E SEGA ni dua e galala mai na nodra dau veirawai na dauveivoli. Na cava na nodra inaki? Era vinakata meda volia na ka eda sega ni gadreva dina. Era kila nida na volia ga na ka e malele kina na lomada. Koya gona, na itukutuku ni veivoli kei na ka e dau caka ena gauna ni volivoli e kena inaki mera taleitaka na dauvolivoli.

E kaya na ivola Why People Buy Things They Don’t Need: “Nira via volia e dua na iyaya na dauvolivoli, era dau raitayaloyalotaka nira lai vaqara na iyaya era vinakata ra qai volia.” Era siqema na kenadau ni so na gauna e dau curumi keda na yalo ni via volivoli, da qai volia sara na ka eda vinakata. E vakamacalataka o Jim Pooler, e kenadau ena kaburaki ni ivoli: “Nira kila na dauveivoli ni dau curumi keda na yalo ya, era na saga sara ga mera rawai keda.”

O na taqomaki iko vakacava mai na nodra veivakamuai na dauveivoli? Kua ni yalototolo, dikeva vinaka na ka era dau yalataka.

YALATAKI: “Ena Vinaka na iVakarau ni Nomu Bula”

E sega ni cala ke da vinakata me vinaka na noda ivakarau ni bula. Era dau yalataka na dauveivoli ni veika eda dau gadreva​—na bula vinaka, bula vakacegu, sega na lomaocaoca, qai vinaka na veimaliwai​—ena rawati ke da digitaka donu na ka eda volia.

KENA DINA:

O na sega ni bulabula vinaka ke levu na ka o taukena. O na vakayagataka kina e levu na gauna kei na ilavo. O na lomaocaocataka na levu ni dinau qai lailai na gauna mo vakayagataka vei ratou e vale kei ira nomu itokani.

iVakavuvuli: “Na nona bula e dua ena sega ni vakatau ena levu ni ka e tu vua.”​—Luke 12:15.

YALATAKI: “O na Rogo Qai Dokai”

Eso era tukuna nira volivoli mera dokai kina. Ia e kaya o Jim Pooler: “Levu era dauvolivoli mera veisisivi kei ira nodra itokani, ira era tiko veitikivi, cakacaka vata, kei ira na wekadra.” Qori na vuna era dau tabaki kina ena itukutuku ni veivoli o ira na tamata rogo kei ira na vutuniyau. E vaka mera tukuna tiko vei ira na dauvolivoli: “O rawa tale ga ni va qo!”

KENA DINA:

Noda vakatauvatani keda kei ira na so tale eda na sega vakadua ni lomavakacegu. O na vinakata me levu tiko ga na ka o taukena.

iVakavuvuli: “O koya sa lomana na siliva ena sega ni mamau e na siliva.”​—Dauvunau 5:10.

YALATAKI: “O na Rawata na ka o Vinakata”

E vakamacalataka na ivola na Shiny Objects: “Na veika eda taukena e dau tukuni keda (se na ka eda vinakata meda kilai kina).” Era kila qori na dauveivoli ra qai saga mera vakarautaka na nodra ivoli​—vakabibi na ivoli saulevu​—me ganita na ivakarau ni bula era vinakata na lewenivanua kei na ka era vakabibitaka.

Na cava o vinakata mo kilai kina? O via kilai ni o dau taukena na veika vovou, se mo kilai ni o dua na dau qito? Se mani cava na ka o vinakata, era yalataka na dauveivoli ni o na rawata ke o digitaka donu na ka o via volia.

KENA DINA:

E sega ni dua na ivoli e rawa ni veisautaka na ka eda kilai dina kina se meda rawata eso na itovo vinaka me vaka na daudina kei na yalodina.

iVakavuvuli: “Me kua ni kemuni idivi . . . na vakaiukuuku koula se na tokari ni isulu e sau, me kemuni idivi ga na tamata e loma.”​—1 Pita 3:​3, 4.

E levu na ka e dau vakavuna meda volivoli kina vakasivia. Kena ivakaraitaki, nodra dau veisiwati na dauveivoli, na gagadre ni lomada, kei na ivakarau ni noda bula. Qo e ono na sala ena vukei keda meda kua kina ni volivoli vakasivia.

1. Kua ni volivoli vakaveitalia. Vakacava o dau taleitaka na volivoli, vakabibi ni lutusobu na isau ni iyaya? Ke dina qori, o na rawa ni rawai mo volivoli vakaveitalia. Ia mo kua ni rawai, e bibi mo vakasamataka vinaka na ka o via volia, na kena yaga, kei na kena maroroi. Vakasamataka tale ga eso na ka o volia ena dua na gauna sa oti o qai veivutunitaka e muri. E bibi gona mo vakasamataka vakavinaka na ka o via volia ni bera ni o volivoli.

2. Kua ni volivoli me seavu kina nomu rarawa. Na volivoli ena vakaseavutaka ga vakalekaleka nomu rarawa. Ia ni o rarawa ena dua tale na gauna, o sa na qai volivoli ga vakalevu mo rawa ni marau kina. Kua gona ni volivoli me seavu kina na nomu rarawa, e vinaka mo talaucaka na lomamu vua e dua na itokani nuitaki se cakava tale eso na ka me vaka na vakaukaua yago.

3. Kua ni gade wale tu ga ena sitoa lelevu ni volivoli. E levu nikua era dau via sarasara wale tu ga ena sitoa lelevu ni volivoli. Na veika era raica ena rawa ni uqeti ira sara ga mera volivoli. E rawa ni yaco tale ga qori ke ra vaqaqara wale tu ga ena internet. E ka vakayalomatua gona mo gole ga ena vanua ni volivoli ke o vinakata mo volia dina e dua na ka, qai tovolea mo dei kina.

4. Digitaka vinaka na nomu ilala. Na ivakarau ni nodra bula kei na ka era dau veitalanoataka na nomu ilala ena rawa ni vakamuai iko. Ke o raica ni o sa vakayagataka tiko vakasivia na ilavo mo tautauvata kina kei ira na nomu ilala, e vinaka mo vakailala ga kei ira era sega ni domodomoiyau, se o ira era dau vakayagataki ilavo vakayalomatua.

5. Vakayagataka vakayalomatua na kad ni dinau. E rawarawa na volivoli ena kad ni dinau, ia e rawa ni vakavu leqa ke sega ni qarauni. Saga mo sauma kece na ilavo o vakayagataka ena dua na vula. Kila vinaka na tubu e lavaki ena nomu kad ni dinau kei na isau ni nomu dau vakayagataka e veivula, qai dikeva eso tale na kad e sau rawarawa. Qarauna eso na kad saulevu e vakarautaki kina eso na veivuke, ia o sega ni gadreva dina. E vinaka cake mo maroroi ilavo mai na nomu volivoli vakadinau.

6. Kila nomu itukutuku vakailavo. O na sega ni vakayagataki ilavo vakasivia ke o dikeva wasoma na nomu itukutuku vakailavo. Cakava e dua na ituvatuva ni vakayagataki ilavo e veivula ni o raica na levu ni ilavo o rawata kei na levu ni ilavo o dau vakayagataka. Saga mo kila se vica na ilavo o sa vakayagataka qai veidutaitaka kei na ituvatuva o sa vakarautaka. Taroga e dua nomu itokani nuitaki me vukei iko ena veika vakailavo o sega ni kila.