Yavu ni Vuvale Mamarau

Lewai Vakavuku ni iLavo

Kaya o tagane: “Au kila ni o Lora na watiqu,a e vakayagataka na ilavo ena ka e sega na betena. Kena irairai ni sega ni dau vakabula ilavo! Qo e dau vakavu leqa ena gauna e yaco kina e dua na ka tawanamaki. Au kaya ga ni tiko na ilavo nei watiqu sa macala tu ga ni na vakayagataka.”

Kaya o yalewa: “De dua au sega ni vakabula ilavo vakalevu, ia e sega ni kila o watiqu na levu ni isau ni kakana, iyaya ni vale, kei na so tale na ka e gadrevi ena vuvale. Au volia na ka e yaga ena vuvale veitalia keirau qai ‘veiba’ kina emuri.”

NA ILAVO e dua na ka e dredre me rau veivosakitaka vakayalovinaka na veiwatini. Qo e dua na ka e vakavu veiba vakalevu ena bula vakawati.

Ni sega ni veiraurau nodrau rai na veiwatini me baleta na ilavo, e rawa ni yaco kina na nuiqawaqawa, veiba, vakaleqai nodrau bula vakawati kei na nodrau bula vakayalo. (1 Timoci 6:9, 10) Ke rau sega gona ni veivosakitaka rau qai lewa vinaka na ilavo na itubutubu, erau na ogaoga ena cakacaka, sega na gauna me kauaitaki kina na veika erau gadreva vakayago vaka kina o ira na gone, kei na nodratou bula vakayalo vakavuvale. Era sa na vulica tiko kina na gone mera dau vakasabusabu.

E kaya na iVolatabu, “Sai vakaruru nai ilavo.” (Dauvunau 7:12) Ena ivakaruru ga na ilavo ena nomu bula vakawati kei na vuvale, ke o lewa vakavuku qai veivosakitaka vakayalovinaka kei watimu.b Ena dei tiko ga na ivau ni vakawati ke drau veivosakitaka na ilavo ena yalovinaka, sega ena veiba.

Na cava e vu kina ni levu na leqa ena bula vakawati na ilavo? Na cava o na cakava mo drau veivosakitaka kina vakayalovinaka na ilavo, me kua ni dau tini ena veiba?

Cava e Dau Vu ni Veiba?

Vakalevu, na veibataki ni ilavo e sega ni baleta na dinau se na ilavo, ia e dau yaco ga na veiba ke sega na veinuitaki se lomaleqataki na vakayagataki ni ilavo. Kaya mada, ni vinakata o tagane vakawati me kila na sede lalai kece e vakayagataka o watina, e vakaraitaka ni sega ni nuitaki watina me vakayagataka vakavuku na ilavo. Se dua na yalewa vakawati e vosavosa ni sega ni dau maroroi ilavo o watina, e vakaraitaka nona lomaleqa ni na rawa ni vakaleqai nodratou bula vakailavo ena dua na gauna mai muri.

Dua tale na vuna e dau veibataki kina na ilavo, na duidui ni nodrau isususu. E kaya o Maciu sa walu na yabaki nona vakawati, “e cavutu o watiqu mai na dua na vuvale e dau lewai vinaka kina na vakayagataki ni ilavo. E sega gona ni dau lomaleqa me vakataki au. O tamaqu e daumateni, e sega ni cegu na vakatavako, qai sega ni dau dei nona cakacaka. Levu na gauna e sega ni tu na veika e gadrevi dina e vale, e vakavuna meu dau lomaleqataka na dinau. So na gauna na lomaleqa ya, e vakavuna meu sega ni yalorawarawa kina ni veivosakitaka kei watiqu na veika me baleta na ilavo.” Se mani cava e vakavuna tiko na duidui, na cava mo cakava me yaga kina na ilavo ena nomu vakawati, sega ni vu ni veiba?

Va na Vakatutu Yaga

E sega ni vakamacalataki ena iVolatabu na ivakavakayagataki ni ilavo. Ia e tu kina na ivakasala yaga vei rau na veiwatini me kua ni vakaleqai rau na ilavo. Vakacava mo vakasamataka na ivakasala ya qai tovolea mada na vakatutu era toka qo e ra?

1. Saga mo kua ni cudru ni drau veivosakitaka na ilavo. “O ira era bosea vata na ka e nodra na vuku.” (Vosa Vakaibalebale 13:10, NW) Ni duidui na isususu, rairai o na madua mo veivosakitaka na veika vakailavo kei na dua tale, vakauasivi o watimu. Koya gona, ke o vuku o na saga mo veivosakitaka qori. Vakacava mo vakamacalataka vei watimu ni rairai vakamua nomu rai me baleta na ilavo na ivakarau ni nodrau vakayagataki ilavo na nomu itubutubu. Saga mo kila tale ga ni rairai vakamua na rai nei watimu na ivakarau ni nodrau vakayagataki ilavo na nona itubutubu.

Kua ni qai veivosakitaka na ilavo ni sa yaco na leqa. A taroga e dua na dauvola iVolatabu: “Me rau lako vata li e lewe rua, kevaka erau sa sega ni yalovata?” (Emosi 3:3) Eda na muria vakacava na ivakavuvuli qo? Ni o lokuca e dua na gauna mo drau veivosakitaka kina na veika vakailavo, ena vakalailaitaka na nanuma cala e dau tini ena veiba.

TOVOLEA MADA QO: Digia e dua na gauna mo drau dau veivosakitaka kina vakaveiwatini na ilavo vakavuvale. E rawa ni drau cakava ena imatai ni siga ni veivula se veimacawa ena siga e lokuci. Me lekaleka ga, rairai ena rauta ga e 15 na miniti, sega ni sivia. Ena vinaka sara na gauna drau dau vakacegu kina. Mo drau lomavata me kua ni veivosakitaki na ilavo ena gauna ni kana, se ni dou vakacegu vata tiko kei ira na luvemudrau.

2. Tautauvata nomudrau rai me baleta na kemudrau isau. “Dou veiuasiviti e na veivakarokorokotaki.” (Roma 12:10) Kaya mada ke dua ga vei kemudrau e cakacaka, o na sega ni okata na kemu isau me nomu ilavo ga, ia o na okata me ilavo ni vuvale, qori e vakaraitaka ni o rokovi watimu.​—1 Timoci 5:8.

Ke drau cakacaka ruarua, drau na vakaraitaka na veidokai ke drau veivosakitaka na sala me vakayagataki kina na kemudrau isau kei na sausaumi. Ke o vunitaka qori vei watimu, rairai ena vakaleqa nomudrau veinuitaki kei na nomudrau veimaliwai. E sega ni kena ibalebale mo tukuna vei watimu na sede lalai kece o vakayagataka. Ia o na vakaraitaka ni o kauaitaka na nona nanuma ke drau veivosakitaka na volivoli lelevu.

TOVOLEA MADA QO: Drau vakadeitaka na levu ni ilavo drau rawa ni vakayagataka, ia e sega ni gadrevi me veivosakitaki, rawa ni $20, $200, se dua tale na kena iwiliwili e levu cake. Ke sivia na iwiliwili ni ilavo ya, e vinaka mo veivosakitaka kei watimu.

3. Vola na ka drau lalawataka. “Ke o lalawa qai cakacaka vakaukaua, ena levu na ka o rawata.” (Vosa Vakaibalebale 21:5, Contemporary English Version) Me kua ni maumau na nomu cakacaka vakaukaua o qai lalawa me baleta na gauna mai muri, tuva vinaka na ilavo me vakayagataki ena vuvale. E kaya o Nina, sa lima na yabaki nona vakawati: “Ni o raica tale na ka o vola me baleta na kemu isau kei na ilavo e vakayagataki, o na kidroa, ni so na ka o raica o sega tu ni bau kila. Ena laurai sara ga ena ka e volai tu na ituvaki dina vakailavo ni vuvale.”

Me rawarawa ga na iwalewale ni nomu tuva na ilavo e vakayagataki. E kaya o Darren e rua na luvena tagane, sa 26 na yabaki nona vakawati: “Ni se qai tekivu, keitou dau vakayagataka na waqanivola. Ena duidui na waqanivola e tawa kina na ilavo ni dua na macawa. Kena ivakaraitaki, e tiko na waqanivola me baleta na kakana, ka ni veivakalasai, vaka kina na waqanivola me baleta neitou koti. Ia ke dua na waqanivola sa sega kina na ilavo, keitou na taura mai ena dua tale na waqanivola, ia keitou dau saga me sosomitaki ena kena gauna totolo duadua.” Sa qai bibi sara na lalawa kei na nomu vola na ilavo e vakayagataki, ke o dau vakayagataka na credit card ena sausaumi.

TOVOLEA MADA QO: Vola na uma ilavo e dau tautauvata tu ga na kena levu e vakayagataki. Drau vakadeitaka na levu ni ilavo me maroroi, qai vola na ilavo e veiveisau na kena levu e vakayagataki, me vaka na ilavo ni kakana, sau ni livaliva kei na talevoni. Oti, vola na levu ni ilavo kece o vakayagataka ena vica na vula. Ke gadrevi, veisautaka na ivakarau ni nomu bula me kua ni bini kina na dinau.

4. Drau veivosakitaka na nomudrau dui itavi. “Sa vinaka ni lewe rua ka ca ni le dua bauga; ni rau sa rawata nai voli vinaka ni nodrau cakacaka.” (Dauvunau 4:9, 10) Ena so na vuvale, e dau qarava o tagane na veika vakailavo. Ia so tale, e maqosa o yalewa me qarava na itavi qori. (Vosa Vakaibalebale 31:10-28) Levu na veiwatini era duavata mera veivuketaka. E kaya o Mario, sa 21 na yabaki nona vakawati, “E dau itavi nei watiqu me sauma na bili kei na veika lalai tale eso, ia au na sauma na ivakacavacava, sausaumi tale eso, kei na rede ni vale. Keirau cakacaka vata, keirau dau veivosakitaka tale ga neirau itavi.” Se mani iwalewale cava o vakayagataka, e bibi mo drau cakacaka vata me vaka e dua na timi.

TOVOLEA MADA QO: Ni sa vakasamataki vinaka na veika drau vinaka kina, kei na nomudrau malumalumu, drau veivosakitaka na itavi mo drau dui cakava. Raica tale na ituvatuva ya ni oti e rua na vula. Mo yalorawarawa ni veisau. De dua ena so na gauna o na vinakata mo cakava na ka e dau cakava o watimu, me vaka beka na saumi bili se volivoli. Ni o cakava ya, o na kila vinaka kina na itavi nei watimu.

iNaki ni Veivosaki me Baleta na iLavo

Me kua ni vakaleqa nomudrau veilomani na veivosakitaki ni ilavo. E vakadinadinataka qori o Leah, sa lima na yabaki nona vakawati. E kaya: “Keirau vulica vakaveiwatini me keirau dau veivosakitaka sara ga vakadodonu na veika me baleta na ilavo. Yaco kina me keirau dau cakacaka vata, e qaqaco tiko ga kina neirau veilomani.”

Ena gauna rau veivosakitaka kina na veiwatini na ivakavakayagataki ni nodrau ilavo, erau sa vakaraitaka sara tiko ga na veika rau vakanuinuitaka me baleta nodrau vuvale, rau raica vakabibi tale ga na vakawati. Ni rau veivosakitaka na volivoli lelevu, erau vakaraitaka kina ni rau doka na nanuma i koya adua. E ivakaraitaki ni veinuitaki, nodrau duavata me rau vakayagataka e dua na uma ilavo ena sega ni gadrevi me veivosakitaki. Nodrau dau veirokovi, veinuitaki kei na nodrau raica vakabibi na vakawati ena qaqaco kina nodrau veilomani. Na veilomani ena bula vakawati e uasivia na ilavo, ena sega gona ni yaga me veibataki na ilavo.

[iVakamacala e ra]

MO TAROGA . . .

▪ Gauna cava sara keirau a bau veivosakitaka kina vakayalovinaka kei watiqu na ilavo?

▪ Na cava au rawa ni tukuna se cakava me vakavinavinakataki kina na veivuke i watiqu ena veika vakailavo ena vuvale?

[iYaloyalo ena tabana e 19]

Na cava e bibi cake vei iko​—na ilavo se na nomu vakawati?