O Sa Vakavoui?

“Me vakavoui ga na nomuni vakasama.”​—ROMA 12:2.

O RAWA NI VAKAMACALATAKA?

Na cava e bibi kina meda vakavoui na lotu vaKarisito kece?

Na cava meda vakavouya yadudua na lotu vaKarisito?

Na cava meda cakava meda vakavoui keda kina?

1, 2. E vakamuai keda vakacava na noda isususu kei na veika e tu yavoliti keda?

E DAU vakamuai keda vakalevu na noda isususu kei na veika era tu yavoliti keda, me vaka na noda itokani, noda itovo vakavanua kei na vanua eda tiko kina. Qori na vuna e duidui kina na noda isulusulu, na kakana eda taleitaka, kei na noda ivukivuki.

² Ia e tiko eso tale na ka era bibi cake mai na kakana kei na isulu eda taleitaka. Kena ivakaraitaki, eda tuberi mai meda okata eso na ka mera donu qai vinaka, eso tale na ka mera cala ra qai ca. Ia me vaka nida duidui, ena duidui tale ga na noda rai me baleta na ka e donu kei na ka e cala. Na ka tale ga eda digia e rawa ni dusia na ka e uqeti keda kina noda lewaeloma. E tukuna na iVolatabu ni vakalevu mera “cakava kina vakataki ira na lewe ni veimatanitu na ka e tukuni ena lawa, e dina nira sega ni kila na lawa.” (Roma 2:14) Ia e kena ibalebale qori nida na muria ga na ivakarau kei na ivakatagedegede eda susugi mai kina qai takalevu tu ena noda itikotiko baleta ga ni sega ni vakamatatataki ena lawa ni Kalou?

3. Na cava e rua na vuna eda na sega ni muria kina na lotu vaKarisito na ivakarau ni bula kei na ivakatagedegede e sa ciqomi vakarawarawa tu nikua?

³ E tiko e rua na vuna bibi eda na sega ni cakava kina qori na lotu vaKarisito. Kena imatai, e vakadreti keda na iVolatabu: “Sa dua na sala sa rairai dodonu vua na tamata, ia na kenai otioti na sala ga ni mate.” (Vkai. 16:25) Nida kawa ivalavala ca, eda sega ni kila kina na cava ena dusimaka vinaka na noda ilakolako. (Vkai. 28:26; Jere. 10:23) Kena ikarua, e vakaraitaka na iVolatabu ni ivakarau ni bula kei na ivakatagedegede ni vuravura qo e vakamua qai lewa tiko o Setani, “na kalou ni veika vakavuravura qo.” (2 Kor. 4:4; 1 Joni 5:19) Koya gona, ke da vinakata me vakalougatataki keda o Jiova, me vakadonui keda tale ga, e bibi meda muria na ivakasala ena Roma 12:2.​—Wilika.

4. Na cava ena veivosakitaki ena ulutaga qo?

⁴ Ena veivosakitaki ena ulutaga qo e tolu na vakasama bibi ena Roma 12:2. (1) Na cava e bibi kina meda “vakavoui”? (2) Na cava e okati ena noda vakavoui? kei na (3) Sala cava eda na vakavoui kina?

VUNA MEDA VAKAVOUI KINA

5. Ena vakaibalebale vakalevu vei cei na veika a tukuna o Paula ena Roma 12:2?

⁵ Nona ivola na yapositolo o Paula vei ira e Roma e sega ni volai vei ira na tawavakabauta se vei ira na lewenivanua, a vakatabakidua ga vei ira na lotu vaKarisito lumuti. (Roma 1:7) Era uqeti kina mera vakavoui ra qai “kua ni muria na ivakarau ni veika vakavuravura qo.” Na “veika vakavuravura” e yavoliti ira tu na lotu vaKarisito e Roma ena gauna oya ena rauta na 56 S.K., e okati kina na ivakatagedegede ni bula, na itovo vakavanua, kei na isulusulu e takalevu e Roma. Nona vakayagataka o Paula na vosa “kua,” e dusia ni so vei ira na lotu vaKarisito era se vakamuai tiko ga ena ivakarau ni bula oya. Era vakamuai vakacava na mataveitacini?

6, 7. Ena gauna i Paula, e vakadredretaka vakacava na nodra bula na lotu vaKarisito na ivakarau ni bula e Roma kei na nodra lotu na gauna ya?

⁶ Nikua, era na raica na dausaravanua era gole e Roma na irusarusa ni valenisoro, ibulubulu, ivakatakarakara, rara ni qito, rara ni vakatasuasua, kei na so tale. Eso vei ira qori era se tara mai na imatai ni senitiuri. Na veika qori eda rawa ni kila kina na ivakarau ni nodra bula kei na nodra ivakarau ni lotu na kai Roma ena gauna makawa. Eda rawa tale ga ni wilika ena ivolatukutuku makawa na nodra dau vakasota ena raraniqito na dauvala, nodra veitau na qiqinivalu, na vakatasuasua kei na sere ena veimataqali ulutaga, eso vei ira e velavela. E rogo o Roma ena veika vakabisinisi, e vanua vinaka gona me rawa ilavo kina e dua.​—Roma 6:21; 1 Pita 4:​3, 4.

⁷ E levu na nodra valenisoro na kai Roma kei na nodra kalou, ia era kilai nira sega ni dau kauaitaka na nodra veiwekani kei na nodra kalou. Era okata me tiki ni nodra sokalou na veika e dau caka e veisiga, me vaka na nodra vakaitavi ena solevu, siganisucu, vakamau se veibulu. Eda rawa ni kila kina qori ni sega ni rawarawa na nodra bula na lotu vaKarisito e Roma ena gauna ya. Nira susugi e levu na lotu vaKarisito ena ivakarau ni bula va ya, a vinakati gona mera vakavoui me rawa nira lotu vaKarisito dina, na nodra vakavoui tale ga qori e sega ni cava ena gauna ni papitaiso.

8. Sala cava e ririkotaki kina na noda bula na lotu vaKarisito ena vuravura eda bula tiko kina nikua?

⁸ Na ituvaki kei vuravura nikua e vaka ga na ivakarau ni bula e Roma makawa, oya ni ririkotaki tale ga kina na noda bula na lotu vaKarisito. Na vuna? Ni takalevu na yalo ni vuravura e veivanua kece ga. (Wilika Efeso 2:​2, 3; 1 Joni 2:16.) E veisiga eda temaki ena gagadre ni vuravura, ivakarau ni vakasama, kei na kena itovo, e ririkotaki kina e veigauna na kena rawa ni vakamuai keda o vuravura. Qori na vuna meda muria kina na ivakasala uqeti vakalou oya meda “kua ni muria na ivakarau ni veika vakavuravura qo” da qai “vakavoui ga.” Na cava e dodonu meda cakava?

NA CAVA ME VAKAVOUI?

9. Na veisau cava era cakava e levu ni bera nira papitaiso?

⁹ Ni dua e vulica na iVolatabu qai muria na kena ivakavuvuli, sa na toso vakayalo. Ena laurai qori ena veiveisau e cakava ena nona bula me salavata kei na ka e vulica. Ena sega ni muria na ivakarau ni lotu lasu kei na itovo ca a dau cakava tu e liu, ena bucina ga na itovo vaKarisito. (Efeso 4:​22-24) Eda marautaka nida raica e veiyabaki na nodra cakava qori e vica vata na drau na udolu ra qai papitaiso mera vakaraitaka kina na nodra yalataka na nodra bula vua na Kalou o Jiova. Qori e vakamarautaki koya sara ga. (Vkai. 27:11) Ia vakacava qori ga na veisau e gadrevi?

10. Na cava eda kaya kina ni nona vakavoui e dua e sega ni okati ga kina na nona cakava na veiveisau?

¹⁰ Nona vakavoui e dua e sega ni okati ga kina na nona toso se cakava na veiveisau. Kena ivakaraitaki, ena rairai tabaki ena dua na iyaya volitaki ni sa vakavinakataki. Ia se mani veisau cava e caka kina, e se dua tu ga. E vakamacalataka na Vine’s Expository Dictionary ni vosa “vakavoui” ena Roma 12:2 e dusia na noda vakavoutaka se veisautaka na noda vakasama ena kaukaua ni yalo tabu. Na nona veisau gona e dua na lotu vaKarisito e sega ni kena biu laivi ga na ivakarau ca, na vosavosa ca, kei na itovo vakasisila. Eso mada ga era sega ni kila na iVolatabu era dau saga mera kua ni muria na ivakarau ni bula va qori. Na cava gona e okati ena nona vakavoui e dua na lotu vaKarisito?

11. Na cava e tukuna o Paula a vinakati me vakavoui?

¹¹ E vola o Paula, “me vakavoui ga na nomuni vakasama.” Ni vakayagataki ena iVolatabu na vosa “vakasama” e dusia na ka eda taleitaka meda dau vakananuma, ituvaki ni rai kei na noda vakatulewa vakayalomatua. Ena nona ivola taumada o Paula vei ira e Roma, e vakamacalataki ira na tamata e ‘dukadukali na nodra vakasama.’ O ira qori era ‘sega ni yalododonu, era tamata torosobu, era kocokoco, era caka ca, era vuvu, era dau laba, veivakaisini, lawaki,’ kei na so tale na veika ca. (Roma 1:​28-31) Sa rauta me veiuqeti o Paula vei ira na dauveiqaravi ni Kalou era susugi mai na bula va ya me ‘vakavoui nodra vakasama.’

12. Na cava nodra rai e levu nikua, e ririkotaki kina vakacava na nodra bula na lotu vaKarisito?

¹² E rarawataki nida bula maliwai ira tu na tamata a vakamacalataka o Paula. Era nanuma ni sa madra mai na muri ni ivakatagedegede kei na lawa. Levu na qasenivuli kei na itubutubu era dau uqeta na rai me baleta na nona lewai koya ga e dua. Era vakabauta ni sega ni rawa nida kila na ka e donu kei na ka e cala. E levu mada ga vei ira na tukuna nira dau lotu era vakabauta ni dodonu mera cakava ga na ka era nanuma ni donu vei ira, sega ni bibi mera talairawarawa vua na Kalou se nona ivakaro. (Same 14:1) Na ivakarau ni rai qori e ririkotaki kina na nodra bula na lotu vaKarisito dina. Ke da sega ni qaqarauni, e rawa ni va tale ga qori na noda rai me baleta na ituvatuva vakalou. Eda na rairai sega ni muria kina na ituvatuva ena ivavakoso da qai rawa mada ga ni vosakudrukudrutaka na ka eda sega ni taleitaka. Se da na rairai sega ni duavata kei na ivakasala vakaivolatabu me baleta na ka ni veivakamarautaki, na vakayagataki ni Internet, kei na sagai ni vuli torocake.

13. Na cava meda dikeva vinaka kina na lomada?

¹³ Ke da vinakata meda kua ni vakamuai ena vuravura qo, e bibi meda dikeva vinaka na lomada me baleta na itovo, noda isausau kei na ka eda vakabauta. Ena rairai sega ni laurai levu qori. De dua era na tukuna eso nida sa toso vinaka tiko. Ia o keda ga eda kila ke da sa vakalaiva tiko na ka eda vulica mai na iVolatabu me vakavoui keda tiko ga.​—Wilika Jemesa 1:​23-25.

SALA EDA NA VAKAVOUI KINA

14. Na cava ena vukei keda meda veisau?

¹⁴ Me rawa nida vakavoui ena vinakati me veisautaki sara ga na ka e tu e lomada. Eda na cakava vakacava qori? Nida vulica ena iVolatabu na veika e vinakata vei keda o Jiova, salavata kei na nona inaki, na noda muria se sega ena laurai kina na ka e tu e lomada kei na ka e vinakati meda veisautaka me rawa ni salavata kei na ‘inaki uasivi ni Kalou.’​—Roma 12:2; Iper. 4:12.

15. Na cava ena yaco ni moici keda o Jiova?

¹⁵ Wilika na Aisea 64:8. Eda rawa ni vulica e dua na lesoni bibi ena nona vosa vakatautauvata na parofita o Aisea. Ni Dautulikuro o Jiova, e tuli keda tiko vakacava me vaka na tete? E sega ni veisautaka o koya na keda irairai meda rairai vinaka kina se meda bulicaki vinaka. E dauveivakavulici ga vakayalo o Jiova, sega ni vakayago. Ke da laiva me moici keda, ena vakavoui na lomada, qori na vakavoui vakayalo​—na ka sara ga eda gadreva meda valuta kina na veivakamuai ni vuravura. Ena caka vakacava qori?

16, 17. (a) Vakamacalataka na ka e dau cakava na dautulikuro ena tete me tulia kina na kuro vinaka. (b) E vukei keda vakacava na Vosa ni Kalou meda vakavoui meda ka talei vei Jiova?

¹⁶ Me vinaka vakaoti na kuro e tuli, ena vinakati vua na dautulikuro me vakayagataka na tete vinaka duadua. Ia e rua na ka ena vinakati me cakava. Kena imatai, ena vinakati me vakasavasavataki na tete me rawa ni kau tani na veika era na sega ni yaga ena tulituli. Oti qori ena qai waki vata kei na wai, ia me veirauti ga na wai e biu kina me rawa ni dei na ibulibuli ni tete ena gauna sa tuli oti kina.

¹⁷ Ena vakayagataki na wai me vakasavasavataki kina na tete, me moici rawarawa tale ga me rawa ni buli kina e dua na iyaya mareqeti. Vakacava eda vakadinata ni rawa tale ga ni cakava qori na Vosa ni Kalou ena noda bula? E rawa ni vukei keda meda biuta laivi na ivakarau ni rai a tu vei keda ena gauna eda se sega ni kila kina na Kalou. E rawa tale ga ni vakavoui keda meda ka talei ena mata i Jiova. (Efeso 5:26) Vakasamataka mada na levu ni gauna eda dau uqeti kina meda wilika na iVolatabu e veisiga, me wasoma na noda tiko ena soqoni, na vanua e dau veivosakitaki kina na Vosa ni Kalou. Na cava eda uqeti kina meda cakava qori? Baleta ke da muria qori, eda sa vakaraitaka tiko nida vinakata me moici keda o Jiova.​—Same 1:2; Caka. 17:11; Iper. 10:​24, 25.

18. (a) Na cava e bibi kina na vakasama vakatitobu ke da vinakata me vakamuai keda na Vosa ni Kalou qai vakavoui keda? (b) Na taro cava e rawa ni vukei keda?

¹⁸ Me rawa ni vakavoui keda na Vosa ni Kalou, e sega ni gadrevi wale ga meda wilika qai vulica wasoma na iVolatabu. E levu mada ga era dau wilika vakavica na iVolatabu ra qai kila vinaka sara na ka e tukuni kina. De dua o sa sotava eso va qori ena cakacaka vakaitalatala. Eso era dau cavuqaqataka mada ga eso na tikinivolatabu.a Ia qori ena rairai sega sara ni moica na nodra rai kei na nodra bula. Na vuna? Me rawa ni vakamuai qai vakavoui e dua, e dodonu me vakalaiva na Vosa ni Kalou me ‘vakavulica’ na lomana. (Kala. 6:6) E bibi gona meda dau vakasamataka vakatitobu na ka eda vulica. Ena vinaka meda taroga yadua: ‘Au vakadeitaka ni qo e sega wale ga ni dua na ivakavuvuli vakalotu? Au sa vakadinadinataka ena noqu bula ni qo sara ga na ka dina? Au dau bulataka na ka au vulica qai sega ni vakavulica wale ga? Vakacava au raica me vaka sara ga e vosa tiko vei au o Jiova?’ Noda vakasamataka vakatitobu na taro va qori ena vukei keda meda toro volekati Jiova vakalevu. Ena titobu tale ga noda lomani koya. Ni uqeta na lomada na ka eda vulica, eda na cakava na veiveisau e yaga.​—Vkai. 4:23; Luke 6:45.

19, 20. Nida muria na ivakasala vakaivolatabu, ena yaga vakacava vei keda?

¹⁹ Nida wilika wasoma na Vosa ni Kalou da qai vakasamataka vakatitobu, ena uqeti keda meda muria tiko ga na ka e tukuna o Paula: ‘Luvata tani na tamata makawa kei na kena ivalavala, ni sulumaka na itovo vou, ni rawati qori ena nomuni kila na ka dina.’ (Kolo. 3:​9, 10) Ke da kila vinaka na ka e vakavulici ena iVolatabu da qai muria, ena uqeti keda meda sulumaka na itovo vou vaKarisito ena rawa ni taqomaki keda mai na dai i Setani.

²⁰ E vakadreti keda na yapositolo o Pita: “Me vaka na gone talairawarawa, ni kua ni muria tiko na gagadre ca a tu vei kemuni e liu . . . me savasava tale ga na nomuni ivalavala kece.” (1 Pita 1:​14, 15) Nida cakava na ka kece meda biuta laivi kina na ivakarau ni rai kei na itovo eda dau cakava tu e liu, da qai laiva meda vakavoui, eda na vakalougatataki kina. Qori ena qai veivosakitaki ena ulutaga e tarava.

[iVakamacala e ra]

[iYaloyalo ena tabana e 17]

[Tikina bibi ena tabana e 19]

‘Me kau tani vei kemuni na cudrucudru, na yalokatakata, na karakara, na vosavakacaca.’​—Efeso 4:31

[iYaloyalo ena tabana e 18]

Ena gadrevi mera lako tani mai na vuravura i Setani e levu, mera qai vakavoui (Raica na parakaravu 9)

[iYaloyalo ena tabana e 21]

Nomu vakavoui ena vukei iko mo walia vakavinaka na leqa ni vakatauvatani e liu (Raica na parakaravu 18)