Buu-Mɔɔ INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Buu-Mɔɔ
INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Ga
@
  • ɛ
  • ɔ
  • ɛ́
  • ɛ̃
  • ɔ̃
  • ã
  • ŋ
  • á
  • BIBLIA
  • WOJI
  • ASAFOŊ KPEEI
  • be nikasemɔ 8 bf. 107-bf. 110 kk. 1
  • Gbeewalɛ ni Sa

Vidio ko bɛ kɛhã nɔ ni ohala nɛɛ.

Ofainɛ waa, be ni wɔtaoɔ wɔjie vidio lɛ, wɔná naagba ko.

  • Gbeewalɛ ni Sa
  • Ná Teokrase Sɔɔmɔ Skul Tsɔsemɔ lɛ He Sɛɛ
  • Saji Ni Tamɔ Enɛ
  • Gbee Tsakemɔ
    Ná Teokrase Sɔɔmɔ Skul Tsɔsemɔ lɛ He Sɛɛ
  • Tsakemɔ Bɔ Ni Owieɔ Ohãa Lɛ Mli
    Okɛ Ojwɛŋmɔ Ama Nikanemɔ Kɛ Nitsɔɔmɔ Nɔ
  • Toibolɔi Ahiɛ Kwɛmɔ
    Ná Teokrase Sɔɔmɔ Skul Tsɔsemɔ lɛ He Sɛɛ
  • Adafitswaa yɛ Mli Kɛha Otoibolɔi Lɛ
    Ná Teokrase Sɔɔmɔ Skul Tsɔsemɔ lɛ He Sɛɛ
Kwɛmɔ Ekrokomɛi Hu
Ná Teokrase Sɔɔmɔ Skul Tsɔsemɔ lɛ He Sɛɛ
be nikasemɔ 8 bf. 107-bf. 110 kk. 1

NIKASEMƆ 8

Gbeewalɛ ni Sa

Mɛni ehe hiaa ni ofee?

Wiemɔ kɛ gbee walɛ ni sa loo wó ogbee nɔ. Yɛ be mli ni osusuɔ nɔ ni sa lɛ he lɛ, susumɔ (1) otoibolɔi lɛ ayifalɛ kɛ mɛi ní amɛji, (2) gbɛɛmɔi ni gbalaa jwɛŋmɔ, (3) sane ni asusuɔ he lɛ, kɛ (4) oti ni ma ohiɛ lɛ he.

Mɛni hewɔ ehe hiaa?

Kɛji mɛi krokomɛi nyɛɛɛ anu owiemɔ lɛ, no lɛ amɛjwɛŋmɔ baakpa shi, ni sane ni okɛhaa lɛ efeŋ faŋŋ kɛhaŋ amɛ. Kɛ́ owie waa tsɔ lɛ, ebaanyɛ ewo mɛi amli la—ni ebaatsɔɔ bulɛ ni obɛ po.

KƐ́ MAŊ wielɔ ko gbee waaa bɔ ni sa lɛ, no lɛ toibolɔi lɛ ateŋ mɛi komɛi baanyɛ abɔi wɔdɔi wɔɔ. Kɛ́ shiɛlɔ ko wieɔ blɛoo tsɔ yɛ shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli lɛ, enyɛŋ emɔ shiatsɛ lɛ jwɛŋmɔ. Ni kɛ́ gbee ni toibolɔi lɛ kɛhaa saji ahetoo yɛ kpeei ashishi lɛ waaa bɔ ni sa lɛ, no lɛ mɛi ni yɔɔ jɛmɛ lɛ anine shɛŋ hewalɛwoo ni he hiaa lɛ nɔ. (Heb. 10:24, 25) Yɛ gbɛ kroko nɔ lɛ, kɛ́ wielɔ lɛ wó egbee nɔ yɛ be ni esaaa mli lɛ, toibolɔi lɛ baanyɛ afee basaa—ni amɛmli baafu po.—Abɛi 27:14.

Susumɔ Otoibolɔi lɛ Ahe. Namɛi owieɔ otsɔɔ lɛ? mɔ aŋkro ko? weku ko? kuu fioo ko ni miikpe kɛha shiɛmɔ nitsumɔ lɛ? asafo muu lɛ fɛɛ? loo kpee wulu ko? Eyɛ faŋŋ akɛ gbeewalɛ ni sa yɛ shihilɛ kome mli lɛ baafee nɔ ni esaaa yɛ ekroko mli.

Nyɔŋmɔ tsuji ewie etsɔɔ toibolɔi babaoo yɛ shihilɛi srɔtoi amli. Beni agbeleɔ Yerusalem sɔlemɔwe lɛ naa yɛ Salomo gbii lɛ amli lɛ, no mli lɛ wiemɔ tsɔne bɛ. No hewɔ lɛ, Salomo damɔ wiemɔ kpoku ni awó nɔ lɛ nɔ ni ejɔɔ gbɔmɛi lɛ “kɛ gbee walɛ.” (1 Maŋ. 8:55; 2 Kron. 6:13) Afii ohai abɔ komɛi asɛɛ, beni afɔse mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ ashwie shi yɛ Pentekoste afi 33 Ŋ.B. lɛ sɛɛ lɛ, asafo babaoo ko—mɛi komɛi yɛ he miishɛɛ, mɛi krokomɛi hu miiye he fɛo—bua amɛhe naa kɛbɔle Kristofoi akuu fioo ko ni yɔɔ Yerusalem lɛ he. Beni Petro kɛ nilee ni anyɛɔ atsuɔ he nii tsuɔ nii lɛ, ‘ete shi edamɔ shi ni ewó egbee nɔ.’ (Bɔf. 2:14) Akɛ odaseyeli ni mli wa ha.

Te ooofee tɛŋŋ ole kɛji gbee ni okɛtsuɔ nii lɛ sa yɛ shihilɛ ko mli lɛ? Toibolɔi anifeemɔ ji gbɛ ni hi fe fɛɛ ni akɛaale. Kɛji oyɔse akɛ toibolɔi lɛ ekomɛi miimia amɛhiɛ koni amɛnu lɛ, no lɛ esa akɛ obɔ mɔdɛŋ koni otsake ogbee.

Kɛ́ wɔkɛ aŋkro ko loo kuu ko miiwie lɛ, nilee yɛ mli akɛ wɔɔsusu mɛi ni ji toibolɔi lɛ ahe. Kɛ́ mɔ ko toi nuuu nii jogbaŋŋ lɛ, no lɛ ehe baahia ni owó ogbee nɔ. Shi bolɔmɔ ni ooobolɔ lɛ haŋ mɛi ni amɛnifeemɔ baafee shɔ̃ɔ fioo yɛ amɛ afii ni etee hiɛ lɛ hewɔ lɛ aná ohe miishɛɛ. Abaanyɛ abu lɛ po akɛ eji okadi ní tsɔɔ bu ní abuuu mɔ. Yɛ kusumii komɛi amli lɛ, abuɔ gbee ni yaa ŋwɛi tsɔ lɛ akɛ eji gbɔmɔ ni mli efu loo ebɛ tsuishitoo he odaseyeli.

Susumɔ Gbɛɛmɔi ni Gbalaa Jwɛŋmɔ lɛ He. Kɛ́ okɛ ohe wo shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli lɛ, eka shi faŋŋ akɛ shihilɛi ni okɛkpeɔ lɛ náa gbeewalɛ ni he hiaa ní okɛye odase lɛ nɔ hewalɛ. Ekolɛ ehe baahia ni okpee tsɔnei agbɛɛmɔ, gbekɛbii abasabasafeemɔ, gbeei abolɔmɔ, lalai ni naa wa, loo tɛlivishiŋ gbɛɛmɔ naa. Yɛ gbɛ kroko nɔ lɛ, yɛ hei ni shiai lɛ kɛ amɛhe bɛŋkɛ kpaakpa lɛ, ebaanyɛ ewo shiatsɛ lɛ hiɛgbele kɛji owie waa aahu akɛ egbala akutsoŋbii lɛ ajwɛŋmɔ kɛba onɔ.

Ehe baahia hu ni nyɛmimɛi ni haa wiemɔi yɛ asafo lɛ mli kɛ kpeei wuji ashishi lɛ akpee shihilɛi srɔtoi babaoo naa. Wiemɔ ní awieɔ atsɔɔ toibolɔi yɛ kpo nɔ lɛ yɛ srɔto yɛ wiemɔ ní ahaa yɛ asa ni akɛ nibii ni haa gbee gbɛɛmɔ yaa shɔŋŋ tsuɔ nii yɛ mli lɛ mli. Yɛ Latin America lɛ, maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi enyɔ ha maŋshiɛmɔ yɛ mligbɛ kpo ko nɔ yɛ mɔ ko ni yɔɔ wiemɔ lɛ he miishɛɛ lɛ shia yɛ be mli ni atswaa kpɛtɛkpɛlɛi yɛ shwɛmɔhe tsũ ko ní bɛŋkɛ amɛ lɛ mli, ní wuɔ nuu ko hu ni bɛŋkɛ amɛ lɛ boɔ nɔtonɔto lɛ!

Beni ohaa wiemɔ ko lɛ, nɔ ko baanyɛ aba ni ebaabi ni omɛ fioo kɛyashi gbɛɛmɔ lɛ naa baaba shi loo ebaabi ni owo ogbee nɔ. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, kɛ́ aafee nikasemɔ yɛ tsũ ní akɛ tsɛŋsi eha yiteŋ mli, ni nugbɔ bɔi nɛmɔ trukaa lɛ, ebaanyɛ eha ewa kɛha toibolɔi lɛ akɛ amɛaanu nɔ ni wielɔ lɛ kɛɔ lɛ. Gbekɛ ko yaafo loo hoo ni mɔ ko ni kpe sɛɛ kɛba lɛ feɔ lɛ baanyɛ ekɛ naagba aba. Kasemɔ ni oto hoofeemɔ lɛ najiaŋ bɔni afee ni otoibolɔi lɛ anyɛ aná sane ni okɛhaa lɛ he sɛɛ jogbaŋŋ kɛmɔ shi.

Kɛ́ tsɔne ni awieɔ awoɔ mli yɛ lɛ, no hu baanyɛ aye abua, shi enɛ ejieee bɔ ni ehe hiaa akɛ wielɔ lɛ awó egbee nɔ kɛji shihilɛ lɛ biɔ nakai lɛ yɛ jɛmɛ. Yɛ hei komɛi ni afɔɔ kane gbee yɛ lɛ, esa akɛ wielɔi lɛ aya nɔ ni amɛwie ni tsɔne ni awieɔ awoɔ mli bɛ mli.

Susumɔ Sane ní Asusuɔ He lɛ He. Bɔ ni sane ni owieɔ he lɛ yɔɔ lɛ hu kɔɔ gbee ni he hiaa lɛ he. Kɛ́ sane lɛ biɔ ni okɛ hewalɛ atsu nii lɛ, kaagbɔjɔ wiemɔ ni ohaa lɛ mli kɛtsɔ wiemɔ blɛoo ni ooowie nɔ. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, kɛ́ ookane naafolɔmɔ wiemɔi ni yɔɔ Ŋmalɛi lɛ amli lɛ, esa akɛ ogbee awa fe beni okaneɔ ŋaawoo ni kɔɔ suɔmɔ kpojiemɔ he lɛ. Tsakemɔ ogbee owo sane lɛ mli, shi kwɛmɔ jogbaŋŋ ni ofee lɛ bɔ ni gbalaŋ jwɛŋmɔ kɛbaŋ bo diɛŋtsɛ onɔ.

Susumɔ Oti ni Ohiɛ lɛ He. Kɛ́ oosumɔ ni okanya otoibolɔi lɛ kɛha nitsumɔi ni ekãa yɔɔ mli lɛ, no lɛ ehe baahia ni okɛ gbee ni mli wa fioo atsu nii. Kɛ́ oosumɔ ni otsake amɛsusumɔi lɛ, no lɛ kaashwie amɛ kɛtsɔ gbee ni wa babaoo ni okɛaatsu nii lɛ nɔ. Kɛ́ oobɔ mɔdɛŋ ni oshɛje mɔ ko mii lɛ, no lɛ bei pii lɛ, gbee ni waaa baahi.

Gbee ni Wa ní Akɛtsuɔ Nii Jogbaŋŋ. Kɛ́ ootao ni mɔ ko ni bɛ dekã lɛ abo bo toi lɛ, no lɛ ogbee ni ooowo nɔ lɛ baaye abua. Fɔlɔi le enɛ, no hewɔ lɛ amɛwoɔ amɛgbee nɔ kɛtsɛɔ amɛbii kɛji be shɛ ni esa akɛ amɛkpa shwɛmɔ. Gbee nɔwomɔ hu he baanyɛ ahia kɛji sɛinɔtalɔ ko miibi ní afee dioo yɛ asafoŋ kpee ko loo kpee ko shishi lɛ. Yɛ be mli ni shiɛlɔi lɛ tsuɔ nii yɛ shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli lɛ, amɛboɔ agoo yɛ be mli ni amɛbɛŋkɛɔ mɛi ni tsuɔ nii yɛ kpo lɛ nɔ lɛ.

Yɛ be mli ni oná mɔ ko miibo bo toi po sɛɛ lɛ, ehe miihia ni oya nɔ okɛ gbee ni sa atsu nii. Gbee ni baa shi ni wielɔ lɛ kɛbaatsu nii lɛ baanyɛ atsɔɔ akɛ esako ehe loo ebɛ nɔmimaa.

Kɛ́ oowie ni famɔ fata he lɛ, no lɛ ogbee nɔ ni ooowo lɛ baatsirɛ gbɔmɛi lɛ ni amɛtsu he nii. (Bɔf. 14:9, 10) Nakai nɔŋŋ, bolɔmɔ ni akɛfaa mɔ ko lɛ baanyɛ atsĩ hiɛkpatamɔ naa. Yɛ Filipi lɛ, gboklɛfoi akwɛlɔ ko taoɔ ni kulɛ egbe ehe ejaakɛ esusu akɛ egboklɛfoi lɛ ejo foi. “Paulo bo kɛ gbee walɛ ekɛɛ: Kaafee ohe efɔŋ ko, shi wɔ fɛɛ wɔyɛ biɛ.” Kɛtsɔ nɛkɛ gbɛ nɔ lɛ atsi mɔ he gbee ko naa. Paulo kɛ Sila ye gboklɛfoi akwɛlɔ lɛ kɛ eshiabii lɛ odase ni amɛkpɛlɛ anɔkwale lɛ nɔ.—Bɔf. 16:27-33.

Bɔ ni Ooofee ni Oha Ogbeewalɛ Aya Hiɛ. Kɛha mɛi komɛi lɛ, babaoo he miihia ni amɛkase bɔ ni amɛaafee ni amɛkɛ gbee ni sa atsu nii. Mɔ ko baanyɛ ekɛ gbeewalɛ ni baa shi awie yɛ egbee ni waaa lɛ hewɔ. Shi kɛlɛ, kɛji ebɔ mɔdɛŋ lɛ, ebaanyɛ eya hiɛ, eyɛ mli akɛ ekã he eji mɔ ni wieɔ blɛoo moŋ. Kwɛmɔ omumɔ kɛ oshidaamɔ loo shitamɔ jogbaŋŋ. Kasemɔ bɔ ni ataa shi kɛ bɔ ni adamɔɔ shi jaŋŋ. Fɛ́ otsitsi, ni omu waa kɛya mli. Kwɛmɔ jogbaŋŋ koni ogbala kɔɔyɔɔ bɔ ni sa kɛwo oflufla lɛ shishigbɛ tɔ̃ɔ. Kɔɔyɔɔ ní ogbalaa nɛɛ, ni okudɔɔ lɛ jogbaŋŋ lɛ ji nɔ ni haa onyɛɔ okudɔɔ ogbeewalɛ kɛji oowie.

Kɛha mɛi komɛi lɛ, naagba lɛ ji akɛ amɛwieɔ waa tsɔ. Ekolɛ, amɛná nakai su lɛ yɛ agbo naa ní amɛtsu nii yɛ loo he ko ní bolɔmɔ yɔɔ ni amɛtsu nii yɛ lɛ hewɔ. Yɛ gbɛ kroko nɔ lɛ, ekolɛ amɛná tsɔsemɔ yɛ he ko ni mɔ fɛɛ mɔ bolɔɔ ni amɛfolɔɔ mɛi awiemɔi amli yɛ. No hewɔ lɛ, amɛnuɔ he akɛ gbɛ kome pɛ ni amɛbaanyɛ amɛtsɔ nɔ ni amɛkɛ amɛhe awo sanegbaa mli ji ní amɛwie waa fe mɛi krokomɛi ni eshwɛ lɛ. Yɛ be mli ni amɛyaa nɔ amɛkɛ Biblia mli ŋaawoo akɛ amɛkɛ “musuŋtsɔlɛ, mlihilɛ, heshibaa jwɛŋmɔ, mlijɔlɛ, tsuishitoo” aha amɛhe lɛ tsuɔ nii fiofio lɛ, amɛbaafee tsakemɔi yɛ gbeewalɛ ni amɛkɛtsuɔ nii beni amɛkɛ mɛi krokomɛi gbaa sane lɛ mli.—Kol. 3:12.

Hesaamɔ kpakpa, niiashikpamɔ ni jɛɔ shiɛmɔ nitsumɔ ni akɛ he woɔ mli be fɛɛ be lɛ mli, kɛ sɔlemɔ kɛha Yehowa baaye abua bo koni okɛ gbeewalɛ ni sa awie. Kɛ́ oowie kɛmiijɛ wiemɔ kpoku lɛ nɔ loo oowie ootsɔɔ mɔ ko yɛ shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli lɛ, bɔɔ mɔdɛŋ ni ogbala ojwɛŋmɔ oma bɔ ni abaanyɛ aye abua mɔ kroko lɛ kɛtsɔ nu ni eeenu nɔ ni okɛɔ lɛ lɛ nɔ.—Abɛi 18:21.

BENI GBEE NI AWO NƆ HE BAANYƐ AHIA

  • Koni akɛgbala kuu wulu ko jwɛŋmɔ.

  • Koni akɛtsĩ nii ni gbalaa mɔ jwɛŋmɔ lɛ naa.

  • Koni agbala jwɛŋmɔ beni akɛɔ nɔ ko ni he hiaa waa lɛ.

  • Koni akɛkanya nifeemɔ.

  • Koni akɛha mɔ aŋkro ko loo kuu ko abo toi.

BƆ NI OOOFEE OYA OHIƐ

  • Yɔsemɔ mɛi ni owieɔ otsɔɔ amɛ lɛ anifeemɔ; okɛ gbeewalɛ ni sa atsu nii bɔni afee ni amɛnyɛ amɛnu jogbaŋŋ.

  • Kasemɔ bɔ ni obaagbala kɔɔyɔɔ owo ofluflai lɛ ashishigbɛ tɔ̃ɔ kɛ́ oomu.

NIFEEMƆ: Klɛŋklɛŋ lɛ, kanemɔ Bɔfoi lɛ Asaji 19:23-41 lɛ blɛoo ní oha he ni afee nii lɛ yɛ taakɛ atsɔɔ mli yɛ sane lɛ mli lɛ ahi ojwɛŋmɔ mli. Kadimɔ mɔ ni wieɔ lɛ kɛ su ni ejieɔ lɛ kpo lɛ. Agbɛnɛ kanemɔ lɛ waa kɛ gbee ni sa yɛ kuku fɛɛ kuku mli.

    Ga Woji (1980-2025)
    Shi Mli
    Botemɔ Mli
    • Ga
    • Kɛmaje
    • Bɔ Ni Misumɔɔ Lɛ Mihãa
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mlai Ni Yɔɔ He
    • Ohe Saji
    • Ohe Saji Lɛ Ahe Gbɛjianɔtoo
    • JW.ORG
    • Botemɔ Mli
    Kɛmaje