E Bula na Vosa i Jiova

Veitikina Bibi Mai na iVola na Vakatakila​—II

NA CAVA sa waraki ira tu na qarava na Kalou o Jiova kei ira na sega ni qaravi koya? Cava ena yacovi Setani kei ira nona timoni? Na veivakalougatataki cava era na vakila na kawatamata talairawarawa ena duanaudolu na yabaki ni veiliutaki i Karisito? Na isaunitaro qori kei na so tale na taro bibi ena saumi ena Vakatakila 13:1–22:21.a E 16 taucoko na raivotu ni yapositolo o Joni, ia e volaitukutukutaki ena wase qo na iotioti ni 9 na nona raivotu, a vakaraitaki vua ni voleka ni cava na imatai ni senitiuri S.K.

“Sa kalougata ko koya sa wilika, kei ira era sa rogoca na vosa ni parofisai oqo,” e vola o Joni, “ka vakabauta na ka sa volai kina.” (Vkta. 1:3; 22:7) Na noda wilika qai bulataka na veika e volai ena Vakatakila ena uqeti keda, qai vaqaqacotaka na noda vakabauta na Kalou kei na Luvena o Jisu Karisito. E vakarautaka vei keda e dua na inuinui totoka ni veisiga e se bera mai.b—⁠Iper. 4:12.

SOVARAKI E VITU NA BILO NI CUDRU NI KALOU

(Vkta. 13:1–16:21)

“O ira na veimatanitu era sa cudru,” e kaya na Vakatakila 11:18, “sa yaco dina mai na nomuni cudru [na Kalou], kei na . . . gauna . . . mo ni vakawabokotaki ira era sa vakawabokotaki vuravura.” Me vakaraitaka na vuna e cudru kina na Kalou, e vakatakila na ikawalu ni raivotu na ka ena cakava “e dua na manumanu [kila] . . . e vitu na uluna ka tini na nonai leu.”—⁠Vkta. 13:1.

Ena ikaciwa ni raivotu, e raica o Joni “e dua na Lami sa tu e na ulu-ni-vanua ko Saioni,” ra tu kei koya e “le dua na drau ka vasagavulu ka va na udolu.” Era “vakabulai maivei ira na tamata.” (Vkta. 14:1, 4) Sa qai tarava mai na itukutuku ra vakasavuya na agilosi. Ena raivotu tarava, e raica o Joni e “le vitu na agilose sa taura e vitu na mate ca.” A vakaroti ratou na agilosi qo o Jiova me ratou sovaraka na “bilo e vitu ni cudru ni Kalou” ena duidui tikina ena vuravura i Setani. Na bilo e dusia na itukutuku kei na veivakadreti ni lewa ena vakatauca na Kalou. (Vkta. 15:1; 16:1) Na rua na raivotu qo e vakamacalataka e so tale na itukutuku me baleta na lewa ena vakatauca na Matanitu ni Kalou, e veisemati kei na ikatolu ni ca kei na kena uvuci na ikavitu ni davui.—⁠Vkta. 11:14, 15.

Saumi na Taro Vakaivolatabu:

13:8—⁠Na cava “nai vola [“ivolavivigi,” NW] ni bula ni Lami”? Qo na ivolavivigi vakaitakarakara e volai ga kina na yacadra na lai veiliutaki kei Jisu Karisito ena nona Matanitu vakalomalagi. E okati kina na yacadra na lotu vaKarisito lumuti era se bula tiko e vuravura, e nodra inuinui na bula i lomalagi.

13:11-13—⁠Rawa vakacava vua na manumanu kila e rua na nona ileu me vaka na gata levu, e vakavuna na kena lutu mai lomalagi na bukawaqa? Na manumanu e rua na nona ileu e vakatakarakarataki rau na Matanitu Qaqa kei Vuravura o Peritania kei Mereke, na nona vosa gona me vaka na gata e dusia tiko na nodrau dau veivakarerei, veiuqeti, rau qai vakayagataka na itovo kaukaua me ciqomi kina na nodrau ivakarau ni veiliutaki. Nona vakavuna me lutu na bukawaqa mai lomalagi e kena ibalebale ni vakaraitaki koya me vaka e dua na parofita, ena nona kaya ni vakadruka na meca ena rua na ivalu kei vuravura ena ika20 ni senitiuri, kei na nona vakadruka na veiliutaki vakominisi.

16:17—⁠Na cava na ibalebale ni “macawa [“cagi,” NW]” e sovaraki kina na ikavitu ni bilo? Na “macawa [“cagi,” NW]” e vakatakarakarataka na vakasama vakasetani, “a yalo [ivakarau ni vakasama] sa cakacaka tiko e lomadra era sa dautalaidredre.” Era ceguva tu na cagi gaga qo o ira kece na lewena se tokona na ituvaki ca i Setani.​—Efeso 2:2.

Na Ka Eda Vulica:

13:1-4, 18. Na “manumanu [kila]” e vakatakarakarataka na matanitu vakatamata e lako “cake mai na wasawasa,” e dusia tiko na kawatamata veilecayaki. (Aisea 17:12, 13; Tani. 7:2-8, 17) E bulia qai solia o Setani na kaukaua vua na manumanu qo, qai toka vua na fika 666 me dusia na nona torosobu. Noda kila na manumanu qo ena uqeti keda meda kua ni qoroya se sokaloutaka me vaka era cakava tu na vo ni kawatamata.​—Joni 12:31; 15:19.

13:16, 17. Dina nida na sotava na dredre ena noda cakacaka e veisiga, me vaka na “veivoli,” meda kua ni laiva me lewa na noda bula na manumanu kila. Na noda ciqoma na ‘ivakatakilakila ni manumanu kila ena ligada se yadreda’ e kena ibalebale nida vakamalumalumu vua na manumanu qo me lewa noda ivalavala kei na ivakarau ni noda vakasama.

14:6, 7. Na itukutuku e vakasavuya na agilosi e vakavulici keda meda gugumatua na tukuna na itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou e sa tauyavutaki oti. Meda tuberi ira na vuli iVolatabu mera rerevaka na Kalou o Jiova ra qai vakalagilagi koya.

14:14-20. Ni sa “tamusuki” oti na “vuravura,” se na nodra kumuni o ira na vakabulai, sa na qai yavala na agilosi me “biuta ki nai keli-ni-waini levu ni cudru ni Kalou” na “vaini kei vuravura.” Na vaini qori e vakaibalebaletaka na veimatanitu e lewa tu o Setani era liutaka na kawatamata kei na kena “[i]soso” ni vuata ca—⁠ena qai vakarusai vakadua. Meda nakita dei me kua ni vakamuai keda na vaini ni vuravura.

16:13-16. Na “yalo velavela” e vakatakarakarataka na itukutuku era uqeta na timoni mera rawai kina na tui ni vuravura, ra qai sega ni veisau ena kena sovaraki na vitu na bilo ni cudru ni Kalou. Ia era na tuvai mera saqati Jiova.​—Maciu 24:42, 44.

16:21. Ena vakarogoi na lewa i Jiova me baleta na ituvaki ca i Setani ni sa na voleka ni vakarusai na ivakarau ni vuravura qo, de dua ena okati kina na itukutuku warumisa ni Kalou e rairai vakatakarakarataki ena waicevata. Ia, e levu era na vosavakacacataka tiko ga na Kalou.

VEILIUTAKI NA TUI QAQA

(Vkta. 17:1–22:21)

“O Papiloni na Ka Levu,” na lotu lasu kece e vuravura, e lewa tu e dua na iwase ni ituvaki vakasisila ena vuravura ca i Setani qo. Na ika11 ni raivotu e vakatokai koya me ‘yalewa dautagane vakalevu’—⁠e yalewa ivalavala vakasisila⁠—“sa vodo tiko e na dua na manumanu [kila] kulakula.” E vakarusai koya vakadua “nai leu e tini” ni manumanu a vodo toka kina. (Vkta. 17:1, 3, 5, 16) Na raivotu tarava e vakatauvatani koya na yalewa dautagane ina dua na “koro levu” qai vakaraitaka ni na bale. E vakadreti ira tale ga na dauveiqaravi ni Kalou mera “lako tani mai vua.” Na bale ni koro levu qo e rarawa kina e levu. Ia e tubu na reki mai lomalagi baleta “ni sa yaco na vakawati ni Lami.” (Vkta. 18:4, 9, 10, 15-19; 19:⁠7) Ena ika13 ni raivotu, e lai valuti ira na veimatanitu o koya e vodo tiko ena “ose vulavula,” ena qai vakarusa na ituvaki ca e lewa tu o Setani.—⁠Vkta. 19:11-16.

Na cava ena yaco vua na “gata makawa, o koya oqo na Tevoro, kei Setani”? Na gauna cava ena “biu . . . [i]na drano buka waqa”? Qori e dua na ka e cauraki ena ika14 ni raivotu. (Vkta. 20:2, 10) Na iotioti ni rua na raivotu e vakatakila na ivakarau ni bula ena loma ni duanaudolu na yabaki. Ni sa mai cava na “Vakatakila,” e raica o Joni ‘na uciwai ni bula sa drodro ena loma ni sala,’ ra qai sureti o ira na “viagunu.”​—Vkta. 1:1; 22:1, 2, 17.

Saumi na Taro Vakaivolatabu:

17:16; 18:9, 10—⁠Na cava era lolositaka kina na “tui kei vuravura” na ka sara ga era vakarusa? Era lolosi baleta nira nanumi ira ga. Ni vakarusai oti o Papiloni na Ka Levu, era na qai liaca na tui kei vuravura na nona yaga vei ira. Ni o koya sara ga e vakavuna me rairai donu tu kina vakalotu na nodra cakacaka ni veivakalolomataki. A tokoni ira sara ga o Papiloni na Ka Levu mera vakacurumi na itabagone mera lai valu. A vakaitavi tale ga vakalevu ena nodra uqeti na tamata mera vakamalumalumu tiko vua.

19:12—⁠Rawa vakacava me kila duadua ga o Jisu na yaca e soli vua? Na yaca qo e rairai vakaibalebaletaka na nona itutu kei na itavi e lesi vua, me vaka era volai ena Aisea 9:6, ena qarava na itavi qori ena siga ni Turaga. E sega ni dua e kila na yaca qori, o koya duadua ga baleta ni duatani na nona itavi, qai kila ga o koya na veika e vauci ena itutu cecere qori. Ia, e wasea e so na itavi qori vei ira na lewe ni ilawalawa e vaka tiko na watina, qai ‘vola vei ira na yacana vou.’​—Vkta. 3:12.

19:14—⁠O cei era na tomani Jisu ena Amaketoni? Era tomani Jisu ena ivalu ni Kalou o ira na “mataivalu mai lomalagi” qo o ira na agilosi kei ira na lotu vaKarisito lumuti sa soli oti vei ira na nodra icocovi mai lomalagi.​—Maciu 25:31, 32; Vkta. 2:26, 27.

20:11-15—⁠Na yaca cava era volai ena “[i]vola [“ivolavivigi,” NW] ni bula”? Qo na ivolavivigi e volai kina na yacadra kece na vakadonui mera bula tawamudu—⁠ira na lotu vaKarisito lumuti, na ilawalawa levu, kei ira na dauveiqaravi yalodina ni Kalou era na ‘tu cake tale ena nodra yalododonu.’ (Caka. 24:15; Vkta. 2:10; 7:9) Era na vakaturi tale ga ‘na sega ni yalododonu,’ ena qai volai ga na yacadra ena “[i]vola [“ivolavivigi,” NW] ni bula” ke ra muria na “ka sa volai e nai vola [“ivolavivigi”]” se na idusidusi ena loma ni duanaudolu na yabaki. Ia, e rawa ni bokoci na yaca e volai ena ivolavivigi qori. Na yacadra na lumuti ena sega ni bokoci ena gauna ra vakadinadinataka kina nodra yalodina me yacova na mate. (Vkta. 3:5) Ena sega ni bokoci na yacadra na vakadonui mera bula e vuravura ena gauna ra yalodina kina ena iotioti ni veivakatovolei ni sa cava na duanaudolu na yabaki.​—Vkta. 20:7, 8.

Na Ka Eda Vulica:

17:3, 5, 7, 16. “Na vuku maicake” e rawa kina meda kila na ‘ibalebale vuni ni yalewa, kei na manumanu kila [kulakula] sa vodo kina o koya.’ (Jeme. 3:17) Na manumanu ivakatakarakara qo e dusia taumada na Matabose Makawa kei Vuravura, e muri sa qai duri tale me Matabose kei Vuravura. Na noda kila na veika vuni qo, e dodonu me uqeti keda sara ga meda qacoya na vunautaka na itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou kei na siga ni veilewai i Jiova.

21:1-6. Eda vakabauta dei ni na yaco dina na veivakalougatataki e parofisaitaki tu ni sa na veiliutaki na Matanitu ni Kalou. Na vuna? E tukuni me baleta na veivakalougatataki qori: “Sa caka oti”!

22:1, 17. Na “uciwai ni bula” e dusia na veika e vakarautaka o Jiova me vakabulai keda na kawatamata talairawarawa mai na ivalavala ca kei na mate. Sa tu ena gauna qo e dua na iwase ni wai qori. Meda ciqoma mada ga na veisureti qo meda mai “gunuva walega na wai ni bula,” da gumatua tale ga na sureti ira tale e so!

[iVakamacala e ra]

[iYaloyalo ena tabana e 5]

Totoka dina nodra na vakalougatataki na talairawarawa ena veiliutaki ni Matanitu ni Kalou!