Axɔsu ɔ Nɔ Ðè Nǔ Kwiji Sín Togun Tɔn Wu Ðò Gbigbɔ Lixo

1-3. Etɛ Jezu ka bló hwenu e é mɔ bɔ è ɖò tɛmpli ɔ hɛn blí wɛ é?

JEZU ɖó sísí ɖaxó nú tɛmpli Jeluzalɛmu tɔn, ɖó é tuùn nǔ e é nɔte na é. Tɛmpli ɔ ko nyí hɔnkàn sinsɛn-biblo nugbǒ ɔ tɔn ɖò ayikúngban jí nú hwenu línlín. Amɔ̌, sinsɛn biblo enɛ (Mawu mimɛ̌ ɔ Jehovah sinsɛn) ɖó na nyí nǔ mímɛ́. Dǒ nukúnmɛ lo, bo kpɔ́n lee é na ko cí nú Jezu hwenu e é wá tɛmpli ɔ mɛ ɖò Nisáan 33 H.M. tɔn sín azǎn 10gɔ́ ɔ gbè bo mɔ bɔ è ɖò hinhɛn blí wɛ é. Etɛ ka ɖò jijɛ wɛ?​—Xà Matie 21:12, 13.

² Ðò Kɔxota Kosi lɛ Tɔn ɔ, ajɔ̌tɔ́ nukúnkɛ́nnɔ lɛ kpo akwɛɖyɔtɔ́ lɛ kpo ɖò lè hú lè ɖu wɛ ɖò Jehovah sɛntɔ́ e nɔ wá xwlé vɔsanú i lɛ é jí.a Jezu “nya mɛ e ɖò nǔ sà wɛ ɖò xɔ ɔ mɛ lɛ kpodo mɛ e ɖò nǔ xɔ wɛ lɛ kpo bǐ tɔ́n; é flí akwɛɖyɔtɔ́ lɛ sín tavo xwè.” (Jlɛ̌ dó Nɛɛmíi 13:7-9 wu.) É ɖè sunnu nukúnkɛ́nnɔ enɛ lɛ gbà, ɖó ye sɔ́ xwé Tɔ́ tɔn tɔn dó huzu “ajotɔ́ lɛ sín avatɛn” na. Jezu gbɔn mɔ̌ mɛ bo ɖè sísí e é ɖó nú tɛmpli ɔ é kpo nǔ e é nɔte na é kpo xlɛ́. È ɖó na hɛn sinsɛn-biblo Tɔ́ tɔn tɔn ɖó mimɛ̌ jí!

³ Xwè kanweko mɔkpan gudo ɔ, è sɔ́ Jezu b’ɛ nyí Axɔsu Mɛsiya ɔ; bɔ enɛ gudo ɔ, é lɛ́ wá klɔ́ nǔ kwiji sín tɛmpli ɖé mɛ. Enɛ kàn mɛ ɖěɖee jló na sɛ̀n Jehovah lee é yí gbè na gbɔn é bǐ. Tɛmpli tɛ mɛ é ka wá klɔ́ nǔ kwiji sín?

Nǔ Kwiji Ðiɖe Sín “Levíi-Ví lɛ” Wu

4, 5. (a) Nɛ̌ è ka ɖè nǔ kwijikwiji sín ahwanvu Jezu tɔn yí ami dó ɖè lɛ wu bo hɛn ye ɖó mimɛ̌ jí sín 1914 wá jɛ 1919 sín bǐbɛ̌mɛ gbɔn? (b) Enɛ xlɛ́ ɖɔ togun Mawu tɔn ko mɛ́ bɔ nǔ kwiji bǐ vɔ ɖò wǔ tɔn wɛ à? Tinmɛ.

⁴ Lee mǐ mɔ gbɔn ɖò Wemata 2gɔ́ wema elɔ tɔn mɛ é ɔ, ee è sɔ́ Jezu ɖó axɔsuzinkpo jí ɖò 1914 gudo é ɔ, é kpo Tɔ́ tɔn kpo wá gbéjé tɛmpli gbigbɔ tɔn ɔ (enɛ wɛ nyí tuto e è bló nú sinsɛn-biblo mímɛ́ ɔ é) kpɔ́n.b Nǔ e mɛ enɛ tɔ́n kɔ dó é wɛ nyí ɖɔ Axɔsu ɔ mɔ ɖɔ Klisanwun yí ami dó ɖè e nɔte nú “Levíi-ví lɛ” é ɔ, è ɖó na ɖè nǔ kwiji ɖé lɛ sín ye wu bo na hɛn ye ɖó mimɛ̌ jí. (Mal. 3:1-3) Sín 1914 wá jɛ 1919 sín bǐbɛ̌mɛ ɔ, Jehovah Nǔkwijiɖesínmɛwutɔ́ ɔ tin, bɔ togun tɔn gbɔn mɛtɛnkpɔn kpo wuvɛ̌ tɛnmɛ tɛnmɛ ɖěɖee zɔ́n bɔ nǔ kwiji lɛ gosin wǔ tɔn b’ɛ na nɔ mimɛ̌ jí lɛ é mɛ. Nǔ e nyɔ́ é wɛ nyí ɖɔ mɛ yí ami dó ɖè enɛ lɛ tɔ́n sín mɛtɛnkpɔn syɛnsyɛn enɛ lɛ mɛ bɔ ninɔmɛ yetɔn mɛ́ d’eji, lobɔ akpàkpà lɛ́ sɔ́ ye bonu ye na ɖexlɛ́ ɖɔ emi ɖò gudo nú Axɔsu Mɛsiya ɔ!

⁵ Enɛ xlɛ́ ɖɔ togun Mawu tɔn ko mɛ́ bɔ nǔ kwiji bǐ ko vɔ ɖò wǔ tɔn wɛ à? Eǒ. Ðò azǎn gudogudo tɔn lɛ mɛ ɔ, Jehovah gbɔn Axɔsu Mɛsiya ɔ jí bo kpó ɖò alɔ dó ahwanvu Jezu tɔn lɛ wɛ bonu ye na sixu nɔ mimɛ̌ jí ɖò tɛmpli gbigbɔ tɔn ɔ mɛ. Ðò xota wè e bɔ d’ewu lɛ é mɛ ɔ, mǐ na mɔ lee é ɖè nǔ kwiji sín ye wu gbɔn ɖò walɔ lixo gbɔn é, kpo lee é vɔ́ nǔ lɛ tò ɖò tutoblonunu ɔ mɛ gbɔn é kpo. Amɔ̌, jɛ nukɔn hwɛ̌ ɔ, mi nú mǐ ni ɖɔ xó dó nǔ kwiji ɖiɖe síìn ɖò gbigbɔ lixo wu. Nǔ e Jezu wà gannaganna lɛ é kpo ee é wà bɔ è ma mɔ ǎ lɛ é kpo, bo dó d’alɔ ahwanvu tɔn lɛ bonu ye na nɔ mimɛ̌ jí ɖò gbigbɔ lixo é gbígbéjé kpɔ́n na hɛn nùɖiɖi mǐtɔn lidǒ.

“Mi Hɛn Miɖée Ðó Mimɛ̌ Jí”

6. Nɛ̌ gbè e Jehovah ɖè nú Jwifu ɖěɖee ɖò kannumɔgbenu lɛ é ka d’alɔ mǐ bɔ mǐ mɔ nukúnnú jɛ nǔ e mimɛ̌ jí ninɔ ɖò gbigbɔ lixo nyí é wu gbɔn?

⁶ Etɛ ka nyí mimɛ̌ jí ninɔ ɖò gbigbɔ lixo? Bo na dó na xósin ɔ ɔ, mi nú mǐ ni gbéjé xó ɖěɖee Jehovah ɖɔ nú Jwifu e ɖò kɔ na lɛ́ sín kannumɔgbenu ɖò Babilɔnu wɛ ɖò 537 J.H.M. lɛ é kpɔ́n. (Xà Ezayíi 52:11.) Nǔ nukɔntɔn e wu mɛ enɛ lɛ lɛkɔ sín kannumɔgbenu wá xwè xwé ɖò Jeluzalɛmu é wɛ nyí ɖɔ ye na vɔ́ tɛmpli ɔ gbá bo na lɛ́ vɔ́ sinsɛn-biblo nugbǒ ɔ ɖó ayǐ. (Ɛsd. 1:2-4) Jehovah ba ɖɔ togun emitɔn ni jó nǔ ɖěɖee kúnkplá sinsɛn Babilɔnu tɔn lɛ é bǐ dó. Ðǒ ayi wu ɖɔ é na alixlɛ́mɛ ɖebɔdoɖewu ɖé lɛ ye: “Mi ma ɖ’alɔ nǔ kwiji ɖebǔ wu ó,” “mi hɛn miɖée ɖó mimɛ̌ jí,” “bo tɔ́n sín fí.” Sinsɛn-biblo nùvú ɖó na va dó sinsɛn-biblo mímɛ́ Jehovah tɔn wu ǎ. Gbeta tɛ kɔn mǐ ka sixu wá lo? Mimɛ̌ jí ninɔ ɖò gbigbɔ lixo byɔ ɖɔ è ni nɔ zɔ nú nùkplɔnmɛ kpo aca sinsɛn nùvú tɔn lɛ kpo.

7. Mɛ̌ jí Jezu ka gbɔn bo d’alɔ ahwanvu tɔn lɛ bonu ye na nɔ mimɛ̌ jí ɖò gbigbɔ lixo?

⁷ Ee è sɔ́ Jezu Axɔsu gudo é ɔ, é sɔ́ lín ǎ b’ɛ sɔ́ deví gbejinɔtɔ́ ayiɖotenanɔ ee jí é na gbɔn bo d’alɔ ahwanvu tɔn lɛ bɔ ye na nɔ mimɛ̌ jí ɖò gbigbɔ lixo é ɖò 1919. É vɛwǔ ɖebǔ bonu è na tuùn deví enɛ ǎ. (Mat. 24:45) Ðò xwè enɛ mɛ ɔ, Biblu Kplɔntɔ́ lɛ ko klɔ́ sinsɛn-núkplɔnmɛ adingban tɔn gègě sín yeɖée wu. É ɖò mɔ̌ có, ye ɖó na lɛ́ klɔ́ nùɖé lɛ sín yeɖée wu ɖò gbigbɔ lixo. Klisu gbɔn deví gbejinɔtɔ́ tɔn jí bo tá weziza dó aca kpo nùwalɔ vovo ɖěɖee ahwanvu tɔn lɛ ɖó na jó dó lɛ é kpo jí kpɛɖé kpɛɖé. (Nùx. 4:18) Mi nú mǐ ni kpɔ́n kpɔ́ndéwú nǔ enɛ lɛ ɖé lɛ tɔn.

Klisanwun lɛ ka Ðó Na Ðu Natáaxwe À?

8. Etɛ mɛ Biblu Kplɔntɔ́ lɛ ka ko mɔ nǔ jɛ dó Natáaxwe ɔ wu sín hwenu línlín ɖíe? É ɖò mɔ̌ có, nǔ tɛ wu ye ma ka mɔ nǔ jɛ hlɛ́nhlɛ́n ǎ?

⁸ Biblu Kplɔntɔ́ lɛ mɔ nǔ jɛ wu ɖɔ Natáaxwe jɔ sín pagáwùn lɛ gɔ́n bɔ è kún jì Jezu ɖò azǎn 25gɔ́ Woosun tɔn gbè ó é ɔ, é sɔ́ hwe ǎ. Atɔxwɛ (Glɛnsigbe) Woosun 1881 tɔn ɖɔ: “Gbɛtɔ́ livi mɔkpan wɛ gosin pagáwùn mɛ bo wá sinsɛn mɛ. Amɔ̌, nyikɔ ɔ jɛn nyí nǔ e huzu hugǎn é, ɖó hunnɔ pagáwùn lɛ wɛ wá huzu yɛhwenɔ klisanwun lɛ, bɔ è wá sɔ́ nyikɔ klisanwun tɔn lɛ dó ylɔ xwè pagáwùn lɛ tɔn lɛ, Natáaxwe nyí ɖokpo ɖò xwè enɛ lɛ mɛ.” Ðò 1883 ɔ, xota “Hwetɛnu È ka Jì Jezu?” e tɔ́n ɖò Atɔxwɛ mɛ é ɖɔ ɖɔ è jì Jezu ɖò bǐbɛ̌mɛ Kɔnyásun tɔn.c É ɖò mɔ̌ có, Biblu Kplɔntɔ́ lɛ ko mɔ ganji hwe ɔ nu ɖɔ é ɖò dandan bɔ ye na ɖó Natáaxwe ɖuɖu te ǎ. Hagbɛ̌ xwédo Betɛli Brooklyn tɔn tɔn lɛ tlɛ kpò ɖò ɖuɖu wɛ. Amɔ̌, ɖò 1926 gudo ɔ, nǔ lɛ jɛ ɖyɔɖyɔ jí. Etɛwu?

9. Etɛ Biblu Kplɔntɔ́ lɛ ka wá tuùn dó Natáaxwe ɔ wu?

⁹ Ee Biblu Kplɔntɔ́ lɛ kú hǔn bo gbéjé Natáaxwe ɔ kpɔ́n ganji é ɔ, ye wá mɔ ɖɔ fí e é jɔ sín e kpo aca ɖěɖee kúnkplá ɛ lɛ é kpo kún ɖè sísí xlɛ́ Mawu ó. Xota “Fí E Natáaxwe ɔ Jɔ Sín É,” ee tɔ́n ɖò L’Âge d’Or Woosun 14, 1927 tɔn mɛ é ɖɔ ɖɔ pagáwùn sín xwè ɖé wɛ Natáaxwe ɔ nyí, bo jinjɔn gbɛɖuɖu jí, bɔ bocyɔ sinsɛn lɔ lɛ́ ɖ’emɛ. Xota ɔ ɖɔ nyì wɛn ɖɔ Klisu kún na gbè ɖɔ è ni ɖu xwè enɛ ó, bo wá gbeta taji elɔ kɔn dó Natáaxwe ɔ wu: “Hwɛjujɔ gudogudo tɔn e wu mɛ ɖěɖee zé yeɖée bǐ jó nú sinsɛnzɔ́ Jehovah tɔn lɛ é ɖó na gɔn xwè enɛ ɔ ɖu é wɛ nyí ɖɔ gbɛ̀ ɔ, hwɛhuhu gbaza kpo Awovi kpo ɖò gudo na bo ɖò nǔ bǐ bló wɛ bonu è ma gɔn ɖuɖu gbeɖé ó.” Gɔn e xwédo Betɛli tɔn gɔn Natáaxwe Woosun enɛ tɔn ɖu é, alǒ ɖu e é ma sɔ́ ɖu kpɔ́n ǎ é nyí nǔ bo kpaca mɛ ǎ!

10. (a) Mɔjɛmɛ tɛ lɛ è ka wá na Biblu Kplɔntɔ́ lɛ dó Natáaxwe ɔ wu ɖò Woosun 1928 tɔn mɛ? (Lɛ̌ kpɔ́n gbaví “Natáaxwe, Fí E É Jɔ Sín É kpo Linlin E Wu È Ðó Ayǐ É Kpo.”) (b) Nɛ̌ è ka gb’akpá nú togun Mawu tɔn dó xwè kpo nǔwiwa ɖěɖee è ɖó na nyì alɔ na lɛ é kpo wu gbɔn? (Kpɔ́n gbàví “È Ðè Mɛ̌ Xwè Ðevo lɛ kpo Nǔwiwa Ðevo lɛ Kpo.”)

¹⁰ Xwè e bɔ d’ewu é mɛ ɔ, è lɛ́ wá na mɔjɛmɛ gègě Biblu Kplɔntɔ́ lɛ dó Natáaxwe ɔ wu. Ðò azǎn 12gɔ́ Woosun 1928 tɔn gbè ɔ, Nɔví Richard H. Barber e nɔ w’azɔ̌ ɖò hɔnkàn mǐtɔn é ɖè fí kwijikwiji e xwè enɛ jɔ sín é nyì wě ɖò xóɖiɖɔ hladio jí tɔn ɖé mɛ. Nɛ̌ togun Mawu tɔn ka yí gbè nú alixlɛ́mɛ enɛ e zawě bo gosin hɔnkàn ɔ é gbɔn? Nɔví Charles Brandlein flín hwenu e é kpo xwédo tɔn kpo ɖó Natáaxwe ɖuɖu te é bo ɖɔ: “Mǐ xò nǔ kpɔ́n cobo jó pagáwùn núwiwa enɛ lɛ dó wɛ à? Ðebǔ lɔ ǎ! . . . É cí lee è nɔ ɖè awu blíblí ɖé, bo nɔ nyì dó gbě é ɖɔhun kpowun.” Nɔví Henry A. Cantwell e wá nyí nukúnkpénuwutɔ́ tomɛyitɔ́ ɖé é lɔ ɖè linlin mɔhun xlɛ́, bo ɖɔ: “É víví nú mǐ ɖɔ mǐ kpéwú bo jó nùɖé dó bo dó xlɛ́ wanyiyi e mǐ ɖó nú Jehovah é.” Ahwanvu Klisu tɔn gbejinɔtɔ́ lɛ sɔ́ jlǒ dó bló huzuhuzu ɖěɖee ɖò dandan lɛ é bo sɔ́ ɖ’alɔ ɖò xwè e jɔ sín sinsɛn-biblo kwijikwiji mɛ é mɛ ǎ.d​—Jaan 15:19; 17:14.

11. Nɛ̌ mǐ ka sixu xlɛ́ ɖɔ mǐ ɖò gudo nú Axɔsu Mɛsiya ɔ gbɔn?

¹¹ Kpɔ́n kpɔ́ndéwú ɖagbe e Biblu Kplɔntɔ́ gbejinɔtɔ́ enɛ lɛ sɔ́ ɖ’ayǐ nú mǐ é! É na nyɔ́ ɖɔ mǐ ni lin tamɛ dó kpɔ́ndéwú yetɔn jí bo kanbyɔ mǐɖée ɖɔ: ‘Nukún tɛ un ka nɔ dó kpɔ́n alixlɛ́mɛ é deví gbejinɔtɔ́ ɔ nɔ na mǐ lɛ é? Un ka nɔ yí gbè nú alixlɛ́mɛ enɛ lɛ kpo nǔ sú mɛ nukúnmɛ kpo bo nɔ zán nǔ e ye kplɔ́n mì lɛ é à?’ Tónú e mǐ nɔ sɔ́ jlǒ dó sè é nɔ xlɛ́ ɖɔ mǐ ɖò gudo nú Axɔsu Mɛsiya e ɖò deví gbejinɔtɔ́ ɔ zán dó na nùɖuɖu gbigbɔ tɔn mǐ dó hwetɔnnu é wɛ.​—Mɛ. 16:4, 5.

Klisanwun lɛ ka Ðó Na Zán Akluzu À?

12. Nú xwè gègě ɔ, nukún tɛ Biblu Kplɔntɔ́ lɛ ka nɔ dó kpɔ́n akluzu?

¹² Nú xwè gègě ɔ, Biblu Kplɔntɔ́ lɛ sɔ́ akluzu dó mɔ wuntun e jɛxa sinsɛn Klisanwun tɔn é. Ye lin dandan ɖɔ è na sɛ̀n akluzu ǎ, ɖó ye mɔ nǔ jɛ wu ɖɔ vodunsinsɛn nyla. (1 Kɔ. 10:14; 1 Jaan 5:21) Ðò bǐbɛ̌mɛ 1883 tɔn ɔ, Atɔxwɛ ɖɔ nyì wɛn ɖɔ “Mawu nɔ kpɔ́n vodunsinsɛn lɛ bǐ dó mɔ suɖunú ɖé.” É ɖò mɔ̌ có, tlolo hwɛ̌ ɔ, Biblu Kplɔntɔ́ lɛ mɔ ɖɔ linlin e emi ɖó ɖɔ é sɔgbe bɔ è na zán akluzu lee é jɛxa gbɔn é kún nyla ó. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, ye nɔ gó dó sɔ́ ɖiɖe akluzu e ɖò axɔsugbakún tɛntin é ɖé tɔn dó, dó ɖè yeɖée xlɛ́. Nú yedɛɛ lɛ ɔ, tinmɛ tɔn wɛ nyí ɖɔ enyi ye nɔ gbeji kaka yì kú ɔ, ye na mɔ axɔsugbakún gbɛ̀ tɔn ɔ. Bɛ́sín 1891 ɔ, ɖiɖe akluzu e ɖò axɔsugbakún tɛntin é tɔn jɛ tíntɔ́n ɖò Atɔxwɛ sín akpà jí jí.

13. Weziza tɛ ka tá dó akluzu zinzan jí nú ahwanvu Klisu tɔn lɛ? (Lɛ̌ kpɔ́n gbaví “È Tá Weziza Dó Akluzu Zinzan Jí Kpɛɖé Kpɛɖé.”)

¹³ Ðiɖe akluzu e ɖò axɔsugbakún tɛntin é tɔn ɔ xɔ akwɛ nú Biblu Kplɔntɔ́ lɛ. É ɖò mɔ̌ có, ɖibla yì vivɔnu xwè 1920 jɛ 1929 tɔn ɔ, Klisu jɛ weziza tá dó akluzu zinzan jí jí nú ahwanvu tɔn lɛ kpɛɖé kpɛɖé. Nɔví Grant Suiter e wá nyí ɖokpo ɖò Hagbɛ̌ Alixlɛ́mɛtɔ́ ɔ mɛ é flín kpléɖókpɔ́ e è bló ɖò Detroit, Michigan, (États-Unis) ɖò 1928 é bo ɖɔ: “Ðò kpléɖókpɔ́ ɔ jí ɔ, è xlɛ́ ɖɔ ɖiɖe akluzu e ɖò axɔsugbakún tɛntin é tɔn ɔ kún ɖò dandan ó, lé suɖunú wɛ é ka lɛ́ nyí.” Ðò xwè yɔywɛ e bɔ d’ewu lɛ é mɛ ɔ, nukúnnúmɔjɛnǔmɛ gègě ɖevo lɛ lɛ́ tíìn. É ɖò wɛn ɖɔ akluzu kún ɖó tɛn ɖě ɖò sinsɛn-biblo e mɛ́ ɖò gbigbɔ lixo é mɛ ó.

14. Nɛ̌ togun Mawu tɔn ka wà nǔ gbɔn dó weziza e è tá kpɛɖé kpɛɖé dó akluzu zinzan jí é wu?

¹⁴ Nɛ̌ togun Mawu tɔn ka wà nǔ gbɔn dó nukúnnúmɔjɛnǔmɛ e è na ɛ kpɛɖé kpɛɖé dó akluzu jí é wu? Ye lɛ́ kpó ɖò ɖiɖe akluzu e ɖò axɔsugbakún tɛntin é tɔn e ye yí wǎn na tawun é zán wɛ wɛ à? “É bɔwǔ nú mǐ bɔ mǐ jó dó hwenu e mǐ mɔ nǔ jɛ nǔ e é nɔte na é wu é” wɛ Lela Roberts e nyí Jehovah sɛntɔ́ ɖé b’ɛ ko lín é ɖɔ. Nɔví nyɔnu gbejinɔtɔ́ ɖevo e nɔ nyí Ursula Serenco é ɖè linlin e ye mɛ gègě ɖó é xlɛ́, bo ɖɔ: “Mǐ wá mɔ nǔ jɛ wu ɖɔ nǔ e mǐ yí wǎn na bo nɔ mɔ dó mɔ nǔ e nɔte nú kú Aklunɔ mǐtɔn tɔn bo lɛ́ xlɛ́ ɖɔ mǐ nyí Klisanwun tewungbeju é nyí wuntun pagáwùn tɔn ɖé nugbǒ. Sɔgbe kpo Nùnywɛxó 4:18 kpo ɔ, é sù nukún mǐtɔn mɛ ɖɔ è ɖò weziza tá dó ali ɔ jí wɛ bɔ é ɖò hìnhɔ́n wɛ.” Ahwanvu Klisu tɔn gbejinɔtɔ́ lɛ jló na ɖ’alɔ ɖò sinsɛn nùvú sín aca kwijikwiji lɛ ɖebǔ mɛ ǎ!

15, 16. Nɛ̌ mǐ ka sixu xlɛ́ ɖɔ mǐ kudeji bo na hɛn tɛmpli gbigbɔ tɔn Jehovah tɔn sín kɔxota ayikúngban jí tɔn ɔ ɖó mimɛ̌ jí gbɔn?

¹⁵ Égbé ɔ, mǐ lɔmɔ̌ kú dó nǔ ɖokpo ɔ jí. Mǐ mɔ nǔ jɛ wu ɖɔ Klisu nɔ gbɔn deví gbejinɔtɔ́, ayiɖotenanɔ tɔn e è tuùn céɖécéɖé é jí bo nɔ d’alɔ togun tɔn b’ɛ na nɔ mimɛ̌ jí ɖò gbigbɔ lixo. Enɛ wu ɔ, enyi nùɖuɖu gbigbɔ tɔn e mǐ nɔ mɔ é gb’akpá nú mǐ dó xwè, aca alǒ nùwalɔ ɖěɖee mɛ sinsɛn nùvú sín nǔwiwa lɛ va dó é wu ɔ, mǐ nɔ yawu setónú. Ði nɔví sunnu mǐtɔn kpo nɔví nyɔnu mǐtɔn kpo ɖěɖee nɔ gbɛ̀ ɖò bǐbɛ̌mɛ fí ɖiɖe Klisu tɔn tɔn lɛ é ɖɔhun ɔ, mǐ kudeji bo na hɛn tɛmpli gbigbɔ tɔn Jehovah tɔn sín kɔxota ayikúngban jí tɔn ɔ ɖó mimɛ̌ jí.

¹⁶ Ðò azǎn gudogudo tɔn lɛ mɛ ɔ, Klisu lɛ́ ɖò nǔ ɖěɖee mǐ ma mɔ ǎ lɛ é wà dó nya xɛ ɖò togun Jehovah tɔn sín agun lɛ jí wɛ, bonu mɛ nyanya lɛ ni ma hɛn blí ɖò gbigbɔ lixo ó. Nɛ̌ é ka bló mɔ̌ gbɔn? Mi nú mǐ ni kpɔ́n.

È “Cyan Mɛ Nyanya lɛ Sín Mɛ Ðagbe lɛ Mɛ”

17, 18. Ðò lǒ e è dó dó ɖɔ wu é mɛ ɔ, etɛ ka nyí tinmɛ (a) è nyì ɖɔ dó tɔ̀ mɛ tɔn? (b) è “wlí hweví tɛnmɛ tɛnmɛ” tɔn? (c) è cyan hweví ɖagbe lɛ dó nǔ mɛ tɔn? kpo (d) è bɛ́ hweví ɖěɖee ma nyɔ́ ǎ lɛ é nyì gbě tɔn kpo?

¹⁷ Axɔsu Jezu Klisu sín nukún ɖò togun Mawu tɔn sín agun e ɖò ayikúngban jí lɛ é bǐ jí. Klisu kpo wɛnsagun lɛ kpo ko ɖò azɔ̌ mɛ ɖiɖe ɖó vo tɔn e mǐ ma sixu mɔ nǔ jɛ wu mlɛ́mlɛ́ ǎ é ɖé wà wɛ. Jezu tín azɔ̌ enɛ mɛ ɖò lǒ e é dó dó ɖɔ wu é mɛ. (Xà Matie 13:47-50.) Etɛ ka nyí tinmɛ lǒ ɔ tɔn?

¹⁸ “È nyì [ɖɔ] dó tɔ̀ mɛ.” Ðɔ ɔ nɔte nú Axɔsuɖuto e è ɖò jijla wɛ ɖò gbɛtɔ́ lɛ tɛntin é. Kplékplé gbɛtɔ́ lɛ tɔn wɛ ɖò tɔ̀ ɔ nyí wɛ. È “wlí hweví tɛnmɛ tɛnmɛ.” Wɛnɖagbe ɔ nɔ dɔn gbɛtɔ́ alɔkpa lɛ bǐ; lee é nɔ dɔn mɛ ɖěɖee nɔ ɖè afɔ e jɛ lɛ é bo nɔ huzu Klisanwun nugbǒ lɛ gbɔn é ɔ, mɔ̌ jɛn é nɔ dɔn mɛ gègě ɖevo ɖěɖee sixu ko xlɛ́ ɖò bǐbɛ̌mɛ ɖò ali ɖé lɛ nu ɖɔ emi ba wɛn ɔ bo ma ka zunfan sinsɛn-biblo mimɛ̌ ɔ ǎ lɛ é gbɔn é nɛ.e È “cyan [hweví] ɖagbe lɛ dó nǔ mɛ.” È kplé gbɛtɔ́ ayijlɔjlɔnɔ lɛ dó nǔ mɛ, enɛ wɛ nyí agun lɛ, finɛ wɛ ye sixu bló sinsɛn-biblo mimɛ̌ ɔ sɛ́dó Jehovah ɖè. È bɛ́ hweví e “ma nyɔ́ ǎ” lɛ nyì gbě. Klisu kpo wɛnsagun lɛ kpo ko ɖò “mɛ nyanya lɛ [cyan] sín mɛ ɖagbe lɛ mɛ” wɛ ɖò azǎn gudogudo tɔn lɛ mɛ.f Enɛ zɔ́n bɔ mɛ ɖěɖee ma ɖó ayi jlɔjlɔ ǎ, kabǐ mɛ ɖěɖee ma ɖò gbesisɔmɛ bo na jó nùɖiɖi masɔgbe alǒ aca masɔgbe yetɔn lɛ dó ǎ lɛ é ɔ, è na tɛn ye bonu nùwalɔ yetɔn lɛ na va dó agun lɛ wu ǎ.g

19. Nɛ̌ nǔ e Klisu ɖò wiwa wɛ bo na cyɔn alɔ togun Mawu tɔn kpo sinsɛn-biblo nugbǒ ɔ kpo jí, bonu é na nɔ mimɛ̌ jí é ka cí nú we?

¹⁹ Tuùntuùn ɖɔ Axɔsu mǐtɔn Jezu Klisu ɖò xɛ nya ɖò mɛ ɖěɖee wu é ɖò nukún kpé dó wɛ lɛ é jí zɔ́n bɔ ayi towe jɛ dò à cé? Tuùntuùn ɖɔ é ɖò nǔ kwijikwiji ɖè sín sinsɛn-biblo nugbǒ ɔ wu wɛ bo ɖò xɛ nya ɖ’eji wɛ ɖò égbé bo ka lɛ́ ɖò nǔ ɖokpo ɔ bló nú Mawu sɛntɔ́ nugbǒ lɛ wɛ kpo akpàkpà ɖokpo ɔ e sɔ́ ɛ, b’ɛ ɖè nǔ kwiji sín tɛmpli ɔ mɛ ɖò xwè kanweko nukɔntɔn H.M. tɔn mɛ é kpo na kanmɛsyɛn we à cé? É sù nukún mǐtɔn mɛ tawun ɖɔ Klisu ɖò azɔ̌ wà wɛ bo na cyɔn alɔ togun Mawu tɔn kpo sinsɛn-biblo nugbǒ ɔ kpo jí, bonu é na kpó ɖò mimɛ̌ jí! Mǐ sixu xlɛ́ ɖɔ mǐ ɖò gudo nú Axɔsu ɔ kpo Axɔsuɖuto tɔn kpo gbɔn alɔ nyinyi nú sinsɛn nùvú ɖò ali lɛ bǐ nu gblamɛ.