Saula, Sotavi Ira na iTokani Makawa kei Ira na Meca Taumada
ENA rairai lomaleqa o Saula e qai kilai e muri me yapositolo o Paula, ni lesu i Jerusalemi ni oti nona tavuki ina lotu Vakarisito.a Tolu na yabaki yani e liu, a biuta na korolevu o Jerusalemi ena nona cavuta tiko na vosa vakacudrucudruya kei na nodra vakamatei na tisaipeli i Jisu. O koya sara ga e lewa na nodra vesu na lotu Vakarisito era kune e Tamasiko.—Cakacaka 9:1, 2; Kalatia 1:18.
Yaco na gauna me sa mai lotu Vakarisito o Saula, a doudou me tukuna ni vakabauta na nona vakaturi na Mesaia. Tini gona mera via vakamatei koya na Jiu era tiko e Tamasiko. (Cakacaka 9:19-25) Ena namaka beka mera ciqomi koya na nona itokani makawa era Jiu e Jerusalemi? Na ka ga e bibi vei Saula nona na sotavi ira na imuri i Karisito era tiko e kea. Ena sega ni rawarawa oya.
“Ni sa yaco ko Saula ki Jerusalemi, sa tovolea sara me la’ki curu vei ira na tisaipeli. Ia era sega ni vakabauta ni sa tisaipeli ko koya, ka ra sa rerevaki koya kece.” (Cakacaka 9:26, VV) Sa rawa nida kila na vuna. Era se kila ga ni o Saula e dua na dau veivakacacani tawaloloma. Nona tukuna ni lotu Vakarisito e rairai dua ga na ilawaki me rawa ni curu mai kina ena ivavakoso. Koya gona, o ira na lotu Vakarisito era tiko e Jerusalemi era sega sara ni volekati koya.
Ia, e dua vei ira a vukei Saula. E kaya na iVolatabu ni o Panapasa a kauti koya na dau veivakacacani taumada “vei ira na apositolo,” e cavuti rau o Pita (Kaiafa) kei Jemesa na taci koya na Turaga, e vakamacalataka vei rau na nona sa veisau o Saula kei na nona cakacaka vakavunau mai Tamasiko. (Cakacaka 9:27; Kalatia 1:18, 19) E sega ni vakamacalataki na vuna e vakabauti Saula kina o Panapasa. Erau veikilai beka, me tarogi Saula me kila kina na kena dina? E dau veitaratara beka o Panapasa kei ira e so na lotu Vakarisito mai Tamasiko me kila kina na dina ni veika baleti Saula? Se mani cava e yaco, a vakaseavutaka o Panapasa na nodra vakatitiqa baleti Saula. Yaco sara me lai tiko kei na yapositolo o Pita me 15 na siga.
Tinikalima na Siga Nona Tiko kei Pita
A lesia sara ga o Jisu na itavi i Saula, e sega ni gadrevi na lewa ni tamata, me vaka e vakabibitaka o Saula vei ira mai Kalatia. (Kalatia 1:11, 12) Ia, e vakadeitaka o Saula ni bibi me kila vinaka na veika e baleta na cakacaka vakavunau i Jisu. Nona tiko gona kei Pita e gauna vinaka me vulica kina oqori. (Luke 24:12; 1 Korinica 15:3-8) Levu sara na ka me na taroga vei Pita kei Jemesa, ia erau na tarogi Saula tale ga me baleta na nona raivotu kei na nona ilesilesi.
Drobula
E vakatokai o Sitiveni me imatai ni lotu Vakarisito a bole mate. Era a veileti mada kei koya “Ko ira na Sereki, kei na kai Kirini eso, kei na kai Alekisadria eso, kei ira eso mai Silisia, kei Esia.” Ia, e vunau o Saula ena doudou “ka veileti kei ira na Jiu vosa Vakirisi,” se o ira na Jiu era sa ciqoma na vosa kei na ivalavala vaKirisi. Na cava era via cakava? Era saga mera vakamatei koya.—Cakacaka 6:9; 9:28, 29, VV.
Ena rawarawa vei Saula me via vakamacalataka vei ira nona itokani makawa na veisau levu ena nona bula kei na nona saga me vakavulica vei ira na veika me baleta na Mesaia. Ia o ira na Jiu vosa vaKirisi oqo era sega ni taleitaki koya, era okata me dua e liumuri.
A kila beka o Saula na ituvaki rerevaki sa tu kina? Eda wilika ni gauna e masu tiko kina a raivotutaki Jisu, e kaya vua: “Kusarawa mo lako tani e Jerusalemi: ni ra na sega ni vakabauta na nomui tukutuku e na vukuqu.” E sauma o Saula: “Kemuni na Turaga, era sa kila ni ka’u a biuti ira ki na vale ni veivesu era sa vakabauti kemuni ka vakanakuitataki ira e na vale ni lotu kecega: ia ni sa vakadavei na dra kei Sitiveni ko koya ka dautukuni kemuni, au a tu voleka talega kina, ka vinakata na nona mate.”—Cakacaka 22:17-20.
So era kaya ni vosa oya e kena ibalebale ni sa kila rawa tu o Saula na kena rivarivabitaki na nona bula. E so tale era nanuma ni a tukuna tiko: ‘O yau e dua na dau veivakacacani vakataki ira, era kila oya. Dodonu gona mera taura vakabibi noqu sa veisau. De dua sa na rawa meu vukei ira mera kila na ka dina.’ Sa kila tu ga o Jisu ni o ira na Jiu oya era na sega ni via rogoca na nona ivakamacala e dua era okata me vukitani. E kaya vei Saula: “Lako tani yani: ni ka’u na talai iko vakayawa vei ira na veimatanitu tani.”—Cakacaka 22:21, 22.
Nira sa kila na nona itokani lotu Vakarisito na leqa ena sotavi, e totolo sara nodra kauti Saula ina ikelekele ni waqa mai Sisaria ra qai vakavodoki koya ena ilakolako e rauta ni 500 na kilomita i Tarisu na korolevu e cavutu mai kina. (Cakacaka 9:30) Sa oti e vica na yabaki sa qai lesu tale i Jerusalemi.
Na ilakolako vakasauri oya e taqomaka tale ga na ivavakoso Vakarisito. Nona tiko o Saula na dau veivakacacani makawa, e rawa sara ga ni vakavuna na veisei. Ni sa lako, “sa qai cegu nai soqosoqo lewe ni lotu mai Jutia taucoko kei Kalili kei Samaria, a ra sa vakatataki cake; ka sa dau nodrai valavala me ra rerevaka na Turaga, ka sa vakacegui ira na Yalo Tabu, ka ra sa tubu kina me ra lewe vuqa.”—Cakacaka 9:31.
Meda Qaqarauni
Me vaka ena imatai ni senitiuri, nikua tale ga ena basika e so na ituvaki ena vinakati kina meda qaqarauni. Sega na vuna meda kasamitaki ira kina vakaca na vulagi. Ia ena so gauna, era na saga na tamata ivakarau ca mera vakaisini ira na tamata i Jiova, mera rawaka kina se mera vakaleqa na ivavakoso. Koya gona eda na vakatulewa vakayalomatua meda kua ni coko ena nodra ilawaki na dauveivakacalai.—Vosa Vakaibalebale 3:27; 2 Timoci 3:13.
Na ka a cakava o Saula ena nona vunau voli e Jerusalemi e vakaraitaka e dua tale na sala meda na qaqarauni kina na lotu Vakarisito. Noda vunau ena so na yalava, se vei ira tale e so, okati kina o ira noda itokani makawa, ena rawa ni rivarivabitaki—vakayago, vakayalo, se na noda itovo sara mada ga. Dodonu gona meda digia vakayalomatua na gauna kei na vanua eda lako kina.—Vosa Vakaibalebale 22:3; Maciu 10:16.
Eda nuidei ni na vunautaki tiko ga na itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou ni bera ni cava na ituvaki ca kei vuravura oqo. E totoka dina na ivakaraitaki i Saula me baleta na tikina oya, ena nona “vosa doudou e na yaca ni Turaga” vei ira sara mada ga na nona itokani makawa vaka kina o ira na nona meca taumada!—Cakacaka 9:29.
[iVakamacala e ra]
a Nikua e kilai o Saula me o Paula na yapositolo. Koya gona ena ulutaga oqo, e levu na tikinivolatabu e vakayagataka na yacana vakaJiu, Saula.—Cakacaka 13:9.
[iYaloyalo ena tabanas e 16]
E vunau ena doudou o Saula vei ira na Jiu vosa vaKirisi ni yaco yani i Jerusalemi