Na Vuna Mera Vakamalumalumu Kina na Yalewa ina Veiliutaki

“E ulu ni yalewa na tagane.”—1 KOR. 11:3.

1, 2. (a) Na cava a vola na yapositolo o Paula me baleta na ituvatuva i Jiova e vauca na lewa kei na veiliutaki? (b) Na taro cava ena veivosakitaki ena ulutaga qo?

E DUA na ituvatuva matau i Jiova a vakamacalataka na yapositolo o Paula ena nona vola ni “ulu ni tagane yadua o Karisito,” e “ului Karisito na Kalou.” (1 Kor. 11:3) Eda vulica ena ulutaga sa oti ni ka dokai qai marautaka o Jisu me vakamalumalumu vua na Uluna, na Kalou o Jiova. Eda vulica tale ga kina ni o Karisito e uludra na tagane lotu vaKarisito. A dau yalovinaka, yalomalua, yalololoma, qai dau veinanumi ni veimaliwai kei ira tale na so. E bibi me va tale ga qori nodra ivalavala na tagane ena ivavakoso, vakabibi vei watidra.

² Ia vakacava o ira na yalewa? O cei e uludra? A vola o Paula: “E ulu ni yalewa na tagane.” Mera raica vakacava na yalewa na vosa uqeti vakalou qori? Mera muria tale ga na ivakasala ya ke tawavakabauta na watidra? Ni tukuni me vakamalumalumu o yalewa ina veiliutaki i watina, kena ibalebale beka ya me sa qamugusu tu ga, me kua ni tukuna nona nanuma ena vakatulewa e caka? Ena vakacaucautaki vakacava e dua na yalewa?

“Au na Bulia e Dua na Dauveivuke e Yaga Vua”

3, 4. Na cava e yaga kina ena vakawati na ituvatuva ni veiliutaki?

³ Na Kalou sara ga a tauyavutaka na ituvatuva ni veiliutaki. Ni buli Atama oti, a kaya o Jiova: “Sa sega ni vinaka me tiko duadua na tamata: au na bulia e dua na dauveivuke e yaga vua.” Ni buli oti o Ivi, a kaya o Atama ena levu ni nona marau ni sa dua nona itokani kei na dauveivuke: “Oqo dina na sui mai na suiqu, kei na lewe mai na lewequ.” (Vkte. 2:18-24) A rawa sara ga vei rau o Atama kei Ivi merau nodra itubutubu na kawatamata uasivi era na marautaka na bula tawamudu ena parataisi e vuravura.

⁴ A vakayali na bula uasivi ena were o Iteni ena gauna rau talaidredre kina na vuda. (Wilika Roma 5:12.) Ia a dei tu ga na ituvatuva ni veiliutaki. Ke muri vinaka, ena yaga sara ena vakawati, ena mamarau tale ga. Ena vakilai tale ga na ka a vakadinadinataka o Jisu ena nona vakamalumalumu vua na Uluna, o Jiova. Ni bera ni mai bula vakatamata, a dau ‘marau tiko e matai Jiova.’ (Vkai. 8:30) Nida ivalavala ca, ena sega ni uasivi nodra veiliutaki na tagane, kei na nodra vakamalumalumu na yalewa. Ia ke ra saga tiko ga ena nodra vinaka taucoko na tagane kei na yalewa vakawati mera muria na ituvatuva ni veiliutaki vakalou, era na marau vakalevu sara ena gauna qo.

5. Na cava mera raica vakabibi kina na vakawati na ivakasala ena Roma 12:10?

⁵ Me vinaka na vakawati, mera raica vakabibi na veiwatini na ka e vakasalataki keda kece kina na lotu vaKarisito na iVolatabu: “Ni veilomani ena veilomani ni veitacini. Ni dau liu ena nomuni veidokadokai.” (Roma 12:10) E bibi tale ga nodra saga vakaukaua na veiwatini mera dau ‘veilomani, veinanumi, ra yalorawarawa ni veivosoti.’—Efeso 4:32.

Ke Tawavakabauta o Kemu iSa

6, 7. Na cava na yaga ni nona vakamalumalumu tiko ga o yalewa vakawati lotu vaKarisito vei watina tawavakabauta?

⁶ Vakacava ke sega ni qaravi Jiova o watimu? E vakalevu ga me tawavakabauta o tagane. Na cava me cakava o yalewa ena ituvaki qori? E sauma na iVolatabu: “O kemuni na yalewa vakawati, moni vakamalumalumu vei ira na dui watimuni, baleta ke ra sega ni talairawarawa ina vosa ni Kalou, ena rawa ni veisautaki ira na nomuni itovo, ke oni sega mada ga ni tukuna e dua na ka, nira na raica ga na nomuni itovo savasava kei na nomuni veidokai dina.”—1 Pita 3:1, 2.

⁷ E vakasalataki ena iVolatabu o yalewa vakawati me vakamalumalumu tiko ga vei watina tawavakabauta. Ni raica o tagane nona itovo vinaka, e rawa ni vaqaqa se cava e vinaka kina nona itovo. De dua ena via kila na ka e vakabauta na watina lotu vaKarisito, qai ciqoma sara na ka dina.

8, 9. Na cava me cakava o yalewa lotu vaKarisito ke sega ni kauai o watina tawavakabauta ena nona itovo vinaka?

⁸ Ia vakacava ke sega ni kauai o tagane tawavakabauta? Ke mani dredre mada ga, e veiuqeti na iVolatabu me vakaraitaka tiko ga o yalewa na itovo vaKarisito. Kena ivakaraitaki, eda wilika ena 1 Korinica 13:4: “Na loloma e vosota vakadede.” E bibi gona vei yalewa lotu vaKarisito me ‘dau yalomalumalumu, yalomalua, vosota vakadede,’ me laurai tale ga nona loloma ena nona dau yalorawarawa. (Efeso 4:2) Ena veidusimaki ni igu tawarairai ni Kalou—na yalo tabu—ena sega ni yali na itovo vaKarisito vua e dua, ke sotavi mada ga na dredre.

⁹ “Au rawata na ka kece ena vuku i koya e vakaukauataki au,” a vola o Paula. (Fpai. 4:13) Ena veivakaukauataki ni yalo tabu, ena vakayacora rawa kina na isa ni vakawati lotu vaKarisito e levu na ka ena sega ni rawata ena nona kaukaua ga. Kena ivakaraitaki, ena rairai temaki me sauma na veivakalolomataki i watina. Ia e tukuna vei keda kece na lotu vaKarisito na iVolatabu: “Kua ni sauma na ca e caka vei kemuni. . . . ni volai: ‘E noqu itavi meu veisausaumi; au na sauma, e kaya o Jiova.’” (Roma 12:17-19) E vakasalataki keda tale ga na 1 Cesalonaika 5:15: “Raica me kua ni dua e veisausaumitaka na ca, sasagataka tiko ga na ka e vinaka vei kemuni kece, vei ira tale ga na kena vo.” Ena veidusimaki ni yalo tabu i Jiova, eda na cakava rawa kina na ka eda sega ni rawata ena noda kaukaua ga. E veiganiti kina meda masuta na veivuke ni yalo tabu ni Kalou ena ka eda gadreva!

10. Na cava a cakava o Jisu ni tau vua na vosa mosimosi se caka vua na ka tawadodonu?

¹⁰ E vakasakiti na ivakaraitaki i Jisu ena gauna e dau tau kina vua na vosa mosimosi se caka vua na ka tawadodonu. E tukuni ena 1 Pita 2:23: “Ni vakasewasewani e sega ni veivakasewasewani lesu. Ni vakararawataki e sega ni veivakarerei, ia e vakamalumalumu tiko ga vei koya e dau lewa vakadodonu.” Eda uqeti meda vakatotomuria nona ivakaraitaki vinaka. Me kua ni vakacudrui keda nodra ivakarau ca eso tale. Eda vakasalataki kece na lotu vaKarisito meda dau ‘veinanumi, yalomalumalumu, meda kua ni sauma na ca e caka vei keda se na veivakasewasewani.’—1 Pita 3:8, 9.

Me Qamugusu Tu ga na Yalewa?

11. Na itavi dokai cava era na lesi kina eso na yalewa lotu vaKarisito?

¹¹ Ni tukuni me vakamalumalumu o yalewa ina veiliutaki i watina, kena ibalebale beka ya me sa qamugusu tu ga, me kua ni tukuna nona nanuma ena vuvale se so tale na vakatulewa e caka? Sega ni dina qori. O Jiova e lesia e levu na itavi dokai vei ira na tagane kei na yalewa. Vakasamataka mada na nodra itavi dokai na le 144,000, mera tui ra bete ena veiliutaki vakalomalagi i Karisito ni sa lewa na vuravura qo! Era oka tale ga ena iwiliwili qori na yalewa. (Kala. 3:26-29) E macala gona ni vakayagataki ira tale ga na yalewa o Jiova ena veika e tuvanaka.

12, 13. Tukuna e dua na ivakaraitaki nira parofisai na yalewa.

¹² Dua na kena ivakaraitaki nodra dau parofisai na yalewa ena gauna vakaivolatabu. A parofisaitaki ena Joeli 2:28, 29: “Ka’u na sovaraka na Yaloqu kivei ira na tamata kecega, ka ra na parofisai kina ko ira na nomudou gonetagane kei ira na nomudou goneyalewa. . . . Vei ira talega na tamata kei na vada ka’u na sovaraka na Yaloqu e na gauna ko ya.”

¹³ Era sega ni tagane kece na rauta na 120 na tisaipeli i Jisu era soqoni toka ena dua na tabavale e cake e Jerusalemi ena siga ni Penitiko 33 S.K., era wili tale ga kina na yalewa. Ni sobuti ira kece na yalo tabu ni Kalou, a rawa gona vei Pita me cavuta tale na ka a parofisaitaka o Joeli qai tukuna nira oka ruarua kina na tagane kei na yalewa. E kaya: “Qo na vosa a cavuta na parofita o Joeli, ‘Ena iotioti ni veisiga,’ e kaya na Kalou, ‘Au na sovaraka na yaloqu vei ira na tamata kece ga, era na parofisai na luvemuni tagane kei na luvemuni yalewa . . . ; Au na sovaraka tale ga na yaloqu ena gauna ya vei ira na noqu dauveiqaravi tagane kei na yalewa, era na qai parofisai.’”—Caka. 2:16-18.

14. Era veivuke vakacava na yalewa ena vakatetei ni ivakavuvuli vaKarisito ena imatai ni senitiuri?

¹⁴ Dua na itavi levu era cakava na yalewa ena imatai ni senitiuri ena kena vakatetei na ivakavuvuli vaKarisito. Era vunautaka na itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou, ra qai cakava eso tale na ka me tokoni kina na cakacaka vakavunau. (Luke 8:1-3) Kena ivakaraitaki, a tukuna na yapositolo o Paula ni o Fipi e “dau veivuke vakalevu ena ivavakoso e Kenikiria.” Ni nanumi ira tiko nona itokani vakacakacaka, a cavuti ira e vica na yalewa yalodina me vakataki rau o “Taraivina kei Taraivosa, erau marama gugumatua ena cakacaka ni Turaga.” A nanumi ‘Perisi tale ga e dua nodra itokani, na marama e dau ogataka na cakacaka ni Turaga.’—Roma 16:1, 12.

15. Era veivuke vakacava na yalewa ena vakatetei ni ivakavuvuli vaKarisito ena gauna qo?

¹⁵ Sa sivia na vitu na milioni na dautukutuku ni Matanitu ni Kalou, qai dua na iwiliwili levu era yalewa e duidui nodra yabaki. (Maciu 24:14) E levu vei ira qori era cakacaka vakatabakidua, era daukaulotu se ra lewe ni vuvale e Peceli. A lagata na daunisame o Tevita: “Sa solia na vosa o Jiova: era mataivalu levu na yalewa sa tukuna na itukutuku vinaka.” (Same 68:11, NW) E dina sara ga na vosa qori! E vakamareqeta o Jiova nodra veitokoni na yalewa ena kacivaki ni itukutuku vinaka kei na vakayacori ni nona inaki. Ni tukuna gona mera vakamalumalumu na yalewa lotu vaKarisito, e sega ni kena ibalebale mera sa qamugusu tu ga.

Rua na Yalewa Erau a Sega ni Qamugusu

16, 17. E laurai vakacava ena ivakaraitaki i Sera ni sega ni tukuni mera qamugusu tu ga na yalewa vakawati?

¹⁶ Ni lesi ira tale ga na yalewa o Jiova ena levu na itavi dokai, e ka vakayalomatua kina mera dau taroga na tagane vakawati na nodra nanuma na watidra ni bera ni vakatulewataki eso na ka bibi. E vakamacalataki ena iVolatabu e vica vata na ivakaraitaki ni ka era tukuna se cakava eso na yalewa vakawati, ia era sega ni taroga na watidra na nodra nanuma. Qo e rua ga na kena ivakaraitaki.

¹⁷ O Sera na wati Eparama na peteriaki, a cikevi Eparama me vakatala na ikarua ni watina kei na luvena ni veibeci na ka erau cakava. ‘A rarawa sara o Eparaama,’ ia sega ni rarawa o Jiova. A tukuna vei Eparama o Jiova: “Me kakua ni ka ca vei iko e na vuku ni gone, e na vuku talega ni nomu yalewa bobula: na ka kecega sa kaya vei iko ko Sera, mo vakayacora.” (Vkte. 21:8-12) A talairawarawa vei Jiova o Eparama, a rogoci Sera qai vakayacora na nona kerekere.

18. Na cava a vakaliuliu ni cakava o Apikali ni rogoca na ka e cakava o watina?

¹⁸ Dua tale na kena ivakaraitaki o Apikali na wati Nepali. Ni veidroyaki voli o Tevita ni via vakamatei koya na Tui vuvu o Saula, a lai keba volekata toka na qele ni manumanu i Nepali. E turaga vutuniyau o Nepali qai levu na ka e taukena, ia o Tevita kei ira nona tamata era sega ni bau taura e dua na ka e taukena, era taqomaka ga. Ia na ‘tagane yalotakelo qai ca na nona ivalavala’ o Nepali a ‘cudruvi’ ira na tamata i Tevita. E “tamata ni vu-ni-ca” qai ‘lialia,’ era kerekere vua ena veidokai na tamata i Tevita, ia a sega ni vukei ira ena ka era gadreva. Na cava a cakava o Apikali ni rogoca na ka a cakava o watina? A sega ni kila o Nepali nona “kusarawa ko Apikali, ka kauta e rua na drau nai buli madrai, ka rua na tavaya waini, ka lima na sipi sa vakarautaki oti, ka lima nai vakarau sila tavu, ka dua na drau nai soso vua ni vaini, ka rua na drau nai buli lolo,” a lai solia vei ira na tamata i Tevita. Vakacava a donu na ka a cakava o Apikali? Io, e vakadinadinataki qori ena ka a yaco emuri. E kaya na iVolatabu: “Sa qai yaviti Nepali ko Jiova, ka sa mate ko koya.” Emuri, a qai vakawatitaki Apikali o Tevita.—1 Sam. 25:3, 14-19, 23-25, 38-42.

‘Yalewa ena Vakacaucautaki’

19, 20. Ena vakacaucautaki ena cava na yalewa?

¹⁹ E vakacaucautaki ena iVolatabu na yalewa vakawati e cakava na ka ena sala e vinakata o Jiova. E vakacaucautaki ena Vosa Vakaibalebale na “yalewa sa vinaka sara,” e kaya: “Ni sai yau levu ko koya kai yau lailai na rupi. Sa vakararavi sara vua na yalo ni watina, ia sa sega kina ni yaga vua nai toki ni valu. Ena caka vinaka vua ka sega ni caka ca e na veisiga kecega sa bula kina ko koya. . . . Sa vosa vakavuku na gusuna; ia nai vakavuvuli ni loloma sa tiko e na yamena. Sa vakaraica vinaka na nodratoui valavala na nona lewe ni vale, ka sa sega ni kania na kakana ni vucesa. Eratou tubu cake na luvena, me vosavakalougatataki koya; a watina talega, sa vakacaucautaki koya.”—Vkai. 31:10-12, 26-28.

²⁰ Ena vakacaucautaki ena cava na yalewa? E kaya na Vosa Vakaibalebale 31:30: “A ka lasu na saweka, ka sega ni yaga na matavinaka: ia na yalewa sa rerevaki Jiova, ena vakacaucautaki.” E okati ena noda rerevaki Jiova na noda yalorawarawa ni vakamalumalumu ina ituvatuva vakalou ni veiliutaki. “E ulu ni yalewa na tagane,” me vaka ga na nona “ulu ni tagane yadua o Karisito,” qai “ului Karisito na Kalou.”—1 Kor. 11:3.

Vakavinavinakataka na iSolisoli ni Kalou

21, 22. (a) Na cava mera vakavinavinakataka kina na veiwatini na isolisoli ni Kalou ni vakawati? (b) Na cava meda doka kina na ituvatuva i Jiova me baleta na lewa kei na veiliutaki? (Raica na kato ena tabana e 17.)

²¹ E levu na vuna mera vakavinavinaka kina vua na Kalou na lotu vaKarisito vakawati! Dua mada ga na ka mera vakavinavinakataka vakalevu, oya na isolisoli ni Kalou na vakawati. Ni rawa kina mera vauci vata ra qai marautaka nodra qaravi Jiova vakaveiwatini. (Ruci 1:9; Maika 6:8) Ni tauyavutaka na vakawati o Jiova—e kila vinaka na ka e vinakati me marautaki kina na vakawati. Dua na ka na levu ni leqa nikua, ia ke rau cakava na ka na veiwatini ena sala e vinakata o Jiova, ‘ena vu ni nodrau kaukaua na marau e solia o Jiova.’—Niem. 8:10, NW.

²² Na tagane vakawati lotu vaKarisito e lomani watina me vaka ga nona lomani koya, ena veiliutaki vakayalololoma qai veinanumi. Ena taleitaki na yalewa e rerevaka na Kalou, ke dau veitokoni qai dokai tagane vakalevu. Koya e bibi sara, na vinaka ni nodrau vakawati ena lagiti kina o Jiova, e veiganiti me vakacaucautaki.

O se Nanuma Tiko?

• Na cava na ituvatuva i Jiova me baleta na veiliutaki kei na vakamalumalumu?

• Na cava merau dau veidokai kina na veiwatini?

• Na cava me cakava o yalewa lotu vaKarisito ke tawavakabauta o watina?

• Na cava mera taroga kina nodra nanuma na watidra na tagane vakawati ni bera ni vakatulewataki eso na ka bibi?

[Kato ena tabana e 17]

Na Cava me Dokai Kina na Veiliutaki?

O Jiova sa kotora tu vei keda na nona ibulibuli na ituvatuva e vauca na lewa kei na veiliutaki. E cakava qori me yaga vei ira na kabula vakayalo vaka kina o keda. E rawa nida vakayagataka kece kina noda galala ni vakatulewa, da lagita tale ga na Kalou ena noda qaravi koya ena duavata.—Same 133:1.

Na ivavakoso lotu vaKarisito lumuti e doka na lewa kei na veiliutaki i Jisu Karisito. (Efeso 1:22, 23) Ni doka na lewa i Jiova, “ena qai vakamalumalumutaki koya tale ga na Luvena vei koya a vakamalumalumutaka na ka kece vua, me rawa ni ka kece ga na Kalou vei ira na tamata kece ga.” (1 Kor. 15:27, 28) E veiganiti vei keda na tamata yalayala ni Kalou meda tokona na ituvatuva ni veiliutaki ena ivavakoso kei na vuvale! (1 Kor. 11:3; Iper. 13:17) Ena noda ga na vinaka ke da cakava qori, ena vakadonui keda o Jiova qai vakalougatataki keda.—Aisea 48:17.

[iYaloyalo ena tabana e 13]

Na masu e yaga ena nona vakaitovotaka na yalewa lotu vaKarisito na itovo vakalou

[iYaloyalo ena tabana e 15]

E vakamareqeta o Jiova nodra veitokoni na yalewa ena veika e vauca na Matanitu ni Kalou