Meda Kila na ‘Yavu ni ka Dina’
“[Oni] kila vinaka na yavu ni ivakavuvuli dina e volai ena Lawa.”—ROMA 2:20.
VAQARA NA KENA ISAU:
Na cava e vakatayaloyalotaka na vakacaboisoro ena Lawa a soli vei Mosese?
E tautauvata vakacava eso na isoro era dau cabora na Isireli kei keda nikua?
Na yavu cava ena vakadonuya kina o Jiova na isoro?
1. Na cava meda kila vinaka kina na ka e tukuna o Paula me baleta na Lawa a soli vei Mosese?
NA KA e vola o Paula ena iVolatabu, e vukei keda meda kila e levu na ka bibi e vakaroti ena Lawa a soli vei Mosese. Ena nona ivola vei ira na Iperiu, a vakamacalataka o Paula na sala a rawa kina ni cabora ga vakadua o Jisu na ‘bete levu e yalodina,’ na ‘isoro me bokoci kina na ivalavala ca,’ rawa tale ga ni “sereki keda me tawamudu” nida vakabauta na isoro qori. (Iper. 2:17; 9:11, 12) E vakamacalataka tale ga o Paula ni valeniveitavaki e “vakatayaloyalotaka na veika vakalomalagi.” E tukuna ni o Jisu e Dauveisorovaki ena “dua na veiyalayalati e vinaka cake” mai na kena a dauveisorovaki kina o Mosese. (Iper. 7:22; 8:1-5) Ena gauna i Paula, e yaga vakalevu vei ira na lotu vaKarisito na ivakamacala e baleta na Lawa, e se yaga tale tiko ga nikua. Ena vukei keda meda kila vinaka na levu ni ka e cakava ena vukuda o Jiova.
2. Na cava era kila vinaka kina na lotu vaKarisito Jiu na Lawa ni vakatauvatani kei ira na lotu vaKarisito sega ni Jiu?
2 Ena nona volavola o Paula vei ira na lotu vaKarisito e Roma, eso na ka e vola e vakatabakidua vei ira na lotu vaKarisito Jiu, o ira qo era vakavulici ena Lawa a soli vei Mosese. Me vaka nira vakavulici vinaka ena Lawa, a tukuna kina o Paula nira kila vinaka na lotu vaKarisito Jiu na “yavu ni ivakavuvuli dina” i Jiova kei na nona ivakavuvuli dodonu. Era sega wale ga ni kila na ‘yavu ni ka dina’ e vakavuvulitaki ena Lawa, ia era doka sara ga mai vu ni lomadra. Me vakataki ira ga na Jiu yalodina ena gauna makawa, e rawa tale ga vei ira na Jiu lotu vaKarisito ena imatai ni senitiuri mera veivakavulici ena ka dina.—Wilika Roma 2:17-20.
IVAKATAYALOYALO NI ISORO I JISU
3. Nida vulica na nodra dau vakacaboisoro na Jiu ena gauna makawa, ena vukei keda vakacava?
3 E yaga vakalevu meda kila na yavu ni ka dina e vakamacalataka tiko o Paula, nida na kila vinaka kina na inaki i Jiova. Na ivakavuvuli e tiko ena Lawa, e se yaga tiko ga nikua. Meda dikeva mada e dua vei ira na lawa qori. Qori na ka e vauca na vakacaboisoro kei na ka me cabori. Na ka era cabora na Jiu yalomalumalumu e tuberi ira vei Karisito, e vukei ira tale ga mera kila na ka e vinakata vei ira o Jiova. Nikua, e sega ni veisau na ka e vinakata vei keda o Jiova. Na lawa ni Kalou vei ira na Isireli e vauca na vakacaboisoro kei na ka e cabori, ena vukei keda meda dikeva na ivakarau ni noda veiqaravi.—Mala. 3:6.
4, 5. (a) Na cava e vakavulica na Lawa mera nanuma tiko na Jiu? (b) Na cava e vakatayaloyalotaka na vakacaboisoro?
4 E levu na ka e vakaroti ena Lawa, e vukei ira na Jiu mera kua ni guilecava nira se ivalavala ca. Kena ivakaraitaki, ke dua e tara na yago mate, ena vinakati me vakasavasavataki. Me cakava qori, e dodonu me vakarautaka e dua na bulumakau vinaka, e damudamu, me vakamatei qai vakamai. Ena maroroi na kena dravusa me wakivata kei na ‘wai ni veivakasavasavataki.’ Ni oti e tolu kei na vitu na siga mai na gauna a tara kina na yago mate, ena vakamiriki vua na wai qori me vakasavasavataki kina. (Tiko 19:1-13) E vukei ira tale ga na Lawa mera kila ni takavi ira na ivalavala ca ena gauna era sucu kina. Koya gona, era sega ni savasava na yalewa ena gauna era vakasucu kina, ena vinakati tale ga mera cabora na isoro mera vosoti kina.—Vunau 12:1-8.
5 Ena so tale na ituvaki, ena vinakati vei ira na Jiu mera cabora na manumanu ena vuku ni nodra caka cala. Ke ra mani kila se sega, na ka era cabora ena valeniveitavaki kei na kena e qai cabori e muri ena valenisoro, e ‘vakatayaloyalotaka’ na isoro uasivi i Jisu.—Iper. 10:1-10.
ME VINAKA NA INAKI NI VAKACABOISORO
6, 7. (a) Na cava mera nanuma na Isireli nira digia na isoro me cabori, na cava e vakatayaloyalotaka na isoro e vinaka duadua? (b) Na taro cava meda taroga?
6 E vinakata o Jiova mera cabora ga na Isireli na manumanu e ‘sega ni ca,’ me kua ni mataboko, mavoa, buli vakaca, se tauvimate. (Vunau 22:20-22) Nira cabora na Isireli na vua ni nodra itei vei Jiova, era na kauta sara ga na “isevu” ‘e vinaka duadua’ mai na nodra were. (Tiko 18:12, 29) Ena sega ni vakadonuya o Jiova na isoro e sega ni vinaka duadua. Na nodra cabora na Isireli na manumanu vinaka duadua, e vakatayaloyalotaka ni isoro i Jisu ena sega ni tauvi duka se tawasavasava. E dusia tale ga ni na cabora o Jiova na ka e talei duadua vua me vakabulai ira kina na kawatamata.—1 Pita 1:18, 19.
7 Kaya mada ke dua e via vakacaboisoro ena nona marautaka vakalevu na ka kece e cakava ena vukuna o Jiova. Macala ga ni na digia o koya na ka vinaka duadua me cabora, se vakaevei? Ia na nona cabora na ka vinaka duadua se sega, ena vakatau sara ga vua. E kila vinaka tale ga ni na sega ni marautaka na Kalou na isoro e sega ni vinaka duadua. Qori e vakaraitaka ni sega ni raica vakabibi na vakacaboisoro, e raica tu ga me vaka e dua na icolacola. (Wilika Malakai 1:6-8, 13.) E uqeti keda qo meda dikeva na ivakarau ni noda veiqaravi. E vinaka meda taroga: ‘Au qaravi Jiova tiko ena noqu vinaka taucoko? E vinakati meu veisautaka na ivakarau kei na inaki ni noqu veiqaravi?’
8, 9. Na cava meda dikeva kina na ivakarau ni nodra dau vakacaboisoro na Isireli?
8 E rawa ni vakacaboisoro na Isireli ena nona vinakata ga, e cakava qori ena levu ni nona vakavinavinakataki Jiova. Se kerea na nona veivakadonui na Kalou ena nona cabora na isoro kama. Ena ituvaki qori, ena rawarawa vua me digia na manumanu vinaka duadua me solia vei Jiova. Nikua, sa sega ni vinakati meda cabora na isoro e tukuni ena Lawa a soli vei Mosese. Ia eda se vakacaboisoro tiko, qori na noda vakayagataka na gauna, igu kei na noda iyau ena noda qaravi Jiova. Na noda “tukuna raraba” na inuinui vaKarisito, na ‘noda caka vinaka kei na noda wasea vei ira tale na so,’ e okata o Paula me isoro e marautaka na Kalou. (Iper. 13:15, 16) Na ivakarau ni noda rai me baleta na noda qaravi Jiova, ena laurai kina na levu ni noda vakavinavinakataki Jiova ena ka kece e cakava ena vukuda. Me vakataki ira ga na Isireli, e bibi meda dikeva na ivakarau ni noda qaravi Kalou kei na vuna eda qaravi koya kina.
9 Ena so na ituvaki, e vinakati ena Lawa me cabora o koya e cala na isoro ni ivalavala ca se isoro ni cakacala. Me vaka ni vinakati sara ga qori ena Lawa, vakacava era na yalorawarawa na Isireli mera vakacaboisoro? Ena caka tu ga me rawa na vakacaboisoro qori? (Vunau 4:27, 28) Ke vinakata e dua me veiwekani vinaka tiko ga kei Jiova, ena sega ni va qori na nona vakacaboisoro.
10. Na cava eda na rairai cakava me vosoti kina na cala eda cakava?
10 Nikua, eda na rairai vakararawataki ira na tacida ena ka eda tukuna, de dua eda sega ni vakasamataka vakavinaka, se cavuta vakasakasaka. Ena rairai tukuna vei keda na noda lewaeloma ni cala na ka eda cakava. Ke da via vakamarautaki Jiova dina, eda na saga ena noda igu taucoko meda walia, se vakaevei? Kena ibalebale eda na kere veivosoti vua na tacida. Ia ke da cakava e dua na cala bibi, eda na qara na nodra veivuke vakayalo na ivakatawa vaKarisito. (Maciu 5:23, 24; Jeme. 5:14, 15) Nida caka cala vua e dua na tacida se vei Jiova, e tiko na ka meda cakava meda vosoti kina. E vaka sara ga nida vakacaboisoro tiko. Na noda yalorawarawa ni cakava qori ena vinaka tale kina na noda veiwekani kei Jiova kei ira na tacida, ena vinaka tale ga na noda lewaeloma. E vakadeitaka qori ni vinaka duadua na sala i Jiova.
11, 12. (a) Na cava na imadrali ni veivinakati? (b) Na cava eda vulica kina?
11 Eso tale na vakacaboisoro e volatukutukutaki ena Lawa a soli vei Mosese, era okati mera imadrali ni veivinakati. Qori e vakatayaloyalotaka na veiyaloni kei Jiova. O koya e cabora na isoro qori, ena kania kei na nona vuvale na lewenimanumanu e cabori, de dua ena dua na rumu ni kana ena valenisoro. Ena dua tale ga na nona ivotavota na bete e veiqaravi tiko kei ira na vo ni bete era veiqaravi ena valenisoro. (Vunau 3:1, 7:31-33) Kena ibalebale, na nona vakacaboisoro e yavutaki sara ga ena nona vinakata me vinaka nona veiwekani kei na Kalou. E vaka sara ga eratou kana vata tiko ena marau kei na veiyaloni o koya e vakacaboisoro, nona vuvale, o ira na bete kei Jiova.
12 Koya gona, na cabori ni imadrali ni veivinakati e vaka sara ga e sureti tiko o Jiova ina dua na kana. E ka dokai dina vua e dua na Isireli me ciqoma o Jiova na nona veisureti. Ena vinakata tale ga o koya e veisureti me vakarautaka na ka vinaka duadua vua na nona vulagi dokai. Na imadrali ni veivinakati, e wili tale tiko ga ena yavu ni ka dina e kune ena Lawa a soli vei Mosese. E vakaraitaka tale ga ni o ira na via veiyaloni kei na Dauveibuli, era na rawa ni cakava qori ena vuku ni isoro uasivi i Jisu. Nikua, eda rawa ni veiwekani kei Jiova nida yalorawarawa ni vakuai keda, se vakayagataka na noda iyau se kaukaua meda qaravi koya kina.
ISORO E SEGA NI VAKADONUI
13, 14. Na cava a sega kina ni vakadonuya o Jiova na isoro e via vakacabora o Tui Saula?
13 Me vakadonuya o Jiova na isoro e vinakati ena Lawa, e dodonu me vinaka na inaki e cabori kina. E volatukutukutaki ena iVolatabu eso na ivakaraitaki ni vakacaboisoro a sega ni vakadonuya na Kalou. Na cava e sega kina ni vakadonuya? Meda dikeva mada qo e rua na ituvaki.
14 A tukuna na parofita o Samuela vei Tui Saula ni sa lewa o Jiova mera vakarusai na Amalekaiti. A vinakati gona vei Saula me vakamatei ira kece, wili kina na nodra manumanu. Ia nira qaqa ena ivalu na Isireli, a vakaroti ira na nona sotia o Saula mera vakabulai Ekaki, na nodra tui na kai Amalekaiti. A vakabula tale ga e levu na manumanu vivinaka mera cabori vei Jiova. (1 Sam. 15:2, 3, 21) Ia e raica vakacava qori o Jiova? A sega tale ni tokoni Saula ena vuku ni nona talaidredre. (Wilika 1 Samuela 15:22, 23.) Na cava eda vulica e ke? Me vakadonuya na Kalou na noda isoro, e dodonu meda talairawarawa tale ga ina nona ivakaro.
15. Era vakacaboisoro na Isireli ena gauna i Aisea ra qai caka ca tiko ga, na cava e vakaraitaka qori?
15 E tiko e dua tale na ivakaraitaki ena ivola na Aisea. Ena gauna i Aisea, era dau vakacaboisoro na Isireli mera kerea na veivosoti i Jiova. Ena gauna vata qori, era cakava tiko ga e levu na ka ca, e sega ni vakadonui kina nodra isoro. E tarogi ira kina o Jiova: “A cava na kena yaga vei au na nomudoui soro e vuqa?” E tomana: “Sa rui levu vei au na sipi tagane mei soro kama, kei na uro ni manumanu sa vakani vinaka; ia na dra ni pulumokau, kei na dra ni lami, kei na dra ni me tagane ka’u sa sega ni vinakata. . . . Dou kakua ni kauta tale mai nai cabocabo wale; nai madrali boi vinaka sa ka vakasisila vei au.” Na cava a sega kina ni vakadonui na nodra isoro? E tukuna vei ira na Kalou: “Io, ni dou sa masu vakavuqa, ka’u na sega ni rogoca: a ligamudou sa lomoci e na dra. Dou vui kemudou, vakasavasavataki kemudou; kauta tani e mataqu na nomudoui valavala ca; dou kua ni caka ca.”—Aisea 1:11-16.
16. Na isoro cava e vakadonuya na Kalou?
16 A sega ni vakadonuya o Jiova na isoro era cabora o ira na sega ni veivutunitaka na nodra cala. E vakadonui ga na nodra masu kei na nodra isoro o ira era saga ena nodra igu taucoko mera talairawarawa ina ivakaro ni Kalou. Na yavu ni ka dina ena Lawa e vakabibitaka tiko ga nira ivalavala ca qai vinakati na veivosoti i Jiova. (Kala. 3:19) Nira kila qori na Isireli, ena vukei ira mera veivutuni dina mai vu ni lomadra. Nikua tale ga, meda nanuma tiko ni rawa ga ni vosota o Jiova na noda cala ena vuku ni isoro i Karisito. Ke matata tiko vei keda qori, da qai vakavinavinakataka, ena ‘vakadonuya’ o Jiova na ka kece eda cabora vua ena noda veiqaravi tabu.—Wilika Same 51:17, 19.
VAKABAUTA NA ISORO I JISU!
17-19. (a) Eda na vakaraitaka vakacava vei Jiova nida vakavinavinakataka na isoro ni veivoli i Jisu? (b) Na cava eda na veivosakitaka ena ulutaga tarava?
17 Eda kalougata nida sega ni vakataki ira na Isireli, nira raica ga na “iyaloyalo” ni inaki ni Kalou. (Iper. 10:1) Na lawa me baleta na vakacaboisoro, e vakavulici ira na Jiu ena ka mera cakava me vinaka kina na nodra veiwekani kei na Kalou. Ena vinakati mera vakaraitaka vua na nodra vakavinavinaka, mera solia tale ga na nodra vinaka taucoko, bibi tale ga mera kerea na nona veivosoti. Eda kalougata ni vakamatatataka na iVolatabu vaKirisi vaKarisito, ni na vakaotia vakadua o Jiova na revurevu ni ivalavala ca ena vuku ni soro i Jisu. Ena gauna mada ga qo e se rawa ni vinaka tiko ga na noda lewaeloma. Io, e isolisoli totoka dina na isoro ni veivoli i Jisu!—Kala. 3:13; Iper. 9:9, 14.
18 Me rawa ni yaga vei keda na isoro i Jisu, ena sega ni vinakati wale ga meda kila na ka e vauci kina. E vola o Paula: “E noda qasenivuli na Lawa me tuberi keda vei Karisito, me rawa nida okati meda yalododonu ena vuku ni vakabauta.” (Kala. 3:24) Bibi gona meda cakacakataka sara ga na noda vakabauta. (Jeme. 2:26) O ira na lotu vaKarisito ena imatai ni senitiuri era kila na yavu ni ka dina ena Lawa, e uqeti ira kina o Paula mera vakaraitaka sara ga ena nodra bula na ka era vulica. Nira cakava qori, ena laurai ena nodra bula ni salavata kei na ivakavuvuli vakalou era dau vakavulica vei ira tale na so.—Wilika Roma 2:21-23.
19 Eda sega ni muria tale tiko na lotu vaKarisito na Lawa a soli vei Mosese, ia e bibi meda cabora na isoro e vakadonuya o Jiova. Eda na cakava vakacava qori? Ena veivosakitaki ena ulutaga e tarava.
[Tikina bibi ena tabana e 17]
E sega ni veisau na ka e vinakata vei keda o Jiova
[iYaloyalo ena tabana e 18]
Na manumanu cava o na cabora vei Jiova?
[iYaloyalo ena tabana e 19]
Ena vakadonui keda o Jiova ke da cabora na isoro e taleitaka