TARO NA DAUWILIWILI

Na yavu cava mera “nanamaki” kina na Jiu ena imatai ni senitiuri ena nona basika na Mesaia?

Ena gauna a bula kina o Joni na Dauveipapitaisotaki, “Era nanamaki na lewenivanua ra qai vakasamataki Joni tiko: ‘O koya beka qo na Karisito?’” (Luke 3:15) Na cava era namaka kina na Jiu me basika mai na Mesaia ena gauna ya? E tiko e vica na vuna.

Ni sucu oti o Jisu, e rairai na agilosi i Jiova vei ira na ivakatawanisipi era vakatawa tiko na nodra sipi ena vanua veico volekati Peceliema. E kaya na agilosi: “Sa sucu nikua na nomuni iVakabula o Karisito, na Turaga, ena koro i Tevita.” (Luke 2:​8-11) Ni oti ya, e basika “e dua na ilala agilosi vakaitamera mera tomani koya na agilosi qo ena nodra vakacaucautaka na Kalou ena nodra kaya:a ‘Me vakalagilagi na Kalou mai lomalagi, ia e vuravura, mera vakacegu o ira e vakadonui ira na Kalou.’”​—Luke 2:13, 14.

Na itukutuku e kacivaki qori e tarai ratou dina na ivakatawanisipi yalomalumalumu. Eratou biubiu sara me ratou lako i Peceliema. Ni ratou kunei Josefa, Meri kei na gonedramidrami o Jisu, “eratou tukuna sara na ka e vakaraitaki vei iratou me baleti koya.” Na cava e qai yaco? “Era qoroqoro kece na rogoca na nodratou itukutuku na ivakatawanisipi.” (Luke 2:17, 18) Na matavosa “[ira] kece na rogoca” e vakaraitaka ni ratou vosa tiko na ivakatawa vei ira eso tale, sega ni o Josefa ga kei Meri. Ni ratou gole tiko i vale na ivakatawanisipi kei na gauna eratou sa yaco yani kina, eratou sega ni cegu ni “vakacaucautaka na Kalou, eratou vakalagilagi koya tale ga ena vuku ni ka kece eratou rogoca, eratou raica ni salavata sara ga kei na ka e vakatakilai vei iratou.” (Luke 2:20) Eratou sega ni vunitaka na ivakatawa na ka vinaka eratou rogoca me baleti koya na Karisito!

Ni sa kauti nona ulumatua o Meri i Jerusalemi me vakatabui me nei Jiova me vaka a vakaroti ena Lawa i Mosese, a “vakavinavinaka vua na Kalou” na parofita yalewa o Ana “e tukuna tale ga na ka kece baleta na gone vei ira era waraka tiko na vakabulai nei Jerusalemi.” ⁽²⁾ (Luke 2:​36-38; Lako 13:12) Mani tete kina na itukutuku ni nona sa basika na Mesaia.

E muri, “eratou qai yaco mai Jerusalemi na dauraikalokalo mai na icabecabe ni siga, eratou taroga: ‘I vei o koya e sucu me nodra tui na Jiu? Keitou raica mai na icabecabe ni siga na nona kalokalo, keitou mani lako mai me keitou cuva vua.” (Maciu 2:​1, 2) Ni rogoca qo o “Tui Eroti, dua na ka nona lomaleqa, era lomaleqa tale ga na lewe i Jerusalemi kece; mani kacivi ira kece na iliuliu ni bete kei na vunivola me taroga na vanua ena sucu kina na Karisito.” (Maciu 2:​3, 4) Koya gona, qo na ka era sa rogoca e levu: Sa basika na Mesaia yalataki!b

E cavuti oti mai ena Luke 3:15 nira nanuma na Jiu ni o Joni na Dauveipapitaisotaki e Karisito. Ia a vakacala qori o Joni ena nona tukuna: “O koya e muri au mai e kaukaua sara vei au, e sega mada ga ni ganiti au meu luvata nona ivava. Ena papitaisotaki kemuni o koya ena yalo tabu kei na bukawaqa.” (Maciu 3:11) Na ka e tukuna o Joni e vakavuna me sa qai namaki ga vakalevu nona basika na Mesaia.

Vakacava, era vakayagataka na Jiu ena imatai ni senitiuri na parofisai ni 70 na wiki ena Taniela 9:​24-27 mera cakacakataka kina nona basika na Mesaia? E sega ni rawa nida vakadeitaka qori. Na ka ga eda kila, ni levu na veimataqali ivakamacala ena gauna i Jisu me baleta na 70 na wiki, ia a sega ni dua vei ira e bau tautauvata kei na ka eda kila nikua.c

Dua na ilala Jiu ribatani era vakatokai na Essenes, era vakavulica ni na basika e rua na Mesaia ni vakarau cava na 490 na yabaki, ia eda sega ni vakadeitaka se yavutaki na nodra ivakamacala qori ena parofisai i Taniela. Ke ra mani cakava ya, ena dredre vei ira na vo ni Jiu mera vakabauta na ituvatuva ni gauna era vakatavulica na ilala ribatani qori.

Ena ikarua ni senitiuri S.K., era vakabauta eso na Jiu ni 70 na wiki e tekivu mai na gauna e vakarusai kina na imatai ni valenisoro ena 607 B.S.K. me yacova na gauna e vakarusai kina na ikarua ni valenisoro ena 70 S.K., ia eso tale era nanuma ni vakayacori na parofisai ya ena gauna e veiliutaki kina na Maccabee ena ikarua ni senitiuri B.S.K. A sega gona ni tiko e dua na ivakamacala mera duavata kece kina na Jiu ena kena cakacakataki na 70 na wiki.

Ke a kilai na ivakamacala ni 70 na wiki ena imatai ni senitiuri S.K., e rawa sara ga nira vakayagataka na yapositolo kei na so tale na lotu vaKarisito ena imatai ni senitiuri mera vakadinadinataka ni basika o Jisu Karisito me Mesaia yalataki ena kena gauna donu. Ia e sega ni dua na kena ivakadinadina nira cakava ya na lotu vaKarisito taumada.

E dua tale na tikina bibi me nanumi. Era vakaraitaka o ira na vola na Kosipeli ni so na parofisai ena iVolatabu vakaIperiu e vakayacori vei Jisu Karisito. (Maciu 1:​22, 23; 2:​13-15; 4:​13-16) Ia e sega sara ga ni dua e vakayagataka na parofisai ni 70 na wiki me semata kina nona basika e vuravura o Jisu.

Ka eda vulica: Eda sega ni rawa ni vakadeitaka nira kila o ira na bula ena gauna i Jisu na ibalebale ni parofisai ni 70 na wiki. Ia me vaka sa dikevi mai ena ulutaga qo, e volatukutukutaki ena Kosipeli na vuna vinaka e dodonu mera “nanamaki” kina na lewenivanua ena nona yaco mai na Mesaia.