Sokaloutaki Jiova, na Tui ni Veitabagauna Kece

1, 2. (a) O cei “na Tui ni veitabagauna kece,” cava e ganiti koya kina na icavuti ya? (Raica na imatai ni iyaloyalo.) (b) Na cava e vakavuna meda torovi Jiova?

E VOLEKA ni 61 na yabaki na dede ni nona veiliutaki e Swaziland o Tui Sobhuza II. Sa bau dede toka ya ni laurai vata kei na ivolatukutuku ni veiliutaki ena gauna qo. De dua ena kurabuitaki na dede ni nona veiliutaki o Tui Sobhuza, ia e tiko e dua na tui e sega ni vakatau na dede ni nona veiliutaki ina balavu ni noda bula na kawatamata. E vakatokai mada ga ena iVolatabu me “Tui ni veitabagauna kece.” (1 Tim. 1:17) E vakatakila vei keda e dua na daunisame na yaca ni Turaga Cecere qori ena nona vola: “A Tui ko Jiova ka sega ni mudu.”​—Same 10:16.

² Na dede ni nona veiliutaki na Kalou e duidui mai vei keda na tamata. Ia na ivakarau ni veiliutaki i Jiova, e uqeti keda sara ga meda torovi koya. Dua na tui e veiliutaki e Isireli makawa me 40 na yabaki, e vakacaucautaka na Kalou ena veivosa qo: “Sa yalololoma ko Jiova ka daulomasoli, sa daubera ni cudru, ka daulevu na nona yalololoma. Sa vakataudeitaka ko Jiova na nonai tikotiko vakaturaga mai lomalagi; ka sa lewa na ka kecega na nona matanitu.” (Same 103:​8, 19) E sega wale ga ni noda Tui o Jiova, e Tamada vakalomalagi dauloloma tale ga. E basika kina e rua na taro: Sala cava e vakaraitaka kina o Jiova ni Tamada? E vakayagataka tiko vakacava o Jiova nona lewa me tekivu mai na veivorati e Iteni? Na isau ni rua na taro qori ena uqeti keda meda torovi Jiova voleka da qai sokaloutaki koya mai vu ni lomada.

NA TUI NI VEITABAGAUNA KECE E TAUYAVUTAKA NA VUVALE VAKALOU

3. O cei na imatai ni lewe ni vuvale i Jiova, o cei tale era qai buli mera “luve” ni Kalou?

³ Sa na bau marau mada ga o Jiova ena gauna a bulia kina na luvena duabau ga! E sega ni raica na Kalou me lolovira na nona ulumatua, e lomani koya ga me vaka ni Luvena, e sureti koya tale ga me vakaitavi ena nodra buli eso tale na ibulibuli uasivi era na vakarurugi ena nona veiliutaki. (Kolo. 1:​15-17) Era okati kina na agilosi e sega ni wiliki rawa na kedra levu. E tukuni ni o ira na agilosi era ‘italatala era dau vakayacora na loma’ ni Kalou, era qaravi koya tiko ena marau, e dokai ira tale ga na Kalou ena nona vakatokai ira mera ‘luvena.’ Era lewe ni nona vuvale o Jiova.​—Same 103:​20-22; Jope 38:7.

4. Eda mai lewena vakacava na kawatamata na nona vuvale na Kalou?

⁴ Ni sa bulia oti na lomalagi kei na vuravura o Jiova, sa qai vakalevutaka tale na nona vuvale. Ena gauna sa vakarautaka oti kina na vuravura o Jiova me rairai totoka, me qai vakavoutaki koya ga, sa qai vakataucokotaka na cakacaka ni nona bulibuli ena nona bulia na imatai ni tagane o Atama me ucui koya. (Vkte. 1:​26-28) Ni Dauveibuli o Jiova, e tu vua na dodonu me namaka me talairawarawa o Atama. Me vaka ni Tamada o Jiova, e dau vakasavuya na nona ivakaro ena loloma kei na yalovinaka. Ia na ivakaro kece qori ena sega ni yalana na noda galala ni vakatulewa.​—Wilika Vakatekivu 2:​15-17.

5. Na cava e cakava na Kalou mera vakatawai vuravura kina na kawatamata?

⁵ E duidui na veiliutaki i Jiova ni vakatauvatani kei na levu na veiliutaki vakatamata, oya ni marautaka o koya me lesia na itavi vei ira era vakarurugi vua, e okati ira mera lewe ni vuvale nuitaki. Kena ivakaraitaki, e lesi Atama me lewai ira na kabula kece, me qarava tale ga na itavi marautaki qai dredre ena nodra vakayacani na manumanu. (Vkte. 1:26; 2:​19, 20) E sega ni bulia o Jiova e vica vata na milioni na tamata uasivi mera vakatawai vuravura, e bulia ga e dua na isa uasivi i Atama​—na yalewa o Ivi. (Vkte. 2:​21, 22) Sa qai solia vei rau na galala me rau vakatawai vuravura kei na nodrau kawa. Me vaka ni se uasivi na bula ena gauna ya, a rawa kina ni vakatetei vakamalua na Parataisi me kovuta na vuravura taucoko. Qori a rawa kina vua na kawatamata mera duavata kei ira na agilosi mai lomalagi mera sokaloutaki Jiova me tawamudu, me vaka nira lewe ni nona vuvale. Sa dua dina na inuinui totoka! E ivakaraitaki vinaka tale ga ni loloma vakatama i Jiova!

ERA CATA NA VEILIUTAKI NI KALOU NA LUVENA TALAIDREDRE

6. (a) A tekivu vakacava na talaidredre ena vuvale ni Kalou? (b) Na cava eda kaya kina ni se veiliutaki tiko ga o Jiova dina ni yaco na talaidredre?

⁶ E ka ni rarawa ni rau a sega ni vinakata o Atama kei Ivi me nodrau iLiuliu o Jiova. Erau digia ga me rau vakatotomuria na luve ni Kalou talaidredre o Setani. (Vkte. 3:​1-6) Ni rau sega ni muria na veiliutaki i Jiova, erau sotava kina na mosi, rarawa, kei na mate, era sotava tale ga qori na nodrau kawa. (Vkte. 3:​16-19; Roma 5:12) Sa sega tale ni dua e bula e vuravura ena gauna ya me talairawarawa vua na Kalou. Vakacava e kena ibalebale qori ni sa sega ni tu vua na Kalou na kaukaua me veiliutaki, se sa soro koso ni liutaka na vuravura kei ira na bula tiko kina? Sega! A vakayagataka mada ga na nona lewa me vakasavi rau na tagane kei na yalewa mai na were o Iteni, qai lesia na jerupi me yadrava na matamata ni were me rau kua ni lesu tale kina. (Vkte. 3:​23, 24) Ena gauna vata qori e vakaraitaka na Kalou na nona loloma vakatama ena nona vakadeitaka ni na vakayacori na nona inaki ena kena tauyavutaki e dua na nona vuvale era na lewena na luvena vakayalo kei ira na kawatamata. E yalataka ni na basika e dua na “kawa” me vakarusai Setani, ena kauta tani tale ga na revurevu ni ivalavala ca a vakadewa o Atama.​—Wilika Vakatekivu 3:15.

7, 8. (a) E vakacava na ituvaki kei vuravura ena gauna i Noa? (b) Na cava e cakava o Jiova me vakasavasavataka kina na vuravura, me maroroya tale ga kina na nona vuvale e vuravura?

⁷ Era vakatulewataka eso na tagane ena veisenitiuri tarava mera yalodina vei Jiova, qori e wili kina o Epeli kei Inoki. Ia e levu era cata me Tamadra o Jiova, me nodra Tui tale ga. Ena gauna i Noa, sa ‘sinai o vuravura ena ivalavala kaukaua.’ (Vkte. 6:11) Vakacava e dusia qori ni sa sega ni lewa rawa o Jiova na veika e yaco tu e vuravura? Na cava e tukuna na iVolatabu?

⁸ Dikeva mada na ivolatukutuku i Noa. O Jiova a vakamacalataka vei Noa na peleni matailalai kei na ivakaro me ta kina e dua na waqa vakaitamera me vakabulai kina o koya kei ratou na nona vuvale. A vakaraitaka tale ga na Kalou na levu ni nona lomana nona vuvale e vuravura ena nona vakaroti Noa me ‘vunautaka na ka dodonu.’ (2 Pita 2:5) E macala ga ni na vunautaka o Noa mera veivutuni qai vakasalataki ira na lewenivanua ni sa voleka na veivakarusai, ia e sega ni dua e vakarorogo. Rauta ni vicasagavulu na yabaki na nodratou bula vata kei ira na tamata ivalavala kaukaua o Noa kei na nona vuvale ena vuravura e sinai kina na ivalavala vakasisila. Me vaka ni Tama dauveikauaitaki o Jiova, a taqomaka qai vakalougatataka e walu na tamata yalodina. Na kena vakaluvuci na vuravura, e vakaraitaka kina o Jiova ni se tu vua na kaukaua me lewai ira na tamata talaidredre kei ira na agilosi ca. Io, e tu sara tu ga vei Jiova na lewa.​—Vkte. 7:​17-24.

VEILIUTAKI I JIOVA NI OTI NA WALUVU

9. Ni oti na Waluvu, na cava eda sa rawa tale ni cakava na kawatamata ena veivuke i Jiova?

⁹ Ni ratou sobu mai na waqa o Noa kei na nona vuvale, ratou raica na savasava ni vuravura, ratou qai ceguva na cagi bulabula, dua na ka na nodratou vakavinavinakataki Jiova mai vu ni lomadratou ena nona veikaroni kei na nona veitaqomaki. A tara sara o Noa e dua na icabocabonisoro me sokaloutaki Jiova kina. A vakalougatataki Noa kei na nona vuvale na Kalou qai vakaroti ratou: “Dou luvea, ka tubu me lewe vuqa mai, ka vakatawai vuravura.” (Vkte. 8:20–9:1) Sa rawa gona vei keda na kawatamata meda duavata ni sokaloutaki Jiova tale, da qai vakatawai vuravura.

10. (a) Na vanua cava a tekivu mai kina na talaidredre ni oti na Waluvu, e yaco vakacava qori? (b) Na cava e cakava o Jiova me vakadeitaka ni na yaco na nona inaki?

¹⁰ Ia na Waluvu e sega ni kauta laivi na ivalavala ca eda sucukaya mai. E se vinakati tiko ga vua na kawatamata me valuta na veivakamuai i Setani kei ira na agilosi talaidredre. Sega ni dede sa tusaqati tale na veiliutaki cecere i Jiova. Kena ivakaraitaki, na makubui Noa vakarua o Nimiroti, a saqata na veiliutaki i Jiova ena dua na ivakatagedegede e duatani sara. A tukuni ni o Nimiroti e ‘tamata kaukaua, e dauvakasasa, e dau saqati Jiova.’ A tara e vica na siti lelevu me vakataki Pepeli, qai buli koya me tui “e na vanua ko Saina.” (Vkte. 10:​8-12) A saga na tui dautalaidredre qori me tarova na inaki ni Kalou me baleta na “vakatawai [ni] vuravura,” ia na cava ena cakava na Tui ni veitabagauna kece ena ituvaki qori? E vakasesea na nodra vosa, era veilecayaki kina o ira era vakarurugi ena veiliutaki i Nimiroti, mani vakavuna mera biubiu ra qai talabusese “ki dela i vuravura taucoko.” Era kauta tiko vata kei ira na nodra sokalou lasu kei na ivakarau ni veiliutaki vakatamata.​—Vkte. 11:​1-9.

11. A vakaraitaka vakacava o Jiova ni yalodina vua na nona itokani o Eparama?

¹¹ Ni oti na Waluvu, e levu era sokaloutaka na kalou lasu, ia eso era yalodina ni qaravi Jiova tiko ga. Dua o Eparama, a talairawarawa me biuta na bula vinaka a susu mai kina ena siti o Uri, me lai vakaitikotiko ena valelaca me vica vata na yabaki. (Vkte. 11:31; Iper. 11:​8, 9) Ni veitokiyaki tiko o Eparama, e dau bula maliwai ira na tui, e levu vei ira era vakaitikotiko ena siti vakabai. Ia o Jiova e taqomaki Eparama kei na nona vuvale. E vakamacalataka na daunisame me baleta na veitaqomaki vakatama i Jiova: “Sa sega ni laiva [na Kalou] e dua na tamata me vakasaurarataki ira: Ia sa vunauci ira na tui e na vukudra.” (Same 105:​13, 14) Ena nona yalodina o Jiova vua na nona itokani o Eparama, a yalataka kina vua: “A ra na tubu maivei iko na tui eso.”​—Vkte. 17:6; Jeme. 2:23.

12. E vakaraitaka vakacava o Jiova vei ira e Ijipita ni se cecere tiko ga na nona veiliutaki, e uqeti ira vakacava qori na nona tamata digitaki?

¹² A tokaruataka na Kalou vua na luvei Eparama o Aisake kei na makubuna o Jekope na nona yalayala ni na vakalougatataki rau, qori nira na basika mai na tui ena nodrau iyatukawa. (Vkte. 26:​3-5; 35:11) Ia ni bera nira basika na tui, era vakabobulataki tu na kawa i Jekope e Ijipita. Vakacava e dusia qori ni na sega ni vakayacora o Jiova na nona yalayala se sa sega vua na kaukaua me veiliutaki e vuravura? Sega! Ena nona gauna lokuci, a vakaraitaka o Jiova na nona kaukaua kei na nona veiliutaki cecere vua na Fero yalodredre. Era vakabauti Jiova na Isireli era vakabobulataki tu, a qai vakabulai ira mai na Wasa Damudamu ena sala vakasakiti. Koya gona, o Jiova e se Turaga Cecere tiko ga ni Lomalagi kei Vuravura. E Tama dauveikauaitaki tale ga o koya, e vakayagataka na nona kaukaua levu me taqomaki ira  na nona tamata. ​—Wilika Lako Yani 14:​13, 14.

YACO ME TUI E ISIRELI O JIOVA

13, 14. (a) Ena qaqa ni nodra sere na Isireli, na cava era tukuna me baleta na veiliutaki vakatui i Jiova? (b) Na cava a yalataka na Kalou vei Tevita me baleta na veiliutaki?

¹³ Ni oti ga nodra vakabulai vakacakamana na Isireli mai Ijipita, era lagata sara e dua na sere ni qaqa mera vakacaucautaki Jiova kina. E volatukutukutaki na sere qori ena Lako Yani wase 15, e tukuni ena tikina e 18: “Ena tawa mudu ka na tawa mudu na nona lewa ko Jiova.” Io, o Jiova e sa mai Tui ni matanitu vou e Isireli. (Vkru. 33:5) Ia era sa sega tale ni vinakata na Isireli me liutaki ira vakatawarairai o Jiova. Ni oti e rauta na 400 na yabaki na nodra biubiu mai Ijipita, era kerea vua na Kalou me dua na nodra tui e vuravura me vakataki ira ga na veimatanitu voleka era dau qaravi kalou lasu. (1 Sam. 8:5) Ia e se nodra Tui tiko ga o Jiova, e vakadinadinataki qori ena gauna e veiliutaki kina o Tevita, na ikarua ni tui e Isireli.

¹⁴ A kauta na kato ni veiyalayalati e Jerusalemi o Tevita. Ena gauna marautaki qori, era lagata na Livai e dua na sere ni vakacaucau e vakavotui kina e dua na itukutuku bibi, e volai qori ena 1 Veigauna 16:31: “Me kainaki talega e na veimatanitu, Sa [“tui,” NW] ko Jiova!” Ena rairai lomatarotarotaka e dua, ‘Ni Tui ni veitabagauna kece o Jiova, cava e qai tukuni kina ni sa qai Tui ena nodra gauna na Isireli?’ Na gauna ga e vakaraitaka kina o Jiova na nona veiliutaki se lesia e dua me matataki koya ena so na gauna, se na gauna me dikeva kina e dua na ituvaki me qai cakava kina e dua na ka, sa tui sara tu ga ena gauna qori. E bibi na noda kila na sala e Tui kina o Jiova. Ni bera ni takali o Tevita, a yalataka vua o Jiova ni na sega ni mudu na nona veiliutaki: “Ka’u na vakataudeitaka na nomu kawa, o koya ka lako mai na yagomu, ia ka’u na vakataudeitaka na nona matanitu.” (2 Sam. 7:​12, 13) A qai yaco dina qori ena gauna e basika kina na “kawa” i Tevita ni sa oti e sivia e 1,000 na yabaki. O cei na kawa qori, ena Tui ena gauna cava?

LESIA O JIOVA E DUA NA TUI VOU

15, 16. Gauna cava a lumuti kina o Jisu me Tui ena gauna se bera mai? Ni se bula voli e vuravura o Jisu, na cava eso na ka a cakava me vakarautaka kina na nona veiliutaki?

¹⁵ Ena 29 S.K., sa tekivu vunautaka o Joni na Dauveipapitaisotaki ni “sa voleka na matanitu vakalomalagi.” (Maciu 3:2) Ena gauna sa papitaisotaki Jisu kina o Joni, a lumuti Jisu sara o Jiova me Mesaia yalataki, me Tui tale ga ni Matanitu ni Kalou ena gauna se bera mai. E vakaraitaka o Jiova na nona loloma vakatama vei Jisu ena nona kaya: “Qo na Luvequ lomani, au vakadonuya.”​—Maciu 3:17.

¹⁶ O Jisu e vakalagilagi Tamana ena nona cakacaka vakaitalatala. (Joni 17:4) Qori ena nona dau vunautaka na veika me baleta na Matanitu ni Kalou. (Luke 4:43) E vakavulici ira mada ga na nona imuri mera masuta me yaco mai na Matanitu ni Kalou oya. (Maciu 6:10) Me vaka ni sa Tui digitaki o Jisu, a rawa kina ni tukuna vei ira na dauveitusaqati: “Sa tiko maliwai kemudou na matanitu ni Kalou.” (Luke 17:21) E muri, ena yakavi ni bera ni vakamatei, a ‘cakava e dua na veiyalayalati me baleta e dua na matanitu’ kei ratou na nona imuri. Kena ibalebale sa rawa kina vei ira eso na nona tisaipeli yalodina mera veiliutaki vakatui kei koya ena Matanitu ni Kalou.​—Wilika Luke 22:​28-30.

17. Ni vakaiyalayala na lewa i Jisu, a vakayagataka vakacava qori ena imatai ni senitiuri, ia na cava ena vinakati kina me wawa?

¹⁷ Gauna cava sa na tekivu veiliutaki kina o Jisu me Tui ni Matanitu ni Kalou? Ena sega ni rawa ni tekivu veiliutaki ena gauna ya, ni a vakamatei ena yakavi tarava, ratou qai veiseyaki na nona imuri. (Joni 16:32) Ia e se tiko ga vei Jiova na lewa, me vaka ga ena gauna makawa. A vakaturi Luvena ena ikatolu ni siga, ena siga tale ga ni Penitiko 33 S.K., a tauyavutaka kina o Jisu e dua na matanitu vakayalo ena ivavakoso vaKarisito era lewena na tacina lumuti. (Kolo. 1:13) Ia ena vinakati tiko ga vei Jisu me waraka na gauna ena qai soli taucoko kina vua na kaukaua me lewai vuravura me vaka ni “kawa” yalataki. E tukuna o Jiova vei Luvena: “Mo tiko e ligaqu i matau, me’u vakamalumalumutaki ira mada na nomu meca mei tutu-ni-yavamu.”​—Same 110:1.

SOKALOUTAKA NA TUI NI VEITABAGAUNA KECE

18, 19. Na cava eda uqeti meda cakava, na cava eda na vulica ena ulutaga e tarava?

¹⁸ E saqati voli mai lomalagi kei vuravura na veiliutaki i Jiova me vica vata na udolu na yabaki. E sega vakadua ni soro koso o Jiova me veiliutaki; e se tiko ga vua na lewa. Ni Tama dauloloma, a taqomaka qai karoni ira kina eso na tamata yalodina me vakataki Noa, Eparama, kei Tevita. E uqeti keda dina qori meda vakamalumalumu vua na noda Tui da qai toro volekati koya.

¹⁹ Ia eda na rairai taroga: E mai Tui vakacava o Jiova ena gauna qo? Eda na yalodina vakacava ina nona matanitu, na cava tale ga meda cakava meda okati meda luvena uasivi ena nona vuvale? Na cava e vakaibalebaletaka na noda masuta me yaco mai na Matanitu ni Kalou? Era na saumi na taro qori ena ulutaga e tarava.