NIKASEMƆ 20
Ŋmalɛi Ahiɛkpamɔ yɛ Gbɛ ni Mɔɔ Shi Nɔ
ŊMALƐI lɛ kɛ nɔ ni wɔdamɔɔ nɔ wɔkɛ tsɔsemɔ haa yɛ wɔ asafoŋ kpeei ashishi lɛ haa. Biblia ŋmalɛi hu ji otii titrii ni yɔɔ nɔ ni wɔkɛɔ yɛ shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli lɛ mli. Shi kɛlɛ, bɔ ni enɛɛmɛi yeɔ ebuaa saji ni wɔgbaa lɛ, fã ko damɔ bɔ ni wɔkpaa hiɛ yɛ gbɛ ni mɔɔ shi nɔ lɛ nɔ.
Babaoo he miihia fe ŋmalɛ lɛ kɛkɛ ní oootsɛ ní ofɔ̃ mɔ ko nine koni ekɛ bo akane. Kɛ́ ookpa ŋmalɛ ko hiɛ lɛ, bɔɔ mɔdɛŋ ni otsu otii enyɔ komɛi ahe nii: (1) Teemɔ gbɛkpamɔi ashi, ni (2) gbalamɔ jwɛŋmɔ kɛya yiŋtoo hewɔ ni okaneɔ ŋmalɛ lɛ nɔ. Obaanyɛ oshɛ otii nɛɛ ahe yɛ gbɛ̀i srɔtoi anɔ.
Bi Sane. Enɛ mɔɔ shi waa kɛji otoibolɔi lɛ leee hetoo lɛ momo. Bɔɔ mɔdɛŋ koni owie sanebimɔ lɛ he yɛ gbɛ ni baaha mɛi asusu nii ahe nɔ. Yesu fee enɛ. Beni Farisifoi lɛ ba Yesu ŋɔɔ yɛ sɔlemɔwe lɛ ni amɛka lɛ yɛ faŋŋ mli yɛ bɔ ni enuɔ Ŋmalɛi lɛ ashishi lɛ gbɛfaŋ lɛ, ebi amɛ akɛ: “Te nyɛsusuɔ yɛ Kristo lɛ hewɔ tɛŋŋ? Namɔ bi ji lɛ?” Amɛkɛɛ akɛ: “David biŋ.” Kɛkɛ ni Yesu bi amɛ akɛ: “Mɛɛba mɔ ni David yɛ Mumɔ naa lɛ etsɛɔ lɛ Nuntsɔ [lɛ]?” Ni enɛ sɛɛ lɛ etee nɔ etsɛ wiemɔi ayisɛɛ kɛjɛ Lala 110:1. Farisifoi lɛ fee diŋŋ. Shi kɛlɛ, asafo babaoo lɛ kɛ miishɛɛ bo Yesu toi.—Mat. 22:41-46.
Yɛ shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli lɛ, obaanyɛ okɛ sanebimɔi ni akɛkpaa sane hiɛ, ní tamɔ nɔ ni nyiɛ sɛɛ nɛɛ atsu nii: “Mi kɛ bo yɛ gbɛi diɛŋtsɛ. Ani Nyɔŋmɔ yɛ gbɛi diɛŋtsɛ? Wɔbaanyɛ wɔna hetoo lɛ yɛ Lala 83:19.” “Ani nɔyeli kome baahi shi gbi ko kɛha adesai fɛɛ? Kadimɔ bɔ ni aha sane nɛɛ hetoo yɛ Daniel 2:44.” “Ani Biblia lɛ wieɔ shihilɛi ni yɔɔ wɔgbii nɛɛ amli lɛ he lɛɛlɛŋ? Okɛ nɔ ni akɛɛ yɛ 2 Timoteo 3:1-5 lɛ ato shihilɛi ni yɔɔ wɔgbii nɛɛ amli ni ole lɛ he okwɛ.” “Ani amanehulu kɛ gbele sɛɛ baafo gbi ko? Abaanyɛ ana hetoo ni Biblia lɛ kɛhaa lɛ yɛ Kpojiemɔ 21:4, 5.”
Kɛ́ okɛ sanebimɔi kpa ŋmalɛi ahiɛ yɛ wiemɔ ko mli lɛ, ebaanyɛ ekanya otoibolɔi lɛ koni amɛkɛ miishɛɛ hee ko akwɛ ŋmalɛi lɛ, nɔ ni amɛle momo lɛ po. Shi ani amɛbaafee nakai? No baanyɛ adamɔ kɛji amɛsusuɔ sanebimɔi ni otee amɛ shi lɛ ahe akɛ eja aloo ejaaa lɛ nɔ. Kɛji toibolɔi lɛ susuɔ sane lɛ he po lɛ, amɛjwɛŋmɔ baanyɛ akpa shi kɛji ookane ŋmalɛi ni amɛnu shii abɔ lɛ. Bɔni afee ni otsĩ no feemɔ naa lɛ, ehe miihia ni osusu sane lɛ he bɔ ni sa koni eha owiemɔ lɛ aŋɔɔ.
Teemɔ Naagba ko Shi. Obaanyɛ otee naagba ko shi ni no sɛɛ lɛ ogbala jwɛŋmɔ kɛya ŋmalɛ ko ni kɔɔ enaa tsabaa he lɛ nɔ. Kaaha toibolɔi lɛ miikpa babaoo gbɛ fe bɔ ni obaanyɛ oha amɛ. Bei pii lɛ, ŋmalɛ lɛ kɛ tsabaa fã ko pɛ haa. Shi kɛlɛ, obaanyɛ obi toibolɔi lɛ ni amɛsusu gbɛtsɔɔmɔ ni ekɛhaa ni abaanyɛ akɛtsu shihilɛ lɛ he nii lɛ he yɛ be mli ni okaneɔ ŋmalɛ lɛ.
Nakai nɔŋŋ obaanyɛ owie jeŋba ni tsɔɔ Nyɔŋmɔ gbeyeishemɔ he shishitoo mla ko he, ní no sɛɛ lɛ okɛ Biblia mli sane ko atsu nii ni okɛfee nilee ni yɔɔ ekɛ nitsumɔ mli lɛ he nɔkwɛmɔnɔ. Kɛ́ otii enyɔ (loo ekolɛ nɔ ni fe nakai) ni kɔɔ nɔ ni asusuɔ he lɛ he yɛ ŋmalɛi lɛ amli lɛ, no lɛ wielɔi komɛi biɔ ni toibolɔi lɛ atao enɛɛmɛi. Kɛ́ naagba ko fee tamɔ nɔ ni ewa kɛha toibolɔi pɔtɛɛ komɛi lɛ, no lɛ obaanyɛ okanya amɛsusumɔi kɛtsɔ nibii babaoo ní abaanyɛ afee ní obaawie he lɛ nɔ, koni agbɛnɛ oha ŋmalɛ lɛ kɛ ekɛ nitsumɔ kɛ hetoo lɛ aha.
Tsɛ Biblia lɛ Yisɛɛ ákɛ Hegbɛ. Kɛ́ otée miishɛɛ shi yɛ osane lɛ he momo, ni owie susumɔ kome loo enyɔ he yɛ ehe saji lɛ ateŋ ekome he lɛ, no lɛ obaanyɛ okpa ŋmalɛ lɛ hiɛ kɛtsɔ enɛ kɛɛmɔ nɔ akɛ: “Kadimɔ nɔ ni Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ kɛɔ yɛ sane nɛɛ he.” Enɛ tsɔɔ nɔ hewɔ ni nɔmimaa yɔɔ sane ni obaakane lɛ he lɛ.
Yehowa kɛ gbɔmɛi tamɔ Yohane, Luka, Paulo, kɛ Petro tsu nii kɛŋma Biblia lɛ fãi komɛi. Shi niŋmalɔi kɛkɛ ji amɛ; Yehowa ji Woloŋmalɔ lɛ. Titri lɛ, kɛ okɛ mɛi ni amɛjeee Ŋmalɛ Krɔŋkrɔŋ lɛ kaselɔi miiwie lɛ, ŋmalɛ hiɛ ní oookpa kɛtsɔ kɛɛmɔ ni oookɛɛ akɛ “Petro ŋma akɛ” loo “Paulo kɛɛ akɛ” lɛ nɔ lɛ kɛ nakai hewalɛ kome too lɛ nɔŋŋ haŋ taakɛ hiɛkpamɔ ni akɛhaa ni tsɔɔ akɛ ŋmalɛ lɛ ji Nyɔŋmɔ wiemɔ lɛ baafee lɛ. Esa kadimɔ waa akɛ yɛ shihilɛi komɛi amli lɛ, Yehowa fã Yeremia koni ekpa esanejajemɔi lɛ ahiɛ kɛtsɔ wiemɔ nɛɛ nɔ akɛ: “Nyɛboa Yehowa wiemɔ lɛ toi.” (Yer. 7:2; 17:20; 19:3; 22:2) Kɛ́ wɔkɛ Yehowa gbɛi lɛ tsu nii kɛkpá ŋmalɛi lɛ ahiɛ loo wɔfeee nakai lɛ, dani wɔɔmu wɔsane lɛ naa lɛ, esa akɛ wɔbɔ mɔdɛŋ ni wɔtsɔɔ akɛ nɔ ni yɔɔ Biblia lɛ mli lɛ ji ewiemɔ.
Susumɔ Wiemɔi ni Fata Wiemɔ Kuku lɛ He lɛ He. Dani oookpɛ oyiŋ yɛ bɔ ni obaakpa ŋmalɛ ko hiɛ oha lɛ he lɛ, esa akɛ ohiɛ ahi wiemɔi ni fata wiemɔ kuku lɛ he lɛ nɔ. Yɛ shihilɛi komɛi amli lɛ, obaatsĩ wiemɔi ni fata wiemɔ kuku ko he lɛ tã tɛ̃ɛ; ni kɛlɛ, wiemɔi ni fata wiemɔ kuku ko he lɛ baanyɛ ená nɔ ni owieɔ lɛ nɔ hewalɛ yɛ gbɛ̀i krokomɛi anɔ. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, ani obaakpa wiemɔi ní Nyɔŋmɔ gbeyeishelɔ Hiob wie lɛ hiɛ taakɛ bɔ ni obaafee yɛ wiemɔ ni epasa miishɛjelɔi lɛ ateŋ mɔ kome wie lɛ he lɛ? Luka ji mɔ ni ŋma Bɔfoi lɛ Asaji lɛ, shi etsɛ mɛi krokomɛi awiemɔi ayisɛɛ, tamɔ Yakobo, Petro, Paulo, Filipo, Stefano kɛ ŋwɛibɔfoi, kɛ agbɛnɛ Gamaliel kɛ Yudafoi krokomɛi ni amɛjeee Kristofoi. Namɔ obaakɛɛ akɛ lɛ eŋma ŋmalɛ ni otsɛ emli wiemɔi ayisɛɛ lɛ? Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, kaimɔ akɛ jeee David pɛ ŋma lalai lɛ fɛɛ ni jeee Salomo pɛ ŋma Abɛi awolo lɛ fɛɛ. Sɛɛnamɔ yɛ he hu akɛ wɔɔle mɔ ni Biblia ŋmalɔ lɛ kɛwieɔ lɛ, kɛ sane ni asusuɔ he lɛ.
Okɛ Saji ni Ekɔɔ He lɛ Atsu Nii. Enɛ mɔɔ shi jogbaŋŋ, titri lɛ kɛji obaanyɛ otsɔɔ akɛ shihilɛi ni hi shi yɛ nakai Biblia mli sane lɛ bei amli lɛ tamɔ nɔ ni owieɔ he lɛ nɔŋŋ lɛ. Yɛ shihilɛi krokomɛi amli lɛ, saji ni yɔɔ sɛɛ lɛ he miihia bɔni afee ni anu ŋmalɛ titri ko shishi. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, kɛ́ obaakane Hebribii 9:12, 24 lɛ yɛ wiemɔ ni kɔɔ kpɔmɔ nɔ lɛ he lɛ mli lɛ, ekolɛ obaana akɛ ebaahi akɛ oookpa ŋmalɛ ni obaakane lɛ hiɛ kɛ kpeebuu lɛ mligbɛ tsũ lɛ mlitsɔɔmɔ fioo, nɔ ni ŋmalɛ lɛ tsɔɔ akɛ efeɔ he ni Yesu bote beni ekwɔ kɛtee ŋwɛi lɛ he mfoniri lɛ. Shi okɛ nibii ni ekɔɔ he lɛ babaoo akafata he koni ekahà ŋmalɛ ni owieɔ he lɛ hiɛ.
Bɔni afee ni oha oŋmalɛi ahiɛkpamɔ lɛ aya hiɛ lɛ, esa akɛ opɛi nɔ ni wielɔi ni he esa lɛ feɔ lɛ mli. Kadimɔ gbɛ̀i srɔtoi ni amɛkɛtsuɔ nii lɛ. Pɛimɔ bɔ ni gbɛ̀i ni amɛkɛtsuɔ nii nɛɛ mɔɔ shi ehaa lɛ mli. Beni osaa ohe yɛ wiemɔ ni obaaha lɛ mli lɛ, kadimɔ ŋmalɛi ni he hiaa lɛ, ni osusu nɔ ni esa akɛ ŋmalɛ fɛɛ ŋmalɛ atsu lɛ he. Too eko fɛɛ eko hiɛkpamɔ he gbɛjianɔ jogbaŋŋ bɔni afee ni onyɛ okɛtsu nii jogbaŋŋ ní emɔ shi. No sɛɛ lɛ, lɛɛmɔ mli koni ekɔ ŋmalɛi ni okɛbaatsu nii lɛ fɛɛ he. Beni gbɛ ni otsɔɔ nɔ ohaa wiemɔ lɛ fã nɛɛ yaa hiɛ lɛ, obaagbala jwɛŋmɔ kɛba Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ nɔ babaoo.