Ka Eda Vulica ena Parofisai i Jekope ni sa Voleka ni Mate—Wase 2

1. Na parofisai cava nei Jekope eda na vulica ena ulutaga qo?

SA ITABAQASE sara o Jekope, ratou toka e yasana na luvena tagane, ratou vakarogoci koya vinaka ni vosa tiko vei ratou yadua. Me vaka eda vulica ena ulutaga sa oti, de dua eratou kurabuitaka sara ga o Rupeni, Simioni, Livai, kei Juta na ka e tukuna o tamadratou. Eratou na rairai vakasamataka na cava ena tukuna o Jekope vei ratou na vo ni le walu. Meda raica mada na ka eda vulica ena ka e tukuna o Jekope vei Sepuloni, Isakari, Tani, Kata, Aseri, Nafitalai, Josefa, kei Penijamini.a

SEPULONI

2. Na cava e tukuna o Jekope vei Sepuloni? E vakayacori vakacava? (Vakatekivu 49:13) (Raica tale ga na kato.)

² Wilika Vakatekivu 49:13. E tukuna o Jekope nira na tiko na kawa nei Sepuloni volekata na matasawa donuya na vualiku ni vanua yalataki. Oti tale e sivia ni 200 na yabaki, sa qai soli vei ira e dua nodra ivotavota ni qele. E toka ena kedrau maliwa na Wasa o Kalili kei na Mediterranean. A parofisaitaka o Mosese: “Mo marau vakalevu Sepuloni ena nomu lako yani.” (Vkru. 33:18) Ena rawa ni kena ibalebale ni na rawarawa nona veivoli o Sepuloni ni toka ena kedrau maliwa na rua na wasawasa ya. Se cava ga na vuna, era marau na kawa nei Sepuloni.

3. Na cava meda cakava meda lomavakacegu kina?

³ Na cava eda vulica? E levu na vuna meda marau kina, se vanua cava eda tiko kina kei na keda ituvaki. Me rawa nida marau tiko ga, e bibi meda lomavakacegu ena ka sa tu rawa. (Same 16:6; 24:5) Eso na gauna e rawarawa sara meda kauaitaka ga na ka e sega vei keda, eda sega ni kauaitaka na ka vinaka eda marautaka tiko ena gauna qo. Koya gona, saga mo dau vakasamataka na ka vinaka o marautaka tiko ena gauna qo.—Kala. 6:4.

ISAKARI

4. Na cava e tukuna o Jekope vei Isakari? E vakayacori vakacava? (Vakatekivu 49:14, 15) (Raica tale ga na kato.)

⁴ Wilika Vakatekivu 49:14, 15. E vakavinavinakataki Isakari o Jekope ni dau cakacaka vakaukaua. E kaya ni vaka na asa kaukaua e dau colata na icolacola bibi. E tukuna tale ga ni na soli vei Isakari e dua na tikiniqele vinaka. Me salavata kei na ka e tukuna o Jekope, e soli vei ira na kawa nei Isakari e dua na qele volekata na Uciwai na Joritani, e bulabula, e vuavuaivinaka. (Josua 19:22) E macala ga nira cakacaka vakaukaua mera teivaka nodra qele, era cakacaka tale ga vakaukaua mera vukea eso tale. (1 Tui 4:7, 17) Kena ivakaraitaki, e tu vakarau na yavusa nei Isakari me vala ena vuku ni matanitu o Isireli, me vaka ena gauna i Dauveilewai o Peraki kei na parofita yalewa o Tepora.—Dvei. 5:15

5. Na cava meda cakacaka kina vakaukaua?

⁵ Na cava eda vulica? E mareqeta o Jiova noda gumatua ena noda veiqaravi me vaka ga nona mareqeta nona cakacaka vakaukaua na yavusa i Isakari. (Dauv. 2:24) Kena ivakaraitaki, vakasamataka mada na nodra cakacaka vakaukaua na tacida tagane me qaravi na ivavakoso. (1 Tim. 3:1) Era sega ni lako ena bucanivalu, ia era sasaga vakaukaua mera taqomaki na tamata ni Kalou mera kua ni vakaleqai vakayalo. (1 Kor. 5:1, 5; Juta 17-23) Era gumatua tale ga mera vakarautaka na nodra ivunau veiuqeti ena vakayaloqaqataki ira na lewe ni ivavakoso.—1 Tim. 5:17.

TANI

6. Na itavi cava e lesi ena yavusa o Tani? (Vakatekivu 49:17, 18) (Raica tale ga na kato.)

⁶ Wilika Vakatekivu 49:17, 18. E tukuna o Jekope ni o Tani e vaka na gata e katilaki ira na manumanu lelevu, me vaka na ose ni ivalu kei ira na vodoka. Era na rerevaki Tani na meca. Nira lako tiko na Isireli ina Vanua Yalataki, e taqomaki ira na yavusa o Tani nira “yadra tiko ena daku ni keba.” (Tiko 10:25) Qori e dua na ilesilesi bibi, nira sega mada ga ni raica na vo ni Isireli na ka era cakava tiko e dakudra.

7. Meda raica vakacava na itavi e lesia vei keda o Jiova?

⁷ Na cava eda vulica? Vakacava o sa bau qarava e dua na itavi era rairai sega ni kila e levu? De dua o veivuke ena kena samaki kei na kena vakavinakataki na Vale ni Soqoni, o bole mo veivuke ena soqo ni tabacakacaka se soqo ni veiwasewase, se qarava e dua tale na itavi. Ke o cakava qori, o vakavinavinakataki! Mo nanuma tiko ni raica o Jiova na ka kece o cakava ena vukuna, e mareqeta tale ga. Dua na ka nona marau ni o qaravi koya ena levu ni nomu lomani koya, sega ni nomu vinakata ga mo vakacaucautaki.—Maciu 6:1-4.

KATA

8. E rawarawa vakacava me ravuti o Kata ena Vanua Yalataki? (Vakatekivu 49:19) (Raica tale ga na kato.)

⁸ Wilika Vakatekivu 49:19. E parofisaitaka o Jekope ni na valuti Kata e dua na ilala daukabakoro. Oti tale e rauta ni 200 na yabaki, era qai tawana na yavusa nei Kata e dua na tikiniqele ena tokalau ni Uciwai na Joritani, e nodra iyala ni vanua na meca. E rawarawa mera valuti Kata na meca. Ia era via tiko e kea na yavusa qori ni levu kina na kedra co na manumanu. (Tiko 32:1, 5) Era yaloqaqa na yavusa i Kata. Koya e bibi sara, era nuitaki Jiova me vukei ira mera valuti ira na meca qai taqomaka na vanua e solia vei ira. Kena ikuri, era tala na nodra sotia mera vukea eso tale na yavusa era ravuravu tiko ena Vanua Yalataki ena ra ni Joritani me vica vata na yabaki. (Tiko 32:16-19) Era nuitaki Jiova ni na taqomaka na watidra kei na luvedra na tagane qori nira lako tu. E vakalougatataki ira o Jiova ena nodra yaloqaqa kei na vakuai ira.—Josua 22:1-4.

9. Nida nuitaki Jiova, cava eda na vakatulewataka?

⁹ Na cava eda vulica? Me rawa nida qaravi Jiova ena gauna dredre qo, e bibi meda nuitaki koya tiko ga. (Same 37:3) Levu nikua era vakaraitaka nodra nuitaki Jiova nira vakuai ira mera tokona na tarataravaki ena isoqosoqo, mera veiqaravi ena vanua e vinakati kina na veivuke, se ra qarava eso tale na itavi. Na vuna? Era nuidei ni na vakarautaka tu ga o Jiova na ka era gadreva.—Same 23:1.

ASERI

10. Na cava e sega ni cakava o Aseri? (Vakatekivu 49:20) (Raica tale ga na kato.)

¹⁰ Wilika Vakatekivu 49:20. E parofisaitaka o Jekope ni na vutuniyau na yavusa i Aseri, e qai yaco dina qori. Era tawana na yavusa nei Aseri eso na qele bulabula vinaka e Isireli. (Vkru. 33:24) Na nodra qele e volekata toka na Wasa na Mediterranean, e wili kina na ikelekele ni waqa ena koro vutuniyau o Saitoni e Finaisi. Ia e sega ni cemuri ira tani na kai Kenani o Aseri mai na vanua qori. (Dvei. 1:31, 32) Kena irairai ni nodra ivakaraitaki ca na kai Kenani, salavata kei na nodra vutuniyau na yavusa i Aseri, era sega kina ni gumatuataka na sokalou savasava. Kena ivakaraitaki, era sega ni tokoni Dauveilewai o Peraki na yavusa i Aseri mera valuta na mataivalu levu ni Kenani. Kena itinitini, era sega ni raica na yavusa qori na ka vakairogorogo e cakava o Jiova mera qaqa kina na Isireli “volekata na wai e Mekito.” (Dvei. 5:19-21) De dua era madua na yavusa i Aseri nira rogoci Peraki kei Tepora ni rau lagata na sere ni qaqa, e dua na qaqana e va qo: “E dabe welewelei toka ga e matasawa o Aseri.”—Dvei. 5:17.

11. Na cava meda kua ni vakaliuca kina na ilavo kei na iyau?

¹¹ Na cava eda vulica? Eda vinakata meda solia vei Jiova noda vinaka kece. Me rawa qori, ena vinakati meda cata na rai ni vuravura ena kena vakaliuci na ilavo kei na iyau. (Vkai. 18:11) Me donu tiko ga noda rai me baleta na ilavo. (Dauv. 7:12; Iper. 13:5) Eda sega ni vinakata me vakataotaka noda qaravi Jiova na qarai ni iyau ena rairai sega ni yaga. Ia eda na saga ena gauna qo meda solia vei Jiova noda gauna vinaka duadua kei na noda kaukaua. Na vuna? Eda kila ni vakarautaka tu o koya na bula vinaka duadua ena vuravura vou.—Same 4:8.

NAFITALAI

12. Sala cava e rairai vakayacori kina na ka e tukuna o Jekope vei Nafitalai? (Vakatekivu 49:21) (Raica tale ga na kato.)

¹² Wilika Vakatekivu 49:21. Na “vosa rogo kamica” a tukuna o Jekope e rairai vakaibalebaletaka na ivakarau ni vosa i Jisu ena nona cakacaka vakaitalatala. E kilai o Jisu ena yaga ni nona veivakavulici. Levu na gauna e tiko voli kina e Kapenaumi ena nodra vanua na Nafitalai, ya na vuna e tukuni kina ni “nona koro.” (Maciu 4:13; 9:1; Joni 7:46) E parofisaitaka o Aisea me baleti Jisu nira na raica e levu e Sepuloni kei Nafitalai e dua “na rarama levu.” (Aisea 9:1, 2) O Jisu sara ga “na rarama dina ena mai vakararamataki ira na tamata kece ga” ena nona veivakavulici.—Joni 1:9.

13. Sala cava ena marautaka kina o Jiova noda vosa?

¹³ Na cava eda vulica? E kauaitaka o Jiova na ka eda tukuna kei kena itukutukuni. Sala cava eda na tukuna kina na “vosa rogo kamica” ena marautaka o Jiova? Meda dau vosa dina. (Same 15:1, 2) Eda na tukuna tale ga na ka ena uqeta eso tale nida vakavinavinakataki ira, ia eda na sega ni vakalewa se kudruvaka nodra malumalumu. (Efeso 4:29) Kena ikuri, me noda isausau meda kenadau ena tekivutaki ni veivosaki qai wasea na itukutuku vinaka.

JOSEFA

14. E vakayacori vakacava na parofisai me baleti Josefa? (Vakatekivu 49:22, 26) (Raica tale ga na kato.)

¹⁴ Wilika Vakatekivu 49:22, 26. E rairai taleitaki Josefa vakalevu o Jekope ni “duatani mai vei ira na tacina.” E vakatokai koya me “tabanikau vou mai na vunikau e vuavuaivinaka.” O Jekope e dusia na vuanikau qori, ia o Josefa e vaka na tabana. O Josefa e ulumatua nei Raijeli na wati Jekope e dau lomana vakalevu. E tukuna o Jekope ni na soli vei Josefa na rua na ivotavota a dodonu me nei Rupeni, na ulumatua nei Lia. (Vkte. 48:5, 6; 1 Vei. 5:1, 2) A vakayacori na parofisai qori ni soli vei rau na luvei Josefa o Ifireimi kei Manasa, na ivotavota ni qele nei tamadrau, rau okati tale ga me rua na yavusa.—Vkte. 49:25; Josua 14:4.

15. Na cava e cakava o Josefa ni caka vua na veika tawadodonu?

¹⁵ E tukuna o Jekope nira na “vanalaki” Josefa na dauvanataka na dakaititi “nira katona tu ga nodra cati koya.” (Vkte. 49:23) Qori o ratou na tuakana ratou dau vuvutaki koya, yalocataki koya, ratou vakararawataki koya tale ga. Ia e sega ni cati ratou o Josefa se beitaki Jiova. E tukuna o Jekope: “E sega ni yavalati na nona dakaititi [o Josefa], e kaukaua tu ga qai waribariba na ligana.” (Vkte. 49:24) E vakararavi vei Jiova o Josefa ena gauna dredre qori, e vosoti ratou na tuakana, e caka vinaka tale ga vei ratou. (Vkte. 47:11, 12) E raica o Josefa na ituvaki qori me veisautaki koya. (Same 105:17-19) Qori na vuna e vakayagataki koya kina o Jiova me cakava e levu na ka vakatubuqoroqoro.

16. Eda na vakatotomuria vakacava na ivakaraitaki nei Josefa nida sotava na veika rarawa?

¹⁶ Na cava eda vulica? Nida sotava na veika rarawa, meda kua ni yawaki Jiova kei ira na mataveitacini. Nanuma tiko ni rawa ni vakatara o Jiova me vakatovolei noda vakabauta, meda vuli kina. (Iper. 12:7, vmr.) Na vuli qori eda na rawa ni vakaraitaka kina eso na itovo vaKarisito se vakavinakataka, me vaka na yalololoma kei na veivosoti. (Iper. 12:11) Ena vakalougatataka o Jiova noda vosota me vaka e cakava vei Josefa.

PENIJAMINI

17. E vakayacori vakacava na parofisai me baleti Penijamini? (Vakatekivu 49:27) (Raica tale ga na kato.)

¹⁷ Wilika Vakatekivu 49:27. E parofisaitaka o Jekope nira na dauvala me vaka na olifa na yavusa i Penijamini. (Dvei. 20:15, 16; 1 Vei. 12:2) Ena “matakalailai” se ni tauyavu na matanitu o Isireli, e basika ena yavusa o Penijamini na imatai ni kena tui, ya o Saula. E vakaraitaka ni dauvala ena nona valuti ira na kai Filisitia. (1 Sam. 9:15-17, 21) Ena “yakavi,” ya ni sa sega tale ni dua na tui e veiliutaki, rau vakabulai ira na Isireli o Ranadi Esiteri kei na Paraiminisita o Motekai, rau lewe ni yavusa i Penijamini, me kua ni vakawabokotaki ira na Jiu na matanitu o Perisia.—Esit. 2:5-7; 8:3; 10:3.

18. Eda na vakatotomuria vakacava nona yalodina o Penijamini ena ituvatuva i Jiova?

¹⁸ Na cava eda vulica? Kena irairai nira marautaka na Penijamini ni tui e dua mai na nodra yavusa, me vakayacori kina na ka e parofisaitaki. Ia ni veisautaka o Jiova na veiliutaki me nei Tevita ena yavusa o Juta, era tokona na veisau qori. (2 Sam. 3:17-19) Ni oti tale e vica na yabaki nira talaidredre na vo ni yavusa, era yalodina tiko ga na Penijamini mera tokoni Juta kei na tui e digitaka o Jiova. (1 Tui 11:31, 32; 12:19, 21) Vakacava o keda? Meda yalodina tale ga ni tokoni ira e lesia o Jiova mera liutaki keda ena gauna qo.—1 Ces. 5:12.

19. E yaga vakacava vei keda na parofisai nei Jekope?

¹⁹ E yaga vei keda na parofisai i Jekope ni sa voleka ni mate. Nida dikeva na kena vakayacori, e vakadeitaka noda vakabauta ni na vakayacori tale ga na parofisai e tu ena Vosa i Jiova. Nida dikeva tale ga nodratou vakalougatataki na luvei Jekope, eda na kila na sala meda vakamarautaki Jiova kina.