“Duromɔ Nii Kpakpai Fɛɛ” a-Halɔ Lɛ
“Be ko lɛ Reformed sɔlemɔ lɛ osɔfo ko ba miŋɔɔ. Eetao ele bɔ ni mifeɔ mikwɛɔ misɔlemɔ lɛ. Ni mikɛɛ lɛ akɛ: . . . ’Wɔwooo mɛi anyɔmɔ; nɔ ko bɛ ni baaha gbɔmɛi lɛ awo bei. Wɔbiii ni mɔ ko atsu onia.’ Ni ebi akɛ: “‘Belɛ te ofeɔ tɛŋŋ onaa shika?’” Miha hetoo akɛ, ‘Amrɔ nɛɛ, Dr., kɛ mikɛɛ bo nɔ ni ji anɔkwale tuuŋtu lɛ onyɛŋ ohe oye kɔkɔɔkɔ. Kɛ gbɔmɛi lɛ na he miishɛɛ yɛ nɛkɛ gbɛ nɔ lɛ, amɛnaaa ni akɛ plɛtei miitsɔmɔ amɛhiɛ. Shi amɛnaa akɛ afiteɔ shika. Amɛkɛɔ amɛ diɛŋtsɛ amɛhe akɛ, “Shika akɛma asa nɛɛ. . . . Te mafee tɛŋŋ maha shika fioo ko ni mikɛfi sɛɛ?’” “Ekwɛ mihiɛ gãa tamɔ nɔ ni eesusu akɛ, ‘Te obuɔ mi tɛŋŋ—ákɛ mɔ hee ni leee nɔ ko?’ “Ni mikɛɛ lɛ akɛ, ‘Amrɔ nɛɛ, Dr., anɔkwale lɛ diɛŋtsɛ mikɛɔ bo lɛ. . . . Kɛ mɔ ko na jɔɔmɔ ni eyɛ nɔ ko lɛ, esumɔɔ ni ekɛtsu nii kɛha Nuŋtsɔ lɛ. Kɛ ebɛ nɔ ko hu lɛ, mɛni hewɔ ‘esa akɛ wɔnyɛ enɔ ni eha nɔ ko?’”
—Charles T. Russell, Buu Mɔɔ Asafo lɛ klɛŋklɛŋ sɛinɔtalɔ, “The Watchtower” July 15, 1915.
WƆHAA ejaakɛ Yehowa Nyɔŋmɔ ji mɔ ni ha nii klɛŋklɛŋ. Enihamɔ lɛ je shishi afii abɔ nɛ ni aleee kɛ adebɔɔ—eklɛŋklɛŋ nibɔɔ, “e-Bi koome lɛ.” (Yohane 3:16) Ejɛ suɔmɔ mli ekɛ nikeenii ni ji wala lɛ ha mɛi krokomɛi hu.
Nyɔŋmɔ Bi, Yesu Kristo, ji Yehowa nikeenii ni da fe fɛɛ ni eha wɔ. Shi Nyɔŋmɔ Bi lɛ diɛŋtsɛ kɛkɛ jeee Nyɔŋmɔ nihamɔ lɛ mli naagbee nɔ. ‘Nyɔŋmɔ duromɔ ni fa kɛteke nɔ’ lɛ ji nɔ ni bɔfo Paulo tsɛɔ lɛ akɛ Yehowa ‘nikeenii ni anyɛŋ agbala mli’ lɛ. (2 Korintobii 9:14, 15) Eka shi faŋŋ akɛ nɔ ni fata nɛkɛ nikeenii nɛɛ he ji ejurɔfeemɔ kɛ mlihilɛi fɛɛ ni Nyɔŋmɔ kpãa mli ehaa ewebii kɛtsɔɔ Yesu nɔ lɛ. Nɛkɛ mlihilɛ ni wɔsaaa nɛɛ yɛ naakpɛɛ aahu akɛ efe nɔ ni adesai ahewalɛ baanyɛ atsɔɔ mli aloo awie he. Ni kɛlɛ, nibii babaoo yɛ ni kɔɔ Nyɔŋmɔ nihamɔ lɛ he lolo.
Be kpalaŋŋ ko ni eho lɛ, maŋtsɛ ko kɛ nilee kɛ heshibaa kpɛlɛ nɔ akɛ nibii kpakpai fɛɛ ni ekɛhaa akɛ nikeenii lɛ, Yehowa nii diɛŋtsɛ ni. Ekɛɛ: “Ejaakɛ nɔ fɛɛ nɔ ni yɔɔ ŋwɛi kɛ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ onɔ ni. Bo, Yehowa, onɔ ji maŋtsɛyeli lɛ, ni bo ji mɔ ni ta nii fɛɛ nɔ akɛ yitso! . . . Shi namɔ ji mi, ni namɛi ji mimaŋbii lɛ, ni kulɛ wɔɔnyɛ wɔha tsuijurɔ naa tamɔ nɛkɛ? Ejaakɛ oŋɔɔ fɛɛ jɛ, ni odɛŋ wɔna kɛjɛ ni wɔŋɔhao nɛɛ.”—1 Kronika 29:11-14.
Nyɔŋmɔ Nɔkwɛmɔ Nɔ
Yakobo, ni ji Yesu Kristo kaselɔ lɛ le akɛ Yehowa Nyɔŋmɔ ŋɔɔ nɔ fɛɛ nɔ ni hi jogbaŋŋ kɛmɔ shi yɛ gbɛ fɛɛ gbɛ nɔ lɛ jɛɔ kɛbaa. Nikeenii ni hi kɛwula shi pɛ jɛɔ eŋɔɔ kɛbaa. Yakobo ŋma akɛ: “Duromɔ nii kpakpai fɛɛ kɛ nikeenii ni hi kɛwula shi fɛɛ lɛ, ŋwɛi ejɛɔ ekpelekeɔ shi, kɛjɛɔ lai a-Tsɛ lɛ ŋɔɔ, mɔ mli ni su tsakemɔ kɛ tsɔɔmɔ susuma ko bɛ lɛ.”—Yakobo 1:17.
Yakobo na bɔ ni esoro Nyɔŋmɔ yɛ gbɔmɛi adesai ahe ha, yɛ nikeenii hamɔ he sane lɛ mli. Adesai baanyɛ aha nikeenii kpakpai, shi amɛfeee nakai be fɛɛ be. Nɛkɛ nikeenii nɛɛ baanyɛ ajɛ pɛsɛmkunya henumɔi amli, aloo ekolɛ akɛbaatsu nii kɛka mɔ ko ni efee nɔ fɔŋ ko. Shi Yehowa lɛ, tsakemɔ ko bɛ egbɛfaŋ; etsakeee. No hewɔ lɛ, bɔ ni enikeenii lɛ hu yɔɔ lɛ tsakeee. Amɛhe tse be fɛɛ be. Amɛhaa adesai ashihilɛ kpakpa kɛ miishɛɛnamɔ yaa hiɛ be fɛɛ be. Amɛtsɔɔ mlihilɛ kɛ yelikɛbuamɔ be fɛɛ be, ni amɛfiteee nii kɔkɔɔkɔ.
Henumɔi ni Haa Akeɔ Nii
Yɛ Yakobo gbii amli lɛ, jamɔ mli hiɛnyiɛlɔi ni ale amɛ waa lɛ kɛ nikeenii haa kɛ yiŋtoo akɛ koni gbɔmɛi ana amɛ kɛkɛ. Henumɔ fɔŋ amɛkɛkeɔ nii lɛ. Akɛni amɛmiitao ni gbɔmɛi ajie amɛyi hewɔ lɛ, amɛŋmɛɛ amɛ jalɛ shishitoo mlai lɛ ahe. Shi, esa akɛ esoro Kristofoi kwraa yɛ amɛhe. Yesu wo amɛ ŋaa akɛ: “Kɛ oofee ejurɔ lɛ, kaakpã tɛtrɛmaŋtɛrɛ yɛ ohiɛ, taakɛ bɔ ni osatofoi lɛ feɔ yɛ kpeehei lɛ kɛ blohui lɛ amli, koni gbɔmɛi ajie amɛyi lɛ. Lɛlɛŋ, miikɛɛ nyɛ akɛ: Amɛnine eshɛ amɛnyɔmɔwoo nɔ momo. Shi bo lɛ, kɛ oofee ejurɔ lɛ, kaaha onine abɛku le nɔ ni onine jurɔ feɔ, koni ojurɔfeemɔ lɛ ahi teemɔ mli, ni o-Tsɛ lɛ ni naa teemɔ mli nii lɛ diɛŋtsɛ aaawoo nyɔmɔ yɛ faŋŋ.”—Mateo 6:2-4.
Yiŋtoo ni Kristofonyo kɛkeɔ nii ji ni ekɛye ebua mɛi krokomɛi ni amɛna amɛhiamɔ nii aloo ni eha amɛna miishɛɛ aloo ni eha anɔkwa jamɔ aya hiɛ. Efeee yɛ lɛ diɛŋtsɛ ehiɛnyam taomɔ hewɔ. Ejaakɛ Yehowa hiŋmɛii baanyɛ ana wɔtsui mli hei ni yɔɔ shɔŋŋ lɛ po tɔ̃ɔ. Ebaanyɛ ena wɔmligbɛ henumɔ ni yɔɔ wɔ mɔbɔnalɛ nikeenii lɛ sɛɛ.
Yehowa Odasefoi bɔɔ mɔdɛŋ akɛ amɛaanyiɛ Yehowa kɛ e-Bi lɛ nɔkwɛmɔ nɔ lɛ sɛɛ yɛ nikeenii hamɔ mli. Amɛkɛ nii ni amɛyɔɔ lɛ eko haa. Amɛhiɛ Maŋtsɛyeli lɛ he sanekpakpa lɛ, ni amɛkɛ enɛ haa mɛi krokomɛi ni efeɔ jɔɔmɔ kɛhaa amɛ. Amɛle akɛ Abɛi 3:9 jajeɔ akɛ: “Okɛ onii ni oyɔɔ kɛ onibaanii fɛɛ mli klɛŋklɛŋ nii awo Yehowa hiɛ nyam.” Akɛni nitsumɔ he niji fɛɛ, kɛ asafoi fɛɛ, kɛ aŋkroaŋkroi fɛɛ bɔɔ mɔdɛŋ akɛ amɛaaye amɛbua kɛha mɛi fɛɛ ahilɛ hewɔ lɛ, ehaa nyɛmifeemɔ lɛ fɛɛ he waa yɛ mumɔŋ ni eshwereɔ hu. Heloonaa ninamɔ mli shweremɔ kɛ mumɔŋ shweremɔ baaa, shi mumɔŋ shweremɔ kɛ heloonaa shweremɔ baa, ni efaa kɛhaa Yehowa nitsumɔ lɛ he hiamɔ nii ahe nitsumɔ.
Gbɛi ni Aaatsɔ nɔ Ana Gbɛfaŋnɔ yɛ Mli
Gbɛi babaoo yɛ ni mɔ fɛɛ mɔ baanyɛ atsɔ nɔ aye abua aŋkroaŋkro kɛfi sanekpakpa lɛ sɛɛ. Gbɛ kome ji nɔ ni kɔɔ Maŋtsɛyeli Asai ahe. Asafo lɛ mli bii lɛ fɛɛ kɛ Maŋtsɛyeli Asa lɛ tsuɔ nii. Mɔ ko eha shika kɛha tsũ lɛ maa aloo ehaimɔ, emli kane sũu, emli kɔɔyɔŋ tsakemɔ kudɔmɔ, kɛ ekwramɔ. Akɛni asafo lɛ sɛɛfimɔ ni mɔ fɛɛ mɔ kɛaaha lɛ he miihia hewɔ lɛ, akɛ tooyeli adekai mamɔɔ Maŋtsɛyeli Asa lɛ nɔ, ni akɛ shika yelikɛbuamɔi ni ajɛɔ suɔmɔ mli akɛhaa lɛ tsuɔ nii akɛwoɔ asafo lɛ nyɔji. Anyɛɔ ajɛɔ nɔ ni shwɛɔ lɛ mli akɛ tooyeli majeɔ Buu Mɔɔ Asafo lɛ nitsumɔ he nine lɛ, yɛ asafo lɛ yiŋkpɛɛ naa.
Abaanyɛ akɛ shika yelikɛbuamɔ aha Asafo lɛ nitsumɔ he nine lɛ tɛɛ kɛha maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi kɛ gbɛgbalɔi krɛdɛɛ atsɔsemɔ kɛ amɛsɛɛfimɔ yɛ je lɛŋ hei ni sanekpakpa lɛ eyashɛko mɛi babaoo aŋɔɔ lɛ. Nyɔmɔbɔi krokomɛi ni baa yɛ sanekpakpa lɛ gbɛɛ-kɛ-shwamɔ mli lɛ kɔɔ nɔkwɛlɔi gbɛfalɔi anitsumɔ he. Bɔfo Paulo, ni fee nɔkwɛmɔ nɔ efɔ shi yɛ gbɛfaa nitsumɔ lɛ mli yɛ klɛŋklɛŋ afii oha lɛ mli lɛ jie asafo ni yɔɔ Filipi lɛ yi ni ekɛɛ: “Nyɛmaje mi nii ni hiaa mi lɛ shikome kɛ shii enyɔ fɛɛ.” (Filipibii 4:14-16) Kɛfata nɛkɛ be-fɛɛ sɔɔmɔ lɛ fãi nɛɛ ahe shika fitemɔ, ni baa yɛ nitsumɔ he niji fɛɛ agbɛfaŋ lɛ he lɛ, agbɛnɛ hu Betel shia fɛɛ shia kwramɔ, kɛ mɛi ni yɔɔ jɛmɛ ni amɛtsuɔ nii lɛ akwɛmɔ hu yɛ. Woji ni sanekpakpa lɛ he shɛɛ sane lɛ yɔɔ mli lɛ aŋmalamɔ kɛ amɛkalamɔ ji hegbɛi ni Nyɔŋmɔ kɛha wɔ lɛlɛŋ, shi woji lɛ ajaa hu he miihia, ni ebiɔ shika fitemɔ. Agbɛnɛ shika ni afiteɔ akɛfeɔ kpeei bibii kɛ kpeei wuji lɛ hu, kɛfata saji ni aye yɛ saneyeli hei koni ‘akɛfa sanekpakpa lɛ he ni akɛto shishi yɛ mla naa’ lɛ hu yɛ.—Filipibii 1:7.
Be ni Yehowa tsulɔ fɛɛ tsulɔ yeɔ ni ekɛshiɛɔ sanekpakpa lɛ jɛ lɛ diɛŋtsɛ esuɔmɔ mli, ni nakai nɔŋŋ eji yɛ shika ni ekɛhaa lɛ hu gbɛfaŋ. Bɔfo Paulo woɔ ŋaa ni wɔkɛ shika ko afɔ shi be fɛɛ be ni wɔkɛtsu nii kɛfi anɔkwa jamɔ mlilɛɛmɔ sɛɛ. “Shi onia ni atsuɔ ayaha hetselɔi lɛ hewɔ lɛ, . . . daa otsi mli klɛŋklɛŋ gbi lɛ nɔ lɛ, nyɛteŋ mɔ fɛɛ mɔ atĩa nɔ ko ato, yɛ bɔ ni enaa lɛ naa.”—1 Korintobii 16:1, 2.
Kɛ mɔ ko bake nɔ ko lɛ, jeee be fɛɛ be eleɔ gbɛ pɔtɛɛ nɔ ni akɛbaatsu nii yɛ, shi enaa nɔ ni jɛɔ mli baa yɛ Maŋtsɛyeli shiɛmɔ lɛ mlilɛɛmɔ lɛ mli. Amaniɛbɔi ni yɔɔ 1993 Yearbook of Jehovah’s Witnesses lɛ mli lɛ tsɔɔ akɛ Kristofoi sɔɔlɔi fe 4,500,000 miishiɛ Maŋtsɛyeli lɛ he sanekpakpa lɛ yɛ shikpɔji kɛ ŋshɔkpɔi fe 200 nɔ. Nɛkɛ amaniɛbɔi nɛɛ haa mɔ naa miishɛɛ waa. No hewɔ lɛ, nɔ fɛɛ nɔ ni akɛkeɔ lɛ yeɔ ebuaa ni akɛgbɛɔ sanekpakpa lɛ ashwaa yɛ je lɛŋ fɛɛ, ni bɔ ni edalɛ ji lɛ kɔɔɔ he eko.
Atsɔɔ mɛi fɛɛ anihamɔ nɔ akɛtsuɔ nɛkɛ nitsumɔ nɛɛ. Mɛi komɛi nyɛɔ amɛhaa babaoo, ni eyeɔ ebuaa shiɛmɔ nitsumɔ lɛ kɛyaa hiɛ waa. Mɛi krokomɛi hu haa fioo. Shi esaaa akɛ mɛi ni nyɛɔ amɛkeɔ nii fioo pɛ lɛ ahiɛ gboɔ aloo amɛnuɔ he akɛ amɛgbɛfaŋnɔ lɛ he ehiaaa. Eka shi faŋŋ akɛ Yehowa nuuu he nakai. Yesu fee enɛ faŋŋ beni etsɔɔ bɔ ni Yehowa hiɛ sɔɔ yoo okulafo lɛ gbɛfaŋnɔ ni ekɛha lɛ. “Shi ena yoo okulafo ohiafo ko hu ba ni ekɛ leptoi enyɔ (tsaakpoo) bawo mli. Ni ekɛɛ: ‘Miikɛɛ nyɛ anɔkwale mli akɛ: Nɛkɛ yoo okulafo ohiafo nɛɛ ekɛ pii ewo mli fe mɛi lɛ fɛɛ; ejaakɛ mɛnɛɛmɛi fɛɛ lɛ, nɔ ni amɛna ni eteke nɔ lɛ eko amɛkɛbawo Nyɔŋmɔ nikeenii lɛ amli nɛɛ, shi mɔnɛ lɛ, ehia mli nii ni ekɛkwɛɔ ehe nɔ lɛ fɛɛ ekɛbawo mli nɛɛ.’”—Luka 21:2-4.
Bɔ fɛɛ bɔ ni wɔ shika shidaamɔ ji lɛ, wɔbaanyɛ wɔha nii yɛ gbɛi ni baasa Yehowa hiɛ lɛ nɔ. Lalatsɛ lɛ muaa bɔ ni wɔɔnyɛ wɔkɛ anunyam aha wɔ-Maŋtsɛ kɛ Kojolɔ lɛ naa. Ejaje akɛ: “Nyɛkɛ anunyam ni sa Yehowa gbɛi lɛ ahaa lɛ; nyɛhiɛa nikeenii kɛbaa ekpoi lɛ anɔ!” (Lala 96:8) No hewɔ lɛ, eba akɛ wɔɔkase wɔ ŋwɛi Tsɛ lɛ nɔkwɛmɔ nɔ ni tsɔɔ suɔmɔ lɛ, kɛtsɔ wɔ tsuijurɔnaa nihamɔ nɔ ejaakɛ lɛ klɛŋklɛŋ eha wɔ.
[Akrabatsa ni yɔɔ baafa 30]
GBƐI Nl MƐI KOMƐI TSƆƆ NƆ AMƐTSUƆ ONIA KƐHA MAŊTSƐYELI-SHIƐMƆ NITSUMƆ LƐ
◻ TOOYELI KƐHA JEŊ MUU FƐƐ NITSUMƆ LƐ: Mɛi pii kɛ shika pɔtɛɛ ko fɔɔ shi daa ni amɛkɛwoɔ tooyeli adekai ni akadi amɛ akɛ: “Tooyeli Kɛha Asafo lɛ Jeŋ Muu Fɛɛ Nitsumɔ—Mateo 24:14” lɛ mli. Daa nyɔŋ nɔ lɛ, asafoi lɛ kɛ shika nɛɛ majeɔ kɛyaa jeŋ muu fɛɛ nitsumɔ he nine lɛ yɛ Brooklyn, New York, aloo amɛkɛyaa nitsumɔ he nine ni bɛŋkɛ amɛ lɛ.
◻ NIKEENII: Abaanyɛ akɛ shika ni ataoɔ akɛke lɛ amaje tɛɛ kɛbaha Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania, 25 Columbia Heights, Brooklyn, New York 11201, aloo abaanyɛ akɛya Asafo lɛ nitsumɔ he nine ni yɔɔ maŋ nɔ he ni oyɔɔ Iɛ. Abaanyɛ akɛ jwetrii kɛ nibii krokomɛi ni jara wa hu ake. Esa akɛ aŋma wolo fioo ko afata nɛkɛ nikeenii nɛɛ ahe ni akɛtsɔɔ mli akɛ amɛji nibii ni akɛmiike kwraa.
◻ NIBII NI AKƐHA SHI AKƐKEKO LƐ HE GBƐJIANƆTOO: Abaanyɛ akɛ shika aha Buu Mɔɔ Asafo Iɛ ni ehi edɛŋ kɛyashi mɔ ni kɛha lɛ aaagbo, kɛ gbɛjianɔtoo akɛ kɛ ehe miihia mɔ ni kɛha Iɛ, abaaku sɛɛ akɛha Iɛ.
◻ INSURANCE: Abaanyɛ aŋma Buu Mɔɔ Asafo lɛ gbɛi akɛ mɛi ni baana insurance gbɛjianɔtoo ko he sɛɛ lɛ ateŋ mɔ ko aloo yɛ nitsumɔ hejɔɔmɔ mli gbɛjianɔtoo hu mli. Esa akɛ atswa Asafo lɛ adafi yɛ gbɛjianɔtoo ni tamɔ nakai he.
◻ SHIKA NI AKƐTO BANK: Abaanyɛ aha shika ni akɛto, shika nɔ woji, aloo nitsumɔ mli hejɔɔmɔ mli shika ahi shi aha aloo akɛha Buu Mɔɔ Asafo lɛ yɛ mɔ lɛ gbele sɛɛ, yɛ bɔ ni nyɛ maŋ shikatoo hei ŋmɛɔ gbɛ ni afee lɛ naa. Esa akɛ atswa Asafo lɛ adafi yɛ gbɛjianɔtoi ni tamɔ nakai ahe.
◻ NITSUMƆI AMLI GBƐFAŊNƆ KƐ SHIKA Nl AKƐFA: Abaanyɛ akɛ nitsumɔi amli gbɛfaŋnɔ ni ayɔɔ kɛ shika ni akɛfa ni abaaku sɛɛ abawo ekoŋŋ lɛ aha Buu Mɔɔ Asafo lɛ akɛ nibii ni akɛmiike kwraa aloo kɛ gbɛjianɔtoo akɛ akɛ emli sɛɛnamɔi lɛ baaha mɔ ni kɛke lɛ.
◻ SHIKPƆJI KƐ TSUI: Abaanyɛ akɛ shikpɔji kɛ tsui ni baahi hɔɔmɔ lɛ aha Buu Mɔɔ Asafo lɛ kɛtsɔ ke kwraa ni akɛaake nɔ, aloo ni abaashi shikpɔŋ loo tsu lɛ yɛ mɔ ni kɛke lɛ dɛŋ, koni ehi tsu lɛ mli aloo ekwɛ nɔ aahu kɛyashi be mli ni eeegbo. Esa akɛ mɔ ni taoɔ ekɛ shikpɔŋ loo tsu ko aha Asafo lɛ ana Asafo lɛ dani efee nakai.
◻ SHAMAŊSHEO KƐ NII NI AHAA MƆ KROKO GBƐI KÃA NƆ: Abaanyɛ akɛ nibii ni ayɔɔ loo shika ake Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania lɛ kɛtsɔ shamaŋsheo ni eŋma yɛ mla naa nɔ aloo abaanyɛ aha Asafo lɛ gbɛi aka shika ni akɛto nɔ. Bei komɛi lɛ jamɔ gbɛjianɔtoo ko gbɛi ni kaa shika ko nɔ lɛ haa amɛnaa too woo mli hegbɛi komɛi. Esa akɛ akɛ shamaŋsheo loo shika le he wolo lɛ ekome amaje Asafo lɛ.
Kɛji ootao nɛkɛ saji nɛɛ amli babaoo lolo Iɛ, ŋmaa wolo kɛya Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania, P. O. Box 760, Accra, Ghana, aloo kɛya Asafo lɛ nitsumɔ he nine ni bɛŋkɛ bo fe fɛɛ.
[Mfonirii ni yɔɔ baafa 31]
Bɔ ni akɛ otooyeli lɛ tsuɔ nii ahaa
1. Bethel nitsulɔi ni kɛ amɛhe eha
2. Nitsumɔ he nine tsui amaamɔ
3. Oshara be mli yelikɛbuamɔ
4. Maŋtsɛyeli Asai
5. Maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi