Abraham—Nɔ Hewɔ Ni Esa Akɛ Ole Anɔkwale Ni Kɔɔ Ehe
ABRAHAM—ani eji blema saji amli gbɔmɔ ko ni ehe gbɛi aloo anɔkwa gbalɔ? Te nakai sanebimɔ lɛ hetoo lɛ he hiaa ha tɛŋŋ? Taakɛ Biblia mli beebuu tsɔɔ lɛ, Abraham hi shi aaafee afii 4,000 ni eho nɛ. No hewɔ lɛ mɛi komɛi baasusu akɛ, ‘Belɛ mɛɛ sɔrɔto enɛ feɔ kɛji akɛ ehi shi aloo ehiko shi?’
Je lɛŋ gbɔmɛi ayifalɛ lɛ mli fa kpotoo fata jamɔi ni kɛɔ akɛ amɛheɔ Abraham amɛyeɔ lɛ ahe. 1988 Britannica Book of the Year lɛ eto naa akɛ je lɛŋ gbɔmɛi oha mlijaa 32.9 buɔ amɛhe Kristofoi, 17.2 buɔ amɛhe Muslimbii, ni 0.4 buɔ amɛhe Yudafoi, ni Abraham ji gbɔmɔ ko ni jamɔi sɔrɔtoi etɛ nɛɛ fɛɛ heɔ lɛ amɛyeɔ waa. Belɛ eka shi faŋŋ akɛ heyelilɔi anɔkwafoi ni jɛ nɛkɛ jamɔi nɛɛ amli lɛ baasumɔ ni amɛna mɔmimaa akɛ nɔ ni atsɔɔ amɛ ni kɔɔ Abraham he lɛ ji anɔkwale. Mɛi ni yɔɔ jamɔi krokomɛi lɛ amli aloo mɛi ni kɛɔ akɛ amɛbɛ jamɔ ko kwraa mli lɛ hu baasumɔ ni amɛna he miishɛɛ. Mɛni hewɔ?
Ejaakɛ Biblia lɛ kɛɔ akɛ Abraham ji gbalɔ. (1 Mose 20:7) No ji Biblia mli wiemɔ ni akɛtsɔɔ naawielɔ ni hiɛ shɛɛ sane kɛha adesai krokomɛi lɛ. Kɛ Abraham ji gbalɔ anɔkwafo lɛ, wɔ fɛɛ wɔbaana he sɛɛ. Mɛni hewɔ? Ejaakɛ shɛɛ sane ni enine shɛ nɔ lɛ ji sanekpakpa kɛha adesai fɛɛ. (Galatabii 3:8) Taakɛ Biblia lɛ tsɔɔ lɛ, Nyɔŋmɔ wo Abraham shi akɛ: “Omli aaajɛ ajɔɔ shikpɔŋ lɛ nɔ wekui fɛɛ.”—1 Mose 12:3.
Eji shiwoo ko ni yɔɔ naakpɛɛ, ni kɛ hooo lɛ Abraham nu ni aajaje yɛ bei sɔrɔtoi enyɔ mli. (1 Mose 18:18; 22:18) Bɔni afee ni eba mli lɛ, Nyɔŋmɔ baatee ‘wekui fɛɛ’ ni ehi shi pɛŋ da lɛ amli najiaŋdamɔlɔi ni amɛgboi lɛ ashi. Akɛni amɛteŋ mɛi pii baaba shikpɔŋ nɔ shihilɛ ko ni tamɔ Paradeiso ni gbɔmɔ laaje lɛ kɛjɛ shishijee lɛ mli hewɔ lɛ wala baatsɔ jɔɔmɔ aha mɛi ni atee amɛ shi nɛɛ. Yɛ no sɛɛ lɛ, ehe baahia ni atsɔɔ amɛ bɔ ni amɛaafee ni amɛnine ashɛ naanɔ wala jɔɔmɔ lɛ nɔ.—1 Mose 2:8, 9, 15-17; 3:17-23.
Shi kɛji akɛ, yɛ gbɛ kroko nɔ lɛ, Abraham ji blema adesai amli gbɔmɔ ko lɛ, belɛ nɔ ko bɛ ni abaadamɔ nɔ ahe naakpɛɛ shiwoo ni enine shɛ nɔ lɛ aye. Kɛfata he lɛ, kɛ anyɛŋ akɛ he afɔ Biblia mli shiwoi anɔ lɛ, belɛ mɛi komɛi baawie akɛ amɛbaatu amɛhe amɛha miishɛɛnamɔ kwraa yɛ ŋmɛnɛŋmɛnɛ beaŋ wala nɛɛ mli. Taakɛ mra be mli Kristofoi lɛ ateŋ mɔ kome ŋma lɛ: “Kɛ gbohii eteee shi lɛ: ‘Nyɛhaa wɔyea nii ni wɔnua daai, ejaakɛ wɔ lɛ wɔbaagboi!’”—1 Korintobii 15:32.
No hewɔ lɛ, oyɛ yiŋtoo ni Obaadamɔ nɔ opɛi nakai sanebimɔ lɛ mli, akɛ, Ani Abraham ji blema adesai amli gbɔmɔ ko ni he gbɛi aloo eji anɔkwa gbalɔ? Ekolɛ ohe baajɔ̃ bo akɛ ooole nɔ ni afii ohai 19 nɛɛ mli osɔfoi ni ale amɛ jogbaŋŋ lɛ wie yɛ enɛ he. Shi, jeŋ nilelɔi ni tsaa shi amɛtaoɔ blema nibii lɛ eyana nibii heei ni tswaa nakai osɔfoi lɛ awiemɔi lɛ mpoa.