Sa Yaco Mai na ‘Gauna ni Veilewai’

E TUKUNA vei keda na Vakatakila, na iotioti ni ivola ena iVolatabu, ni vuka voli ena maliwa ni lomalagi kei vuravura e dua na agilosi e ‘kacivaka tiko na itukutuku vinaka e tawamudu.’ E kaya ena domo levu: “Mo ni rerevaka na Kalou ka vakalagilagia, ni sa yaco mai na gauna ni nona veilewai.” (Vakatakila 14:6, 7, VV) E okati ena ‘gauna ni veilewai’ na kena kacivaki na vakatulewa ni Kalou kei na nona vakatauca na itotogi me salavata kei na vakatulewa oya. Na nona vakatauitotogi oqo na Kalou ena mai cava kina na “iotioti ni veisiga,” na veisiga sara ga eda sa bula tu kina oqo.​—2 Timoci 3:1, NW.

Na ‘gauna ni veilewai’ e gauna vinaka vei ira na tamata ivalavala dodonu. Oqo na gauna ena vakacegui ira kina nona tamata na Kalou, o ira era vakararawataki tu ena vuravura tawaloloma oqo.

Ni bera ni vakacavari na ‘gauna ni veilewai,’ na gauna e vakarusai kina na ituvaki ca kei vuravura oqo, eda sa uqeti tiko meda “rerevaka na Kalou ka vakalagilagia.” O sa cakava tiko oya? Oqo e sega ni okati ga kina na nomu kaya, “Au vakabauta na Kalou.” (Maciu 7:21-23; Jemesa 2:19, 20) Ke da rerevaka dina na Kalou, eda na dokai koya. Eda na cata na ka ca. (Vosa Vakaibalebale 8:13) Io, eda na vinakata na veika e vinaka da qai cata na ka ca. (Emosi 5:14, 15) Kevaka eda rokova na Kalou eda na talairawarawa vua. Eda na sega gona ni vakaogai keda ena veika e so me sega kina nida wilika wasoma na nona Vosa, na iVolatabu. Eda na vakararavi vua mai na vu ni yaloda ena veigauna kece. (Same 62:8; Vosa Vakaibalebale 3:5, 6) O ira na dokai koya dina era na sega ni vakabekataka ni o Jiova e bulia na lomalagi kei na vuravura, e Turaga Sau tale ga, ra qai vakabauta ni dodonu me lewa na nodra bula. Kevaka eda vakila ni dodonu meda kauaitaka vakalevu cake na veika oqori, meda kusa ni vakayacora sara.

E vakatokai tale ga na siga e cavuta na agilosi me na tauca kina o Jiova na nona lewa me “siga i Jiova.” A vakila o Jerusalemi e dua na “siga” vaka oqo ena 607 B.S.K., baleta nira sega ni kauaitaka na lewena na ivakasala i Jiova era kacivaka ena vukuna na nona parofita. Era sotava na leqa baleta nira nanuma ni se yawa na siga i Jiova. A vakasalataki ira o Jiova: “Sa voleka mai, io sa kusa sara mai.” (Sefanaia 1:14) A yaco tale ga e dua na “siga i Jiova” vei Papiloni makawa ena 539 B.S.K. (Aisea 13:1, 6) Era sega ni kauaitaka na kai Papiloni na ivakasala era solia na parofita i Jiova baleta nira vakararavi ena kena bai kaukaua vaka kina vei ira na nodra kalou. Ia era vakavua na korolevu o Papiloni ena dua ga na bogi na kai Mitia kei Perisia.

Na cava sa tu oqo e matada? E dua tale na “siga i Jiova,” ia e kaukaua cake sara. (2 Pita 3:11-14) Sa lewai oti o ‘Papiloni na Ka Levu.’ E volai ena Vakatakila 14:8 na nona kacivaka e dua na agilosi: “Sa bale, sa bale ko Papiloni, na koro levu.” Sa yaco oti oya. Sa sega ni qai rawa ni tarovi ira na qaravi Jiova. Sa kilai raraba na nona qito duka, kei na nona vakaitavi ena ivalu. Sa voleka sara na gauna me vakarusai kina. Oya na vuna e uqeti keda kece kina na iVolatabu meda: ‘Lako tani mai vua [Papiloni na Ka Levu] . . . meda kakua ni cala vata kaya, me kakua ni tauvi keda na nona mate ca. Ni sa yacovi lomalagi na nona ivalavala ca, a sa nanuma na nona ivalavala ca na Kalou.’​—Vakatakila 18:4, 5.

O Cei o Papiloni na Ka Levu? Oqo na veilotu kece kei vuravura era vakavotuya na veika e dau kilai tani kina o Papiloni makawa. (Vakatakila, wase 17, 18) Dikeva mada na veika era tautauvata kina:

• Era vakaitavi vakalevu sara na bete kei Papiloni makawa ena veika vakapolitiki. E vaka tale ga kina e levu na lotu nikua.

• O ira na bete kei Papiloni era dau tokona na ivalu ni matanitu. Na lotu ena gauna oqo e dau liutaka sara ga na nodra masulaki na sotia era tu ena buca ni ivalu.

• Na ivakavuvuli kei na ivalavala i Papiloni makawa e lai vakavuna me torosobu sara na ivakarau vakasisila ni matanitu oya. Nira sega ni muria na iliuliu ni lotu nikua na itovo e vakavuvulitaki ena iVolatabu, e takalevu kina na itovo vakasisila vei ira na italatala kei na lewenilotu. Me vaka ni veibutakoci tiko o Papiloni na Ka Levu kei ira na veimatanitu vakapolitiki, sa rauta me vakatokai koya kina na Vakatakila me yalewa dautagane.

• E vakaraitaka tale ga na iVolatabu ni o Papiloni na Ka Levu e sega ni madualaka na nona vutuniyau. E Papiloni makawa, na isoqosoqo e cicivaka tiko na valenisoro e taukena e levu sara na qele, ra qai vakaitavi vakalevu na bete ena veika vakabisinisi. Me ikuri ni nona veivalenilotu, e taukena tu nikua o Papiloni na Ka Levu e levu sara na bisinisi kei na iyau. E vakavutuniyautaki koya kei ira na daucakabisinisi kei vuravura na nona ivakavuvuli kei na nona veiolodei.

• A vakayagataki vakalevu e Papiloni makawa na matakau, cakaisausau, kei na vakacuru, me vaka ga ena levu na vanua nikua. A dau raici na mate me idewadewa ina dua tale na bula. A sinai e Papiloni na valenisoro kei na valenilotu lalai era qaravi kina na kena kalou, ia o ira na kai Papiloni era dau tusaqati ira na sokalou vei Jiova. Na ivakavuvuli kei na ivalavala tale ga oqori e kilai tani kina o Papiloni na Ka Levu.

Ena gauna makawa, a vakayagataka o Jiova na veimatanitu vakapolitiki me totogitaki ira na sega ni via kauaitaki koya kei na ka e nakita. Oya na vuna a vakarusai Samaria kina o Asiria ena 740 B.S.K. Era vakarusai Jerusalemi kina na kai Papiloni ena 607 B.S.K., era baci vakarusa tale na kai Roma ena 70 S.K. Era qai vakarusai Papiloni na kai Mitia kei Perisia ena 539 B.S.K. Me baleta noda gauna, e parofisaitaka na iVolatabu nira na valuta na “yalewa dautagane” na veimatanitu vakapolitiki era vakatakarakarataki ena manumanu kila, ra qai luvata na nona isulu, me laurai kina se o cei dina o koya. Era na vakarusai koya vakadua.​—Vakatakila 17:16.

Era na vakayacora dina beka na veika oya na veimatanitu e vuravura? E kaya na iVolatabu ni na ‘vakavulica na yalodra na Kalou mera vakayacora na veika oya.’ (Vakatakila 17:17) Ena vakayacori vakasauri, ena ka ni kidacala, ena sega mada ga ni siqemi se liaci.

Na cava e dodonu mo cakava? Tarogi iko mada: ‘Au se kabita tiko ga na isoqosoqo lotu e laurai kina na ivakavuvuli kei na ivakarau i Papiloni na Ka Levu?’ Kevaka mada ga o sega ni lewena, tarogi iko mada: ‘Se takavi au tiko beka e so na nona ivalavala?’ Na ivalavala cava? Nona dau vakatara na itovo vakasisila, nona vakaliuca na veika vakayago kei na marau mai na nona lomana na Kalou, se nona beca na Vosa i Jiova (ena veika lalai sara mada ga). Vakasamataka vinaka na ka o kaya me isau ni vica na taro oqo.

Me vakadonui keda o Jiova, e bibi meda vakadinadinataka ena ka eda cakava kei na noda gagadre nida sega ni tiki i Papiloni na Ka Levu. Sa sega ni gauna ni lokuyara oqo. Ena yaco vakasauri na ivakataotioti. Oya na vuna e kaya kina na iVolatabu: “Ena vakabalei vakaukauwa [“vakasauri,” NW] vakaoqo na koro levu ko ya ko Papiloni, ka na sega sara ni kune tale.”​—Vakatakila 18:21.

Ia, sega ni o koya ga oya. E dua tale na tiki bibi ni ‘gauna ni veilewai’ oya na nona lewai ira na veimatanitu vakapolitiki kei vuravura kei ira na kena iliuliu, na Kalou o Jiova, vaka kina o ira na sega ni kauaitaka nona Matanitu vakalomalagi ena veiliutaki i Jisu Karisito. (Vakatakila 13:1, 2; 19:19-21) Na parofisai ena Taniela 2:20-45 e vakaraitaki ira na matanitu vakapolitiki me tekivu mai vei Papiloni makawa me yacova noda gauna mera vaka e dua na matakau vakaitamera e buli ena koula, siliva, parasa, aironi, kei na tete. E kaya na parofisai me baleta noda gauna: “Ena qai vakatura na Kalou ni lomalagi e dua na matanitu, ena sega sara ni vakarusai rawa.” Ia, me baleta na ka ena cakava na Matanitu oya ena ‘gauna ni veilewai,’ e kaya na parofisai: “Ena vurumemeataka ga ka vakaotia na veimatanitu [vakatamata] oqori, ka na tu ga ka sega ni mudu.”​—Taniela 2:44.

E vakasalataki ira na dau sokalou dina na iVolatabu mera kua ni lomana na “veika sa vakavuravura,” oya na ivakarau ni bula e tokona na vuravura e sega ni vakadonuya na Kalou dina. (1 Joni 2:15-​17) Vakacava, e laurai ena nomu vakatulewa kei na ka o cakava ni o tokona dina na Matanitu ni Kalou? O vakaliuca dina tiko ena nomu bula?​—Maciu 6:33; Joni 17:16, 17.

[Kato ena tabana e 14]

Ena Yaco e Naica na iVakataotioti?

“Ni na yaco mai na Luve ni Tamata e na dua na gauna dou sega ni namaka.”​—Maciu 24:44, VV.

“Dou vakarau tu ni dou sa sega ni kila na siga se na kena aua.”​—Maciu 25:13, VV.

“Ena sega ni berabera sara.”​—Apakuki 2:3.

[Kato ena tabana e 14]

O na Veisau Beka ke O Kila?

Ena veisau beka na nomu ivakarau ni bula ke o kila ni na qai yaco ena vica na yabaki e se bera mai na gauna me na tauca kina na Kalou na nona lewa? Ke sa rui berabera vei iko na kena mai cava na ituvaki makawa kei vuravura oqo, o sa vakalaiva beka oqo me vakamalumalumutaka nomu qaravi Jiova?​—Iperiu 10:36-38.

Na noda sega ni kila na gauna oya e solia vei keda na galala meda vakaraitaka kina ni vu sara ga mai lomada na noda qarava na Kalou. E dau dikeva na loma ni tamata o Jiova, o ira gona era kilai koya vinaka era kila ni sega ni marautaki ira na qai sasaga mera qaravi koya vakaukaua ni sa voleka ga na gauna.​—Jeremaia 17:10; Iperiu 4:13.

O ira era lomani Jiova dina era dau vakaliuci koya. Era na cakacaka saumi na lotu Vakarisito me vakataki ira na vo ni lewenivanua. Ia, e sega ni nodra inaki mera vutuniyau, mera bula ga kina e veisiga, oti me so tale na kena ikuri mera veivukei kina. (Efeso 4:28; 1 Timoci 6:7-12) Era marautaka tale ga na nodra gauna ni vakacegu, ia e kena inaki ga mera vakabulabulataki kina, era sega ni via lai vakatotomuri ira sara na tamata nikua ena nodra vakaliuca ga na marau. (Marika 6:31; Roma 12:2) Me vakataki Jisu Karisito, era rekitaka ga mera cakava na loma ni Kalou.​—Same 37:4; 40:8.

O ira na lotu Vakarisito dina era via bula tu ga mera qaravi Jiova me tawamudu. E sega ni lai luluqa na inuinui oqo nira waraka tiko na nodra vakalougatataki, dina ga ni so era nanuma ni vaka e berabera na kena yaco mai.

[Kato/iYaloyalo ena tabana e 15]

Vakalewai ni Veiliutaki

Me matata vei keda na vuna e se vakalaiva tiko ga kina na Kalou na yaco ni veika rarawa, e dodonu meda kila na vakalewai ni veiliutaki.

Ni Dauveibuli o Jiova, e dodonu ga me lewai vuravura kei ira na lewena. Ia, e vakamacalataka na iVolatabu ni a vakalewai na nona veiliutaki ena ivakatekivu. E beitaki Jiova o Setani na Tevoro ni sega ni solia na galala vei rau na noda itubutubu taumada, ni lasutaki rau me baleta na ka ena yacovi rau ke rau beca nona lawa ena nodrau cakava ga na ka erau vinakata, ni na vinaka cake tale ga me rau lewai rau ga me rau kua ni vakarorogo vua na Kalou.​—Vakatekivu, wase 2, 3.

Ke a vakarusai iratou na veivorati ena gauna sara ga oya na Kalou, sa na kilai kina ni sega ni dua e tautauvata kei koya ena kaukaua, ia ena sega ni macala kina se dina na vakalelewa i Setani se sega. A sega ni vakarusai iratou na veivorati o Jiova baleta ni vinakata mera kila na agilosi kei na tamata na dina se lasu ni vakalelewa oya. Dina ni sa mai sotavi kina na rarawa, ia na gauna e soli tiko mai eda sa mai basika rawa tale ga kina o keda ena dela i vuravura.

Sa tu mada na rarawa e vakavuna o Setani, sa qai bolea tale na rarawa o Jiova ena nona soli Luvena me isoro, me rawa kina nida sereki mai na ivau ni ivalavala ca kei na mate, meda bula tale ga ena Parataisi, kevaka wale ga eda talairawarawa vua na Kalou da qai vakabauta na isoro i Luvena. Vei ira e so na nodra sereki mai na ivau ni ivalavala ca kei na kena itotogi ena okati kina na nodra vakaturi.

Na soli ni gauna me macala kina na dina se lasu ni vakalelewa oya e solia tale ga na gauna vei ira na tamata ni Kalou mera vakaraitaka kina vua nira ciqoma na nona loloma, nira na yalodina tale ga vua se mani cava ga e yaco. E vinakati me vakadeitaki na dina se sega ni vakalelewa oya, vaka kina na vakalewai ni yalodina ni tamata, ni na vakatau kina na rokovi ni lawa ni Kalou e lomalagi, vaka kina e vuravura. Ke sega, ena sega ni kune na vakacegu dina.a

[iVakamacala e ra]

[iYaloyalo]

Ena muduki na veiliutaki vakapolitiki e vuravura