ITALANOA NI NONA BULA

Dravudravua Vakayago, Vutuniyau Vakayalo

Talanoataka o Alexander Ursu

Erau vakaitikotiko o tukaqu kei tamaqu ena dua na vale tara vakavo mai Cotiujeni, e dua na koro dravudravua ena vualiku ni vanua sa kilai tu nikua me o Moldova. Au a sucu e keri ena Tiseba 1939. Erau iVakadinadina i Jiova o tamaqu kei tukaqu ena itekivu ni veiyabaki ni 1930. E tavuki tale ga o tinaqu me iVakadinadina i Jiova ni raica ni levu sara na ka e kila o tukaqu mai na iVolatabu ni vakatauvatani kei na bete ena neitou koro.

Niu se yabaki tolu eratou kau ina keba ni veivakararawataki o momo, tamaqu, kei tukaqu ni ratou sega ni veitovaki. O tamaqu duadua ga a bula mai na keba qori. Ni oti na iKarua ni iValu Levu ena 1947, ni lesu mai vale o Ta sa ramusu tu na sui ni dakuna. E dina ni mavoa vakaca, ia e sega vakadua ni cakitaka na nona vakabauta.

VEISAU VAKASAURI NEITOU BULA

Niu se qai yabaki ciwa keitou kau vakavesu vakavuvale i Siberia kei na vica na drau na iVakadinadina mai Moldova. Ena 6 Julai, 1949, keimami vakavodoki ena sitimanivanua e dau usana na bulumakau. Keimami vodo tiko me 12 na siga qai sivia e 6,400 na kilomita na balavu ni vanua keimami lakova. Ni keimami kele yani i Lebyazhe era sa wawa tu na ovisa ni vanua ya, era wasewasei keimami sara qai tukuna na vanua me keimami lako kina. Keitou lai tawana e dua na koronivuli lailai sa lala tu. Dua na ka na neimami wawale, keimami lomaleqa tale ga. A mani vagugutaka sara e dua na kena marama na sere era bulia na iVakadinadina ena iKarua ni iValu Levu. Keimami tomani koya na kena vo ena lagasere:

“Levu na tacida era kau vakavesu vakayawa.

Era kau ina Noca kei na Isi.

Nira oga ena cakacaka ni Kalou era vosota na rarawa kei na veika dredre.”

Toso na gauna keimami sa rawa ni tiko ena soqoni e vulici kina na iVolatabu ena vei Sigatabu, qai dau caka ena dua na itikotiko e rauta ni 13 na kilomita na kena yawa. Keimami na biubiu vakamataka ena vulaibatabata ni se buto, na vavaku ni ucacevata e yaco i toloi keimami, ena gauna qori e lutu sara na batabata ina 40 na dikiri. E rauta ni le limasagavulu se sivia keimami na oso toka ena dua na rumu lailai. Keimami na lagasere, dua na masu, oti keimami sa qai veivosakitaka eso na taro vakaivolatabu me rauta e dua na aua. Keimami na lagata e vica tale na sere qai veivosakitaka eso tale na taro vakaivolatabu. Sa bau veivakabulabulataki dina vakayalo na gauna qori!

ESO TALE NA VEIKA DREDRE

Ena 1960 sa qai soli na galala vei ira na iVakadinadina era kau vakavesu. Keitou dravudravua, ia au se rawa ga ni lako i Moldova, keirau mani sota e keri kei Nina, erau iVakadinadina na nona itubutubu, o rau tale ga na itubutubu i tinana. Keirau vakamau kei Nina qai toki tale i Siberia, qori na vanua e sucu kina na luvei keirau yalewa o Dina ena 1964, kei Viktor na luvei keirau tagane ena 1966. Ni oti ga e rua na yabaki, keitou toki sara i Ukraine, keitou vakaitikotiko ga ena dua na rumu lailai ena siti o Dzhankoy, e rauta ni 160 na kilomita mai Yalta, ena toba o Crimea.

E vakatabui tu na nodra cakacaka na iVakadinadina i Jiova mai Crimea kei na levu na vanua e lewa na matanitu makawa na Soviet Union. Ia e sega ni vakadredretaki sara na neimami cakacaka, e sega tale ga ni keimami vakacacani vakalevu. Era mani weletaka nodra bula vakayalo e vica na taci keimami iVakadinadina era yalodina tu ena nodra vakacacani mai Siberia, era nanuma mera se kauaitaka mada nodra bula vakayago.

VEISAU MARAUTAKI

Ena 27 Maji, 1991, sa vakadonui vakalawa na neimami cakacaka ena veivanua e veiliutaki kina na matanitu makawa na Soviet Union. E tuvanaki sara me caka e vitu na soqo lavotaki siga rua ena matanitu qori. Keitou lako ena kena e vakayacori mai Odessa, Ukraine, ena 24 Okosita ena dua na rara levu ni qito soka. Au mani yaco yani e kea ni vo e dua na vula meu lai veivuke ena kena vakarautaki.

Ni keimami cakacaka tu me yacova na bogi, keimami na moce ga ena rara ni qito. Era dau sasamaki na marama ena yasa ni rara. Dua na ka na levu ni benu. O ira na tabana ni veivakaicilitaki era lai vaqara icili e taoni me baleti ira na 15,000 na vulagi era sureti. Sega ni dede e qai yaco e dua na ituvaki e vakadredretaka na neimami soqo!

Ena 19 Okosita, ni vo ga e lima na siga me caka na soqo​—a vesu na Peresitedi ni matanitu makawa na Soviet mai Rusia o Mikhail Gorbachev ni a gade voli ena dua na vanua voleka i Yalta. E tukuni ni sa na sega ni caka na neimami soqo. Era vakatataro mai na vulagi vei ratou na tabana e qarava tiko na soqo, era kaya, “Vakacava na basi kei na sitimanivanua sa veivosakitaki oti tu?” Ia na nodra gumatua na masu o ira na qarava tiko na soqo, era tukuna ga, “Ni lako mai!”

E toso tiko ga na vakavakarau, keimami masulaka tale ga me vakayacori na soqo. O ira na tabana ni veilakoyaki era lai tavaki ira na vulagi era lako mai na veivanua kece ena matanitu makawa na Soviet Union, ra qai kauti ira ina nodra icili. Ena veimataka era na lai veivosaki na Komiti ni soqo kei ira na vakailesilesi ni siti. Ia e sega ni dua na irogo vinaka era kauta lesu mai.

ROGOCI NEIMAMI MASU

Ena Lotulevu, 22 Okosita​—ni vo ga e rua na siga me vakayacori na soqo​—era vakasavuya na Komiti ni soqo e dua na itukutuku vinaka: Sa na caka na soqo! Ni keimami lagata na imatai ni sere salavata kei na masu, dua na ka neimami marau. Ni sa oti na soqo ena siga Vakarauwai, keimami veitalatala ni sa buto ni keimami veitalanoa qai veikilai kei ira era lako yani. O ira na lotu vaKarisito qo e kaukaua dina na nodra vakabauta, era vosota e levu sara na ituvaki dredre.

Ni oti e 22 na yabaki dua na ka na toso ni neimami cakacaka. E tara ena veivanua e Ukraine na Vale ni Soqoni se Kingdom Hall, e tubu tale ga na iwiliwili era vunautaka na Matanitu ni Kalou mai na 25,000 ena 1991 ina sivia e 150,000 ena gauna qo!

VUTUNIYAU TIKO GA VAKAYALO

Keitou se tawana tiko ga na neitou vale mai Dzhankoy, na siti era lewena e rauta e 40,000. Ni keitou yaco mai Siberia ena 1968 e vica ga na vuvale era iVakadinadina i Jiova, ia qo sa ono na ivavakoso e Dzhankoy.

Sa levu tale ga na lewe ni noqu vuvale. Au sa vakamakubuni vakarua, keitou qaravi Jiova kece ena yalodina.

[iYaloyalo ena tabana e 8]

Ena ikelekele ni sitimanivanua mai Dzhankoy, ena rauta na 1974

[iYaloyalo ena tabana e 9]

Noqu vuvale kei ratou na makubuqu

[iYaloyalo ena tabana e 9]

Soqo mai Odessa ena 1991