Ka Eda Vulica ena Parofisai i Jekope ni sa Voleka ni Mate—Wase 1

1-2. Na cava e cakava o Jekope ni sa voleka ni takali? Na vuna? (Raica tale ga ena waqana.)

SA OTI e rauta ni 17 na yabaki nona biuti Kenani o Jekope kei na nona vuvale me lako i Ijipita, e dau qaravi Jiova ena yalodina na turaga qori. (Vkte. 47:28) E marau vakalevu ena gauna qori ni sotavi Josefa na luvena e dau lomana vakalevu, ni ratou sa duavata tale vakavuvale. Ia e vakila o Jekope ni sa voleka ni takali. E mani kaciva e dua na nodratou veivosaki na vuvale.—Vkte. 49:28.

² Ena gauna ya ni sa voleka ni mate e dua na ulunivuvale, e dau kena ivakarau me kacivi ira na lewenivuvale me tukuna na iotioti ni nona itatau. (Aisea 38:1) Ena rawa ni tukuna tale ga ena gauna qori o cei ena sosomitaki koya me liutaka na vuvale, ke sa na takali.

3. Me vaka e tukuni ena Vakatekivu 49:1, 2, cava e bibi kina na ka e tukuna o Jekope?

³ Wilika Vakatekivu 49:1, 2. E duatani toka na veivosaki vakavuvale qo. Na vuna? E parofita o Jekope. E uqeti koya o Jiova ena veivosaki qori, me tukuna eso na ka bibi ena yacovi ratou nona kawa ena gauna se bera mai. Qori na vuna e tukuni kina ena so na gauna ni ka e tukuna o Jekope, e nona parofisai ni sa voleka ni mate.

4. Na cava meda nanuma tiko nida dikeva na parofisai nei Jekope? (Raica tale ga na kato “Vuvale i Jekope.”)

⁴ Eda na dikeva ena ulutaga qo na ka e tukuna o Jekope vei ratou na va na luvena tagane: o Rupeni, Simioni, Livai, kei Juta. Eda na dikeva ena ulutaga tarava na ka e tukuna vei ratou na vo ni walu na luvena tagane. Eda na sega wale ga ni vulica na ka e tukuna me baleti ratou na luvena tagane, ia o ira tale ga nodratou kawa, era na qai lewe ni matanitu o Isireli makawa. Eda na kila ena ivolatukutuku ni matanitu qori ni yaco dina na parofisai nei Jekope. Nida dikeva na ka e tukuna, eda na vulica na sala meda vakamarautaka kina na Tamada vakalomalagi o Jiova.

RUPENI

5. Na cava e rairai namaka o Rupeni me solia vua o tamana?

⁵ E vosa e liu o Jekope vei Rupeni, e kaya: “O iko na noqu ulumatua.” (Vkte. 49:3) Ni ulumatua o Rupeni, e rairai namaka me soli vua e rua na iwasewase ni iyau nei tamana. De dua e namaka tale ga me liutaka na vuvale ke sa na mate o tamana, ena qai solia tale ga na itavi qori vei ira nona kawa ni toso na gauna.

6. Na cava e sega ni soli kina vei Rupeni nona dodonu vakaulumatua? (Vakatekivu 49:3, 4)

⁶ A sega ni soli vei Rupeni na nona dodonu vakaulumatua. (1 Vei. 5:1) Na vuna? Ena vica na yabaki yani e liu, a veiyacovi o Rupeni kei Pila na watina lailai o Jekope. O Pila e yalewa dauveiqaravi nei Raijeli, na wati Jekope e dau lomana vakalevu e sa mate. (Vkte. 35:19, 22) O Rupeni e luvei Lia, e dua tale na wati Jekope. De dua e vakaleqai Rupeni nona garogaro. Se, nanuma ni nona veiyacovi kei Pila ena sega ni taleitaki Pila kina o Jekope, ia ena domoni tinana ga o Lia. Se cava ga e vakavuna, na ka e cakava qori e cata o Jiova kei tamana.—Wilika Vakatekivu 49:3, 4.

7. Na cava e yaco vei Rupeni kei ira nona kawa? (Raica tale ga na kato “Parofisai i Jekope ni sa Voleka ni Mate.”)

⁷ E tukuna vei Rupeni o Jekope: “O na sega ni uasivi.” E yaco dina na ka e tukuna. E sega ni laurai ena dua na ivolatukutuku nira tui, bete se parofita na kawa i Rupeni. Ia se lomani luvena tiko ga o Jekope, era qai lewe ni dua na yavusa taucoko e Isireli na kawa i Rupeni. (Josua 12:6) Ena so tale na ituvaki e vakaraitaka o Rupeni eso na itovo vinaka, e sega tale ga ni laurai ena dua na ivolatukutuku ni veiyacovi tawadodonu tale.—Vkte. 37:20-22; 42:37.

8. Na cava eso na ka eda vulica ena ivakaraitaki nei Rupeni?

⁸ Na cava eda vulica? E vinakati na sasaga meda lewai keda vinaka qai cata na veiyacovi tawadodonu. Ke da temaki meda valavala ca, e bibi meda vakasamataka na kena mositi Jiova na ka eda cakava, ira noda vuvale, kei ira eso tale. Meda kua tale ga ni guilecava ni “ka kece e kaburaka e dua ena tamusuka tale ga.” (Kala. 6:7) Ia dua tale na ka eda vulica ena ka e yaco vei Rupeni, ya na veivosoti i Jiova. Ena sega ni taqomaki keda o Jiova mai na revurevu ni noda ivalavala ca, ia ena vakalougatataka noda sasaga nida cakava na ka dodonu.

SIMIONI KEI LIVAI

9. Na cava e rarawataki rau kina o Simioni kei Livai o Jekope? (Vakatekivu 49:5-7)

⁹ Wilika Vakatekivu 49:5-7. E vosa tarava o Jekope vei Simioni kei Livai, e rarawataka na ka rau cakava. Vica na yabaki yani e liu, e kucuvi Taina na luvei Jekope e dua na turaga ni Kenani o Sikemi. Macala ga ni ratou cudru na luvena tagane ena ka e yacovi ganedratou, ia rau sega ni lewa vinaka nodrau cudru o Simioni kei Livai. Eratou lawakitaki ira na tagane ni Sikemi mera veiyaloni ke ra vakadonuya mera cili kece. Era mani vakadonuya mera cili. Nira se vakila tu ga na mosi, “erau dui kauta nodrau iseleiwau” o Simioni kei Livai, rau “qai lako yani ena koro nira wele tu, qai vakamatei ira kece na tagane.”—Vkte. 34:25-29.

10. E vakayacori vakacava na parofisai nei Jekope me baleti Simioni kei Livai? (Raica tale ga na kato “Parofisai i Jekope ni sa Voleka ni Mate.”)

¹⁰ E rarawataka sara ga o Jekope nodrau ivalavala voravora na luvena tagane. E parofisaitaka ni rau na veituyaki, qai ceburaki e Isireli taucoko. E yaco dina na parofisai qori ni oti tale e sivia ni 200 na yabaki nira butuka na Vanua Yalataki na Isireli. E qai soli ena yavusa i Simioni e dua na ivotavota e tiko ena loma ni nodra ivotavota na Juta. (Josua 19:1) Na nodra ivotavota na Livai e 48 na koro, era veituyaki tu ena loma ni nodra ivotavota na Isireli.—Josua 21:41.

11. Na ka vinaka cava era cakava na yavusa i Simioni kei Livai?

¹¹ Era sega ni vakaruataka na kawa i Simioni kei Livai na cala ni nodra qase. Era yalodinataka sara ga na yavusa i Livai na sokalou savasava. Ni lai kauta mai o Mosese na Lawa i Jiova e Ulu i Saineai, levu na Isireli era vakaitavi ena sokaloutaki ni luvenibulumakau. Ia o ira na Livai era to vei Mosese, era vukei koya ena kena kau tani na ka ca qori. (Lako 32:26-29) E digitaki ira na Livai o Jiova mera duatani, me solia vei ira e dua na itavi dokai mera veiqaravi vakabete. (Lako 40:12-15; Tiko 3:11, 12) Toso na gauna, nira lai ravuravu na kawa i Simioni ena Vanua Yalataki, era lako vata kei ira na Juta, qori e salavata kei na inaki i Jiova.—Dvei. 1:3, 17.

12. Na cava eda vulica ena nodrau ivakaraitaki o Simioni kei Livai?

¹² Na cava eda vulica? Meda kua ni tukuna se cakava e dua na ka ena dela ni cudru. Ke caka vei iko se dua na wekamu na ka tawadodonu, eda na cudru ga. (Same 4:4) Meda nanuma tiko ni cata o Jiova na vosa kei na itovo e laurai kina na cudru katakata. (Jeme. 1:20) Nira cakava vei keda na tacida na veika tawadodonu se o ira na sega ni qaravi Jiova, eda na muria na ivakavuvuli vakaivolatabu. Eda na sega ni cakava se kaya e dua na ka ena dela ni cudru. (Roma 12:​17, 19; 1 Pita 3:9) Ke rau sega mada ga ni vakamarautaki Jiova nomu itubutubu, nanuma tiko ni o rawa ni cakava na ka dodonu. Kua ni nanuma ni dredre mo vakamarautaki Jiova. Ena vakalougatataka o koya nomu sasaga kei na nomu cakava na ka dodonu.

JUTA

13. Na cava e rairai lomaleqataka o Juta ni waraka tiko na ka ena tukuna o tamana?

¹³ Sa waraka tu o Juta na ka ena tukuna vua o tamana. Ni rogoca tiko na ka e tukuni vei ratou na tuakana, a rairai lomaleqa ni cakava tale ga o koya eso na cala bibi. A vakaitavi ena kena butakoci na iyau ni koro o Sikemi. (Vkte. 34:27) Kena ikuri, e tokoni ratou na tuakana ena nodratou volitaki Josefa me bobula, ratou lasutaki tamadratou tale ga. (Vkte. 37:31-33) Toso na gauna a veiyacovi kei na vugona o Tema, ni nanuma ni dua na saqamua.—Vkte. 38:15-18.

14. Na ka vinaka cava e cakava o Juta? (Vakatekivu 49:8, 9)

¹⁴ E dusimaki Jekope tiko ga o Jiova me vakalougatataki Juta, me vakavinavinakataki koya tale ga. (Wilika Vakatekivu 49:8, 9.) E kauaitaka vakalevu o Juta na rai nei tamana ni sa itabaqase. E vakaraitaka tale ga ni lomani tacina gone duadua o Penijamini.—Vkte. 44:18, 30-34.

15. Sala cava e vakalougatataki kina o Juta?

¹⁵ E parofisaitaka o Jekope ni na liutaki ratou na tacina, o Juta. Ia ena taura toka na gauna me qai vakayacori na parofisai qori. Oti tale e rauta ni 200 na yabaki, nira biuti Ijipita mai na Isireli mera lako ina Vanua Yalataki, e liu sara ga na yavusa i Juta. (Tiko 10:14) Oti tale e vica na yabaki, e liu o Juta ena ravuravu ena Vanua Yalataki. (Dvei. 1:1, 2) E levu na tui era basika ena kawa i Juta, na kena imatai o Tevita. Ia sega ni o koya ga qori.

16. E vakayacori vakacava na parofisai ena Vakatekivu 49:10? (Raica tale ga na kato “Parofisai i Jekope ni sa Voleka ni Mate.”)

¹⁶ E kaya o Jekope ni na basika ena kawa nei Juta o koya ena liutaka na kawatamata, ena veiliutaki me tawamudu. (Wilika Vakatekivu 49:10 kei na ivakamacala e ra.) Na iLiuliu qori o Jisu Karisito, e vakatokai koya o Jekope me o Sailo. E tukuna e dua na agilosi me baleti Jisu: “Ena solia vua na Kalou o Jiova na idabedabe vakaturaga i Tevita na tamana.” (Luke 1:32, 33) E vakatokai tale ga o Jisu, “na Laione ena yavusa i Juta.”—Vkta. 5:5.

17. Eda na vakatotomuri Jiova vakacava ena noda rai me baleti ira eso tale?

¹⁷ Na cava eda vulica? A cakava o Juta eso na cala bibi, ia e vakalougatataki koya o Jiova. De dua eratou na vaqaqa na tacina se cava e raica vua o Jiova. Se cava nodratou rai, e raica tiko ga o Jiova na veika vinaka vei Juta qai vakalougatataki koya. Eda na vakatotomuria vakacava na ivakaraitaki i Jiova? Ni lesi e dua na tacida ena dua na ilesilesi bibi ena ivavakoso, de dua na imatai ga ni ka eda dau raica e liu na nona malumalumu. Ia na cava meda nanuma tiko? E marautaka o Jiova na nona itovo vinaka. E raica ga na ka vinaka vei ira nona tamata. Eda na saga meda cakava tale ga qori.

18. Na cava e bibi kina meda dau vosovoso?

¹⁸ Na cava e dua tale na ka eda vulica ena ivakaraitaki nei Juta? E bibi meda dau vosovoso. E dau dina o Jiova ena nona yalayala, ia e cakava qori ena gauna kei na sala eda sega ni namaka. E sega ni dua ena kawa i Juta e veiliutaki e liu ena matanitu o Isireli. Ia era yalodina tiko ga mera tokoni ira e digitaka o Jiova, me vakataki Mosese na Livai, o Josua na Ifireimi, se o Tui Saula na Penijamini. Meda tokoni ira tale ga e digitaka o Jiova mera liutaki keda ena gauna qo.—Iper. 6:12.

19. Na cava eda vulica me baleti Jiova ena parofisai nei Jekope?

¹⁹ Na cava eda vulica ena parofisai nei Jekope ni sa voleka ni mate? E matata ni “rai ni tamata e sega ni vaka na rai ni Kalou.” (1 Sam. 16:7) E dau vosovoso o Jiova, e dau veivosoti tale ga. E cata nida cakava na ka ca, ia e sega ni namaka meda uasivi. E vakalougatataki ira mada ga era valavala ca bibi ena gauna sa oti ke ra veivutuni dina ra qai veisau mera caka dodonu. Eda na dikeva ena ulutaga tarava na ka e tukuna o Jekope vei ratou na vo ni walu na luvena tagane.