Balolo​—“Bacaniwai Vakatitiweli ni Pasifika”

DAUVOLAVOLA NI YADRA! E VITI

O DAU kusima li? Ke vaka kina, vakacava mo mai tomani keitou ena ilakolako ina dua na koro e toka ena dua na yanuyanu ribayawa e Viti, na vanua tou na qai lai kana magiti kina. Eda rogoca ni roba malua toka na cama ni waqaniviti na ua. Eda raica tale ga ni tubu toka e dua na lovo voleka e matasawa me na vavi kina na magiti.

O cei ena vakarautaka mai na magiti? Sega ni dua! Eda na waraka ga mera cabe. Sa rauta mo na via vaqaqa se magiti cava sara mada ena lewe ni lovo oqo. Na magiti namaki oqo e vaka tu na ibulibuli ni bacaniqele, era veimoqeyaki ra qai muloni vata tu! Era kilai na kabula damudamu (tagane) qai drokadroka (yalewa) oqo me bacaniwai vakatitiweli ni Pasifika. E dau kilai me balolo.a

E dau vure mai na lovu vakadua se vakarua e veiyabaki ena vulaibalolo.b E veivakurabuitaki na iloku ni cabe ni balolo. Dina ni se sega ni kilai vinaka na ka e vakavuna, ia era vakabauta na saenitisi ni rairai vakavuna na ivakarau ni katakata ni waitui, na veiveisau ni irairai ni matanivula kei na gauna ni ua se mati, se siga balavu. So tale na ivakatakilakila era dau vakayagataka oya na nodra vakadikeva na draki, na se ni so na kau, kei na ituvaki ni waitui. Ena gauna wale tiko ga oqo, era sa vakatakilakilataka rawa na kenadau ni veika bula ni waitui na cabe ni balolo ena nodra yavutaka ena cabe kei na dromu ni vula kei na Metonic cycle.c

Ia, nida lesu tale ina koro, e cacavukavuka wale na rogo ni sere, ukalele kei na qita ena kena sa vakarogoi mai ni sa tekivu cabe na balolo. Meda lai tomani ira mada yani na turaga, marama, kei ira na gone era vakavakarau tiko na lako i cakau. Era vakaisulu vou, ra vakasalusalu nira vuto i cakau.

E levu era via vodo tiko ga ena waqaniviti ra qai taga, ia keitou nanuma me keitou tomani ira ga na ilala era vuto. Sega ni dede sa yaco e toloda na wai. Vakasauri ga, keitou sa vakila nira sa vude yavokiti keitou mai e udolu vakaudolu na balolo!

Sa bau mai curumi keitou tale ga na kena yalo ni “dua na ka veivakurabuitaki e dau yaco duadua ga ena Ceva ni Pasifika.” Nira vude mai na baca veimoqeyaki oqo, e dau vakayagataki na iyaya cava ga e nanumi ni rawa ni tagavi kina​—vokete, itaraki, taunamu, isu, kei na ligadra sara mada ga. Bau lai yaco sara, ni a raica e dua na vulagi ni a nunu e dua na turaga itaukei uludina qai kureitaka ena loma ni waqa na balolo era sa tavivi tu e drauniuluna! So era sa sega tale ni wawa nira sa tekivu kania, da raici ira nira veimamayaka nira tagava voli.

Totolo wale ga na kena tekivu yaco na ka veivakurabuitaki oqo, da qai kidacala sa oti tale​—me yacova na yabaki mai oqo. Keitou sega ni rawata na kania droka, keitou mani tomani ira na neitou ilala era waraka me buta na “bacaniwai vakatitiweli ni Pasifika” ni sa na qevi na lovo e matasawa. Na balolo e tiko kina e levu na vitamin kei na mineral, e rawa ni saqa, vavi, se tavuteke. Ni sa buta, e rawa ni maroroi tu me dua na macawa se sivia. Keitou kila ni sega ni tamata kece era na rawata na kena boidrugudrugua.

Sa yaco mai na gauna me keitou sa suka tale kina, keitou vakavinavinakataka na nodra veiqaravi kei na nodra veikauaitaki na lewenikoro oya. Neitou vakasamataka na kena veivakurabuitaki na iloku ni cabe ni balolo, kei na kena semai vata tu na nodra bula na kabula kece e cakau, keitou qoroi koya ga kina a buli ira.​—Vakatakila 4:11.

[iVakamacala e ra]

[Kato/iYaloyalo ena tabana e 13]

Era Kana Baca Dina Tiko?

O na rairai kurabui se lomatarotarotaka ni tukuni ni sega ni yago ni ika ni yabaki taucoko e dau qolivi. Dikeva mada na vuna.

Na balolo e sega ni o koya na baca taucoko, oya na tikina ga ni vakatubukawa. Na tikina oqo e vakamatana qai vakaivocevoce, era dau tatawasewase mai vei tinadra, ra qai vude cake mai e delaniwai. Ke ra sega gona ni tagavi se kani ira na ika, ena kasabura na kulidra mamare qai tasova mai kina na yaloka kei na wainitagane, ena inaki mera sota. Nira robo tu e delaniwai e vakadeitaka ni levu era na sota, ia e levu tale ga era na kania na kabula tale e so ni waitui se ra na tagava na tamata. O ira gona na balolo era drobula rawa era na qara e dua na lase e veiganiti mera lai bula kina.

O koya gona, ke o kana balolo, nanuma ni o kania tiko ga na tiki ni baca e dau vakatubukawa, ia na tinana e se bula voli ena veilase e cakau.

[iTaba ena Credit Line ena tabana e 12]

E cake: Sekove Bigitibau; imawi, e loma, kei na tabana e 13: Paul Geraghty