Anɔkwa Nanemɛi Ahe Miihia Wɔ
JENNY kɛ Sue miigba sane kɛ miishɛɛ. Afee hiɛ ŋmɔlɔŋmɔlɔ, hiŋmɛii anɔ bɔi kpɛmɔ—nɔ fɛɛ nɔ ni yaa nɔ lɛ tsɔɔ miishɛɛ babaoo ni ayɔɔ yɛ nɔ ni mɔ kroko lɛ yɔɔ kɛɛmɔ lɛ he. Eyɛ mli akɛ amɛjɛ shihilɛi sɔrɔtoi amli moŋ, shi eka shi faŋŋ akɛ nibii ni mɔ kome yɔɔ he miishɛɛ babaoo ji nɔ ni mɔ kroko lɛ hu nyãa he ni amɛyɛ bulɛ babaoo kɛha amɛhe.
Yɛ he kroko hu lɛ, Eric kɛ Dennis fɛɛ miitsu nitsumɔi pii ni amɛtsu yɛ afii ni eho lɛ amli lɛ ekome he nii. Amɛmii eshɛ amɛhe, ni amɛmiiŋmɔ sɔŋŋ kɛkɛ. Yɛ be mli ni sanegbaa lɛ yaa nɔ kɛyajeɔ saji ni hiɛdɔɔ yɔɔ mli lɛ anɔ lɛ, amɛ fɛɛ amɛkɛ anɔkwayeli tsɔɔ nɔ ni amɛjwɛŋmɔ ji yɛ sane lɛ he. Amɛyɛ bulɛ kɛha amɛhe. Taakɛ Jenny kɛ Sue ji lɛ, Eric kɛ Dennis hu ji anɔkwa nanemɛi.
Ekolɛ nibii amlitsɔɔmɔi nɛɛ baaha otsui anya ni eha osusu bo diɛŋtsɛ onanemɛi ahe. Yɛ gbɛ kroko nɔ lɛ, ekolɛ amɛaaha oshwe akɛ ooona naanyobɔi ni tamɔ nɛkɛ. Bo hu onine baanyɛ ashɛ nɔ!
Nɔ Hewɔ ni Anɔkwa Nanemɛi Ahe Hiaa Wɔ
Naanyobɔi kpakpai ahe miihia kɛha wɔ jwɛŋmɔŋ kɛ gbɔmɔtsoŋ hilɛ-kɛhamɔ. Shi, kɛ wɔnuɔ shoofeemɔ he lɛ, enɛ etsɔɔɔ akɛ nɔ ko miigba wɔ naa. Saji amlitaolɔi komɛi kɛɔ akɛ shoofeemɔ ji hɔmɔ ni yeɔ mɔ, adebɔɔ mli nɔ ko ni tsɔɔ akɛ naanyobɔɔ he miihia wɔ. Taakɛ eji lɛ, tamɔ bɔ ni niyenii baa hɔmɔ shi loo ejieɔ kɛyaa lɛ, nakai nɔŋŋ naanyobɔi ni hi jogbaŋŋ lɛ baanyɛ aha shoofeemɔ aba shi loo ejie kɛya po. Kɛfata he lɛ, ni wɔɔna nanemɛi ni sumɔɔ wɔ waa lɛ jeee miishɛɛ nɔ ko ni nine nyɛŋ ashɛ nɔ.
Abɔ adesai akɛ mɛi ni naanyobɔɔ he baahia amɛ. (1 Mose 2:18) Biblia lɛ kɛɔ akɛ “afɔ” anɔkwa naanyo, loo hefatalɔ lɛ ‘aha haomɔ be.’ (Abɛi 17:17) No hewɔ lɛ, esa akɛ anɔkwa nanemɛi anyɛ abi amɛteŋ mɔ fɛɛ mɔ dɛŋ yelikɛbuamɔ yɛ be mli ni ehe miihia. Shi naanyobɔɔ tsɔɔ babaoo fe ni aaabi mɔ ko dɛŋ yelikɛbuamɔ kɛkɛ loo ni aaafata mɔ ko he yɛ nitsumɔ loo shwɛmɔ mli. Nanemɛi kpakpai haa sui ni hi fe fɛɛ ni yɔɔ amɛteŋ mɔ fɛɛ mɔ he lɛ jeɔ kpo faŋŋ. Abɛi 27:17 lɛ kɛɛ: “Dade jɔɔ dade naa, ni gbɔmɔ haa enaanyo nɔ tseɔ.” Yɛ be mli ni abaanyɛ akɛ dade bibioo ko ajɔɔ kakla ni akɛ dade ni tamɔ nakai nɔŋŋ fee lɛ naa lɛ, ekolɛ naanyo kome baaye omanye yɛ mɔ kroko lɛ jwɛŋmɔŋ kɛ mumɔŋ shihilɛ ni ehaa eyaa hiɛ lɛ mli. Kɛ nijiaŋwujeei hao wɔ lɛ, naanyo ko ni kɛ miishɛjemɔ su aaakwɛ wɔ kɛ Ŋmalɛ mli hewalɛwoo ni ekɛhaa lɛ baanyɛ afee nɔ ni kanyaa mɔ waa.
Yɛ Biblia lɛ mli lɛ, akɛ naanyobɔɔ toɔ suɔmɔ, le ni aleɔ mɔ ko, teemɔŋ saji ni agbaa, kɛ hefatalɔ ni aaafee lɛ he. Ekolɛ mɛi ni baahi wɔ naanyobɔi amli ji akutsoŋbii, nitsumɔ mli bii, kɛ mɛi krokomɛi hu. Mɛi komɛi hu buɔ wekumɛi akɛ amɛnanemɛi ni bɛŋkɛ amɛ fe fɛɛ lɛ ateŋ mɛi komɛi. Shi, ŋmɛnɛ, yɛ mɛi pii agbɛfaŋ lɛ, ewa akɛ aaana anɔkwa nanemɛi ni aya nɔ akɛ amɛ abɔ. Mɛni hewɔ eyɔɔ nakai? Ani obaanyɛ ona anɔkwa naanyobɔi ni sɛɛ tsɛɔ amli ŋɔɔmɔ?