Era Vakani e Levu ena Vukudra e Vica Ga

1-3. Vakamacalataka se vakani ira vakacava e dua na ilala levu o Jisu volekata na koro o Peciseita. (Raica na iyaloyalo e cake.)

RAITAYALOYALOTAKA mada qo. (Wilika Maciu 14:​14-21.) Sa voleka na solevu ni Lakosivia ena 32 S.K. Eratou tiko o Jisu kei na nona tisaipeli ena dua na vanua lala volekata na koro o Peciseita ena vualiku ni Wasa o Kalili, era tiko tale ga kina e dua na ilala levu e rauta na 5,000 na tagane, sega ni wili kina o ira na yalewa kei na gone.

² E tuburi Jisu sara ga na loloma ni raici ira na ilala levu qori, mani vakabulai ira era tauvimate, vakavulici ira tale ga ena levu na ka e vauca na Matanitu ni Kalou. Ni sa yakavi, eratou tukuna vei Jisu na tisaipeli me vakatalai ira na lewenivanua mera lai voli kedra ena veikoro voleka. Ia e tukuna vei ratou na nona tisaipeli o Jisu: “Dou vakani ira.” Eratou rairai kurabuitaka qori na tisaipeli ni rui lailai na kakana e tu vei ratou, e lima ga na madrai kei na rua na ika.

³ Na loloma i Jisu a vakavuna me cakamana, qori na cakamana duadua ga eratou volatukutukutaka kece na le va eratou vola na Kosipeli. (Mari. 6:​35-44; Luke 9:​10-17; Joni 6:​1-13) A tukuna o Jisu vei ratou na tisaipeli mera dabe vakaiwasewase ena veico na ilala levu, mera dabe yalimasagavulu, yayadrau tale ga. Ni vakavinavinakataka oti na madrai kei na ika, e tikitikica qai wasea. A sega ni solia sara o Jisu na kakana vei ira na lewenivanua, a solia ga vei ratou na “tisaipeli me ratou veisoliyaka vei ira na ilala levu.” Era kana qai mamau kece na lewenivanua! Vakasamataka mada: O Jisu a vakayagataki ira ga e le vica​—nona tisaipeli​—mera vakani kina e vica vata na udolu.a

4. (a) Na kakana cava a bibi cake vei Jisu me vakarautaka, na vuna? (b) Na cava eda na veivosakitaka ena ulutaga qo kei na kena e tarava?

⁴ E bibi cake vei Jisu me vakarautaka na kedra kakana vakayalo na nona imuri. E kila ni na rawati na bula tawamudu ke vakayagataki na kakana vakayalo, na ka dina ena Vosa ni Kalou. (Joni 6:​26, 27; 17:3) Na loloma vata ga a vakaraitaka o Jisu ni vakani ira na ilala levu ena madrai kei na ika, a uqeti koya me vakayagataka vakalevu nona gauna me vakavulici ira kina na nona imuri. (Mari. 6:34) Ia e kila ni na lekaleka ga na nona tiko e vuravura ni bera ni lesu i lomalagi. (Maciu 16:21; Joni 14:12) Ena vakani ira vakayalo vakacava nona imuri e vuravura ni sa na tiko mai lomalagi? Ena muria na ituvatuva a cakava e liu, qori na nona vakani ira na le levu ena vukudra na vica ga. O cei o ira na le vica qori? Meda raica mada se a vakayagataki ira vakacava na le vica ga o Jisu mera vakani kina na iwiliwili levu ni nona imuri lumuti ena imatai ni senitiuri. Ena veivosakitaki ena ulutaga e tarava na taro bibi e dodonu meda kauaitaka yadua: Eda na kilai ira vakacava na le vica ga e vakayagataka tiko o Karisito nikua mera vakani keda?

DIGITAKI IRA NA LE VICA O JISU

5, 6. (a) Na vakatulewa bibi cava e cakava o Jisu mera kua kina ni waloloi vakayalo na nona imuri ni sa na takali? (b) A vakarautaki ratou vakacava nona yapositolo o Jisu ena itavi bibi me ratou qarava ni sa na takali?

⁵ Na ulunivale nuitaki ena tuvanaka rawa na ka me baleta nona vuvale, me ratou kua kina ni leqa ni sa takali. Ni bera tale ga ni lesi o Jisu me ulu ni ivavakoso, a tuvanaka rawa na veika me baleti ira na nona imuri mera kua kina ni vakaleqai vakayalo ni sa na takali. (Efeso 1:22) Kena ivakaraitaki, a cakava e dua na vakatulewa bibi ni vo e rauta ni rua na yabaki me qai takali. A digitaki ira na isevu ni le vica ga ena qai vakayagataka mera vakani kina e levu. Raica mada na ka e yaco.

⁶ A masu ena bogi taucoko o Jisu, oti e kacivi ira nona tisaipeli qai digitaka e 12 na yapositolo. (Luke 6:​12-16) Ena rua na yabaki tarava e volekati ratou sara na le 12, e vakavulici ratou ena ka e tukuna kei na ka e cakava. E kila o Jisu ni levu na ka me ratou vulica, sa rauta me ratou vakatokai tiko ga me ratou “tisaipeli.” (Maciu 11:1; 20:17) E dau vakasalataki ratou yadua ena so na ka bibi, vakavulici ratou vinaka tale ga ena cakacaka vakaitalatala. (Maciu 10:​1-42; 20:​20-23; Luke 8:1; 9:​52-55) A vakarautaki ratou tiko ena dua na itavi bibi me ratou na qarava ni sa na takali qai lesu i lomalagi.

7. E vakaraitaka vakacava o Jisu na ka me ratou kauaitaka vakabibi na nona yapositolo?

⁷ Na itavi cava eratou na qarava na yapositolo? Ni voleka na Penitiko 33 S.K., sa kilai ni ratou na lesi ena “itavi vakaivakatawa.” (Caka. 1:20) Ia na cava eratou na kauaitaka vakabibi? E kilai qori ena ka e tukuna o Jisu vua na yapositolo o Pita ni vakaturi oti ga. (Wilika Joni 21:​1, 2, 15-17.) Ni ratou rai tu eso tale na yapositolo, a tukuna o Jisu vei Pita: “Vakani ira na noqu sipi lalai.” A vakaraitaka e keri o Jisu ni o iratou na yapositolo eratou na okati ena le vica ena vakayagataka o koya mera vakani kina vakayalo e levu. E veivakacegui dina qori qai laurai votu kina na rai i Jisu me baleti ira na “sipi lalai”!b

NODRA VAKANI E LEVU ME TEKIVU MAI NA PENITIKO

8. Era vakaraitaka vakacava o ira na vakabauta vou ena Penitiko nira kila vinaka na ituvatuva e vakayagataka tiko o Karisito?

⁸ Ni vakaturi oti o Karisito, a tekivu ena Penitiko 33 S.K. nona vakayagataki ratou nona yapositolo me ratou vakani ira na vo ni nona tisaipeli lumuti. (Wilika Cakacaka 2:​41, 42.) Era kila vinaka na ituvatuva qori na Jiu kei ira era tavuki ina lotu vakaJiu qai sobuti ira na yalo tabu ena gauna ya mera lotu vaKarisito lumuti. Era yalorawarawa mera “cuqena tiko ga na nodra ivakavuvuli na yapositolo.” E kaya e dua na vuku, na vosa vaKirisi e vakadewataki me “cuqena tiko ga” e rawa ni kena ibalebale na “noda dei kei na noda yalodina ena dua na ituvatuva.” Dua na ka nodra gadreva tu na kakana vakayalo o ira na vakabauta vou, era kila tale ga na vanua mera vakani kina. Era dei qai yalodina ni nuitaki ratou na yapositolo ena kena vakamacalataki na veika e tukuna se cakava o Jisu, kei na kena vakatakilai na veika vovou e tukuni ena iVolatabu me baleti koya.c​—Caka. 2:​22-36.

9. Eratou vakaraitaka vakacava na yapositolo ni ratou dei ena nodratou itavi mera vakani na sipi i Jisu?

⁹ Eratou dei toka ga na yapositolo ena nodratou itavi, oya mera vakani na sipi i Jisu. Kena ivakaraitaki, raica mada nodratou walia e dua na ituvaki a rawa sara ga ni vakavuna na veisei ena ivavakoso se qai tauyavu ga. A vakavuleqa tiko na kakana vakayago. Era dau guilecavi na yada era vosa vaKirisi ena wasei ni kedra e veisiga, era nanumi tiko ga na yada era vosa vakaIperiu. Eratou qai walia vakacava na yapositolo na ituvaki leqataki qori? Eratou lesia na yapositolo “lewe tinikarua” e vitu na tagane nuitaki me ratou qarava na “cakacaka yaga,” oya na vota kakana. E levu vei ratou na yapositolo eratou vota na kakana vei ira na ilala levu a vakania vakacakamana o Jisu, ratou raica ni bibi cake me ratou veivakani vakayalo. Qori na vuna eratou cuqena tiko ga kina na “vakavulici ni vosa ni Kalou.”​—Caka. 6:​1-6.

10. A vakayagataki ratou vakacava na yapositolo kei na qase mai Jerusalemi o Karisito?

¹⁰ Ena 49 S.K., eso tale na qase nuitaki era cakacaka vata kei ratou na yapositolo eratou a se bula tiko. (Wilika Cakacaka 15:​1, 2.) Era lewe ni ilawalawa dauvakatulewa “na yapositolo kei ira na qase mai Jerusalemi.” Ni Ulu ni ivavakoso o Karisito, a vakayagataka kina na ilawalawa lailai qori era lewena na tagane nuitaki mera vakatulewa ena veika e vauca na ivakavuvuli, mera qarava qai veidusimaki ena vunautaki ni itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou kei na veivakavulici.​—Caka. 15:​6-29; 21:​17-19; Kolo. 1:18.

11, 12. (a) Eda kila vakacava ni vakalougatataka o Jiova na ituvatuva a vakayagataka o Luvena mera vakani kina na ivavakoso ena imatai ni senitiuri? (b) A kilai vinaka vakacava na ituvatuva e vakayagataka o Karisito me veivakani kina vakayalo?

¹¹ Vakacava a vakalougatataka o Jiova na ituvatuva a vakayagataka o Luvena mera vakani kina na ivavakoso ena imatai ni senitiuri? Io! Eda kila vakacava? E tukuni ena Cakacaka: “Ni ratou [yapositolo o Paula kei na nona itokani daukaulotu] lakova na veikoro eratou vakadewataka vei ira mera muria sara na ivakaro era sa vakadonuya na yapositolo kei ira na qase era tiko mai Jerusalemi. O koya gona, e vakadeitaki nodra vakabauta na lewe ni ivavakoso qai tubu tiko ga e veisiga na kedra iwiliwili.” (Caka. 16:​4, 5) Era toso vinaka na ivavakoso qori nira yalodina ni tokona na ilawalawa dauvakatulewa e Jerusalemi. Qori e vakadinadinataka ni vakalougatataka o Jiova na ituvatuva a vakayagataka o Luvena mera vakani kina na ivavakoso. Meda kua sara ni guilecava, eda na toso vinaka ga vakayalo ena veivakalougatataki i Jiova.​—Vkai. 10:22; 1 Kor. 3:​6, 7.

¹² Eda sa raica mai ni vakayagataka o Jisu e dua na ituvatuva mera vakani kina na nona imuri, qori ena nona vakayagataki ira e le vica mera vakani kina e levu. A kilai vinaka ena gauna ya na ituvatuva ni veivakani vakayalo a vakayagataka o Jisu. Eratou rawa sara ga ni vakadinadinataka na yapositolo​—eratou lewena taumada na ilawalawa dauvakatulewa​—ni tokoni ratou na Kalou. E tukuni ena Cakacaka 5:12: “Eratou tomana voli ga na yapositolo na nodratou cakamana kei na nodratou cakava na ka e veivakurabuitaki vei ira na lewenivanua.”d A sega gona ni dodonu mera veinanuyaka o ira era sa mai lotu vaKarisito, ‘O cei sara mada e vakayagataka tiko o Karisito me vakani ira nona sipi?’ Ia e veisau na ituvaki ena icavacava ni imatai ni senitiuri.

LEVU NA CO CA, LAILAI NA WITI

13, 14. (a) Na leqa cava a tukuna o Jisu ni na yaco, a vakavatukana ena gauna cava qori? (b) Na rua na ilawalawa cava ena vakaleqa na ivavakoso? (Raica na ikuri ni ivakamacala.)

¹³ A parofisaitaka o Jisu ni na yaco na leqa ena ivavakoso vaKarisito. Nanuma tiko na parofisai i Jisu ena ivakatautauvata ni witi kei na co ca, a tukuna ni na kaburaki na co ca (o ira na kaya nira lotu vaKarisito) ena dua na were vou ni witi (o ira na lotu vaKarisito lumuti). A tukuna o Jisu ni rau na tubu vata na ilawalawa qori​—ena sega ni caka kina e dua na ka me yacova na gauna ni tatamusuki, qori ena “ivakataotioti ni veika vakavuravura.” (Maciu 13:​24-30, 36-43) Sega ni dede e vakavatukana sara na ka e tukuna o Jisu.e

¹⁴ A basika ena imatai ni senitiuri na vukitani, ia eratou ‘tarova’ tiko na yapositolo yalodina i Jisu na ivakavuvuli lasu e veivakacalai. (2 Ces. 2:​3, 6, 7) Ni takali na iotioti ni yapositolo, sa tekivu vakawakana na vukitani qai tete me vica vata na senitiuri. Ena gauna tale ga qori, era sa levu na co ca qai lailai sara na witi. Sa sega ni dua na ituvatuva matau qai dei me vakarautaki kina na kakana vakayalo. Ia ena veisau na ituvaki qori. Ena gauna cava?

O CEI ENA VEIVAKANI ENA GAUNA NI TATAMUSUKI?

15, 16. E yaga vakacava na nodra vulica vagumatua na Vosa ni Kalou na Gonevuli ni iVolatabu, na taro cava meda vakasamataka?

¹⁵ Dua na ka nodra taleitaka na ka dina vakaivolatabu e levu ni voleka na gauna ni tatamusuki. Vakasamataka mada na veiyabaki ni 1870, e dua na ilawalawa lailai e vu mai lomadra nodra via kila na ka dina era dau sota mera veivosakitaka na iVolatabu. Era sega ni lewena e dua na lotu se isoqosoqo lotu ni Veivanua vakarisito. O ira na ilawalawa gugumatua qori era vakatokai mera Gonevuli ni iVolatabu, era yalomalumalumu qai yalorawarawa ni dikeva vinaka na iVolatabu ra qai masulaka na veika era vulica.​—Maciu 11:25.

¹⁶ E yaga vakalevu na nodra vulica vagumatua na Vosa ni Kalou na Gonevuli ni iVolatabu. O ira na tagane kei na yalewa yalodina qori era vakavotuya na ivakavuvuli lasu ra qai vakatetea na ka dina vakayalo ena nodra tabaka qai veisoliyaka e veiyasa i vuravura na ivola vakaivolatabu. Na ka era cakava e uqeti ira e levu era via kila tu na ka dina vakayalo qai veisautaka na nodra rai. Qo e dua na taro meda vakasamataka: E vakayagataki ira na Gonevuli ni iVolatabu ena veiyabaki ni bera na 1914 o Karisito me vakani ira kina na nona sipi? Sega. Qori na gauna erau se tubu vata tiko kina, se vakarautaki tale tiko ga na ituvatuva ni veivakani vakayalo. E se sega tale ga ni kena gauna me tawasei kina na witi​—ira na lotu vaKarisito dina​—mai na co ca​—ira na kaya nira lotu vaKarisito.

17. Na cava eso na ka vakairogorogo a yaco ena 1914?

¹⁷ Me vaka ga eda raica ena ulutaga sa oti, a tekivu ena 1914 na gauna ni tatamusuki. E levu na ka vakairogorogo a yaco ena yabaki qori, a tui kina o Jisu, tekivu tale ga na iotioti ni veisiga. (Vkta. 11:15) A vukei Tamana o Jisu ena kena dikevi qai vakasavasavataki na valenisoro vakayalo mai na 1914 ina itekitekivu ni 1919.f (Mala. 3:​1-4) Sa qai kena gauna mera kumuni na witi ena 1919. Vakacava sa kena gauna tale ga me vakaraitaka kina o Jisu na ituvatuva sa digia me veivakani kina vakayalo? Io!

18. Na ituvatuva cava a parofisaitaka o Jisu ni na vakayagataka, na taro bibi cava me tarogi ni tekivu na iotioti ni veisiga?

¹⁸ Ena nona parofisai me baleta na gauna ni ivakataotioti, a tukuna o Jisu ni na vakarautaka e dua na ituvatuva ni veivakani vakayalo “ena kena gauna donu.” (Maciu 24:​45-47) Na ituvatuva cava ena vakayagataka? Me vaka ga a cakava ena imatai ni senitiuri, ena vakayagataka tale o Jisu e le vica ga mera vakani kina e levu. Ia ni sa tekivu na iotioti ni veisiga, na taro bibi me tarogi: O cei o ira na le vica? Ena veivosakitaki qori kei na so tale na taro me baleta na parofisai i Jisu ena ulutaga e tarava.