Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn nabi wɛ a ka tuùn? Mǐ mɛɖé lɛ sixu nyí mɛ e kpo hwi kpo ɖò kpɔ́ é, azɔ̌gbɛ́, alǒ azɔ̌mɛvigbɛ́ towe lɛ. Kabǐ mǐ sixu ko ɖɔ xó xá we dó Biblu jí kpɔ́n. Mɛ̌ mǐ ka nyí tawun? Etɛwu mǐ ka nɔ má nǔ e mǐ ɖi nǔ na lɛ é xá mɛ ɖevo lɛ?

Mɛ kpaà wɛ mǐ nyí mɛ ɖevo lɛ ɖɔhun. Mǐ gosin ninɔmɛ vovo mɛ kpo fí vovo kpo. Mǐ mɛɖé lɛ ko nɔ sinsɛn ɖevo mɛ kpɔ́n, mɛɖé lɛ tlɛ ɖi nǔ nú Mawu ɖ’ayǐ ǎ. Amɔ̌, cobonu mǐ na huzu Kúnnuɖetɔ́ ɔ, mǐ bǐ wɛ zán hwenu bo gbéjé nùkplɔnmɛ Biblu tɔn lɛ kpɔ́n kpo sɔxwixwe kpo. (Mɛsɛ́dó 17:11) Mǐ yí gbè nú nǔ e mǐ kplɔ́n lɛ é, bɔ enɛ gudo ɔ, mǐɖesunɔ ɖɔ ɖɔ mǐ na sɛ̀n Jehovah Mawu.

Mǐ nɔ ɖu Biblu kpinkplɔn sín lè. Mɛ ɖevo lɛ bǐ ɖɔhun ɔ, mǐ nɔ ɖí xwi xá tagba lɛ kpo gǎnmaɖó mǐɖesunɔ tɔn lɛ kpo. Amɔ̌, ɖó mǐ nɔ tɛnkpɔn bo nɔ zán nugbodòdó Biblu tɔn lɛ gbèbígbè ɖò gbɛzán mǐtɔn mɛ wu ɔ, mǐ nɔ mɔ ɖɔ gbɛzán mǐtɔn nɔ kpɔ́n te d’eji. (Ðɛhan 128:1, 2) Nǔ e wu mǐ nɔ má nǔ ɖagbe e mǐ kplɔ́n ɖò Biblu mɛ lɛ é xá mɛ ɖevo lɛ ɔ ɖokpo nɛ.

Mǐ nɔ zán gbɛ̀ sɔgbe xá nugbodòdó Mawu tɔn lɛ. Nugbodòdó enɛ lɛ e Biblu kplɔ́n mɛ ɔ nɔ d’alɔ mɛ, bɔ è nɔ zán gbɛ̀ ɖagbe bo nɔ ɖó sísí nú mɛ ɖevo lɛ, bo nɔ ɖó jijɔ ɖé lɛ ɖi nugbǒ ɖiɖɔ kpo xomɛnyínyɔ́ kpo. Ye nɔ zɔ́n bɔ è nɔ ɖó lanmɛ syɛn bo nɔ nyí toví ɖagbe, lobo nɔ zɔ́n bɔ xwédo nɔ ɖò bǔ bɔ è nɔ ɖó jujɔ ɖagbe. Ðó mǐ kudeji ɖɔ “Mawu kún nɔ ɖè mɛɖé ɖó vo ɖò mɛɖé mɛ ó” wu ɔ, mǐ nɔ mɔ mǐɖée dó mɔ nɔví nɔví e ɖò kɔnɖókpɔ́ mɛ ɖò gbigbɔ lixo, bɔ akɔ kpo toxóɖiɖɔ kpo ma klán ǎ é gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ. Lee mǐ tlɛ nyí gbɛtɔ́ kpaà mɛ ɖevo lɛ ɖɔhun sɔ́ é ɔ, kplékplé mǐtɔn gbɔn vo.​—Mɛsɛ́dó 4:13; 10:34, 35.

• Etɛ Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ ka ɖó ɖò kpɔ́ kpo mɛ ɖevo lɛ kpo?

• Nugbodòdó tɛ lɛ wɛ Kúnnuɖetɔ́ lɛ ka nɔ kplɔ́n ɖò Biblu mɛ?

Mɛ gègě nɔ vɛdo ɖɔ sinsɛn yɔyɔ̌ ɖé wɛ Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ nyí sín. Amɔ̌, sín nǔ hú xwè 2 700 ɖíe ɖokpoo wɛ è ko nɔ ylɔ mɛ e nɔ sɛ̀n Mawu nugbǒ ɖokpo géé ɔ lɛ é ɖɔ “kúnnuɖetɔ́” tɔn lɛ. (Ezayíi 43:10-12) Kaka wá jɛ 1931 ɔ, Biblu Kplɔntɔ́ lɛ wɛ è nɔ ylɔ mǐ ɖɔ. Nɛ̌ ka gbɔn bɔ mǐ sɔ́ nyikɔ ɔ Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ?

Nyikɔ ɔ nɔ ɖè Mawu mǐtɔn xlɛ́. Sɔgbe kpo wema hwexónu tɔn lɛ kpo ɔ, è mɔ nyikɔ Mawu tɔn, Jehovah ɔ, azɔn afatɔ́n donu mɔkpan ɖò Biblu mɛ. Ðò Biblu gègě mɛ ɔ, è sɔ́ tɛnmɛ-nyikɔ Aklunɔ kabǐ Mawu dó ɖyɔ nyikɔ enɛ ɔ na. É ɖò mɔ̌ có, Mawu nugbǒ ɔ ko zán nyikɔ éɖesunɔ tɔn, Jehovah, dó ɖè éɖée xlɛ́ Mɔyizi, bo ɖɔ: “Nyikɔ ce nɛ kaka sɔyi.” (Tíntɔ́n 3:15) É wà mɔ̌, bo ɖè éɖée ɖó vo nú mawu nùvú lɛ bǐ. Mǐ nɔ gó ɖɔ Mawu sín nyikɔ mímɛ́ ɔ ɖò ta mǐtɔn.

Nyikɔ ɔ nɔ xlɛ́ azɔ̌ mǐtɔn. Ðò hwexónu ɔ, mɛ tobutobu ɖé lɛ, bɛ́sín Abɛli hwɛjijɔnɔ ɔ jí, ɖekúnnu dó nùɖiɖi e ye ɖó nú Jehovah é wu. Ðò xwè kanweko e wá yì lɛ é mɛ ɔ, Nɔwée, Ablaxamu, Sala, Mɔyizi, Davidi, kpo mɛ ɖevo lɛ kpo wá gɔ́ nú akpɔ́kpɔ́ ɖaxó kúnnuɖetɔ́ lɛ tɔn enɛ. (Eblée lɛ 11:4–12:1) Lee mɛɖé nɔ ɖekúnnu dó xomɛvɔnɔ ɖé tamɛ ɖò hwɛɖɔxɔsa gbɔn é ɔ, mɔ̌ jɛn mǐ ɖò gbesisɔmɛ bo na ɖè nugbǒ ɔ xlɛ́ mɛ lɛ dó Mawu mǐtɔn wu é nɛ.

Kpɔ́ndéwú Jezu tɔn xwedó wɛ mǐ ɖè. Biblu ylɔ ɛ ɖɔ “kúnnuɖetɔ́ gbejinɔtɔ́ titewungbe” ɔ. (Nǔɖexlɛ́mɛ 3:14) Jezu ɖesunɔ ɖɔ emi “ɖè nyikɔ [Mawu tɔn] xlɛ́” bo ɖò ‘kúnnu ɖè nú nugbǒ ɔ’ dó Mawu wu wɛ. (Jaan 17:26, nwt; 18:37) Enɛ wu ɔ, ahwanvu Klisu tɔn nugbǒ lɛ ɖó na ɖó nyikɔ Jehovah tɔn ta bo na nɔ bló bɔ mɛ lɛ na nɔ tuùn i. Nǔ e Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ nɔ dó gǎn bo nɔ bló é nɛ.

• Nɛ̌ ka gbɔn bɔ Biblu Kplɔntɔ́ lɛ ka sɔ́ nyikɔ e nyí Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ é?

• Sín hwetɛnu ɖokpoo wɛ Jehovah ka ko ɖó kúnnuɖetɔ́ lɛ ɖò ayikúngban jí?

• Mɛ̌ ka nyí Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn ɖaxó hugǎn ɔ?

Biblu ko ɖɔ ɖ’ayǐ ɖɔ ɖò kú Klisu tɔn gudo ɔ, adingbànnúkplɔnmɛtɔ́ lɛ na tɔ́n ɖò Klisanwun nukɔntɔn lɛ tɛntin bo na flú nugbǒ Biblu tɔn ɔ. (Mɛsɛ́dó 20:29, 30) Ðò nukɔnmɛ ɔ, nǔ e pɛ́ɛ́ wá jɛ é nɛ. Ye wlú nùkplɔnmɛ Jezu tɔn lɛ kpo linlin sinsɛn pagáwùn tɔn lɛ tɔn kpo, bɔ sinsɛn Klisanwun-nyijɛtɔ́ lɛ tɔn jɛ kàn vlɔ́n jí. (2 Timɔtée 4:3, 4) Nɛ̌ mǐ ka sixu wà gbɔn bo ɖeji ɖɔ nukúnnúmɔjɛnǔmɛ e sɔgbe ɔ jɛn mǐ ɖó dó nǔ e Biblu kplɔ́n mɛ tawun ɔ jí ɖò égbé?

Hwenu ɔ sù nú Jehovah bɔ é ɖè nugbǒ ɔ xlɛ́. É ko ɖɔ ɖ’ayǐ ɖɔ, ɖò ‘nǔ lɛ bǐ sín fífó hwenu ɔ, nukúnnúmɔjɛnǔmɛ nugbǒ ɔ na jɛji.’ (Daniyɛli 12:4) Ðò 1870 ɔ, kplékplé kpɛví nugbǒ-batɔ́ tɔn ɖé ɖ’ayi wu ɖɔ sinsɛn-núkplɔnmɛ sinsɛn gègě tɔn kún junjɔn Biblu jí ó. Enɛ wutu ɔ, ye jɛ dò ba nú nǔ jí bo na mɔ nukúnnú jɛ nùkplɔnmɛ dòdó Biblu tɔn lɛ mɛ. Jehovah dó nú ye bɔ ye mɔ nukúnnú jɛ Biblu ɔ mɛ.

Gbɛtɔ́ ayi ɖagbenɔ lɛ kplɔ́n Biblu kpo sɔxwixwe kpo. Alɔ nùkpinkplɔn tɔn e Biblu Kplɔntɔ́ ayi ɖagbenɔ enɛ lɛ e jɛ nukɔn nú mǐ lɛ é zé ɖ’ayǐ ɔ xwedó wɛ mǐ kpó ɖè kaka jɛ égbé. Ye nɔ ɖɔ xó ɖó kpɔ́ dó xota Biblu tɔn lɛ jí ɖebɔdoɖewu. Enyi ye wá jɛ akpáxwé Biblu tɔn e vɛwǔ bɔ è na mɔ nukúnnú jɛ mɛ é ɖé jí ɔ, ye nɔ ba wemafɔ Biblu tɔn ɖevo dó na tinmɛ tɔn. Enyi ye ɖɔ gbò sɔ́ nyì fí ɖé bɔ é sɔgbe xá akpáxwé Biblu tɔn e kpò lɛ é ɔ, ye nɔ wlan ɖ’ayǐ. Ðó ye jó Biblu ɔ dó bɔ é tín éɖée mɛ wu ɔ, ye lɛ́ wá mɔ nugbǒ ɔ dó nyikɔ Mawu tɔn, Axɔsuɖuto tɔn, linlin tɔn nú gbɛtɔ́ lɛ kpo ayikúngban ɔ kpo, ninɔmɛ mɛkúkú lɛ tɔn kpodo nukúnɖiɖo fínfɔ́n sín kú tɔn e ɖè nú ye ɔ kpo wu. Dobanunǔ yetɔn zɔ́n bɔ ye vo sín nùɖiɖi kpo nǔwiwa adingban tɔn gègě kpo sí.​—Jaan 8:31, 32.

Ðò 1879 ɔ, Biblu Kplɔntɔ́ lɛ ɖ’ayi wu ɖɔ hwenu ko sù bɔ è na tuùn nugbǒ ɔ gbɔn fí bǐ. Enɛ wu ɔ, ɖò xwè enɛ mɛ ɔ, ye jɛ xójlawema e mǐ kpó ɖò ɖiɖetɔ́n wɛ kaka jɛ égbé ɔ bló jí, é wɛ nyí Atɔxwɛ Ee Ðò Axɔsuɖuto Jehovah Tɔn Jla Wɛ É. Dìn ɔ, mǐ nɔ má nugbǒ Biblu tɔn lɛ xá gbɛtɔ́ lɛ ɖò tò 240 mɛ dó gbè 750 mɔ̌ mɛ. Nukúnnúmɔjɛnǔmɛ nugbǒ ɔ ko túnflá sɔmɔ̌ kpɔ́n gbeɖé ǎ.

• Etɛ ka jɛ dó nugbǒ Biblu tɔn wu ɖò kú Klisu tɔn gudo?

• Etɛ ka d’alɔ mǐ bɔ mǐ lɛ́ wá mɔ nugbǒ e ɖò Mawuxó ɔ mɛ é?

Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ zán, zín, bo lɛ́ má lilɛdogbeɖevomɛ Biblu tɔn vovo lɛ nú xwè gègě. Amɔ̌, mǐ wá mɔ ɖɔ mǐ ɖó hudo lilɛdogbeɖevomɛ Biblu tɔn yɔyɔ̌ ɖevo e na d’alɔ gbɛtɔ́ lɛ hugǎn bɔ ye na “tuùn nugbǒ ɔ bǐ dégbédégbé” é tɔn, enɛ wɛ nyí jlǒ Mawu tɔn nú mɛ bǐ. (1 Timɔtée 2:3, 4) Enɛ wu ɔ, ɖò 1950 ɔ, mǐ jɛ akpáxwé lilɛdogbeɖevomɛ égbé tɔn Biblu tɔn mǐtɔn ɖé lɛ ɖe tɔ́n jí ɖò glɛnsigbe mɛ, é wɛ nyí Traduction du monde nouveau. È ko lilɛ Biblu enɛ ɔ dó gbè nǔ hú 130 mɛ kpo gbejininɔ kpo, kpo gbesisɔ kpo.a

È ɖó hudo Biblu e bɔkun bɔ è na mɔ nukúnnú jɛ mɛ ɔ tɔn. Hwenu ɖò yiyi wɛ ɔ, gbè lɛ nɔ ɖò ɖyɔɖyɔ wɛ bɔ xógbe e ɖò lilɛdogbeɖevomɛ Biblu tɔn gègě mɛ lɛ é nɔ d’ablu, nɔ cá bo nɔ vɛwǔ bɔ è na mɔ nukúnnú jɛ ye mɛ. È lɛ́ mɔ wema xóxó e sɔgbe bo lɛ́ sɛkpɔ nùwlanwlan dòdó lɛ hugǎn lɛ é, enɛ zɔ́n bɔ è mɔ nukúnnú jɛ gbè e mɛ è wlan Biblu dó lɛ é mɛ hugǎn, ye wɛ nyí Ebléegbe, Alamugbe kpo Glɛkigbe kpo.

È ɖó hudo lilɛdogbeɖevomɛ e na sɔ́ Mawuxó ɔ sù é tɔn. Mɛ e nɔ lilɛ Biblu dó gbè ɖevo mɛ lɛ é ɖó na nɔ gbeji nú nùwlanwlan dòdó e Mawu sɔ́ dó ayi mɛ nú mɛ lɛ é, ye ɖó na ɖyɔ nǔ ɖebǔ ɖò Mawuxó ɔ mɛ ǎ. É ɖò mɔ̌ có, ɖò lilɛdogbeɖevomɛ gègě mɛ ɔ, è zán nyikɔ Mawu tɔn, Jehovah ɔ, ɖò Biblu mɛ ǎ.

È ɖó hudo Biblu e na sɔ́ Dowatɔ́ tɔn sù é tɔn. (2 Samuwɛli 23:2) Ðò Traduction du monde nouveau mɛ ɔ, è lɛ́ sɔ́ nyikɔ Jehovah tɔn ɖó tɛn tɔn mɛ azɔn 7 000 mɔ̌ ɖó fí e è mɔ ɖè ɖò wema Biblu tɔn e dó xó hugǎn lɛ é mɛ é, lee ɖiɖe e ɖò dò ɔ xlɛ́ gbɔn é. (Ðɛhan 83:18, nwt) È dó ayi dò bo kije nǔ nú xwè nabi ɖé, wɛ zɔ́n bɔ Biblu elɔ nyɔ́ xà bo nɔ ɖè linlin Mawu tɔn lɛ xlɛ́ céɖécéɖé. A ɖó Traduction du monde nouveau ɖò gbè towe mɛ kpo a gbɔ kpo ɔ, mǐ byɔ we ɖɔ a ni ɖó aca ɖagbe bo nɔ xà Xó Jehovah tɔn gbèbígbè.​—Jozuwée 1:8; Ðɛhan 1:2, 3.

• Etɛwu mǐ ka mɔ ɖɔ mǐ ɖó lilɛdogbeɖevomɛ Biblu tɔn yɔyɔ̌ ɖé sín hudo?

• Nǔwiwa tɛgbɛ tɔn tɛ ka nyɔ́ nú mɛ e jló na kplɔ́n jlǒ Mawu tɔn é?