O Bau Kila?

E tokona vakacava na itukutuku ena iVolatabu na biriki kei na kena buli era kune ena irusarusa kei Papiloni makawa?

ERA KELIA na daukelikeli e Papiloni makawa e dua na iwiliwili levu ni biriki vavi e vakayagataki me tara kina na koro. E tukuna o Robert Koldewey, e dua na daukelikeli, ni biriki va qo e vavi ena lovo ena “taudaku ni tauni, e vinaka kina na qele, e levu tale ga kina . . . na buka.”

E laurai ena itukutuku makawa nira vakayagataka na vakailesilesi kei Papiloni na lovo mera cakava kina na ka vakadomobula. E kaya o Paul-Alain Beaulieu, e parofesa ni itukutuku makawa ni vosa e Asiria ena Univesiti ni Toronto: “E vica na itukutuku me baleti Papiloni . . . e volatukutukutaka na ivakaro ni matanitu mera vakamai eso nira talaidredre, era beca na ka tabu.” Me kena ivakaraitaki, qo e dua na ivakamacala ena nona gauna o Tui Nepukanesa: “Mera vakarusai, mera vakamai, mera vavi, . . . mera kau ina ovani . . . Mera kubou cake, mera vakamatei ena yameyame ni bukawaqa.”

Era lai nanuma kina na dauwili iVolatabu na ka e volai ena Taniela wase 3. Eda wilika kina ni a vakaduria na matakau vakaitamera o Tui Nepukanesa, e caka ena koula ena vanua buca o Tura, ena taudaku ni koro o Papiloni. Ni ratou sega ni via cuva ina matakau na tolu na cauravou Iperiu o Setareki, Mesake, kei Apeteniko, e cudru sara vakalevu o Nepukanesa, mani vakarota me “vakavitutaki na katakata ni lovo me sivia na ivakarau ni kena katakata,” oti ratou qai ‘biu sara ina lovo bukawaqa’ na tolu na tagane qori. E vakabulai ratou e dua na agilosi kaukaua.—Tani. 3:1-6, 19-28.

© The Trustees of the British Museum. Licensed under CC BY-NC-SA 4.0. Source

Na biriki e kune e Papiloni e vakaraitaka na dina ni iVolatabu. E levu na biriki qori e volai tu kina na yatuvosa e vakacaucautaka na tui. Na kena ivakaraitaki, qo e dua na ka e volai kina: “Nepukanesa, Tui kei Papiloni . . . Na valenitui, o yau na Tui Levu au tara . . . Mera veiliutaki kina me tawamudu na noqu kawa.” Na yatuvosa qori e via tautauvata sara ga kei na ka e volai ena Taniela 4:30, e tukuna kina ena dokadoka o Nepukanesa: “Qo o Papiloni na Ka Levu, au tara na kena valenitui ena noqu kaukaua levu me rogo kina na noqu lagilagi, se vakaevei?”