Lee A Sixu Bló Gbɔn bɔ Xwédo Towe Na Nɔ Awǎjijɛ Mɛ É

1. Etɛ ka na zɔ́n bɔ xwédo towe na nɔ awǎjijɛ mɛ?

JEHOVAH MAWU jló ɖɔ xwédo towe ni nɔ awǎjijɛ mɛ. Xó tɔn Biblu ɔ tinmɛ azɔ̌ e é jló ɖɔ mɛ e ɖò xwédo ɔ mɛ lɛ é ɖokpo ɖokpo ɖó na wà bonu nǔ na nyí mɔ̌ é. Enyi mɛ ɖokpo ɖokpo wà azɔ̌ e nyí étɔn é sɔgbe xá weɖéxámɛ Mawu tɔn ɔ, xwédo ɔ nɔ ɖu lè ɖaxó. Jezu ɖɔ: “Mɛ e sè Mawuxó ɔ, bo bló ɖ’eji lɛ wɛ nǔ nyɔ́ na.”—Luka 11:28.

2. Enyi xwédo mǐtɔn na nɔ awǎjijɛ mɛ ɔ, etɛ mǐ ka ɖó na tuùn?

² Cobonu xwédo mǐtɔn na nɔ awǎjijɛ mɛ ɔ, mǐ ɖó na tuùn ɖɔ Jehovah e Jezu ylɔ ɖɔ “Tɔ́ mǐtɔn” é wɛ ɖó tuto xwédo tɔn ayǐ. (Matie 6:9) Tɔ́ mǐtɔn jixwé tɔn ɔ wu wɛ xwédo e ɖò ayikúngban jí lɛ é bǐ tíìn, enɛ wu ɔ, é ɖò gaàn ɖɔ é tuùn nǔ e na zɔ́n bɔ xwédo lɛ na nɔ awǎjijɛ mɛ é. (Efɛzinu lɛ 3:14, 15) É nyí mɔ̌ hǔn, etɛ Biblu ka kplɔ́n mɛ dó nǔ e mɛ ɖokpo ɖokpo ɖó na wà ɖò xwédo ɔ mɛ é wu?

MAWU ÐÓ TUTO XWÉDO TƆN AYǏ

3. Nɛ̌ Biblu ka tinmɛ bìbɛ̌ xwédo tɔn gbɔn? Nɛ̌ mǐ ka wà gbɔn bo tuùn ɖɔ nǔ e Biblu ɖɔ é nyí nugbǒ?

³ Jehovah ɖó gbɛtɔ́ nukɔntɔn lɛ, Adamu kpo Ɛva kpo, bo dɔn ye ɖó bǔ bɔ ye nyí asú kpo asì kpo. É sɔ́ ye ɖó palaɖisi ɖɛkpɛɖɛkpɛ ɖé mɛ ɖò ayikúngban jí, é wɛ nyí jikpá Edɛnu tɔn, bo ɖɔ nú ye ɖɔ ye ni jì vǐ. Jehovah ɖɔ: “Mi gbà kún bo sukpɔ́, bo gɔ́ ayikúngban ɔ jí.” (Genèse 1:26-28; 2:18, 21-24) Xó enɛ nyí xɛxó alǒ gblǒ ɖé kpowun ǎ, ɖó Jezu ɖexlɛ́ ɖɔ nǔ e Genèse ɖɔ dó bìbɛ̌ xwédo tɔn wu é nyí nugbǒ. (Matie 19:4, 5) Nugbǒ wɛ ɖɔ mǐ nɔ kpannukɔn tagba lɛ bɔ gbɛ̀ ɔ sɔ́ cí lee Mawu lin gbɔn é ǎ. É ɖò mɔ̌ có, mi nú mǐ ni kpɔ́n nǔ e wu xwédo ɖé hɛn ɔ, é na nɔ awǎjijɛ mɛ é.

4. (a) Nɛ̌ mɛ ɖokpo ɖokpo ka sixu wà nǔ gbɔn bɔ awǎjijɛ na nɔ xwédo ɔ mɛ? (b) Nú xwédo na nɔ awǎjijɛ mɛ ɔ, etɛwu nǔ kplɔnkplɔn dó Jezu wu ka ɖò taji?

⁴ Mɛ e ɖò xwédo ɔ mɛ lɛ é ɖokpo ɖokpo sixu d’alɔ bɔ xwédo ɔ na nɔ awǎjijɛ mɛ gbɔn kpɔ́ndéwú Mawu tɔn xwixwedó ɖò wanyiyi ɖiɖexlɛ́ gblamɛ. (Efɛzinu lɛ 5:1, 2) Amɔ̌, eɖíe mǐ ma sixu mɔ Mawu ǎ é, bɔ nɛ̌ mǐ ka sixu xwedó kpɔ́ndéwú tɔn gbɔn? Mǐ sixu kplɔ́n lee Jehovah nɔ wà nǔ gbɔn é, ɖó é sɛ́ Nukɔngbeví tɔn dó ayikúngban ɔ jí. (Jaan 1:14, 18) Hwenu e Vǐ enɛ ɖò ayikúngban jí é ɔ, é xwedó kpɔ́ndéwú Tɔ́ tɔn jixwé tɔn ɔ tɔn bɔ é fó ɖó finɛ. Enɛ wu ɔ, kpinkpɔn ɛ kpo tóɖíɖó é kpo cí ɖɔ è ɖò kpɔ́ xá Jehovah bo ɖò tó ɖó É wɛ ɖɔhun. (Jaan 14:9) Hǔn, enyi mǐ kplɔ́n nǔ dó lee Jezu ɖè wanyiyi xlɛ́ gbɔn é wu bo xwedó kpɔ́ndéwú tɔn ɔ, mǐ mɛ ɖokpo ɖokpo hɛn ɔ, mǐ na d’alɔ bɔ xwédo mǐtɔn na nɔ awǎjijɛ mɛ.

KPƆ́NDÉWÚ ÐÉ NÚ ASÚ LƐ

5, 6. (a) Nɛ̌ lee Jezu nɔ wà nǔ xá agun ɔ gbɔn é ka nyí kpɔ́ndéwú ɖé nú asú lɛ gbɔn? (b) Etɛ mǐ ka ɖó na wà cobɔ Mawu na sɔ́ hwɛ kɛ mǐ?

⁵ Biblu ɖɔ ɖɔ asú lɛ ɖó na wà nǔ xá asì yetɔn lɛ lee Jezu wà nǔ xá ahwanvu tɔn lɛ gbɔn é ɖɔhun. Ðǒ ayi alixlɛ́mɛ Biblu tɔn elɔ wu: “Sunnu lɛ emi, mi ni yí wǎn nú asì mitɔn lɛ, lee Klisu yí wǎn nú agun ɔ gbɔn é; é sɔ́ éɖee jó dó ta tɔn mɛ. . . . Hǔn, asú lɛ ɖó na yí wǎn nú asì yetɔn lɛ, lee ye yí wǎn nú agbaza yeɖesunɔ tɔn gbɔn é. Mɛ e yí wǎn nú asì tɔn ɔ yí wǎn nú éɖesunɔ. Ðó mɛɖebǔ gbɛ́ wǎn nú agbaza éɖesunɔ tɔn kpɔ́n gbeɖé ǎ; é nyɔ́ wà ɔ, be wɛ é nɔ lé na, bo nɔ na ɛ nùɖuɖu, lee Klisu nɔ bló gbɔn nú agun tɔn é.”—Efɛzinu lɛ 5:23, 25-29.

⁶ Wanyiyi e Jezu ɖó nú ahwanvu tɔn lɛ é nyí kpɔ́ndéwú ɖagbe ɖé nú asú lɛ. Ye nyí hwɛhutɔ́ có, Jezu “ɖó wanyiyi nú ye kaka yì kú.” (Jaan 13:1; 15:13) Mɔ̌ ɖokpo ɔ, Biblu ɖɔ nú asú lɛ ɖɔ: “Mi yí wǎn nú asì mitɔn lɛ; mi ma nylahun dó ye ó.” (Kolɔsinu lɛ 3:19) Etɛ ka na d’alɔ asú ɖé bɔ enyi asì tɔn na bo nɔ wà nǔ jɛ dò n’i hweɖelɛnu ɔ, é na xwedó alixlɛ́mɛ mɔhun? É ɖó na flín nǔ e éɖesunɔ nɔ wà nyì dò lɛ é kpo nǔ e é ɖó na wà, bɔ Mawu na sɔ́ hwɛ kɛ ɛ é kpo. Etɛ é ka ɖó na wà? É ɖó na sɔ́ hwɛ kɛ mɛ e nɔ hu hwɛ dó é lɛ é, kaka jɛ asì tɔn jí. É ɖò gaàn ɖɔ asì ɔ lɔ ɖó na nɔ bló nǔ ɖokpo ɔ. (Matie 6:12, 14, 15) A mɔ nǔ e wu mɛɖé lɛ ɖɔ ɖɔ kɔnɖókpɔ́ mɛ wè e sixu sɔ́ hwɛ kɛ yeɖee kpo jlǒ kpo lɛ é tɔn wɛ nyí alɔwliwli e nɔ yì ta é lo à?

7. Etɛ wu Jezu ka nɔ ɖó ayi? Kpɔ́ndéwú tɛ é ka zé ɖ’ayǐ nú asú lɛ?

⁷ Asú lɛ ɖó na lɛ́ ɖó ayi wu ɖɔ Jezu nɔ wlí yɛ̌yi nú ahwanvu tɔn lɛ hwebǐnu. É nɔ ɖó ayi dogbó kpo hudo yetɔn lɛ kpo wu. Ði kpɔ́ndéwú ɖé ɔ, hwenu e nǔ cikɔ nú ye é ɔ, é ɖɔ: “Mi wá mǐ ni jɛ vo fí e mɛɖé ma ɖè ǎ é, bonu mi na gbɔjɛ kpɛɖé.” (Maki 6:30-32) Asì lɛ lɔ ɖó hudo yɛ̌yi wlí nú mɛ mɔhun tɔn. Biblu ylɔ ye ɖɔ “agbǎn e ma ɖó gǎn ǎ é,” lobo ɖegbe ɖɔ asú lɛ ni nɔ “wlí yɛ̌yi” nú ye. Etɛwu? Ðó asú lɛ kpo asì lɛ kpo bǐ wɛ è ‘jɔwu bɔ ye na mɔ gbɛ̀ mavɔmavɔ.’ (1 Piyɛɛ 3:7, NW) Asú lɛ ɖó na flín ɖɔ é kún nyí ɖɔ mɛɖé nyí sunnu alǒ nyɔnu wutu wɛ na zɔ́n bonu nǔ mɛ ɔ tɔn na nyɔ́ Mawu nukúnmɛ ó, loɔ, gbejininɔ tɔn wu wɛ é na sín.—Psaume 101:6.

8. (a) Etɛwu asú “e yí wǎn nú asì tɔn ɔ yí wǎn nú éɖesunɔ”? (b) Etɛ “mɛ ɖokpo géé” e asú ɖé kpo asì tɔn kpo nyí é ka byɔ ɖò ye sí?

⁸ Biblu ɖɔ ɖɔ asú “e yí wǎn nú asì tɔn ɔ yí wǎn nú éɖesunɔ.” Nǔ nyí mɔ̌, ɖó sunnu ɔ kpo asì tɔn kpo “sɔ́ ɖò mɛ wè nyí wɛ ǎ, loɔ, ye huzu mɛ ɖokpo géé,” lee Jezu ɖɔ gbɔn é. (Matie 19:6) Enɛ wu ɔ, asú ɔ ɖó na ɖóxó xá nyɔnu ɖevo ǎ, asì ɔ lɔ ka ɖó na dó afɔ gbě ǎ. (Proverbes 5:15-21; Eble lɛ 13:4) Enyi ye ma nyí ce jɛn na bí nɔ ǎ ɔ, ye na kpéwú bo bló mɔ̌. (1 Kolɛntinu lɛ 7:3-5) Nùflínmɛ taji ɖé ɖíe: “Mɛɖebǔ gbɛ́ wǎn nú agbaza éɖesunɔ tɔn kpɔ́n gbeɖé ǎ; é nyɔ́ wà ɔ, be wɛ é nɔ lé na, bo nɔ na ɛ nùɖuɖu.” Asú lɛ ɖó na yí wǎn nú asì yetɔn lɛ yeɖesunɔ ɖɔhun, bo na nɔ flín ɖɔ emi na ɖó gbè nú Jezu Klisu e nyí gǎn nú emi é.—Efɛzinu lɛ 5:29; 1 Kolɛntinu lɛ 11:3.

9. Jijɔ Jezu tɔn tɛ xó Filipunu lɛ 1:8 ka ɖɔ? Etɛwu asú lɛ ka ɖó na nɔ zán jijɔ enɛ xá asì yetɔn lɛ?

⁹ Mɛsɛ́dó Pɔlu ɖɔ xó dó ‘wanyiyi e gosin Klisu Jezu gɔ́n é’ wu. (Filipunu lɛ 1:8) Wanyiyi titewungbe Jezu tɔn enɛ fá xomɛ nú nyɔnu e ɖò ahwanvu tɔn mɛ lɛ é tawun. (Jaan 20:1, 11-13, 16) Asì lɛ nɔ ɖó nukún wanyiyi mɔhun ɖò asú yetɔn lɛ gɔ́n.

KPƆ́NDÉWÚ ÐÉ NÚ ASÌ LƐ

10. Nɛ̌ Jezu ka zé kpɔ́ndéwú ɖagbe ɖé ɖ’ayǐ nú asì lɛ gbɔn?

¹⁰ Xwédo ɖé cí gbɛ̌ta ɖé ɖɔhun, bɔ cobonu nǔ lɛ bǐ na yì lyɛ̌ngbelyɛ̌ngbe ɖ’emɛ ɔ, é ɖó hudo gǎn ɖé tɔn. Jezu ɖesu tlɛ ɖó Gǎn e glɔ é nɔ hwìhwɛ́ éɖee dó é. “Mawu . . . nyí gǎn nú Klisu” lee “asisúnɔ nyí gǎn nú asì tɔn” gbɔn é ɖɔhun. (1 Kolɛntinu lɛ 11:3) Lee Jezu hwìhwɛ́ éɖee dó acɛkpikpa Mawu tɔn glɔ gbɔn é nyí kpɔ́ndéwú ɖagbe ɖé, ɖó mǐ bǐ wɛ ɖó gǎn e glɔ mǐ ɖó na hwìhwɛ́ mǐɖee dó é.

11. Jijɔ tɛ asì ɖé ka ɖó na zán xá asú tɔn? Etɛ mɛ jijɔ enɛ ka sixu tɔ́n kɔ dó?

¹¹ Sunnu bǐ wɛ nyí hwɛhutɔ́ bo nɔ wà nǔ nyì dò. Ye nɔ kpéwú bo nɔ nyí gǎn ɖagbe nú xwédo yetɔn hwebǐnu ǎ. Enɛ wu ɔ, etɛ asì ɖé ka ɖó na wà? É ɖó na nɔ mɔ ɖɔ asú emitɔn hwé dó nǔ wu alǒ ba na nyí gǎn ɖó tɛn tɔn mɛ ǎ. Asì ɖé ɖó na flín ɖɔ fífá kpo vivo ɖò ayi mɛ kpo xɔ akwɛ tawun ɖò Mawu nukúnmɛ. (1 Piyɛɛ 3:4) Enyi é nɔ zán jijɔ mɔhun, é na bo tlɛ nyí ɖò ninɔmɛ syɛnsyɛn lɛ mɛ ɔ, é na mɔ ɖɔ mɛɖee hwìhwɛ́ hwìhwɛ́ e Mawu ba é ɖiɖexlɛ́ kún vɛwǔ ó. Gɔ́ na ɔ, Biblu ɖɔ: “Nyɔnu ɖokpo ɖokpo ɖó na sí asú tɔn.” (Efɛzinu lɛ 5:33) Amɔ̌, enyi asú ɖé ma ka nɔ kpɔ́n Klisu dó mɔ Gǎn tɔn ǎ ɔ ló? Biblu byɔ asì lɛ ɖɔ: “Mi hwìhwɛ́ miɖee dó asú mitɔn lɛ glɔ, bonu mɛɖé ɖò ye mɛ, bo gbɛ́ nǔ ɖi nú Mawuxó ɔ, mi na dɔn ɛ gbɔn zinzan mitɔn lɛ gblamɛ, bɔ é na ɖi nǔ. É byɔ ɖɔ mi ni ɖɔ xó ɖé ǎ; ɖó ye na mɔ lee zinzan mitɔn mɛ́, bo ɖó sísí gbɔn é.”—1 Piyɛɛ 3:1, 2.

12. Enyi asì ɖé ɖɔ linlin tɔn lɛ kpo sísí kpo ɔ, etɛwu é ma ka nyla ǎ?

¹² Enyi asì ɖé sín asú nyí Klisanwun é ɖɔhun kpo é gbɔ kpo, bonu é ɖó linlin ɖé bɔ é gbɔn vo nú asú ɔ tɔn bonu é ɖɔ kpo yɛ̌yi kpo ɔ, enɛ ko xlɛ́ ɖɔ é kún sí asú tɔn ó ǎ. Linlin tɔn sixu sɔgbe, bɔ enyi asú ɔ ɖótó é ɔ, xwédo ɔ bǐ na ɖu lè tɔn. Ablaxamu yí gbè nú lee asì tɔn Saala ba ɖɔ è ni ɖeɖɛ tagba e fɔ́n ɖò xwédo yetɔn mɛ é gbɔn é ǎ có, Mawu ɖɔ n’i ɖɔ: “Ðǒtó gbè tɔn.” (Genèse 21:9-12) É ɖò gaàn ɖɔ enyi asú ɖé wá gbeta ɖé kɔn dó nùɖé wu bonu é ma gbà sɛ́n Mawu tɔn ǎ ɔ, asì tɔn ɖó na setónú nú gbeta ɔ.—Mɛsɛ́dó 5:29; Efɛzinu lɛ 5:24.

13. (a) Etɛ Titu 2:4, 5 ka ɖɔ ɖɔ nyɔnu e ko da asú lɛ é ɖó na wà? (b) Etɛ Biblu ka ɖɔ dó kínklán kpo mɛɖee gbigbɛ́ kpo wu?

¹³ Asì ɖé sixu kpé nukún dó xwédo tɔn wu ɖò ali gègě nu. Ði kpɔ́ndéwú ɖé ɔ, Biblu xlɛ́ ɖɔ nyɔnu e ko d’asú lɛ é ɖó na ‘yí wǎn nú asú yetɔn kpo vǐ yetɔn lɛ kpo, nɔ wà nǔ e sɔgbe é, nyí mɛ mímɛ́, nɔ kpé nukún dó xwégbezɔ́ yetɔn lɛ wu, nyí nyɔnu ɖagbe e nɔ setónú nú asú yetɔn lɛ é.’ (Titu 2:4, 5) Xwédo asì kpo nɔ e nɔ wà nǔ gbɔn mɔ̌ é kpo tɔn na ɖó wanyiyi kpo sísí kpo n’i tɛgbɛ. (Proverbes 31:10, 28) É ɖò mɔ̌ có, ɖó alɔwliwli dɔn hwɛhutɔ́ wè cá wutu ɔ, ninɔmɛ syɛnsyɛn ɖé lɛ sixu hɛn kínklán alǒ mɛɖee gbigbɛ́ xó wá. Ðò ninɔmɛ ɖé lɛ mɛ ɔ, Biblu gbɛ́ kínklán xó ǎ. Amɔ̌, è ka ɖó na sɔ́ kínklán xó dó mɔ nǔ vlɛkɛsɛ ɖé ǎ, ɖó Biblu ɖɔ: “Nyɔnu e da asú ɔ ɖó na jó asú tɔn dó ǎ; sunnu ɖé ka ɖó na nya asì tɔn ǎ.” (1 Kolɛntinu lɛ 7:10, 11) Agalilɛ kɛɖɛ wɛ Biblu ɖɔ é sixu hɛn mɛɖee gbigbɛ́ xó wá.—Matie 19:9.

KPƆ́NDÉWÚ MAÐÓBLƆ̌ ÐÉ NÚ MƐJITƆ́ LƐ

14. Nɛ̌ Jezu ka nɔ wà nǔ xá yɔkpɔvu lɛ gbɔn? Etɛ sín hudo vǐ lɛ ka ɖó ɖò mɛjitɔ́ yetɔn lɛ sí?

¹⁴ Jezu zé kpɔ́ndéwú maɖóblɔ̌ ɖé ɖ’ayǐ nú mɛjitɔ́ lɛ ɖò lee é wà nǔ xá vǐ kpɛví lɛ gbɔn é mɛ. Hwenu e mɛɖé lɛ tɛnkpɔn bo na sú ali dó vǐ kpɛví lɛ bonu ye ni ma sɛkpɔ Jezu ó é ɔ, é ɖɔ: “Mi jó yɔkpɔvu lɛ dó nú ye ni wá gɔ̌n ce; mi ma sú ali dó ye ó.” Biblu ɖɔ ɖɔ enɛ gudo ɔ, “é dɔn vǐ lɛ dó wǔ, bo lílí alɔ ta nú ye, bo xoɖɛ dó ye jí.” (Maki 10:13-16) Jezu nɛ nɔ nɔ kpɔ́ xá vǐ kpɛví lɛ nɛ, hwi lɔ ɖó na nɔ bló mɔ̌ kpo vǐ towe ɖesu lɛ kpo à cé? Ye ɖó hudo ɖɔ a ni nɔ nɔ kpɔ́ xá emi nú hwenu gègě, enyi nú hwenu kpɛɖé ǎ. A ɖó na ba hwenu bo kplɔ́n nǔ ye, ɖó nǔ e Jehovah ɖɔ mɛjitɔ́ lɛ ni bló é nɛ.—Deutéronome 6:4-9.

15. Etɛ mɛjitɔ́ lɛ ka sixu wà bo cyɔn alɔ vǐ yetɔn lɛ jí?

¹⁵ Ðó gbɛ̀ elɔ fɔ́n bo ɖò nylànylá d’eji wɛ wutu ɔ, vǐ lɛ ɖó hudo mɛjitɔ́ e na cyɔn alɔ ye jí bɔ adakaxotɔ́ lɛ, ɖi mɛ e nɔ ɖóxó xá vǐ kpɛví lɛ é, sín alɔ ma na jɛ ye wu ǎ é tɔn. Lin tamɛ dó lee Jezu cyɔn alɔ ahwanvu tɔn lɛ jí gbɔn é jí. É nɔ ylɔ ye kpo wanyiyi kpo ɖɔ “yɔkpɔvu ce lɛ.” Hwenu e è wlí Jezu bo jló na hu i é ɔ, é ɖɔ nú mɛ lɛ ɖɔ: “Enyi nyɛ ba wɛ jɛn mi ɖè hǔn, mi jó mɛ elɔ lɛ dó, bonu ye ni yì.” (Jaan 13:33; 18:7-9) Ði mɛjitɔ́ ɖé ɔ, a ɖó na ɖò acéjí bonu mɛtɛnkpɔn Awovi tɔn lɛ ni ma wà nǔ dó vǐ towe kpɛví lɛ wu ó. A ɖó na nɔ gbò akpá nú ye.a (1 Piyɛɛ 5:8) Ayijayǐ ɖebǔ sɔ́ ɖè nú vǐ lɛ ɖò agbaza, gbigbɔ kpo jijɔ ɖagbe kpo linu ǎ.

16. Etɛ mɛjitɔ́ lɛ ka sixu kplɔ́n ɖò alixo e mɛ Jezu ɖeɖɛ nùwanyido ahwanvu tɔn lɛ tɔn ɖè é mɛ?

¹⁶ Kú Jezu tɔn kpò sɔ é sín zǎnmɛ ɔ, ahwanvu tɔn lɛ dɔn nǔ ɖò yeɖee tɛntin dó mɛ e na nyí gǎn ɖò ye nu é wu. Nǔ enɛ hɛn ɔ, é na sìn xomɛ nú Jezu có, é lɛ́ ɖɔ xó nú ye bo na kpɔ́ndéwú ye kpodo wanyiyi kpo. (Luka 22:24-27; Jaan 13:3-8) Enyi mɛjitɔ́ ɖé wɛ a nyí ɔ, a ka sixu xwedó kpɔ́ndéwú Jezu tɔn ɖò hwenu e a ɖò vǐ towe lɛ kplɔ́n wɛ é à? Nugbǒ ɔ, ye ɖó hudo tódɔnnúmɛ tɔn, amɔ̌, é ɖó na nyí ɖó “bǎ e mɛ é jɛxa ɖó é,” é ɖó na nyí kpo xomɛsin kpo gbeɖé ǎ. Xógbe towe lɛ ɖó na ɖó yɛ̌yi, é ɖó na “cí hwǐ sísɔ́ mɛ ɖɔhun” ǎ. (Jérémie 30:11; Proverbes 12:18) A ɖó na dɔn tó nú vǐ towe ɖò ali ɖé nu bɔ é na wá mɔ ɖɔ é sɔgbe.—Efɛzinu lɛ 6:4; Eble lɛ 12:9-11.

KPƆ́NDÉWÚ ÐÉ NÚ VǏ LƐ

17. Ali tɛ nu Jezu ka zé kpɔ́ndéwú maɖóblɔ̌ ɖé ɖ’ayǐ nú vǐ lɛ ɖè?

¹⁷ Vǐ lɛ ka sixu kplɔ́n nùɖé ɖò nǔwiwa Jezu tɔn lɛ mɛ à? Ganji. Jezu zé lee vǐ lɛ ɖó na setónú nú mɛjitɔ́ yetɔn lɛ gbɔn é sín kpɔ́ndéwú ɖ’ayǐ. É ɖɔ: “Nǔ e Tɔ́ ɔ kplɔ́n mì ɔ kɛɖɛ wɛ un nɔ ɖɔ.” É lɛ́ ɖɔ ɖɔ: “Nǔ e nyɔ́ nukún tɔn mɛ ɔ wɛ un nɔ bló tɛgbɛ.” (Jaan 8:28, 29) Jezu nɔ setónú nú Tɔ́ tɔn jixwé tɔn ɔ. Biblu ɖɔ nú vǐ lɛ ɖɔ ye lɔ ɖó na setónú nú mɛjitɔ́ yetɔn lɛ. (Efɛzinu lɛ 6:1-3) Gbɛtɔ́ hwɛhutɔ́ kpowun wɛ nú Jozɛfu kpo Mali kpo có, Jezu e nyí Vǐ Mawu tɔn é ka setónú nú ye. É ɖò gaàn ɖɔ nǔ enɛ hɛn awǎjijɛ wá nú mɛ e ɖò xwédo Jezu tɔn mɛ lɛ é bǐ.—Luka 2:4, 5, 51, 52.

18. Aniwu Jezu ka nɔ setónú nú Tɔ́ tɔn jixwé tɔn ɔ hwebǐnu? Enyi vǐ lɛ setónú nú mɛjitɔ́ yetɔn lɛ ɔ, mɛ̌ sín xomɛ ka nɔ hun?

¹⁸ Vǐ lɛ ka mɔ ali e nu ye sixu wà nǔ Jezu ɖɔhun, bo hɛn mɛjitɔ́ yetɔn lɛ sín xomɛ hun ɖè lɛ é à? Nugbǒ wɛ ɖɔ mɛ winnyawinnya lɛ sixu lin hweɖelɛnu ɖɔ tónúsíse nú mɛjitɔ́ mɛtɔn lɛ vɛwǔ, amɔ̌, nǔ e Mawu jló ɖɔ vǐ lɛ ni wà é nɛ. (Proverbes 1:8; 6:20) Jezu setónú nú Tɔ́ tɔn jixwé tɔn ɔ hwebǐnu. É na bo tlɛ nyí ɖò ninɔmɛ syɛnsyɛn lɛ mɛ ɔ, é nɔ wà mɔ̌. Hwenu e Mawu jló ɖɔ Jezu ni wà nǔ syɛnsyɛn ɖé gbè ɖokpo é ɔ, Jezu ɖɔ: “Sɛ̀ wuvɛ̌ kɔfo elɔ [alǒ nǔ taji elɔ e a byɔ ɖò así ce é] dó zɔ nú mì.” É ɖò mɔ̌ có, Jezu bló nǔ e Mawu byɔ ɛ é, ɖó é mɔ nǔ jɛ wu ɖɔ Tɔ́ emitɔn tuùn nǔ e nyí ɖagbe hugǎn é. (Luka 22:42) Enyi vǐ lɛ kplɔ́n bo nɔ setónú ɔ, ye na hɛn xomɛ hun mɛjitɔ́ yetɔn lɛ kpo Tɔ́ yetɔn jixwé tɔn ɔ kpo tawun.b—Proverbes 23:22-25.

19. (a) Nɛ̌ Sataan ka nɔ tɛ́n vǐ lɛ kpɔ́n gbɔn? (b) Enyi vǐ lɛ zán walɔ kwijikwiji ɖé ɔ, nɛ̌ é ka nɔ cí nú mɛjitɔ́ yetɔn lɛ?

¹⁹ Awovi tɛ́n Jezu kpɔ́n. É na tɛ́n mɛ winnyawinnya lɛ lɔmɔ̌ kpɔ́n bonu ye na wà nǔ nyanya. (Matie 4:1-10) Sataan Awovi nɔ zán kɔgbidinúmɛ xɔ́ntɔn lɛ tɔn e sixu vɛwǔ bɔ è na xó gló lɛ é. Enɛ wu ɔ, é ɖò dandan ɖɔ vǐ lɛ ni ma nɔ dó gbɛ̌ xá nǔnyanyawatɔ́ lɛ ó. (1 Kolɛntinu lɛ 15:33) Vǐ nyɔnu Jakɔbu tɔn Dina nɔ dó gbɛ̌ xá mɛ e ma nɔ sɛ̀n Jehovah ǎ lɛ é bɔ enɛ hɛn wuvɛ̌ gègě wá n’i. Sunnu ɖé ɖóxó xá ɛ gannugánnú. (Genèse 34:1, 2) Enyi mɛɖé yì lɛ̀ aga ɔ, kpɔ́n lee xwédo tɔn na mɔ wuvɛ̌ sɔ́ é!—Proverbes 17:21, 25.

NǓ TAJI E NA ZƆ́N BƆ XWÉDO ÐÉ NA NƆ AWǍJIJƐ MƐ É

20. Enyi xwédo ɖé na nɔ awǎjijɛ mɛ ɔ, etɛ mɛ ɖokpo ɖokpo ka ɖó na wà?

²⁰ Enyi xwédo ɖé nɔ zán nùkplɔnmɛ Biblu tɔn lɛ ɔ, tagba tɔn lɛ nɔ vɛ́ ɖeɖɛ ǎ. Ðè sín nugbǒ ɖé mɛ ɔ, nùkplɔnmɛ tɔn lɛ xwixwedó wɛ na zɔn bɔ xwédo ɖé na nɔ awǎjijɛ mɛ. Enyi mɔ̌ hǔn, asú lɛ emi, mi yí wǎn nú asì mitɔn lɛ bo nɔ wà nǔ xá ye lee Jezu wà nǔ xá agun tɔn gbɔn é. Asì lɛ emi, mi hwìhwɛ́ miɖee dó acɛkpikpa asú mitɔn lɛ tɔn glɔ bo xwedó kpɔ́ndéwú nyɔnu nǔwukpétɔ́ e sín xó Proverbes 31:10-31 ɖɔ é tɔn. Mɛjitɔ́ lɛ emi, mi kplɔ́n vǐ mitɔn lɛ. (Proverbes 22:6) Tɔ́ lɛ emi, mi ‘kpé nukún dó xwé mitɔn wu ganji.’ (1 Timɔtée 3:4, 5; 5:8) Vǐ lɛ emi, mi setónú nú mɛjitɔ́ mitɔn lɛ. (Kolɔsinu lɛ 3:20) Mɛ e ɖò xwédo ɔ mɛ lɛ é bǐ wɛ nyí hwɛhutɔ́, ɖó mɛ bǐ wɛ nɔ wà nǔ nyì dò. Enyi mɔ̌ hǔn, mi sɔ́ miɖee hwe, bo nɔ byɔ hwɛsɔkɛ miɖee.

21. Nukúnɖiɖo jiwǔ tɛ ka ko sɛkpɔ?

²¹ Weɖéxámɛ kpo nùkplɔnmɛ e xɔ akwɛ bo kàn xwédo é kpo túnflá ɖò Biblu mɛ nugbǒ. É lɛ́ kplɔ́n nǔ mǐ dó palaɖisi yɔyɔ̌ e Mawu na bló bɔ gbɛtɔ́ awǎjijɛnɔ e nɔ sɛ̀n ɛ lɛ é na nɔ mɛ é wu. (Nǔɖexlɛ́mɛ 21:3, 4) Nukúnɖiɖo jiwǔ enɛ ko sɛkpɔ. Dìn hwɛ̌ ɔ, enyi mǐ nɔ xwedó nùkplɔnmɛ e ɖò Biblu ɔ mɛ lɛ é ɔ, mǐ hɛn ɔ mǐ na ɖó xwédo e ɖò awǎjijɛ mɛ é.