“E se Vosa Tiko ga o Koya e Dina ni sa Mate”

E RAICA o Epeli nira kana galugalu toka na nona qelenisipi ena baba. Kena irairai ni a qai raica e dua na rarama e toka sara mai vakayawa, ia e sega ni ramase sara. E kila ni vanua sara ga ya e tiko kina na iseleiwau yame caudre qai cowiri tu ga, me yadrava na sala ina were o Iteni. Ena dua na gauna, erau a bula tu ena were qori na nona itubutubu, ia qo sa vakatabui me rau curu tale kina kei na luvedrau. Raitayaloyalotaka mada na mudre ni cagi ena yakavi ni siga ya qai cagina toka na drauniului Epeli ena gauna e dagava kina na lomalagi qai vakasamataki koya na Dauveibuli. Ena rawa beka nira veiwekani vinaka tale na kawatamata kei na Kalou? A vinakata sara ga o Epeli me yaco qori.

E vosa tiko vei iko nikua o Epeli. O rawa ni rogoci koya? De dua o na tukuna ni na sega tu ga ni rawa qori. Sa mate ena dua na gauna makawa sara na ikarua ni luvei Atama qo. Sa sega ni kune tale na kena o ni sa voleka ni 60 na senitiuri qo na kena tu ena qele na yagona. E vakavuvulitaka na iVolatabu me baleti ira na mate: “Era sa sega ni kila e dua na ka.” (Dauvunau 9:​5, 10) Kuria qori, ni sega mada ga ni volai ena iVolatabu e dua na vosa e cavuta o Epeli. Ena rawa gona vakacava ni vosa vei keda?

E uqeti vakalou na yapositolo o Paula me cavuta na itukutuku qo me baleti Epeli: “Ena vuku ni nona vakabauta, e se vosa tiko ga o koya e dina ni sa mate.” (Iperiu 11:4) O koya gona ena vuku ni nona vakabauta e se vosa tiko ga vei keda o Epeli. Na dei gona ni nona vakabauta e yaga tiko ga nikua na nona ivakaraitaki, qo e dua na ivakarau ni bula e vakasakiti dina meda vakatotomuria ena gauna qo. Ke da vuli mai na nona ivakaraitaki ni vakabauta da qai vakatotomuria, e vaka sara ga me vosa dina tiko vei keda na kena itukutuku.

Ia na cava eda rawa ni vulica vei Epeli kei na nona vakabauta ni sega ni levu sara na kena itukutuku ena iVolatabu? Meda raica mada.

TUBUCAKE NI SE QAI TEKIVU NA BULA NI KAWATAMATA

A sucu o Epeli ni oti toka ga vakalailai na gauna a buli kina na imatai ni tamata. Sa qai vakamacalataka emuri o Jisu ni o Epeli a dua vei ira a bula mai na “ivakatekivu kei vuravura.” (Luke 11:​50, 51) A vakaibalebaletaki ira tiko i keri o Jisu na lewe i vuravura era nuitaka mera na vakabulai mai na ivalavala ca. Me vaka ni ikava ni tamata me bula e vuravura o Epeli, e kena irairai ni imatai ni tamata e raica na Kalou ni ganiti koya me vakabulai.a E macala gona ni a maliwai ira na tamata ivakaraitaki ca o Epeli ena gauna a tubucake kina.

Se sega mada ga ni dede na bula ni kawatamata, sa sotava tale na veika rarawa. Kena irairai ni rau rairai totoka na itubutubu i Epeli o Atama kei Ivi rau qai bulabula vinaka tale ga. Ia erau kila vinaka ni rau vakayacora e dua na cala bibi. Erau a bula uasivi tu ena dua na gauna, qai rawa ni rau bula me tawamudu. Erau mani talaidredre vua na Kalou o Jiova, rau qai vakatalai tani mai na nodrau itikotiko na Parataisi ena were o Iteni. Na nodrau vakaliuca ga na nodrau gagadre, rau qai sega ni kauaitaki ira na nodrau kawa, erau vakayalia kina na bula uasivi kei na bula tawamudu.​—Vakatekivu 2:15–3:24.

Ni rau sa vakatalai tani mai na were o Atama kei Ivi, rau vakila na dredre ni bula. Ia na gauna e sucu kina na imatai ni luvedrau, rau mani vakayacani koya me o Keni, se “Dua na ka e Vakatuburi,” qai tukuna o Ivi: “Au sa rawata e dua na tagane maivei Jiova.” E macala mai na veika e tukuna qori o Ivi ni se nanuma vinaka tiko na yalayala i Jiova mai na were, a parofisaitaki kina ni na dua na yalewa ena vakatubura e dua na “kawa” ena qai vakarusai koya na vunica a vakamuai Atama kei Ivi me rau talaidredre. (Vakatekivu 3:15; 4:1) A nanuma beka o Ivi ni o koya sara ga na yalewa a parofisaitaki, o Keni tale ga na “kawa” yalataki?

Ke va qori na ka e vakasamataka o Ivi, ka ni rarawa ni cala na nona nanuma. Ke rau qai tuberi Keni tale o Atama kei Ivi ena vakavuvuli qori ni se gone, erau na uqeti koya ga me dokadoka vakalevu. Toso na gauna, a sucu na ikarua ni luvei Ivi, ia e sega ni levu na itukutuku me baleti koya. Erau vakayacani koya me o Epeli, e rawa ni kena ibalebale “Tawayaga” se “Ka wale.” (Vakatekivu 4:2) Na kena digitaki na yaca qori e vakaraitaka beka ni rau beci Epeli qai sega ni nuitaki koya, erau nuitaki Keni ga? Eda na vatavatairalagotaka ga na kena isau.

Ia se mani cava na kena isau, e levu sara na ka era rawa ni vulica na itubutubu nikua mai vei rau na imatai ni itubutubu. Vakacava o na vakavulici ira na luvemu ena ka o tukuna kei na ka o cakava mera dokadoka kina vakalevu, via rogo se nanumi ira ga? Se o na vakavulici ira mera lomana na Kalou o Jiova ra qai veitokani kei koya? Ka ni rarawa ni rau sega ni vakayacora na imatai ni itubutubu na nodrau itavi. Ia e se tiko ga na inuinui vei ira na nodrau kawa.

SALA CAVA E BUCINA KINA NONA VAKABAUTA O EPELI?

Ni rau sa tubu cake na gone, a rairai vakavulici rau o Atama ena ka me rau cakava me rawa ni bula kina na vuvale. A dauteitei o Keni, a vakatawa sipi o Epeli.

Ia a cakava o Epeli e dua na ka e yaga sara vakalevu. Ena veiyabaki a bucina o koya na vakabauta, na itovo talei a vola o Paula. Vakasamataka mada, e sega ni tiko e dua na tamata e ivakaraitaki me vuli kina o Epeli. A rawa vakacava vua me vakabauta na Kalou o Jiova? Dikeva mada e tolu na ka e yavutaki kina na vakabauta i Epeli.

iBulibuli i Jiova.

E dina ni cudruva na qele o Jiova qai vakavuna me tubu kina na soni kei na wavakavotona e vakadredretaka na tubu ni itei. Ia se vakatubura tiko ga na qele na kakana meratou bula tiko kina na vuvale i Epeli. A sega ni cudruvi na manumanu, wili kina na manumanuvuka, na ika; a sega tale ga ni cudruvi na ulunivanua, drano, uciwai, na wasawasa; se na lomalagi, o, siga, vula kei na kalokalo. Ena veivanua kece a rai kina o Epeli, a vakadinadinataka na loloma vakasakiti, vuku kei na nona yalovinaka na Kalou o Jiova, o koya a bulia na ka kece. (Roma 1:20) Na nona dau vakasamataka vakatitobu qori qai vakavinavinakataka e vakaukauataka na nona vakabauta.

E dau tiko na gauna me vakasamataka kina vakatitobu o Epeli na veika me baleti Jiova. Raitayaloyalotaka mada na nona vakatawa sipi tiko. Na vakatawasipi ena gadrevi vakalevu kina na taubale. Ena liutaki ira na manumanu malua qori ena veidelana, ena veibuca, takosova na uciwai​—ena vaqara mada ga na veico drokadroka, na ikeli wai vinaka duadua, na vanua vinaka ni vakaruru. Ena bulibuli kece ni Kalou era kilai na sipi mera manumanu malumalumu duadua, e vaka ga era buli meda dusimaki ira, da qai taqomaki ira. Vakacava a raica tale ga o Epeli ni na gadrevi me dusimaki, taqomaki, qai karoni vua e dua e vuku qai kaukaua cake vei keda na tamata? Sega ni vakabekataki ni dau talaucaka na veika e dau vakasamataka ena masu, qori e vakaukauataka tiko ga na nona vakabauta.

iYalayala i Jiova.

Erau rairai vakamacalataka o Atama kei Ivi vei rau na luvedrau na ka a vakavuna nodrau vakatalai tani mai na were o Iteni. E levu gona na ka e rawa ni vakasamataka o Epeli.

A tukuna o Jiova ni na cudruva na qele, a vakadinadinataka o Epeli ni yaco dina na vosa qori ni raica sara ga na wavakavotona kei na soni e tubu mai na qele. A parofisaitaka tale ga o Jiova ni na rarawa o Ivi ena gauna e bukete kina kei na gauna ena vakasucu kina. A vakadinadinataka qori o Epeli ena gauna era sucu kina na tacina. A raica o Jiova ni na sega ni taucoko sara na nona lomani Ivi se na nona karoni koya o Atama, ena lewai koya tale ga o watina. A raica sara ga o Epeli na ka rarawataki qori vei rau na nona itubutubu. Ena ituvaki kece oya, a vakadinadinataka o Epeli ni nuitaki dina na vosa i Jiova. A tiko gona na vuna vinaka a nuitaka kina o Epeli na yalayala i Jiova me baleta na “kawa” ena vakadodonutaka na leqa a tekivu ena were o Iteni.​—Vakatekivu 3:​15-19.

Dauveiqaravi i Jiova.

E dina ni sega ni dua na tamata e ivakaraitaki vinaka ni vakabauta ena gauna ya, ia e tiko eso tale na ibulibuli uasivi a rawa ni vuli kina o Epeli. Ni rau vakatalai tani mai na were o Iteni o Atama kei Ivi, a raica o Jiova me rau kua ni curu tale ena Parataisi qori, wili kina na nodrau kawa. A biuta e rua na jerupi o Jiova me rau yadrava na kena sala, kei na iseleiwau caudre e cowiri tiko ga. E cecere na nodrau itutu o rau na agilosi qori.​—Vakatekivu 3:24.

Vakasamataka mada ni se gone o Epeli qai raici rau tiko na jerupi qori. Ena kila o Epeli na levu ni nodrau kaukaua ena ibulibuli ni yagodrau vakatamata. E vakatubuqoroqoro tale ga na kena caudre kei na kena cowiri tiko ga na “iseleiwau.” Ni tubu cake tiko o Epeli, a bau raica beka ni rau vucesa na agilosi qori rau qai biubiu mai na vanua erau yadra tiko kina? Sega. Siga kei na bogi, oti e vica na yabaki, oti tale e vicasagavulu na yabaki, erau sega vakadua ni bau toso na agilosi kaukaua qori mai na vanua erau yadra tiko kina, dina ga ni soli tu vei rau na galala ni vakatulewa. A vulica gona o Epeli ni tiko o ira na dauveiqaravi ni Kalou o Jiova, era yalododonu ra qai qaravi koya tiko ga. A raica o Epeli vei rau na jerupi ya na ivakarau ni yalodina kei na talairawarawa vei Jiova a sega ni raica ena nona vuvale. E vakaukauataka dina na nona vakabauta na nodrau ivakaraitaki na agilosi qori.

Sa qai dei ga na vakabauta i Epeli ena nona dau vakasamataka vakatitobu na ka kece e vakaraitaka o Jiova me baleti koya ena ka e bulia, na nona yalayala, kei na nodrau ivakaraitaki na nona dauveiqaravi. E macala gona ni levu na ka eda rawa ni vulica mai na nona ivakaraitaki. Era nuidei na itabagone ni rawa ni dei na nodra vakabauta na Kalou o Jiova se mani cava era cakava na lewe ni nodra vuvale. E levu na ka e rawa ni dei kina na noda vakabauta, me vaka na noda raica na ibulibuli vakatubuqoroqoro i Jiova era tu wavoliti keda, na iVolatabu taucoko sa tu vakarawarawa vei keda kei na noda vuli mai na nodra ivakaraitaki ni vakabauta e levu na tamata.

VUNA E VAKADONUI KINA NA ISORO I EPELI

Ni dei nona vakabauti Jiova o Epeli, a vinakata me vakaraitaka ena veika e cakava. Na cava e rawa ni solia e dua wale ga na tamata vua e Bulia na lomalagi kei na vuravura? E sega ni gadreva o Jiova e dua na iloloma se veivuke mai vei ira na kawatamata. Ni toso na gauna, sa qai kila o Epeli na ka e dodonu me na cakava: Ke vinaka na inaki ni nona cabora vei Jiova na veika vinaka duadua e tu vua, ena marau sara ga na Tamana vakalomalagi.

A mani vakarautaka gona o Epeli me vakacabora eso na sipi mai na nona qelenisipi. A digitaka na ka vinaka duadua, na isevu, qai cabora na veitikina vinaka duadua ni manumanu qori. Ena yasana adua, a vinakata tale ga o Keni me vakalougatataki koya na Kalou qai vakadonui koya, a mani vakarautaka me nona isoro na nona itei. Ia na nona inaki a sega ni vakataki Epeli. A qai laurai qori ena gauna rau dui cabora kina nodrau isoro na veitacini.

E kena irairai ni rau dui tara na nodrau icabocabonisoro o rau na luve i Atama rau qai vakama kina na nodrau isoro, de dua a raici rau vinaka tu na jerupi ni rau cakava qori, ni o rau na jerupi erau matataki Jiova tiko e vuravura ena gauna oya. Qo na ka a qai cakava o Jiova! Eda wilika: “A sa vakadonui Epeli ko Jiova, kei na nonai madrali.” (Vakatekivu 4:4) E vakaraitaka vakacava o Jiova nona veivakadonui, e sega ni vakamacalataka qori na iVolatabu. Ia na cava ga e vakadonui Epeli kina?

E baleta wale ga na isoro a cabora? A cabora o Epeli e dua na manumanu bula, qai vakadavea na kena dra ni vakatakarakarataka na bula. E kila beka o Epeli na bibi ni nona isoro? Ena veisenitiuri ni oti na gauna i Epeli, a vakayagataka na Kalou me isoro na lami savasava me vakatayaloyalotaka na isoro ni Luvena uasivi, “na Lami ni Kalou” a vakadavei nona dra tawacala. (Joni 1:29; Lako Yani 12:​5-7) Ia na itukutuku kece qori a sega tu ni kila o Epeli.

Eda vakadeitaka ga qo: Ni cabora o Epeli na ka vinaka duadua e tu vua. A sega wale ga ni vakadonuya o Jiova na isoro a cabora o Epeli, a vakadonui koya tale ga. A vakayacora qori o Epeli ni lomani Jiova qai vakabauti koya dina.

E duidui o Keni. A “sega ni vakadonui Keni [o Jiova], se na nonai madrali.” (Vakatekivu 4:5) E sega ni cakava qori na Kalou baleta ni ca na isoro a cabora o Keni; ni a qai vakadonuya emuri na Lawa ni Kalou me cabori na veika e tamusuki mai na were. (Vunau ni Soro 6:​14, 15) Ia e kaya na iVolatabu me baleti Keni “ni torosobu na nona ivalavala.” (1 Joni 3:12) Me vakataki ira e levu nikua, a nanuma o Keni ni gadrevi me laurai wale ga ni qarava tiko na Kalou. Ia na veika a qai vakayacora e vakaraitaka sara ga ni sega ni vakabauti Jiova dina se lomani koya.

Ena gauna a raica kina o Keni ni a sega ni vakadonui koya o Jiova, a bau saga me vuli mai na ivakaraitaki i Epeli? Sega. Dua na ka na nona sevaki tacina. Ia a raica o Jiova na ka e buroro tiko e lomai Keni qai saga me vukei koya ena yalomalua. E vakasalataki Keni ni veika e bucina tiko ena rawa ni vakayacora kina e dua na cala bibi, qai vakaraitaka vua ni na ‘ciqomi’ se vakadonui ke veisautaka na nona ivalavala.​—Vakatekivu 4:​6, 7.

Ia a vakalecalecava o Keni na ivakasala ni Kalou. A sureta ga na tacina e dau nuitaki koya me rau lako vata ina were. Qori na vanua a mokuti Epeli kina qai labati koya. (Vakatekivu 4:8) E rawa ni tukuni ni o Epeli na imatai ni tamata me vakayacori vua na veivakacacani vakalotu, e imatai tale ga ni tamata a mate ena vuku ni nona vakabauta. E dina ni sa mate, ia ena sega ni guilecavi na kena italanoa.

E vaka sara ga e tagi vua na Kalou o Jiova na dra i Epeli, me sauma na ka a yaco se me vakayacori na lewadodonu. A qai raica o Jiova me vakayacori na lewadodonu, qori ena nona totogitaki Keni ena cala a cakava. (Vakatekivu 4:​9-12) Koya e bibi duadua, na itukutuku me baleta na vakabauta i Epeli e se vosa tiko ga vei keda nikua. Dina ni lekaleka ga na bula i Epeli​—kena irairai ni duanadrau na yabaki na kena balavu​—ni vakatauvatani kei ira era bula ena gauna ya, ia e vakamarautaka na Kalou ena ka e cakava ena nona bula. Ena gauna a mate kina, a kila o Epeli ni lomani koya qai vakadonui koya na Tamana vakalomalagi o Jiova. (Iperiu 11:4) Eda vakadeitaka ni nanumi koya vinaka tu o Jiova ni sega ni vakaiyalayala na ka e nanuma, qai waraka tu me na vakaturi ena vuravura Parataisi. (Joni 5:​28, 29) O vinakata mo sotavi koya e kea? Ena rawa qori ke o vakadeitaka mo vakarorogo vei Epeli qai vakadamurimuria na vakasakiti ni nona vakabauta.