Ra iTabagone​—Me Laurai na Nomuni Toso Vakayalo

“Vakasamataka vakabibi na ka kece qo; me tara sara na lomamu, mera raica na tamata kece na nomu toso.”​—1 TIM. 4:15, NW.

1. Na cava e vinakata na Kalou vei ira na itabagone?

“MO REKI, ko iko na cauravou, ni ko sa cauravou tiko; ka marau e lomamu e na veisiga ko sa cauravou kina.” (Dauv. 11:9) A vola qori na tui vuku o Solomoni e Isireli makawa. E vinakata na Kalou o Jiova, o koya e vakavuna na volai ni vosa qo moni marau na itabagone, vakauasivi ena gauna oni sa qase cake kina. Ia na gauna vakaitabagone e dau yaco kina eso na ituvaki mosimosi qai rawa ni vakaleqa nona marau e dua ena veigauna se bera mai. A yasovaka mada ga o Jope na ‘nona ivalavala ca ni a se cauravou.’ (Jope 13:26) Ena gauna ni itabagone kei na veiyabaki tarava, ena vinakati vua na lotu vaKarisito me vakatulewataka eso na ka bibi. Ia na vakatulewa cala ena rarawa ga kina na lomana qai vakavuna na leqa ena rawa ni vakamawe tu ina vo ni nona bula taucoko.​—Dauv. 11:10.

2. Na ivakasala vakaivolatabu cava mera muria na itabagone mera taqomaki kina mai na leqa lelevu?

² E bibi mera dau vakatulewa vinaka na itabagone. Vakasamataka mada na nona ivakasala na yapositolo o Paula vei ira e Korinica. E vola: “Kakua ni vaka tiko na gone e na nomuni vakasama . . . [ni] tamata bula e na nomuni vakasama.” (1 Kor. 14:20, VV) Na nodra muria na itabagone na veiuqeti mera vakatulewa vinaka ra qai dau vakasama me vakataki ira na tamata bula, ena taqomaki ira mai na leqa lelevu.

3. Na cava mo cakava mo yalomatua kina?

³ Ke o dua na itabagone, nanuma ni vinakati na sasaga moni yalomatua kina. E tukuna o Paula vei Timoci: “Me kua sara ni dua e beci iko ni o se cauravou. Ia mo ivakaraitaki vei ira na yalodina ena vosa, ena itovo, ena loloma, ena vakabauta, ena yalosavasava. Mo gumatua tiko ga ena wilivola e matanalevu, ena nomu veivakaroti, kei na veivakavulici. . . . Vakasamataka vakabibi na ka kece qo; me tara sara na lomamu, mera raica na tamata kece na nomu toso.” (1 Tim. 4:12-15, NW) E bibi gona me laurai nodra toso vakayalo na itabagone lotu vaKarisito.

Na iBalebale ni Toso Vakayalo

4. Na cava e okati ena noda toso vakayalo?

⁴ Na ibalebale ni toso vakayalo, oya na nomu “kalawa i liu, mo veisau mo vinaka cake.” E uqeti Timoci o Paula me gumatua tiko ga me vakavinakataka nona vosa, itovo, loloma, vakabauta kei na bula savasava, vaka kina ena nona cakacaka vakaitalatala. Me gumatua me ivakaraitaki vinaka. E bibi gona vei Timoci me toso tiko ga vakayalo.

5, 6. (a) Na gauna cava a tekivu laurai kina na toso vakayalo i Timoci? (b) Era na vakatotomuria vakacava na nona toso vakayalo o Timoci na itabagone nikua?

⁵ Na gauna a vola kina o Paula na ivakasala qo ena maliwa ni 61 kei na 64 S.K., a sa dua tu na qase ni ivavakoso matua o Timoci. A sega ni qai tekivu toso tiko vakayalo ena gauna oya. Ena 49 se 50 S.K., a rairai voleka ni yabaki 20 se ruasagavulu vakacaca o Timoci, “a sa rogo vinaka ko koya oqo vei ira na veiwekani mai Lisitira kei Ikoniona,” nira raica nona toso vakayalo. (Caka. 16:1-5) Ena gauna ya, a kauti Timoci kina o Paula ena dua nona ilakolako vakadaukaulotu. Ni raica toka o Paula nona toso vakayalo o Timoci, a talai koya kina i Cesalonaika me lai vakayaloqaqataki ira na lotu vaKarisito ena koro qori, qai vakadeitaki ira. (Wilika 1 Cesalonaika 3:1-3, 6.) E matata nira raica e levu na toso vakayalo i Timoci ena gauna se itabagone kina.

⁶ Koya gona, kemuni na itabagone ena ivavakoso, ni gumatuataka ena gauna qo na ivakarau ni bula vaKarisito, me laurai kina nomuni toso vakayalo kei na vuavuaivinaka ni nomuni veivakavulici ena ka dina vakaivolatabu. Ni se qai yabaki 12 o Jisu “a sa tubu cake . .  e na vuku.” (Luke 2:52) Meda veivosakitaka mada qo e tolu na basoga ni bula e rawa ni raici kina nomuni toso vakayalo: (1) ni o vakila na ituvaki dredre, (2) ni o vakarau vakawati, (3) kei na nomu saga mo “[i]talatala vinaka.”​—1 Tim. 4:6.

“Yalomatua” ni o Vosota na iTuvaki Dredre

7. E tarai ira vakacava na itabagone na ituvaki dredre?

⁷ E kaya e dua na itabagone lotu vaKarisito o Carol, e yabaki 17, “So na gauna e dau vusolo na lomaqu, oca na yagoqu qai wawale noqu vakasama, niu sega sara ga ni via duri ena mataka.”a Na cava e lomabibi kina? Ni yabaki tini o Carol, a vakilai na rarawa ena nona vuvale ni rau veisere nona itubutubu, a lai tiko kina kei tinana, e sega ni taleitaka na ivakatagedegede ni bula savasava ena iVolatabu. De dua oni vakataki Carol ena nomuni vakila tiko eso na ituvaki rarawataki qai dredre me vakavinakataki.

8. Na ituvaki dredre cava a vosota voli o Timoci?

⁸ Na gauna a toso tiko kina vakayalo o Timoci, a vakila tale ga eso na ituvaki dredre. Kena ivakaraitaki, a dau ‘tauvimate’ ni mosi na ketena. (1 Tim. 5:23, VV) Era dau saqata na lewa ni yapositolo o Paula eso mai Korinica, mani talai Timoci kina me lai walia na leqa qori qai uqeti ira na lewe ni ivavakoso o Paula mera tokoni Timoci, me kua kina ni ‘rerevaka’ e dua. (1 Kor. 4:17; 16:10, 11) Kena irairai ni dau mamadua qai galugalu o Timoci.

9. Na cava na yalomatua, e duidui vakacava mai na yalo rerere e dau tuburi ira eso?

⁹ E vakayaloqaqataki Timoci o Paula ena nona kaya: “Sa sega ni solia mai vei keda na Kalou na yalo ni rere: a yalo ni kaukauwa ga, kei na yalololoma, kei na yalomatua.” (2 Tim. 1:7) Na ibalebale ni “yalomatua” oya na noda vakasama vakavinaka qai vakatulewa vuku. E okati kina na noda sega ni drotaka na ituvaki e dau basika, dina nida sega soti ni taleitaka. Eso na itabagone era sega ni matua vakayalo era vakaraitaka na yalo rerere, ra qai saga mera drotaka na ituvaki e vakavu lomabibi ena nodra moce vakasivia, sara tivi vakalevu, ra vakayagataka na wainimate gaga se alakaolo, ra pati vakalevu se ra veiyacovi vakatawadodonu. Eda vakasalataki na lotu vaKarisito “me da biuta nai valavala sa sega ni vakalotu, kei na gagadre ca vakavuravura, me da ia nai valavala yalomatua, ka yalododonu, ka vakalotu, e vuravura oqo.”​—Taito 2:12.

10, 11. E yaga vakacava na yalomatua ena noda vakayaloqaqataki vakayalo?

¹⁰ E uqeti ira na “cauravou” na iVolatabu mera “yalomatua.” (Taito 2:6) Na muri ni ivakasala qo e kena ibalebale nomu masuti Jiova me dusimaki iko mo walia kina nomu leqa qai nuitaka me na vakaukauataki iko. (Wilika 1 Pita 4:7.) O na nuitaka kina mai vu ni lomamu “na kaukauwa sa solia na Kalou.”​—1 Pita 4:11.

¹¹ E yaga vei Carol na nona yalomatua kei na nona dau masu. “Dua na ka ni bolebole levu vei au na noqu saqata tiko na bula vakasisila i tinaqu,” e kaya. “Ia e yaga dina na masu. Au kila ni tokoni au tiko o Jiova, au yaloqaqa kina.” E rawa ni vakavinakataki keda na noda vosota na ituvaki dredre, eda na vakayaloqaqataki tale ga kina. (Same 105:17-19; Lele 3:27) Se mani ituvaki cava eda sotava, ena sega vakadua ni biuti keda na Kalou. Ena “vakaukauwataki iko” dina o koya.​—Aisea 41:10.

Vakavakarau ena Bula Vakawati Vinaka

12. Na cava mera muria kina na ivakavuvuli ena Vosa Vakaibalebale 20:25 na lotu vaKarisito era via vakawati tiko?

¹² Eso na itabagone era vakawati totolo nira nanuma ni na walia na nodra rarawa, galili, vucesa, kei na leqa mai vale. E ka bibi na vosa ni bubului ena gauna ni vakamau. Ena gauna vakaivolatabu era bubului vakariri eso, ra sega ni vakasamataka vakavinaka na veika e okati kina. (Wilika Vosa Vakaibalebale 20:25.) Ena so na gauna era sega ni dau vakasamataka vakabibi na itabagone na veika ena vinakati ena bula vakawati. Era kila e muri ni levu na ka e vinakati mera cakava, e duidui sara mai na ka era nanuma taumada.

13. Na taro cava mera na vakasamataka o ira na via veibuku, na ivakasala yaga cava e tu me baleti ira?

¹³ Koya gona ni o bera ni veibuku, taroga mada: ‘Na cava au via vakamau kina? Na cava meu namaka ena bula vakawati? Sa ganiti koya beka qo me watiqu? Au sa tu vakarau beka meu colata na itavi ni bula vakawati?’ Mo rawa ni dikeva vakayalomatua na tikina qo, e tabaka na “dauveiqaravi yalo dina ka vuku” na ulutaga e sereki kina vakamatailalai na bula vakawati.b (Maciu 24:45-47, VV) Mo raica na ulutaga qori mera nona ivakasala o Jiova vei iko. Vakawilika vakavinaka na veika era volai tu kina, mo muria sara. Kua vakadua “ni vaka na ose, se na meule, sa sega ni vuku rawa.” (Same 32:8, 9) Mo kila vakavinaka na veika e vinakati ena bula vakawati. Ke o kila ni o sa rawa ni veibuku, nanuma vinaka tiko mo ‘ivakaraitaki ena ivalavala savasava.’​—1 Tim. 4:12.

14. Ena yaga vakacava ina bula vakawati na nomu saga mo vakaitovotaka na itovo i Karisito?

¹⁴ Na noda matua vakayalo ena vakavinakataka na noda bula vakawati ni oti na vakamau. Na lotu vaKarisito matua ena saga me “yalomatua ka ucuya na i vakarau taucoko i Karisito.” (Efeso 4:11-14, VV) Ena saga me vakaitovotaka na itovo i Karisito. E noda iVakaraitaki “na Karisito” ni “sega ni kitaka na ka sa vinakata ga.” (Roma 15:3) Ena rawati na sautu kei na vakacegu ena vuvale ni rau dau veinanumi na veiwatini, rau qai sega ni dui nanumi rau ga. (1 Kor. 10:24) Ena dauloloma o tagane vakawati, qai gumatua o yalewa vakawati me vakamalumalumu vei watina, me vaka ga nona cakava qori o Jisu vua e Uluna.​—1 Kor. 11:3; Efeso 5:25.

‘Vakayacora Sara Nomu iTavi Vakaitalatala’

15, 16. O na vakaraitaka vakacava nomu toso vakayalo ena cakacaka vakaitalatala?

¹⁵ Ni vakabibitaka tiko na ilesilesi i Timoci, e vola o Paula: “Ka’u sa vakarota, e na mata ni Kalou, kei Jisu Karisito, . . . mo vunautaka na Vosa; gumatua e na gauna vinaka.” E kaya tale ga: “Kitaka na cakacaka ni vakavuvuli, vakayacora sara na ka ko sa lesi kina moi talatala.” (2 Tim. 4:1, 2, 5) Me vakayacora vinaka na ilesilesi qo o Timoci, e dodonu me ‘tubu cake nona vakabauta.’​—Wilika 1 Timoci 4:6.

¹⁶ Ena ‘tubu cake’ vakacava nomu “vakabauta”? E vola o Paula: “Mo gumatua tiko ga ena wilivola e matanalevu, ena nomu veivakadreti, kei na veivakavulici . . . Vakasamataka vakabibi na ka kece qo; me tara sara na lomamu.” (1 Tim. 4:13, 15, NW) Ena vinakati mo gumatua na vuli vakataki iko mo toso vinaka kina vakayalo. Na vosa “tara sara na lomamu” e tiko kina na vakasama mo vakaogai iko ena dua na itavi. Vakacava na ivakarau ni nomu dau vuli vakataki iko? O dau saga beka me tara na lomamu na “veika titobu ni Kalou”? (1 Kor. 2:10) Se o dau cakava tu ga me rawa? Nomu dau vakasamataka na veika o vulica, ena uqeta na lomamu.​—Wilika Vosa Vakaibalebale 2:1-5.

17, 18. (a) Na cava mo dau saga mo vakavinakataka? (b) Ena yaga vakacava ena cakacaka vakaitalatala na nomu vakamuria na itovo ni rai i Timoci?

¹⁷ E kaya e dua na painia gone, o Michelle: “Me vuavuaivinaka na noqu cakacaka vakaitalatala, au muria e dua na ituvatuva vinaka ni vuli vakataki au, au qai tiko wasoma ena soqoni. Au toso kina vakayalo.” Na cakacaka vakapainia ena vakavinakataka nomu vakayagataka na iVolatabu ena cakacaka vakaitalatala, o toso tale ga kina vakayalo. Saga mo dau wilivola vinaka, me veiuqeti tale ga nomu ivakamacala ena soqoni vaKarisito. Ni o itabagone matua vakayalo, o na vakarautaka vinaka na itavi o lesi kina ena Koronivuli ni Vuli Vunau, qai muria na idusidusi sa soli tu.

¹⁸ Na nomu ‘cakava na cakacaka ni ivakavuvuli’ e kena ibalebale me laulau sara na nomu cakacaka vakaitalatala ena nomu tuberi ira eso tale mera rawata na bula. Ena vinakati kina mo “veivakavulici maqosa.” (2 Tim. 4:2, NW) Ni o cakacaka vakaitalatala kei na dua e sa matua tu ena cakacaka qo, o na rawa ni vulica kina na nodra iwalewale ni veivakavulici, me vaka ga nona vuli vei Paula o Timoci. (1 Kor. 4:17) A tubera eso va qori o Paula, qai tukuna ni sega wale ga ni wasea vei ira na itukutuku vinaka, ia e solia tale ga na nona ‘bula’ se bolea na ka rarawa baleta ni lomani ira. (1 Ces. 2:8) Ena noda vakatotomuri Paula ena cakacaka vakaitalatala, e bibi me tiko vei keda na itovo ni rai i Timoci ena nona dau veikauaitaki dina qai ‘daucakacaka me vakatetei na itukutuku vinaka.’ (Wilika Filipai 2:19-23.) O dau vakaraitaka beka na yalo va qori ena cakacaka vakaitalatala?

Veivakacegui Dina na Toso Vakayalo

19, 20. Na cava e ka marautaki kina na noda toso vakayalo?

¹⁹ E ka ni sasaga dina na toso vakayalo. Ia ni o saga tiko ga mo kila na iwalewale ni veivakavulici e laulau, ena yaco na gauna mo na “vakavutuniyautaki ira” kina vakayalo “na lewe vuqa” era na qai nomu ‘marau se isala ni reki.’ (2 Kor. 6:10; 1 Ces. 2:19) “Au dau vakayagataka e levu na gauna meu tuberi ira kina eso tale,” e kaya o Fred, e cakacaka tiko vakaitalatala vakatabakidua. “Au vakadinata ni vu ni marau na noda solika mai na noda taura na ka.”

²⁰ E kaya e dua na painia gone, o Daphne, me baleta na marau kei na vakacegu e vakila ena nona toso vakayalo: “Au veivolekati sara ga kei Jiova ena noqu kila e levu tale na ka me baleti koya. Ni o vakamarautaki Jiova ena ka o rawa ni cakava mai vu ni lomamu, o na marau kina—o na lomavakacegu dina!” Dina nira na sega ni kauaitaka na tamata na nona toso vakayalo e dua, ia e raica vinaka tu o Jiova qai talei vua. (Iper. 4:13) Sega ni vakabekataki ra itabagone ni oni rawa ni vakalagilagia na Tamada vakalomalagi, ni qai vakacaucautaki koya tale ga. Ni tomana tiko ga nomuni vakamarautaki koya ena nomuni vakaraitaka na nomuni toso dina vakayalo.​—Vkai. 27:11.

[iVakamacala e ra]

Na Cava o Vulica?

• Na cava e okati ena toso vakayalo?

• Ena laurai vakacava nomu toso vakayalo . . .

ni o sotava na ituvaki dredre?

ni o vakarau vakamau?

ena cakacaka vakaitalatala?

[iYaloyalo ena tabana e 15]

O na vosota na ituvaki dredre ena nomu dau masu

[iYaloyalo ena tabana e 16]

Era na kila vakacava na dautukutuku gone na iwalewale ni veivakavulici e laulau?