Ra Taroga na iTabagone . . .
Cava na Ca ni Veidomoni ena Talevoni?
E KAYA e dua na ivola kilai levu e Mereke ni “veidomoni ena talevoni e sa sosomitaka na ivola ni veidomoni. Sa ra sega ni dau veivolavolai na veitau era tu veiyawaki, sa sala rawarawa duadua ni nodra veidomoni na talevoni.”
Cava sara mada na veidomoni ena talevoni se phone sex, na yaca era vakatoka kina na vavalagi? Oqo e okati kina na veivosakitaki se rogoci ni veika velavela ena talevoni.a O ira era vakaitavi ena veivosaki vaka oqo e vakalevu mera dau vakatavevele ni sa bula mai na yalodra. Sa takalevu na veivosaki vaka oqo, so na gauna era vakaitavi kina o ira era sa veimusumusuki mera vakamau, se o ira era sega sara tu ga ni veikilai. E so mada ga nikua era sa vakabulabulataka tiko na veivosaki vaka oqo.
E kaya e dua na marama ni “oqo na sala vinaka duadua mo vakaceguya kina nomu dodomo.” E so era duavata kei na ka e tukuna. Me kena ivakaraitaki, e so na kenadau ena tabana ni bula mai Rusia era vakayagataka na niusiveva mera vakatura vei ira na lewenivanua mera tovolea mada na veidomoni ena talevoni. Era vakayacora oqo baleta ni sa qai levu ga na lewenivanua e tiko vei ira na manumanu ni AIDS na HIV.
E so tale era bukana na veidomoni ena talevoni ena vuku ni tubu vakailavo era rawata kina. Sa bisinisitaki mai valagi na veidomoni ena talevoni—era sauma kina na lewenivanua mera rogoca na veivosaki velavela—mai Mereke mada ga e so vei ira na bisinisi oqo era qoqona tiko e veiyabaki e bilioni na dola.
Na cava e sa takalevu kina nikua na veidomoni ena talevoni? Oqo na ka e kaya na ivola, The Fantasy Factory (Bucini ni Gagano): “E rawa ni vakavu leqa na nomudrau sa lai veimositi tiko kei na dua drau dau sota, ni rawa ni tini sara ena nomudrau moce vata. E rawa ni tauvi iko kina na mate ca ni veiyacovi, rawa ni vakaleqa nomu bula kei na nomu itutu vakacakacaka. O rawa ni vakalewai kina, o na taqayataka tale beka ga de tini ca nomu lasa. E dredre ni yacovi iko na leqa vaka oqo ni o veidomoni ena talevoni. O wele.”
De dua o na kaya ni drau sega ni moce vata kei koya drau veidomoni ena talevoni, sega mada ga ni rawa mo drau veitauriliga. Ia, e kena ibalebale beka ni sega ni dua na kena ca? E sega sara ga ni dua na kena leqa?
E Ca Beka na Veidomoni ena Talevoni?
E kaya na iVolatabu ni dau ‘kaukaua na gagadre’ ni veiyacovi ena gauna vakaitabagone. (1 Korinica 7:36, VV) E bibi gona vua na itabagone lotu Vakarisito me vulica me ‘maroroya na yagona me savasava qai dokai.’ (1 Cesalonaika 4:4) Kena ibalebale, e dodonu mo vulica mo lewa vinaka na nomu gagadre se gagano. E bibi oqo me rawa ni donu, me savasava tale ga kina nomu raica na ka e vauca na veiyacovi.
Ia, na veidomoni ena talevoni e sega ni vakavulica e dua me lewa vinaka nona gagano, na kena veibasai ga. Kena ikuri, e dau bucina na rai cala kei na rai torosobu me baleti ira na tagane ke o yalewa, se baleti ira na yalewa ke o tagane. E kaya na iVolatabu ni vakacegui ni gagano ni veiyacovi e dodonu me rau vakayacora ga e rua erau sa vakamau. (Iperiu 13:4) Ia, na veidomoni ena talevoni e vakauqeti ira na itabagone mera vakaceguya ga nodra gagadre ni veiyacovi, e dina nira sega ni vakamau. E vakavulica na iVolatabu ni marau dina e rawati ga ena noda solia na ka, sega ena kena caka mai vei keda na ka. (Cakacaka 20:35) Ia, na veidomoni ena talevoni e uqeta na nodra vakayagataki e so tale me vakaceguya kina e dua na nona gagano. Na iVolatabu e vakavulici rau na veiwatini me rau bucina na veidomoni dina ena nodrau veilomalomani kei na nodrau veivakabauti. (Efeso 5:22, 33) Na veidomoni ena talevoni e sega kina na veilomalomani kei na veinuitaki, e sega mada ga ni vakauqeta na veikilai!
Leqa kei na Veivakabobulataki
E kilai na koro o Korinica makawa ena kena marau kei na veilasa velavela. Sa rauta me vola na yapositolo o Paula vei ira na lotu Vakarisito mai kea: “Ka’u sa rere, de dua na ka ena vakacalai kina na lomamudou mai na kena dina kei na kena savasava vei Karisito, me vaka ka vakacalai Ivi eliu na gata e na nonai lawaki ca.” (2 Korinica 11:3) Na veidomoni ena talevoni e dua vei ira na ivadi i Setani na Tevoro me vakaleqai ira kina na itabagone nikua.
E so na itabagone era sa sega ni tarovi ira rawa ena nodra dau qiri ena veivanua era bisinisitaka na veivosaki velavela ni veidomoni ena talevoni. Eda kila na nodra sa bobula tu e so ena ka oqo mai na ka e yaco vua e dua na cauravou, eda sa na kacivi koya mada me o Jimi. E raica o Jimi ena dua na papa e dau kabi kina na itukutuku, na naba ni talevoni mera qirita o ira era vinakata mera vakaitavi ena veivosaki ni veidomoni velavela. Wiligusutaka o koya na naba, ena nona vakilakila, e lai qirita sara kina na naba oya. Lakolako sa wasoma nona qiri. Qai lako mai nona bili ni talevoni sa $978!
Na vakabulabulataki ni gagadre ni veiyacovi ni o se sega ni vakamau e veisaqasaqa kei na ivakasala ena Vosa ni Kalou e kaya: “Vakamatea sara na veika vakavuravura ka tu vei kemuni: na veibutakoci, na i valavala dukadukali, na garogaro ca.”—Kolosa 3:5, VV.
Leqa e Rawa ni Yaco ke O sa Veivosaki Tiko kei na Dua
Vakacava o ira na cauravou kei na goneyalewa era sa veivosaki tiko? Kena ivakarau ga me dau cavuta o cauravou se goneyalewa vei koya erau sa veidomoni na nona taleitaki koya se nona domoni koya. Ena gauna vakaivolatabu, a kaya e dua na goneyalewa me baleti koya na cauravou erau veimusumusuki: “Au sa nona ka’u sa lomana, ka sa vinakati [“domoni,” NW] au ko koya.” (Sere i Solomoni 7:10) Ni toro mai na siga ni vakamau, e kilikili me rau veivosakitaka o rau na sa veimusumusuki tiko e so na ka e vauca nodrau tiko vata, se vakaluveni. Ia, e sega toka ni ka rakorako me vakayagataki na talevoni me rau talaucaka kina na nodrau dodomo.
Me kua sara. O ira mada ga na sa veimusumusuki tiko e dodonu mera muria na nona ivakasala na yapositolo o Paula: “Na dauyalewa, kei na ka kecega sa velavela, kei na daukocokoco, me kakua ni cavuti e na kemudou maliwa, me vaka sa kilikili kei ira era sa lotu; me kakua talega na ka vakasisila, se na veivosaki lialia, se na veiwali, a ka oqori sa sega ni kilikili: me ia ga na vakavinavinaka. Ni dou sa kila na ka oqo, ena sega sara na nonai votavota e na matanitu nei Karisito kei na Kalou, e dua na daudara, se dua sa velavela, se dua na kocokoco, ni sa dauqarava na kalou lasu ko koya oqo.”—Efeso 5:3-5; Kolosa 3:8.
E tawasavasava ena mata i Jiova na veivosaki ni veidomoni e kena inaki me veivagarogaroi se me uqeta na vakatavevele. E rawa tale ga ni tini sara ena beci ni so na yavu vakaivolatabu. Kena ivakaraitaki mada e rua erau tu veiyawaki sara, ia erau sa veivosaki tiko. Erau dau vakayagataka na talevoni ena nodrau vinakata me rau veikilai vinaka. Ia, sega ni dede, sa vaka me velavela mai na nodrau veivosaki. Lakolako sa lai torosobu sara. Gauna erau qai sota kina, erau sa vakayacora sara ga na itovo tawakilikili.
O keda eda vinakata meda vakamarautaka na Kalou eda na saga sara ga ena noda igu kece meda kua ni vakayagataka na talevoni ena veidomoni velavela. Eda na taqomaki keda vakacava?
‘Lewa Vinaka na Yagomu’
E so era sa bobula ena veidomoni velavela ena talevoni. Vei keda gona, e bibi meda ‘lewa vinaka na yagoda’ ke da vinakata me vakadonui keda o Jiova. (1 Korinica 9:27, VV) Ke o sa dau vakayagataka tiko na talevoni ena nomu veidomoni velavela, vakacava mo lai kere veivuke? Rawa ni o tekivu mada ga ena nomu vakaraitaka vei rau nomu itubutubu lotu Vakarisito. De dua erau na rarawa. Ia, o rau ga erau rawa ni vukei iko vinaka ena nomu saga mo veisau. Era na tu vakarau tale ga na qase ena ivavakoso ni iVakadinadina i Jiova o lewena mera vukei iko.
Ke o sa vosaka tiko e dua, saga me savasava tiko ga na nomudrau veimaliwai, na nomudrau veivosaki sara mada ga ena talevoni. E kaya o Liti, e dua na goneyalewa lotu Vakarisito sa veivosaki tiko: “Keirau dau wilika vata kei na cauravou keirau veivosaki tiko na ivoladusidusi vakaivolatabu e so me baleta na bula savasava. Keirau marautaka vakalevu baleta ni vukei keirau me savasava tiko ga na neirau lewaeloma.” Kua ni tu vakasuka mo veisautaka na ka drau veitalanoataka ke o liaca ni sa gole vakatani na nomudrau veitalanoa. Me matata vei kemudrau ruarua ni bibi mo drau saga me savasava tiko ga nomudrau veivosaki.
So na matanitu era dau kaburaka ena bogilevu na itukutuku e so mera vakauqeti kina na lewenivanua mera qiri ena veivanua e bisinisitaka na veidomoni velavela ena talevoni. O koya gona, de dua ena vinaka mo kua ni dau sara retioyaloyalo ena bogilevu. Na vakatavevele tale ga e sega ni dau vakamatea na vakanananu ca, e vakauqeta ga, e bibi kina mo vakuai iko sara ga mai na itovo oqo.b O na rawa ni kauta laivi na vakanananu ca ke o dau vakasamataka ga na veika vinaka. (Filipai 4:8) Dau malele vei ira na nomu itokani e savasava na nodra ivosavosa, dau wilika tale ga e veisiga na Vosa ni Kalou kei na ivoladusidusi vakaivolatabu me rawa ni vakaukauataki iko ena nomu saga mo cakava tiko ga na ka dodonu. Sala oqo o na sega ni vakalaiva kina me vakaduka nomu vakasama na vakanananu ca. Ia, e bibi duadua mo dau masuta na veivuke ni Kalou. E vola na yapositolo o Pita: ‘Biuta vei koya na nomu lomaocaoca kece ga, ni sa daunanumi iko o koya.’—1 Pita 5:6, 7.
E kaya e dua na goneyalewa lotu Vakarisito mai Brazil ni “ra vakatovolei vakalevu sara ena gauna oqo na itabagone mera vakaitavi ena veiyacovi tawakilikili.” Ia, o Jiova e kila na veika dredre o sotava tiko. Ena solia vei iko na veika kece o gadreva mo savasava tiko ga kina ena nomu qaravi koya.—Efeso 6:14-18.
[iVakamacala e ra]
a E rawa ni vakayacori tale ga na veivosaki vaka oqo ena kompiuta e tiko kina na Internet chat rooms.
b Me baleta na vakatavevele, raica na ivola na Questions Young People Ask—Answers That Work, tabana e 198-211, e tabaka na iVakadinadina i Jiova.
[iYaloyalo ena tabana e 18]
Sa takalevu nikua na veidomoni ena talevoni (telephone sex) kei na veidomoni ena internet (cybersex)
[iYaloyalo ena tabana e 18]
O ira era sa veivosaki tiko mera qarauna me savasava tiko ga na nodra vosa
[iYaloyalo ena tabana e 20]
Dau wilika na iVolatabu kei na ivoladusidusi vakaivolatabu me vakaukauataki iko ena nomu saga mo cakava tiko ga na ka dodonu