Mumɔi Atsɛmɔ—Mɛni Hewɔ Mɛi Ebɔi Ehe Miishɛɛnamɔ babaoo Lɛ?
FRANS ji Protestant sɔlemɔ lɛ mli akulashiŋ. Kɛji akɛ sɔlemɔ lɛ mli nitsumɔ ko yɛ ni esa akɛ afee lɛ, lɛ ji klɛŋklɛŋ mɔ ni kɛ ehe haa. Wilhelmina hu ji mɔ ni sheɔ Nyɔŋmɔ gbeyei. Ekɛɔ akɛ, “Esa akɛ Oya sɔlemɔ,” ni eyaa hu. Esther hu yaa sɔlemɔ daa ni ehaaa gbi kome aho ni esɔleee. Mɛi etɛ nɛɛ fɛɛ yɛ nɔ kome ni akadi yɛ amɛhe: Amɛji mumɔi atsɛlɔi.
Jeee Surinamebii etɛ nɛɛ pɛ ji mɛi ni feɔ nakai. Miishɛɛ ni anaa yɛ mumɔi atsɛmɔ he lɛ miifa yɛ jeŋ muu fɛɛ. Susumɔ enɛ he: Yɛ U.S. Amerika pɛ lɛ, wɔji tɛtrɛbii aaafee 30 yɛ ni nɔ ni akalaa ahaa lɛ fɛɛ fe 10,000,000 ni wieɔ mumɔi atsɛmɔ nifeemɔi sɔrɔtoi babaoo he. Gbɔmɛi aaafee 2,000,000 hu yɛ England ni nyaa nɛkɛ sane nɛɛ nɔŋŋ he. Sane mlipɛimɔ ko ni afee yɛ Netherlands nyɛsɛɛ nɛɛ tsɔɔ akɛ anaa mɛi ni heɔ naakpɛɛ nibii ni fe adebɔɔ mli nɔ̃ lɛ amɛyeɔ lɛ yɛ mɛi ni yɔɔ mɔji wuji amli, mɛi ni le woloŋ jogbaŋŋ, kɛ obalaŋtai ateŋ. Agbɛnɛ taakɛ mɛi ni yɔɔ Afrika, Asia kɛ Latin kɛ Amerika lɛ baanyɛ aye he odase lɛ, mumɔi atsɛmɔ ebatsɔ daa gbi shihilɛ lɛ fa yɛ shikpɔji pii anɔ. Ŋwanejee ko bɛ he akɛ no hewɔ ni niŋmalɔi John Walden kɛ Clifford Wilson mu sane naa yɛ amɛwolo ni ji Occult Shock and Psychic Forces lɛ mli akɛ: “Gbɔmɛi sɔrɔtoi babaoo ni wieɔ saji nɛɛ ahe lɛ tɔmɔ mɛi ni miiwie akɛ wɔyɛ gbii ni akɛmiitee naakpɛɛ hewalɛi ni fe adebɔɔ nɔ lɛ ashi lɛ mli.”
Hɛɛ, mumɔi atsɛmɔ kɛ hewalɛi ni fe adebɔɔ mli nɔ—yɛ ŋulamiiaŋkwɛmɔ, mɛi ajwɛŋmɔ nɔ hewalɛnamɔ, jwɛŋmɔ he nilee amlitaomɔ, nɔ ni tekeɔ henumɔ lɛ mlitaomɔ, ashwaiafeemɔ, lamɔi ashishitsɔɔmɔ, kɛ nibii krokomɛi amlimiigbala gbɔmɛi kɛmiijɛ shihilɛi fɛɛ mli. Mɛni hewɔ”?
Nɔ kome ji akɛ, Kristendom sɔlemɔi lɛ ekomɛi kpɛlɛɔ mumɔi atsɛmɔ nɔ ni amɛfiɔ sɛɛ. Amɛwoɔ ŋaa akɛ ni akɛ mumɔi lɛ aaana sharamɔ lɛ ji gbɛ kroko ni atsɔɔ nɔ abɛŋkɛɔ Nyɔŋmɔ he kpaakpa.
Akɛ nɔkwɛmɔ nɔ lɛ, ŋɔɔ Izaak Amelo, Suriname, jarayelɔ ni eye afii 70 lɛ nɛkɛ. Efee sɔlemɔ lɛ mli bɛgwafonyo kɛ mumɔi atsɛlɔ yɛ nakai beaŋ nɔŋŋ ni ale lɛ jogbaŋŋ. Ekaiɔ akɛ: “Daa. Hɔɔ lɛ wɔsɔlemɔ lɛ mli bɛgwafoi lɛ fɛɛ buaa amɛhe naa yɛ akrowa lɛ sɛɛ koni abi mumɔi lɛ anii. Wɔyaa nɔ wɔfeɔ nakai jenamɔ muu. Enɔ jetsɛremɔ maŋkɛ lɛ, osɔfo-sɛɛmɔ lɛ kwɛɔ ewatsi, ni kɛ atswa maŋkɛ ŋmɛji enumɔ lɛ, etoɔ okadi akɛ wɔkpa. Kɛkɛ lɛ, wɔju wɔhe, wɔtsake wɔtadei, kɛkɛ lɛ wɔtee sɔlemɔ—wɔshɛɔ jɛi yɛ be ni sa pɛpɛɛpɛ mli kɛha Hɔgbaa leebi jamɔ. Yɛ afii nɛɛ fɛɛ mli lɛ osɔfo lɛ ekɛɛɛ nɔ ko ni tsɔɔ akɛ nɔ ni yaa nɔ nɛɛ ehiii.”
Yɛ be mli ni ekase tsakpaa ni ka mumɔi atsɛmɔ kɛ sɔlemɔi ni yɔɔ Suriname lɛ teŋ lɛ, Dutch Nilelɔ R. van Lier ma nɔ mi akɛ mɛi pii naa mumɔi atsɛmɔ akɛ “nɔ ni yeɔ buaa jamɔ.” Yɛ nikasemɔ ko ni afee nyɛsɛɛ nɛɛ ni Leiden University lɛ ŋma eha lɛ mli lɛ, eyoo hu akɛ mumɔi atsɛmɔ ji “nyɔŋmɔjamɔ gbɛjianɔtoo ko ni da ni damɔ Kristojamɔ masɛi lɛ fa” ni ayɔse.
Shi obaabi akɛ, ‘Kpɛlɛmɔ ni Kristendom sɔlemɔi lɛ kpɛlɛɔ mumɔi atsɛmɔ nɔ lɛ ji sane ni maa nɔ mi akɛ Nyɔŋmɔ kpɛlɛɔ nɔ lo? Ani mumɔi ni okɛ amɛ aaaye sharamɔ lɛ gbalaa bo kɛbɛŋkɛɔ ehe? Mɛni ji nɔ ni Biblia lɛ kɛɔ diɛŋtsɛ yɛ mumɔi atsɛmɔ he?’
[Mfoniri ni yɔɔ baafa 3]
retroactively
Izaak Amelo kaiɔ bɔ ni sɔlemɔ Iɛ mli bɛgwafoi lɛ fɛɛ kɛ amɛhe wu mumɔi atsɛmɔ mli lɛ