Rai ni Kalou me Baleta na Vakatavako

E tukuna o Naoko, e cavuti ena imatai ni ulutaga, me baleta nona biuta rawa na vakatavako, “Noqu vulica na itovo ni Kalou kei na nona inaki, au veisautaka kina noqu ivakarau ni bula.” E vulica o Naoko na veika qori ena iVolatabu. E sega ni volai kina na veika me baleta na vakatavako, ia e vukei keda meda kila na rai ni Kalou me baleta na tikina qori.a Na kilaka ena iVolatabu e vukei ira e levu mera kua ni vakatavako, se biuta na vakatavako. (2 Timoci 3:16, 17) Dikeva mada na leqa e vakavuna na vakatavako kei na ka e kaya kina na iVolatabu.

VEIVAKABOBULATAKI NA TAVAKO

E tiko ena tavako e dua na mataqali wainimate dau veivakabobulataki na nicotine. E vakavuna na lomabibi kei na tavatukituki ni uto. Ena curuma na mona na wainimate qori ni dua e vakatavako. Ia ke qai vakaotia e dua na pakete, sa curuma nona mona e rauta ni ruanadrau na ivakarau ni nicotine, e levu sara qori ni vakatauvatani kei na vo ni wainimategaga. Na levu ni nicotine e curuma na mona e vakavuna me bobula e dua ena tavako. Ke qai sega ni vakatavako ena dua na siga o koya e bobula kina, ena vakila ni sega ni vinaka nona bula.

Ia na iVolatabu e vakadodonutaka noda rai me baleta na tikina qori: “E vakaevei, oni kila tiko ni kevaka oni vakabobulataki kemuni vua e dua moni talairawarawa vua, oni sa nona bobula?” (Roma 6:16) Ni dua e vakasamataka qai taleitaka na vakatavako, sega ni dede ena bobula ena ivakarau torosobu qori. Ia e vinakata na Kalou o Jiova meda sega wale ga ni galala mai na ivakarau e vakaleqa noda bula, na kena tale ga e vakadukadukalitaka noda vakasama. (Same 83:18; 2 Korinica 7:1) Qori e vakavuna meda doka qai vakavinavinakataki Jiova, eda kila tale ga ni vinakata o koya meda solia vua noda vinaka taucoko. Ia ena sega ni rawa qori ke da bobula tiko ena tavako. Noda kila qori e vakayaloqaqataki keda meda cata na gagadre e dauveivakaleqai.

E vakaitikotiko o Olaf e Jamani, a tekivu vakatavako ni se yabaki 12 qai 16 na yabaki nona bobula tu kina. E nanuma o koya ni sega ni ca na vakatavako. Ia ni toso na yabaki a bobula ena ivakarau qori. E kaya: “A oti koso ena dua na gauna na kequ tavako, ena levu ni noqu via vakaceguya noqu gagadre, au tomika na vuru ni tavako kece au raica au qai viviga ena niusiveva meu kania. Sa bau vakamadua sara ga na ka au cakava.” Na cava e vukei Olaf me biuta na ivakarau torosobu qori? E kaya: “E sega wale ga ni uqeti au noqu via vakamarautaki Jiova, ia nona lomani keda na kawatamata kei na nuinui e vakarautaka.”

VAKATAVAKO E VAKALEQA NA YAGO

E kaya na ivola na Tobacco Atlas: ‘Sa vakadinadinataki vakasaenisi ni vakatavako e vakaleqa noda gacagaca, e vakarawarawataka na kena tauvi keda e levu na mate qai vakamatei keda tale ga.’ E kilai tale ga ni vakavuna na kenisa, mateniuto qai vakaleqa na yatevuso. E tukuna na isoqosoqo na World Health Organization (WHO), ni vakatavako e vakavuna mera mate e levu ena matedewa, me vaka na matenigacagaca.

Ia e vakavulici keda na Kalou o Jiova ena nona Vosa na iVolatabu me tiko vei keda na rai donu me baleta na bula, na yagoda, kei na noda vakasama. A vakabibitaka qori na Luvena o Jisu, ni kaya: “Mo lomani Jiova na nomu Kalou ena lomamu taucoko, ena nomu bula taucoko, kei na nomu vakasama taucoko.” (Maciu 22:37) E vinakata dina na Kalou meda marautaka noda bula da qai doka na yagoda. Nida vulica na veika me baleti Jiova kei na nona yalayala, eda na lomani koya, eda na vakamareqeta tale ga na veika sa cakava ena vukuda. Qori ena uqeti keda meda cata na veika e vakadukadukalitaka na yagoda.

O Jayavanth e vuniwai mai Idia, a bobula ena tavako me 38 na yabaki. A vakawilika ena ivola vakavuniwai na leqa e vu mai na vakatavako. E kaya: “Au kila ni sega ni vinaka na vakatavako, au dau vakasalataki ira mada ga na mai laurai mera biuta. Ia o au mada ga au sega ni biuta rawa, dina niu saga vakalima se vakaono.” Ia na cava e qai vukei koya? E tomana: “Au biuta rawa na vakatavako ena noqu vulica wasoma na iVolatabu. E uqeti au tale ga na noqu vinakata meu vakamarautaki Jiova.”

E VAKALEQAI IRA NA TANI NA VAKATAVAKO

E dau veivakaleqai na kubou ni tavako. E vakavuna na kenisa kei na so tale na mate, e veiyabaki era mate e 600 na udolu nira ceguva wale ga na kubou ni tavako, vakalevu o ira na marama kei ira na gone. E ripotetaka na isoqosoqo na WHO ni ‘veivakaleqai na ceguvi ni kubou ni tavako.’

E tukuna o Jisu ni ikarua ni lawa, oya meda lomani ira na kainoda, noda lewenivuvale kei ira noda itokani. E kaya: “Mo lomana na kainomu me vaka nomu lomani iko.” (Maciu 22:39) Ke da cakava tiko ga na veika ena vakaleqai ira na wekada, e vakaraitaka nida sega ni lomani ira. Na loloma dina e uqeti keda meda muria na ka e tukuna na iVolatabu: “Me kua ni dua e qara na ka e yaga ga vua, me qara tale ga na ka e yaga vei ira na tale eso.”—1 Korinica 10:24.

E nanuma lesu o Armen, e vakaitikotiko e Armenia: “Ratou kerei au e vale meu kua ni vakatavako, ni vakaleqai ratou. Ia au sega ni via vakadinata ni na vakaleqai ratou na tavako.” E qai vakamacalataka o koya na ka e veisautaka nona rai: “Na noqu vulica na iVolatabu kei na noqu lomani Jiova, e vukei au meu biuta na vakatavako, meu vakadinata tale ga ni sega wale ga ni na vakaleqai au, ia ena vakaleqai ratou tale ga e vale.”

ENA OTI VAKADUA NA VAKATAVAKO

E vukei Olaf, Jayavanth, kei Armen na nodratou vulica na iVolatabu me ratou vorata na ivakarau torosobu ena sega wale ga ni vakaleqai ratou, ena vakaleqai ira tale ga na tani. E sega ni uqeti ratou ga na nodratou kila ni tavako e dau veivakaleqai. E uqeti ratou tale ga na nodratou lomani Jiova kei na nodratou vinakata me ratou vakamarautaki koya. E tukuna na 1 Joni 5:3: “Qo na ibalebale ni noda lomana na Kalou, meda muria na nona ivunau, ia e sega ni icolacola bibi na nona ivunau.” E sega ni rawarawa na kena muri na ivakavuvuli vakaivolatabu, ia ke dua e lomana na Kalou, ena sega ni icolacola bibi vua na nona talairawarawa.

E sa vukei ira tiko e milioni na Kalou o Jiova ena ituvatuva ni veivakavulici e vuravura raraba mera kua ni vesuki ena veivakabobulataki ni tavako. (1 Timoci 2:3, 4) Sa voleka ni yavala o Jiova ni vakayagataka nona Matanitu—na matanitu vakalomalagi e liutaka na Luvena o Jisu Karisito—me tinia na nodra tabaka tiko na kabani kocokoco na itukutuku ni veivoli, ni vakavuna tiko nodra bobula e levu ena tavako. Ena vakaotia o koya na leqa ni vakatavako e takalevu tiko e vuravura qai tuberi ira na tamata talairawarawa me uasivi na yagodra kei na nodra vakasama.—Aisea 33:24; Vakatakila 19:11, 15.

Kua ni yalolailai ke o saga tiko mo biuta na vakatavako. Ni o vulica mo lomani Jiova qai saga me tiko vei iko nona rai me baleta na vakatavako, ena rawa ni o biuta na ivakarau qori. Era marau na iVakadinadina i Jiova mera vukei iko mo vulica qai bulataka na ivakavuvuli vakaivolatabu. Ke o vinakata na veivuke i Jiova, e tu vakarau o koya me vakaukauataki iko.—Filipai 4:13.