Vakadamurimuria Nodra Vakabauta

“Yalewa Yalododonu”

E TEKIDURU o Ruci ena yasa ni ibinibini ni parile a kumuna ena loma ni siga taucoko. E sa karobo tiko na vanua e Peceliema, e levu tale ga vei ira na tamata cakacaka era sa cabe tiko ena matamata ni koro ni siti lailai qo e toka ena dua na delana qiqo. Vakasamataka mada na wawale i Ruci ni se tekivu cakacaka mai ena mataka. Ia e sega ni kauaitaka qori, e samuta tiko ga na tolo ni parile ena dua na kau lailai me lutu na sorena. Dina ni cakacaka dredre, ia e dua dina na siga vinaka—e sega ni namaka me levu na ka e rawata.

Vakacava e sa tekivu me vinaka mai na ivakarau ni nona bula na yada gone qo? Sa vakatulewataka o Ruci me kabiti Neomai na vugona, e bubului ni rau na bula vata, me na qaravi Jiova tale ga na Kalou i Neomai. Erau lolosi na rua na marama qo, rau biuti Moapi me rau gole i Peceliema. Toso na gauna sa kila o Ruci na yalewa ni Moapi na yaga ni Lawa i Jiova, oya na kena vakarautaki vakayalololoma na nodra ivotavota na dravudravua e Isireli, wili kina o ira na vulagi.a Sa qai raica qo o Ruci ni tiko eso na tamata i Jiova era vakavulici ra qai muria na Lawa, e laurai qori ena nodra ivalavala kei na nodra yalololoma. Qori e vakacegui koya sara ga mai na nona rarawa.

E dua vei ira qori na turaga vutuniyau o Poasa, e itaukei ni were a lai tomitomi voli kina o Ruci. E kauaitaki koya me vaka e dua na tama. Dua na ka na nona marau o Ruci ni vakananuma na vosa ni veivakacaucautaki a tauca vua o Poasa me baleta na nona qaravi Neomai, kei na nona vakatulewataka me vakaruru ena nona veitaqomaki na Kalou dina o Jiova.​—Ruci 2:11-13.

Ia e se lomaleqataka tiko ga o Ruci na nona bula ena gauna se bera mai. Me vaka ni vulagi, dravudravua, sega na watina kei na luvena, ena qaravi koya vakacava kei Neomai ena veiyabaki se bera mai? Ena veirauti beka me rau tomitomi tiko ga? O cei ena qaravi koya ni sa na qase? Macala ga ni na veinanuyaka kece qori o Ruci. Ena drakidrakita ni bula vakailavo nikua, levu era vakila tale ga na ituvaki dredre va qori. Nida vulica na sala e vukei Ruci kina na nona vakabauta me vosota na ituvaki dredre, ena yaga sara vakalevu ke da vakatotomuria.

Na Cava e Okati ena Dua na Vuvale?

Ni samuta oti o Ruci na sore ni parile qai binia vata, e sa kumuna rawa voleka ni dua na efa na ivakarau ni parile, se tautauvata ni sinai e dua na konteina e 22 na lita. Na kena bi e rauta ni 14 na kilokaramu! E tawana ena dua na isulu, vesuka qai taqara e uluna, mani gole e Peceliema ni sa karobo na vanua.​—Ruci 2:17.

Dua na ka nona marau o Neomai ni raici vugona, kena irairai ni a kurabuitaka na levu ni parile e rawata mai. A kauta tale ga mai o Ruci na vo ni kakana a vakarautaka o Poasa vei ira na nona tamata cakacaka, rau mani vakayakavitaka qori. A taroga o Neomai: “O a vakatotomi maivei edaidai? ia ko a cakacaka maivei? me kalougata ko koya ka lomani iko.” (Ruci 2:19) Na levu ni ka a rawata mai o Ruci a kila o Neomai ni dua a vukei koya qai yalololoma vua.

Mani talanoataka o Ruci vei Neomai na yalololoma i Poasa. E tarai Neomai sara ga qori mani tukuna: “Me kalougata maivei Jiova ko koya sa ia tiko na nona loloma vei kedaru sa bula tiko, vei iratou talega eratou sa mate.” (Ruci 2:19, 20) E kila o Neomai ni vakaraitaka o Poasa na yalololoma i Jiova, ni dau uqeti ira na nona dauveiqaravi mera dau yalovinaka qai yalataka ni na vakalougatataki ira na nona tamata ke ra dauyalololoma.b​—Vosa Vakaibalebale 19:17.

A uqeti Ruci o Neomai me ciqoma na kerekere i Poasa me tomitomi tiko ga ena nona were, me volekati ira tale ga na nona goneyalewa mera kua kina vakasagai koya na dautatamusuki. A muria o Ruci na ivakasala qori, a “sa tiko ko koya kei na vugona.” (Ruci 2:22, 23) Na vosa qori e laurai tale kina na itovo vakasakiti i Ruci​—na loloma e dei. E uqeti keda na nona ivakaraitaki meda raica se da rokova tiko se sega na noda veiwekani vakavuvale, tokoni ira na wekada lomani qai vukei ira ena gauna era gadreva kina. E sega vakadua ni guilecava o Jiova na ivakaraitaki ni loloma va qori.

Vakacava e rawa ni tukuni ni dua dina na vuvale o Ruci kei Neomai? Ena so na itovo vakavanua, e dau raici tu me dua “dina” na vuvale ke ra lewena ra qai qarava na nodra itavi na tagane vakawati, yalewa vakawati, luvena tagane, luvena yalewa, tukana kei buna, kei na so tale. Ia erau vakaraitaka vei keda o Neomai kei Ruci ni o ira na dauveiqaravi i Jiova era rawa ni yalololoma, veikauaitaki qai dau loloma ena vuvale mada ga e sega ni levu na lewena mera qarava na kena itavi yadua. Vakacava o marautaka tiko na vuvale o lewena? E vakadreti ira nona imuri o Jisu ni o ira mada ga era sega ni vakavuvale e rawa nira kunea ena ivavakoso vaKarisito na nodra vuvale.​—Marika 10:29, 30.

‘E Dua Vei Ira ena Voli Kedaru Lesu’

Ena gauna ni tamusuki parile mai na Epereli me yacova na gauna ni tamusuki witi ena June, a tomitomi tiko ga o Ruci ena were i Poasa. Ni oti e vica na macawa, e levu tale ga na ka a vakasamataka o Neomai me na cakava vua na vugona lomani. E sa vakadeitaka tu o koya mai Moapi ni na sega ni vukei Ruci me kunea e dua tale na watina. (Ruci 1:11-13) Ia qo sa veisau na nona rai. E kacivi Ruci qai tukuna: “Na luvequ, me’u sega li ni qara me nomu e dua nai vakavakacegu?” (Ruci 3:1) E kena ivakarau ena gauna ya mera dau qara na itubutubu na watidra na luvena, me vaka ni sa wili me luvei Neomai dina o Ruci. E vinakata me “dua nai vakavakacegu” i Ruci​—qori e dusia na tiko vinaka kei na veitaqomaki e vakarautaka na vuvale kei na tagane vakawati. Ia na cava ena cakava o Neomai?

Na imatai ni gauna a talanoataki Poasa kina o Ruci, a tukuna o Neomai: ‘E wekadaru na turaga qori, e dua vei ira na voli kedaru lesu.’ (Ruci 2:20) Na cava na kena ibalebale? Na Lawa ni Kalou a soli vei ira na Isireli e okati kina na kena vakarautaki vakayalololoma na nodra ivotavota na dravudravua se vei ira era vakila tiko na ituvaki rarawataki. Ke dua e yada qai sega ni vakaluveni, ena yalolailai sara ga ni sa na kautani vua na yaca i watina, sa sega tale ga na nona kawa ena gauna se bera mai. Ia na Lawa ni Kalou e vakatara me vakawatitaka na marama yada qori e dua vei ratou na taci tagane, me rawa kina ni dua na luvena ulumatua me kua ni kawaboko kina na yaca i watina sa mate, me qarava tale ga na ka eratou taukena vakavuvale.c​—Vakarua 25:5-7.

A vakamacalataka o Neomai na sala me vakawati kina o Ruci. Vakasamataka mada na nona kurabui o Ruci ni vosa tiko vua o vugona. E se rairai vou vei Ruci na Lawa e Isireli qai macala ga ni se vulagi ena kena ivakarau vakavanua. Ia e dokai Neomai vakalevu qai vakarorogo matua ena ka kece a tukuna. De dua e vakamadua se rogo mawi na ka a vakasalataki koya kina o Neomai, ia e duavata o Ruci kei na ka e tukuni. A tukuna ena yalomalumalumu: “A ka kecega ko sa kaya vei au ka’u na kitaka.”​—Ruci 3:5.

E dau dredre ena so na gauna vei ira na gone mera rogoca na nodra ivakasala na qase se o ira era matua. E rawarawa ga meda nanuma ni o ira na qase era sega ni kila na ituvaki dredre era sotava na gone. Na ivakaraitaki ni nona yalomalumalumu o Ruci e dusia ni vu ni veivakalougatataki na noda vakarogoca na nodra ivakasala yalomatua na qase cake. Ia na cava na ivakasala i Neomai? Vakacava a vakalougatataki dina o Ruci ni muria?

Ena Rara ni Butu Covuata

Ena yakavi, a gole o Ruci ena rara ni butu covuata. Qori e vanua tautauvata qai kaukaua era dau mai kauta kina na dauteitei na nodra sila me lai butuki qai ceburaki. Na rara ni butu covuata e dau toka vakalevu ena baba se dua na delana baleta ni dau kaukaua kina na cagi ena yakavi se yakavi siga. Era dau vakayagataka na tamata cakacaka na mataiva se isivi mera ceburaka kina na sila me rawa ni lutu ina rara na sorena, ena qai liwava tani na cagi na qa ni sila mamada.

E vakaraica matua toka o Ruci ni sa tekivu malumu sobu na cakacaka ena yakavi. E vakaraica tiko o Poasa na cakacaka ni kena ceburaki na sila, yaco sara me dua na ibinibini levu. Ni kana oti vakavinaka, lai davo sara ena mua ni ibinibini sila. Qo sa kena ivakarau tu vei ira, de dua e caka qori me taqomaki kina na sila mai vei ira na daubutako kei ira manumanu rerevaki. A raici Poasa o Ruci ni davo sobu ena bogi ya. Qori sara ga na gauna me sa na cakava kina na ka a tukuna vua o Neomai.

A yaqa vakamalua o Ruci, dua na ka na tavatukituki ni utona. E raica ni moce lutu sara tu ga o Poasa. A muria na ka a tukuna o Neomai, cega na itutuvi mai na yavana, qai vakayagataka na itutuvi qori me davo kina. Mani wawa toka yani. Ni oti e vica na aua, de dua a nanuma o Ruci ni sa dede tale na nona wawa tiko. A qai yadra mai ena lomaloma ni bogi o Poasa. E curumi koya na batabata, mani matacake de dua me ubia tale na yavana. Ia e vakila ni dua e tiko e yasana. A tukuni ena kena itukutuku: “Raica, sa dua na yalewa sa koto ki yavana.”​—Ruci 3:8.

“O cei ko iko?” a taroga o Poasa. De dua a sautaninini o Ruci ni kaya: ‘O au o Ruci, na nomuni vada: mo ni tevuka na nomuni itutuvi me ubia na nomuni vada: ni daru sa veiwekani, oni na voli au lesu.’ (Ruci 3:9) Eso na dauvakadewa ni gauna qo era kaya ni ka e cakava kei na ka e tukuna o Ruci e vakaraitaka ni via veiyacovi kei koya, ia era lecava e rua na kena ivakadinadina rawarawa. Kena imatai, a muria o Ruci na ivakarau vakavanua ni gauna ya, ia sa sega tu ni matata se kilai na kena ibalebale nikua. E sega gona ni ka vakayalomatua meda vakatauvatana na ka e cakava qori o Ruci kei na ivakarau lolovira ni gauna qo. Kena ikarua, na ka a cakava o Poasa e vakaraitaka ni savasava qai taleitaka vakalevu na itovo i Ruci.

E sega ni vakabekataki ni vakacegui Ruci sara ga na nona vosa vakayalomalua o Poasa. E tukuna: “Mo kalougata maivei Jiova, na luvequ: sa levu na loloma ko sa cakava emuri oqo ka lailai eliu, ni ko sa sega ni muri ira na cauravou, se ra dravudravua se vutuniyau.” (Ruci 3:10) ‘Na ka a cakava e liu’ e dusia na dei ni nona loloma o Ruci vei Neomai ena nona tomani koya lesu e Isireli kei na nona qaravi koya. Na ka a “cakava emuri” o Ruci e dusia na ituvaki a tu kina ena gauna oya, qori nona tu vakarau me vakawatitaki Poasa. E kila o Poasa ni na vinakata e dua na goneyalewa vakataki Ruci me vakawatitaka e dua ga na cauravou, vutuniyau se dravudravu. Ia a vinakata ga o Ruci me caka vinaka sega wale ga vei Neomai, ia vei watina tale ga me kua ni kawaboko na yacana ena nona vanua. Sa rauta me tarai Poasa sara ga na nona sega ni nanumi koya ga o Ruci.

E tomana o Poasa: “Ia oqo, na luvequ, mo kakua ni rere; au na cakava vei iko na ka kecega ko sa kaya: ni ra sa kila ko ira kecega na kai noqu mai na koro, ni ko sa yalewa yalododonu.” (Ruci 3:11) E marautaka me vakawatitaki Ruci; de dua a sega ni kurabui ni tukuni vua ni na voli koya lesu. Ia e turaga yalododonu o Poasa, e sega ni cakava na ka me nanumi koya ga kina. E tukuna vei Ruci ni tiko e dua na wekai wati Neomai sa mate ena voli koya lesu; ena solia rawa vua na galala me voli koya lesu me watina.

A tukuna o Poasa vei Ruci me davo tale me yacova ni sa voleka na mataka; me kua ni kilai nona lako mai rara. A vinakata me taqomaka na kedrau irogorogo, de ra nanuma cala na tamata ni rau vakayacora e dua na ivalavala vakasisila. A davo volekata tale o Ruci na yavana, de dua a davo ena vakacegu ni a sauma vakayalovinaka o Poasa na nona kerekere. Ni se buto na vanua, a tawana o Poasa ena iovi ni ulu i Ruci na ivakarau parile me nona iloloma, mani lesu e Peceliema.

Dua na ka nona marau o Ruci ni vakasamataka lesu na ka a tukuna o Poasa—ni sa kilai tu ena kedra maliwa ni o koya e “yalewa yalododonu”! Na ka e kilai kina qori o Ruci e vakaraitaka na nona vinakata sara ga me kilai Jiova, me qaravi koya tale ga. E vakaraitaka tale ga na levu ni nona yalololoma vei Neomai kei ira na wekana, e yalorawarawa me muria na ivakarau ni bula kei na ivakarau vakavanua e vulagi kina. Ke da vakatotomuria na vakabauta i Ruci, eda na saga meda doka na nodra ivakarau ni bula kei na nodra ivakarau vakavanua eso tale. Ke da cakava qori, ena vinaka kina na keda irogorogo.

Na iVakavakacegu i Ruci

‘O iko qori luvequ?’ a tarogi Ruci o Neomai ni lesu mai vale. Kena irairai ni buto na vanua, e sega tale ga ni raici koya vinaka, mani taroga kina qori. Ia a vinakata tale ga me kila o Neomai ke se galala tiko o Ruci, se sa via vakawati tiko. E totolo ga nona tukuna vei vugona o Ruci ni sa cakava kece na ka a vinakati vua me cakava vei Poasa. E vakaraitaka tale ga vua na isolisoli parile a vakarautaka o Poasa me soli vei Neomai.d​—Ruci 3:16, 17.

A vakasalataki Ruci ena siga ya o Neomai me wawa tiko ga e vale me kua ni lai tomitomi ena were. E vakadeitaka vei Ruci: “Ni na sega ni vakacegu na tamata, sa na vakaotia mada na ka oqo edaidai.”​—Ruci 3:18.

A donu na ka a nanuma o Neomai me baleti Poasa. E lako cake ena matamatanikoro, na vanua era dau sota kina na qase ni koro, mani waraki koya tiko na turaga e wekai wati Neomai voleka sa mate me gole yani. Ena matadra na ivakadinadina e tukuna o Poasa vua na turaga qori me voli Ruci me watina. Ia a sega ni volia rawa na turaga qori de na qai vakacacani na nona ivotavota. Sa qai tukuna o Poasa ena matadra na ivakadinadina ena matamatanikoro ni sa na volia na nona ivotavota ni qele o Elimeleki na wati Neomai, sa na vakawatitaka tale ga na yada o Ruci na wati Maloni na luvei Elimeleki. E vakaraitaka o Poasa ni ka e cakava qori ena ‘maroroi tiko ga na yacai koya sa mate ena nona ivotavota.’ (Ruci 4:1-10) E turaga yalododonu dina o Poasa, e sega ni dau nanumi koya ga.

A qai vakawatitaki Ruci o Poasa. Eda wilika na kena itukutuku: “A sa solia vua ko Jiova me kunekune, a sa vakasucuma e dua na luvena tagane.” Era vakavinavinakataki Neomai na marama ni Peceliema, ra qai vakacaucautaki Ruci ni a qaravi vugona vinaka ni vakatauvatani ke vitu na luvei Neomai. Eda kila e muri ni a qai yaco na luvei Ruci me tukai Tui Tevita. (Ruci 4:11-22) Oti sa qai yaco o Tevita me tukai Jisu Karisito.​—Maciu 1:1.e

E vakalougatataki dina o Ruci, vaka tale ga kina o Neomai, a veivuke ena kena susugi na gone me vaka ga ni luvena. Na nodrau ivakarau ni bula na marama qori e dusia vakamatata ni Kalou o Jiova ena sega ni guilecavi ira era yalomalua ra qai cakacaka vakaukaua mera bula kina. Ena sega tale ga ni guilecavi ira era veitomani kei ira na nona tamata digitaki mera qaravi koya ena yalodina. Ena vakaicovitaki ira dina na tamata yalododonu era vinakata me vinaka na kedra irogorogo vua, me vakataki Ruci.

[iVakamacala e ra]

[iYaloyalo ena tabana e 19]

[iYaloyalo ena tabana e 19]

E cakacaka vakaukaua o Ruci me qaravi koya kina kei Neomai

[iYaloyalo ena tabana e 21]

Erau dau veivukei qai veiuqeti vakataki rau o Neomai kei Ruci

[iYaloyalo ena tabana e 23]

E savasava na inaki ni nona vakasaqarai Poasa o Ruci, e vakaraitaka tale ga ni sega ni nanumi koya ga

[iYaloyalo ena tabana e 24]

E vakalougatataki Ruci o Jiova ena kena basika na Mesaia ena nona yatukawa