Muria na Sala i Jiova

“Sa kalougata [“marau,” NW] ko ira kecega era sa rerevaki Jiova; ko ira era sa lako voli e na nona sala.”​—SAME 128:1.

1, 2. Na cava meda nuidei kina nida rawa ni marau?

EDA via marau kece. Ia, o na vakadinata ni nomu qara se vinakata na marau e sega ni kena ibalebale ni o sa marau tiko.

² Eda rawa ni marau kece. Kaya na Same 128:1: “Sa kalougata [“marau,” NW] ko ira kecega era sa rerevaki Jiova; ko ira era sa lako voli e na nona sala.” Io, eda na marau dina ke da rerevaka na Kalou, da qai muria tiko ga nona sala nida cakava na lomana. Ena uqeta vakacava na veika oqori na noda itovo kei na ivakarau ni noda bula?

Meda Vakaraitaka Nida Nuitaki

3. E salavata vakacava na noda dau nuitaki kei na noda yalayala vua na Kalou?

³ Me vaka ga nona dau nuitaki o Jiova, era nuitaki tale ga o ira na rerevaki koya. A dina o Jiova ina ka kece a yalataka vei Isireli makawa. (1 Tui 8:​56) E noda bubului bibi duadua na noda yalayala vua na Kalou, eda na qai dina tiko ga kina ke da masu wasoma. Eda rawa ni vakatotomuria na qaqanimasu i Tevita: “Ni kemuni sa rogoca oti, na Kalou, na noqu bubului. . . . Me’u vakacaucautaka kina na yacamuni ka sega ni mudu, me’u vakayacora kina e na veisiga na ka ka’u sa bubului kina.” (Same 61:​5, 8; Dauv. 5:​4-6) Ke da via itokani ni Kalou, dodonu meda dau nuitaki.​—Same 15:​1, 4.

4. Na cava na nodrau rai o Jefica kei na luvenayalewa me baleta na yalayala i Jefica vei Jiova?

⁴ Ena nodra gauna na Dauveilewai e Isireli, a yalataka o Jefica ni na cabora vei Jiova “mei soro kama” na imatai ni tamata e kidavaki koya kevaka e solia vua na qaqa ni lesu yani ena ivalu kei ira na kai Amoni. A qai kidavaki koya sara ga na luvenayalewa duabau. Rau vakabauti Jiova o Jefica kei na luvenayalewa, uqeti rau gona me rau vakayacora na ka sa yalataka oti o Jefica vua na Kalou. E taleitaki sara vakalevu e Isireli na vakawati kei na vakaluveni, ia a vakuai koya na luve i Jefica me dawai tu ga, qai marautaka na itavi dokai ni veiqaravi ena vale tabu i Jiova.​—Dvei. 11:​28-​40.

5. E vakaraitaka vakacava o Ana ni nuitaki?

⁵ E nuitaki tale ga o Ana, e dua na marama dau rerevaka na Kalou. A vakaitikotiko ena vanua veidelana mai Ifireimi kei na watina o Elikana, e Livai. Tiko tale ga kei rau o Penina na ikarua ni wati Elikana. E vakaluveni o Penina qai dau vakalialiai Ana ni sega ni vakaluveni, vakalevu ena gauna ratou dau gole kina ena valeniveitavaki. Ena dua na ilakolako oqori, e yalataka o Ana vei Jiova ke dua na luvenatagane ena solia sara ga me veiqaravi vei Jiova. Sega ni dede sa bukete qai vakasucuma e dua na gonetagane e vakayacani me o Samuela. Gauna ga sa kali kina o Samuela, e kauti koya o Ana i Sailo me qaravi Jiova e kea “e na veisiga kecega sa bula kina.” (1 Sam. 1:​11) A sega ni kila o Ana ni na so tale na luvena, ia a vakayacora ga na ka e yalataka.​—1 Sam. 2:​20, 21.

6. Vakavotui vakacava na nona nuitaki o Tikiko?

⁶ E turaga nuitaki tale ga o Tikiko, na “[i]talatala yalodina” lotu Vakarisito a bula ena imatai ni senitiuri. (Kolo. 4:7) A tomana na yapositolo o Paula me tekivu mai Kirisi me yaco i Masitonia, dewa sara i Esia Lailai, de dua i Jerusalemi tale ga. (Caka. 20:​2-4) O Tikiko a rairai koya na ‘tacida’ a tukuni ni a cakacaka kei Taito ena gauna e tuvanaki kina me kumuni na cau me baleti ira na mataveitacini era dravudravua tu e Jutia. (2 Kor. 8:​18, 19; 12:18) Gauna e curu tu kina e valeniveivesu e Roma o Paula, a tala na turaga nuitaki o Tikiko me kauta na ivola vei ira na itokani vakabauta e Efeso vaka kina e Kolosa. (Efeso 6:​21, 22; Kolo. 4:​8, 9) Talai koya tale ga o Paula e Efeso ena ikarua ni gauna a vesu tu kina e Roma. (2 Tim. 4:​12) Ke da dau nuitaki, eda na marautaka tale ga na itavi eda lesi kina ena veiqaravi vei Jiova.

7, 8. Na cava eda tukuna kina ni rau sa bau veitokani dredre sara ga o Tevita kei Jonacani?

⁷ E vinakata na Kalou meda itokani nuitaki. (Vkai. 17:17) Rau a veitokani vinaka kei Tevita na luve i Saula, o Jonacani. Ni rogoca o Jonacani ni vakamatei Koliaci o Tevita, “sa kabita na yalo i Tevita na yalo i Jonacani, a sa lomani koya ko Jonacani me vaka sa lomana na yalona.” (1 Sam. 18:​1, 3) Bau vakasalataki Tevita sara ga o Jonacani ena vere i Saula, ni via vakamatei koya tiko. Oti oya a dro o Tevita, ia a lako vua o Jonacani rau qai veiyalayalati. Nodrau lai veivosaki oya a voleka sara ga ni vakamatei Jonacani kina o Saula, ia rau a sota tale na veitokani vinaka oqo qai vaqaqacotaki nodrau veiwekani. (1 Sam. 20:​24-​41) Ena iotioti ni nodrau sota, sa qai vakaukauataki Tevita o Jonacani “e na vuku ni Kalou.”​—1 Sam. 23:​16-​18.

⁸ A mate o Jonacani ena ivalu kei ira na Filisitia. (1 Sam. 31:6) Lagata kina o Tevita ena dua na sere ni lolosi: “Au sa rarawa vakalevu e na vukumu, na wekaqu i Jonacani: o sa vinaka sara vei au: sa ka veivakurabuitaki na nomu loloma vei au, sa ka lailai na nodra loloma na yalewa.” (2 Sam. 1:​26) Oqo na nodrau loloma e rua na veitokani, e sega ni kena erau vakaraitaka e rua erau veidomoni tiko. Rau sa bau veitokani dredre sara ga o Tevita kei Jonacani.

Meda “Yalo Malua” Tiko Ga

9. E bibi vakacava na yalomalua se na yalomalumalumu e vakamacalataki ena Dauveilewai wase 9?

⁹ Ke da vinakata meda itokani ni Kalou, ena gadrevi meda “yalo malua.” (1 Pita 3:​8, VV; Same 138:6) E vakamacalataki ena Dauveilewai wase 9 na bibi ni yalomalua se na yalomalumalumu. A kaya na luve i Kitioni, o Jocame: “Sa lako ko ira na kau me lumuta e dua me nodra tui.” Era tukuni tiko e ke e so na kau me vaka na vu ni olive, lolo kei na vaini. Ra qai vakaibalebaletaki tiko vei ira na turaga dokai e Isireli e ganiti ira na veiliutaki, ia ra sega ga ni vinakata. Na soni, na kau e yaga wale ga me buka e vakatakarakarataka na veiliutaki dokadoka i Apimeleki, na daulaba a via veiliutaki. A nodra ‘tui na Isireli me yabaki tolu,’ ia a tini dole na nona bula. (Dvei. 9:​8-​15, 22, 50-​54) Bibi gona meda dau “yalo malua”!

10. Na cava o vulica ena nona “sega ni vakarokorokotaka na Kalou” o Eroti?

¹⁰ A tubu e dua na veileti ena imatai ni senitiuri S.K., ena nodra lai vakamasuta na tui dokadoka o Eroti Akaripa o ira na lewenivanua e Taia kei Saitoni, mera sa veiyaloni mada. A dua nona vosa e matanalevu o Tui Akaripa, sa ra qai qolouvaka na lewenivanua: “Sa domo ni kalou, sa sega ni domo ni tamata!” Dokadokai koya sara o Eroti ena veivakacerecerei oya, qai yaviti koya kina na agilosi i Jiova, tini mate vakaloloma “ni sa sega ni vakarokorokotaka na Kalou.” (Caka. 12:​20-​23) Vakacava ke da maqosa ena vosa kei na veivakavulici ena ka dina vakaivolatabu? E dodonu ga meda vakavinavinakataki Jiova ena vuku ni ka eda cakava rawa.​—1 Kor. 4:​6, 7; Jeme. 4:6.

Meda Kaukaua, Meda Yaloqaqa Tale Ga

11, 12. Vakaraitaki vakacava ena ka e sotava o Inoki ni dau vakayaloqaqataki ira nona tamata o Jiova, e vakaukauataki ira tale ga?

¹¹ Kevaka eda muria ena yalomalumalumu na sala i Jiova, ena vakaukauataki keda, vakayaloqaqataki keda tale ga. (Vkru. 31:​6-8, 23) A yalodina tiko ga ena nona muria na sala ni Kalou o Inoki, na ikavitu ni tamata ena iyatukawa i Atama, dina ni a bula maliwai ira na dau caka ca. (Vkte. 5:​21-​24) E vakayaloqaqataki Inoki o Jiova me tukuna vei ira nira na cudruvi ena vuku ni nodra vosa tawasavasava kei na ka dukadukali era cakava. (Wilika Juta 14, 15.) Vakacava, o doudou ni tukuna na itukutuku ni lewa ni Kalou?

¹² A cudruvi ira na tawavakalou o Jiova ena Waluvu a roboti vuravura ena siga i Noa. Ia e vakayaloqaqataki keda na parofisai i Inoki, ni na vakayagataki ira nona agilosi o Jiova me vakarusai ira na tawavakalou ena noda gauna. (Vkta. 16:​14-​16; 19:​11-​16) E sauma o Jiova na noda masu ena nona vakayaloqaqataki keda meda tukuna na nona itukutuku, se mani vauci kina na nona lewa se na veivakalougatataki ena veiliutaki ni nona Matanitu.

13. Na cava meda nuidei kina ni na vakayaloqaqataki keda na Kalou, qai vakaukauataki keda ena ka eda lomabibitaka tu?

¹³ Eda dau gadreva na veivakaukauataki ni Kalou kei na veivakayaloqaqataki meda vosota kina na lomabibi. Ni vakawatitaka o Iso e rua na yalewa ni Itaiti, a ‘rarawa kina na lomadrau [na nona itubutubu] o Aisake kei Repeka.’ A yasovaka o Repeka: ‘Sa ka rarawa na noqu bula ena vukudra na goneyalewa i Eci: ke sa vakawati o Jekope [na luve i keirau] kei na dua na goneyalewa i Eci, sa vakataki ira na goneyalewa ni vanua oqo, a cava na yaga ni noqu bula?’ (Vkte. 26:​34, 35; 27:46) Sega ni wawa tale o Aisake ena nona talai Jekope vei ira na dau sokaloutaki Jiova me lai qara kina e dua na watina. Rau sega ni veisautaka rawa o Aisake kei Repeka na ka a cakava o Iso, ia e solia vei rau o Jiova na vuku, na yaloqaqa, e vakaukauataki rau tale ga, me rau yalodina tiko ga vua. Ke tiko gona noda leqa da qai kerea na veidusimaki i Jiova ena masu, ena solia tale ga vei keda na veika oqori.​—Same 118:5.

14. E doudou vakacava e dua na goneyalewa ni Isireli?

¹⁴ Vica tale na yabaki e muri, era a kauta vakabobula e dua na ilala dau vakacaca e dua na goneyalewa qai lai veiqaravi sara ena vale i Neamani, na turaganivalu ni Siria e tauvi vukavuka. Ni kila vinaka na goneyalewa oqo na cakamana ni Kalou e dau vakayacora tiko na parofita o Ilaisa, mani kaya vua na wati Neamani ena doudou: ‘Ke lako na noqu turaga i Isireli ena vakabulai vakacakamana na nona vukavuka.’ A lako dina i Isireli o Neamani qai vakabulai. (2 Tui 5:​1-3) E ivakaraitaki vinaka na goneyalewa oya vei ira na gone mera dau vakararavi vei Jiova mera vunau kina ena doudou vei ira na qasenivuli, itokani e koronivuli, kei ira tale e so!

15. Na cava e cakava ena doudou o Opetaia, na dauveiqaravi ena vuvale i Eapi?

¹⁵ Eda vosota na veivakacacani ena veivakayaloqaqataki ni Kalou. Vakasamataki Opetaia mada, e veiqaravi tiko ena vuvale i Tui Eapi. A bula o Opetaia ena gauna i Ilaija na parofita. A vakarota o Ranadi Jesepeli mera vakamatei na parofita, ia e vunitaki ira e le dua na drau na parofita o Opetaia ni biuti ira “vakayayalimasagavulu ena qara vatu.” (1 Tui 18:​13; 19:18) O na doudou beka na vukei ira na itokani lotu Vakarisito era vakacacani, me vaka ga nona vunitaki ira na parofita i Jiova o Opetaia?

16, 17. Na cava erau cakava o Arisitako kei Keio ni rau vakacacani?

¹⁶ Eda nuidei ni tokoni keda tiko o Jiova nida vakacacani. (Roma 8:​35-​39) Oqo na ka a yaco vei rau na itokani vakacakacaka i Paula, o Arisitako kei Keio. Ra voleka ni le vica na udolu na ilala cudrucudru era saqati rau ena nodra vanua ni soqo mai Efeso. A uqeta nodra ue oqori o Timitirio e dua na matai ni siliva. E vakabisinisi kei ira na so tale ena buli ni ivakatakarakara ni bure kalou i Atemisa. Na cakacaka gona vakavunau i Paula e sa mai vakaleqa tiko na nodra bisinisi, ni levu era sa biuta na sokaloutaki matakau. Era qai yarataki Arisitako kei Keio na ilala cudrucudru oqo ina vanua ni soqo, ra qai kailavaka: “Sa cecere duadua ga ko Atemisa na kalou ni Efeso.” Rau nanuma o Arisitako kei Keio ni rau sa na mate ga, ia e vakamalumutaka ga nodra ue na vunivola ni koro.​—Caka. 19:​23-​41, VV.

¹⁷ Vakacava ke o vakacacani vaka oya, o na digia beka e dua tale na cakacaka rawarawa o na sega ni saqati kina? Sega ni tukuni ni rau a yalolailai o Arisitako kei Keio. E cavutu mai Cesalonaika o Arisitako, qai kila vinaka ni na vakacacani ena vuku ni nona vunautaka na itukutuku vinaka. Dua na gauna yani e liu a yaco na ue ni a vunau ena vanua oya o Paula. (Caka. 17:5; 20:4) Ni rau muria voli na sala i Jiova o Arisitako kei Keio, e vakaukauataki rau o koya, rau qai yaloqaqa ni vosota na veivakacacani.

Dau Veikauaitaki

18. Erau ‘veikauaitaki’ vakacava o Akuila kei Pirisila?

¹⁸ Se da mani vakacacani tiko oqo se sega, ena vinaka meda kauaitaki ira na tacida lotu Vakarisito. Rau dau ‘veikauaitaki’ o Pirisila kei Akuila. (Wilika Filipai 2:4.) Rau a rairai vakarautaka na veiwatini ivakaraitaki vinaka oqo na icili i Paula e Efeso, na vanua vata ga a bukana kina na ue o Timitirio na matai ni siliva. A rairai vakavuna me rau “bolea na mate” ena vuku i Paula. (Roma 16:​3, 4; 2 Kor. 1:8) Nikua tale ga era dau vakacacani na tacida, vinaka kina meda “vuku me vaka na gata” nida kauaitaki ira. (Maciu 10:​16-​18) Eda na qarauna sara na ka eda cakava, da qai sega ni tukuni ira na tacida, na yacadra kei na veika tale e so vei ira na dauveivakacacani.

19. Na ka vinaka cava e dau cakava o Tokasa?

¹⁹ Eda rawa ni vakaraitaka noda veikauaitaki ena levu na sala. De dua era tu e so na lotu Vakarisito era gadreva tu e so na ka, da qai rawa ni vakacegui ira. (Efeso 4:​28; Jeme. 2:​14-​17) A bula tiko ena ivavakoso mai Jopa ena imatai ni senitiuri o Tokasa, e dua na marama e kilai ena nona yalovinaka. (Wilika Cakacaka 9:​36-​42.) O Tokasa e “dauoga sara . . . e na cakacaka vinaka, kei na cakacaka loloma” okati kina nona dau cula na isulu era gadreva na yada dravudravua. Na gauna e takali kina ena 36 S.K., sa dua na ka na nodra rarawa na yada. Vakayagataka na yapositolo o Pita na Kalou me vakaturi Tokasa, qai rairai marautaka na vo ni nona bula ena nona cakacaka vakavunau kei na nona caka vinaka tiko ga. Eda marautaka nira tu e so na yalewa lotu Vakarisito era yalovinaka vaka oqori edaidai!

20, 21. (a) Rau salasalavata vakacava na veikauaitaki kei na veiuqeti? (b) O na veiuqeti vakacava?

²⁰ Eda na kauaitaki ira e so tale ena noda vakauqeti ira. (Roma 1:​11, 12) Dau veivakauqeti o Sailasa, na itokani vakacakacaka i Paula. Ni vakatulewataki oti na veika me baleta na veicilivi ena rauta na 49 S.K, ratou tala sara na ilawalawa dauvakatulewa e Jerusalemi e so na mata mera kauta na ivola vei ira na lotu Vakarisito era veituyaki. Ratou kau ivola i Anitioki o Sailasa, Jutasa, Panapasa kei Paula. Rau lai “vakauqeti ira na vakabauta” e kea o Sailasa kei Jutasa, erau “vakataudeitaki ira tale ga.”​—Caka. 15:​32, VV.

²¹ Erau qai bala e valeniveivesu mai Filipai o Sailasa kei Paula. Ena vuku ni dua na uneune, a rawa kina ni rau vunau vua e dua na ivakatawa ni valeniveivesu kei na nona vuvale, ratou mani vakabauta sara kina! Rau vakayaloqaqataki ira tale na mataveitacini ni bera ni rau biuta na koro. (Caka. 16:​12, 40, VV) Meda saga mada ga ni vakatotomuri Paula kei Sailasa ena noda uqeti ira e so ena ka eda kaya, noda vakaitavi ena buturara, kei na noda gumatua ena cakacaka vakavunau. Ke tu gona vei kemuni na ‘vosa e veivakauqeti’ kua tale ni vakatitiqa tiko, ‘tukuna sara.’​—Caka. 13:15.

Muria Tiko ga na Sala i Jiova

22, 23. Ena yaga vakacava vei keda na itukutuku ena iVolatabu?

²² Eda vakavinavinakataka vakalevu na itukutuku dina era volai tu ena Vosa i Jiova, na “Kalou dau veiuqeti”! (2 Kor. 1:​3, Byington) Ke da vinakata me yaga vei keda na itukutuku oqori, meda muria na ivakavuvuli vakaivolatabu, me dusimaki keda tale ga na yalo tabu ni Kalou.​—Kala. 5:​22-​25.

²³ Eda na bulataka na itovo vakalou ke da dau vakasamataka vakatitobu na itukutuku ena iVolatabu. Ena vakaukauataka sara ga noda veiwekani kei Jiova, ni sa dausolia “na vuku, kei na yalomatua, kei na marau.” (Dauv. 2:​26) Meda dolea lesu vua ena noda vakamarautaki koya. (Vkai. 27:11) Meda vakadeitaka mada ga nida na muria tiko ga na sala i Jiova.

O na Sauma Vakacava?

• O na vakaraitaka vakacava ni o nuitaki?

• Na cava meda dau “yalo malua” kina?

• Uqeti keda vakacava na itukutuku ena iVolatabu meda dau yaloqaqa?

• Eda na dau veikauaitaki vakacava?

[iYaloyalo ena tabana e 8]

A vakayacora na turaga nuitaki o Jefica kei na luvenayalewa na yalayala a caka vei Jiova, dina ni dredre toka

[iYaloyalo ena tabana e 10]

Cava oni vulica na itabagone ena ivakaraitaki ni goneyalewa ni Isireli?

[iYaloyalo ena tabana e 11]

Vakacegui ira vakacava na itokani dravudravua lotu Vakarisito o Tokasa?