “ivavakoso” ena iVolatabu vaKirisi Vakarisito me baleti na ilawalawa lumuti i Karisito. O ira na lewe 144,000 era lumuti oqo era lewe ni “ivavakoso ulumatua era volai mai lomalagi.”​—Iperiu 12:​23, NW.

8. E vakaraitaka vakacava o Jisu na kena qai tauyavutaki na ivavakoso vakarisito?

⁸ A vakaraitaka o Jisu na kena tauyavutaki na “ivavakoso” vakarisito oqo. A tukuna vua e dua na nona yapositolo ni vo e dua na yabaki me qai mate: “Au sa kaya talega vei iko, O iko ko Pita, ia e dela ni vatu oqo ka’u na tara kina na noqui soqosoqo lewe ni lotu [“ivavakoso,” NW]; ia ena sega ni rawata na matamata-ni-koro ni etesi.” (Maciu 16:18) Rau kila vinaka o Pita kei Paula ni vatu oya o Jisu. E vola o Pita ni o ira na “veivatu bulabula” era tara cake mera vale vakayalo ena vatu, oya o Karisito, era ‘tamata e taukena na Kalou mera vakaraitaka na nona vinaka’ o koya e kacivi ira.​—1 Pita 2:​4-9; Same 118:22; Aisea 8:​14; 1 Korinica 10:​1-4.

9. E tauyavutaki ena gauna cava na ivavakoso ni Kalou?

⁹ Ena gauna cava era tekivu kumuni kina na ‘tamata e taukena na Kalou’ mera ivavakoso vakarisito? E tekivu ena Penitiko 33 S.K., na gauna e sovaraka kina na yalona tabu na Kalou vei ira na tisaipeli era soqo tiko e Jerusalemi. E qai tauca ena siga oya na yapositolo o Pita e dua na vosa momona vei ira na Jiu kei ira na tavuki mera lotu vakaJiu. E levu e tarai ira dina na mate i Jisu; era veivutuni ra qai papitaiso sara. E tukuni ena kena ivolatukutuku nira lewe tolunaudolu era lewena sara na ivavakoso ni Kalou sa tekivu tubu tiko. (Cakacaka 2:​1-4, 14, 37-​47) E tubu tiko ga na iwiliwili oqori baleta ni levu vei ira na Jiu kei ira na tavuki mera lotu vakaJiu era sa vakabauta ni sa sega ni okati me ivavakoso ni Kalou o Isireli vakayago. Ia, era sa yaco na lotu Vakarisito lumuti, o ira na “Isireli ni Kalou,” mera ivavakoso dina ni Kalou.​—Kalatia 6:​16; Cakacaka 20:28.

10. E veiwekani vakacava o Jisu kei na ivavakoso ni Kalou?

¹⁰ E dau vakalevu me vakaduiduitaki Jisu kei ira na lumuti na iVolatabu, me vaka ena matavosa “Karisito kei nai soqosoqo lewe ni lotu [“ivavakoso,” NW].” O Jisu e Ulu ni ivavakoso lotu Vakarisito lumuti. E vola o Paula ni Kalou e “lesi koya [Jisu] me lewa na ka kecega, e na vuku ni soqosoqo lewe ni lotu [“ivavakoso,” NW], o koya na yagona.” (Efeso 1:​22, 23; 5:​23, 32; Kolosa 1:​18, 24) Ena gauna oqo era se tiko e vuravura na kena vo ni lumuti era okati mera ivavakoso oqo. Eda vakadeitaka ni lomani ira vakalevu na Uludra, o Jisu Karisito, ni vakamacalataki ena Efeso 5:​25: “Sa lomana nai soqosoqo lewe ni lotu [“ivavakoso,” NW] na Karisito, a sa soli koya e na vukuna.” E lomani ira baleta nira gumatua tiko ni cabora vua na Kalou ‘na imadrali ni vakavinavinaka vua na Kalou, oqori na vua ni tebenigusudra, nira tusanaka na yacana,’ me vaka ga e cakava o Jisu ena gauna e tiko kina e vuravura.​—Iperiu 13:15.

So Tale na iVakavakayagataki ni “iVavakoso”

11. Na cava na ikarua ni ivakavakayagataki ni vosa “ivavakoso” ena iVolatabu vaKirisi Vakarisito?

¹¹ So na gauna e vakayagataka na iVolatabu na vosa “ivavakoso” vei ira ga e so, e sega ni o ira kece na lewe 144,000 era okati mera “ivavakoso ni Kalou.” Me kena ivakaraitaki, e vola o Paula vei ira e so na lotu Vakarisito: “Dou kakua ni vakacala e dua, vei ira na Jiu, se vei ira na lewe ni veimatanitu tani, se vei ira nai soqosoqo lewe ni lotu [“ivavakoso,” NW] ni Kalou.” (1 Korinica 10:32) Ke cakava e dua na lotu Vakarisito e Korinica makawa e dua na ka e tawadodonu, era na vakacala dina kina e so. Ia, ena vakacalai beka kina e dua se o ira kece na kai Kirisi kei na Jiu, se o ira na lumuti mai na gauna oya me yacova mai nikua? Sega. E macala ni “ivavakoso ni Kalou” ena tikinivolatabu oqo e vakaibalebaletaki ga vei ira na lotu Vakarisito era bula tiko ena dua na gauna. E rawa gona meda namaka me dusimaka, tokona, se vakalougatataka na Kalou na ivavakoso, oya o ira na lotu Vakarisito era bula tiko ena dua na gauna, ena vanua cava ga era tiko kina. Se e rawa ni tukuni nira marau ra qai lomavakacegu na ivavakoso ni Kalou ena gauna oqo, se o ira na mataveitacini lotu Vakarisito kece.

12. Na cava na ikatolu ni ivakavakayagataki ni vosa “ivavakoso” ena iVolatabu?

¹² Na ikatolu ni kena ivakavakayagataki na vosa “ivavakoso” ena iVolatabu e vakaibalebaletaki vei ira kece na lotu Vakarisito ena dua na yasayasa. Eda wilika kina: “Sa qai cegu nai soqosoqo lewe ni lotu [“ivavakoso,” NW] mai Jutia taucoko kei Kalili kei Samaria.” (Cakacaka 9:​31) E sivia na dua na ilawalawa lotu Vakarisito era tiko ena yasayasa vakaitamera oqori, ia era vakatokai vata na lotu Vakarisito kece ena vanua o Jutia, Kalili, kei Samaria me vaka e dua na “ivavakoso.” Ni vakasamataki na kedra lewe levu na papitaiso ena Penitiko 33 S.K. kei na dua na gauna lekaleka ni oti oya, sa na levu na ilawalawa era dau soqo tiko e Jerusalemi. (Cakacaka 2:​41, 46, 47; 4:4; 6:​1, 7) A liutaki Jutia tiko o Eroti Akaripa I me yacova ni mate ena 44 S.K., e macala mai na 1 Cesalonaika 2:​14 ni sa levu toka na ivavakoso e Jutia ena yabaki 50 S.K. Nida wilika ni a “vakararawataka eso vei ira nai soqosoqo lewe ni lotu [“ivavakoso,” NW],” e vakaraitaka oya ni a levu na ivavakoso era dau soqoni tiko e Jerusalemi.​—Cakacaka 12:1.

13. Na cava na ikava ni ivakavakayagataki ni vosa “ivavakoso” e vakayagataki vakalevu e vakaraitaki ena iVolatabu?

¹³ Na ikava ni kena ivakavakayagataki na vosa “ivavakoso” e vakaibalebaletaki vei ira na lotu Vakarisito era lewena e dua na ivavakoso, me vakataki ira beka era soqoni tiko ena dua na vale. E cavuta o Paula “na veisoqosoqo lewe ni lotu [“veivavakoso,” NW] mai Kalatia.” E levu sara na ivavakoso vaka oqori era tu ena vanua o Roma. E vakarua na nona cavuta o Paula na “veivavakoso” mai Kalatia, era okati kina na ivavakoso mai Anitioki, Tapi, Lisitira, kei Ikoniona. Era lesi ina veivavakoso oqori na qase, se ivakatawa. (1 Korinica 16:1; Kalatia 1:2; Cakacaka 14:​19-​23) E vakaraitaka na iVolatabu nira “veisoqosoqo lewe ni lotu [“ivavakoso,” NW] ni Kalou.”​—1 Korinica 11:16; 2 Cesalonaika 1:4.

14. Na cava eda vulica me baleta na ivakavakayagataki ni vosa “ivavakoso” ena vica na tikinivolatabu oqo?

¹⁴ Era lewe lailai ga e so na ilawalawa lotu Vakarisito oqo, e so era soqoni toka ga ena dua na vale vakaitaukei. Ia era vakatokai ga mera “ivavakoso.” E so vei ira eda kila, era soqoni tiko ena nodrau vale o Akuila kei Pirisila, Nimifa, kei Filimoni. (Roma 16:​3-5; Kolosa 4:​15; Filimoni 2) Oqo e veivakauqeti ina so na ivavakoso lalai nikua era rairai soqoni tale tiko ga ena vale vakaitaukei. E kauaitaka o Jiova na veivavakoso lalai ena imatai ni senitiuri kei na gauna oqo, e vakalougatataki ira tale ga ena kaukaua ni yalona tabu.

iVavakoso Era Vakacaucautaki Jiova

15. E vakilai vakacava na sovaraki ni yalo tabu ena so na ivavakoso ena imatai ni senitiuri?

¹⁵ Eda sa raica oti ena kena vakayacori na Same 22:​22, ni o Jisu e vakacaucautaka na Kalou ena loma ni ivavakoso. (Iperiu 2:​12, NW) E vinakati mera cakava tale ga vaka kina na nona imuri yalodina. Nira lumuti ena yalo tabu na lotu Vakarisito dina ena imatai ni senitiuri mera luve ni Kalou ra qai taci Karisito tale ga, e so e kurivi na yalo tabu e soli vei ira. E soli vei ira na isolisoli ni yalo tabu e veivakurabuitaki. So vei ira era maqosa sara ena vakamacala, e soli vei ira na vuku se kilaka, era veivakabulai, era parofisai ra qai vosataka tale ga na vosa era sega tu ni kila e liu.​—1 Korinica 12:​4-​11.

16. Na cava e dua na inaki ni isolisoli ni yalo tabu?

¹⁶ Me baleta na nodra vosataka na vosa tani, e kaya o Paula: “Au na lagata na sere ni veivakacaucautaki ena kaukaua ni isolisoli ni yalo tabu, ia au na lagata tale ga na sere ni veivakacaucautaki mai na noqu vakasama.” (1 Korinica 14:​15, NW) E kila o koya na bibi ni ka e tukuna me rawa nira vakavulici kina o ira na rogoca. E nona inaki o Paula me vakacaucautaki Jiova ena loma ni ivavakoso. E uqeti ira e soli tale ga vei ira na isolisoli ni yalo tabu: “Ni gumatua me toro cake kina na kena vakatataki cake na i soqosoqo lewe ni lotu [“ivavakoso,” NW].” (1 Korinica 14:​4, 5, 12, 23, VV) E kauaitaki ira na veivavakoso o Paula baleta ni rawa vei ira na lewe ni veivavakoso oqori mera vakacaucautaka na Kalou.

17. Na cava eda rawa ni vakadeitaka ena loma ni noda dui ivavakoso?

¹⁷ E vakalougatataka qai tokona tiko o Jiova na nona ivavakoso. E vakalougatataki ira tiko na ilawalawa lotu Vakarisito lumuti e vuravura ena gauna oqo. E vakilai oqo ena levu ni kakana vakayalo era vakani tiko kina na tamata ni Kalou. (Luke 12:42) E vakalougatataki ira tale tiko ga na mataveitacini ena veiyasa i vuravura. E vakalougatataka tale tiko ga na noda dui ivavakoso, nida vakacaucautaka tiko na noda Dauveibuli ena veika eda cakava kei na veika eda kaya e veitaraicake vakayalo. Oqo na vanua eda vakavulici kina meda vakacaucautaka na Kalou ena veigauna tale e so, ena gauna eda sega ni tiko kina ena loma ni noda ivavakoso.

18, 19. Na cava era na cakava na lotu Vakarisito lomadina era lewena e dua na ivavakoso?

¹⁸ Vakasamataka nona vakauqeti ira na lewe ni ivavakoso e Filipai mai Masitonia na yapositolo o Paula: “Au masulaka . . . [me] vakasinaiti tale ga kina na nomuni bula e na veika vinaka ka rawa duadua ga vei Jisu Karisito me vakatubura, me vakalagilagi ka vakacaucautaki kina na Kalou.” E okati kina na nodra vakamacalataka na nodra vakabauta kei na nodra inuinui vei ira ena taudaku ni ivavakoso. (Filipai 1:​9-​11; 3:​8-​11, VV) Oya na vuna e uqeti ira kina na nona itokani lotu Vakarisito o Paula: “O koya gona me da sa qai dau cabora tiko ga kina vua na Kalou e na vuku i Jisu na i madrali ni vakavinavinaka, ko ya na vua ni tebe ni gusuda sa vakatusa tiko na yacana.”​—Iperiu 13:​15, VV.

¹⁹ O marautaka beka na nomu vakacaucautaka na Kalou “ena loma ni ivavakoso,” me vaka e cakava o Jisu, ena nomu vakayagataka na tebenigusumu mo vakacaucautaki Jiova kina vei ira era se bera ni vakacaucautaki koya? (Iperiu 2:​12, NW; Roma 15:​9-​11) E rawa ni vakatau na noda sauma na taro oqo ena ivakarau ni noda raica na itavi ni ivavakoso eda dui lewena ena vakayacori ni loma ni Kalou. Ena ulutaga e tarava eda na raica kina na ivalavala ni nona dusimaka tiko kei na nona vakayagataka tiko o Jiova na ivavakoso eda dui lewena kei na cava na yaga ni ivavakoso ena noda bula nikua.

O se Nanuma Tiko?

• E tekivu vakacava na “ivavakoso ni Kalou” era lewena na lotu Vakarisito lumuti?

• Na cava e tolu tale na ivakavakayagataki ni vosa “ivavakoso” ena iVolatabu?

• Na cava era via cakava ena loma ni ivavakoso o Tevita, o Jisu, kei ira na lotu Vakarisito ena imatai ni senitiuri, e uqeti keda vakacava oqo?

[iYaloyalo ena tabana e 21]

E yavu ni ivavakoso cava o Jisu?

[iYaloyalo ena tabana e 23]

Era soqoni vata e dua na ilawalawa lotu Vakarisito ena “veivavakoso ni Kalou”

[iYaloyalo ena tabana e 24]

Me vakataki ira na lotu Vakarisito mai Benin, eda vakacaucautaki Jiova ena loma ni ivavakoso