Sanekpakpa Lɛ, Taakɛ Woloŋlelɔi Tsɔɔ
“NAMƆ mɛi lɛ kɛɔ akɛ miji?” (Luka 9:18) Yesu bi ekaselɔi lɛ nɛkɛ sane nɛɛ aaafee afii akpei enyɔ ni eho nɛ. Béi yɛ sanebimɔ lɛ he yɛ nakai beaŋ. Etamɔ nɔ ni nakai eji babaoo ŋmɛnɛ, titri lɛ yɛ Blonya be, ni akɛɛ ekɔɔ Yesu he lɛ hewɔ. Gbɔmɛi pii heɔ yeɔ akɛ atsũ Yesu kɛjɛ ŋwɛi koni ebakpɔ̃ adesai. Ani nakai osusuɔ?
Woloŋlelɔi komɛi kɛ jwɛŋmɔ kroko baa. Marcus J. Borg, jamɔ kɛ kusum he nilelɔ lɛ kɛɛ: “Yesu he jwɛŋmɔ ni ahiɛ, akɛ mɔ ni tsɔɔ akɛ Nyɔŋmɔ Bi ji lɛ, ni ebaagbo kɛha je lɛ he eshai lɛ jeee yinɔsane mli anɔkwale.”
Woloŋlelɔi krokomɛi kɛɔ akɛ, mɔ ni Yesu ji diɛŋtsɛ lɛ yɛ sɔrɔto yɛ mɔ ni wɔkaneɔ ehe sane yɛ Biblia lɛ mli lɛ he. Mɛi komɛi heɔ yeɔ akɛ, aŋmala Sanekpakpai lɛ fɛɛ yɛ Yesu gbele sɛɛ afii nyɔŋmai ejwɛ loo nɔ ni fe nakai, ni no mli awo mɔ ni Yesu ji diɛŋtsɛ lɛ he. Woloŋlelɔi lɛ kɛɔ akɛ, naagba lɛ kɔɔɔ Sanekpakpa ŋmalalɔi lɛ anikaimɔi ahe, shi amɛ shishitsɔɔmɔ lɛ. Yɛ Yesu gbele sɛɛ lɛ, kaselɔi lɛ basusu ehe yɛ gbɛ kroko nɔ—akɛ Nyɔŋmɔ Bi, Yiwalaherelɔ, kɛ Mesia. Mɛi komɛi kɛ ekãa kɛɔ akɛ Yesu ji nilelɔ ko ni kpaa shi, shihilɛ tsakelɔ kɛha ekpakpa. Woloŋlelɔi lɛ kɛɔ akɛ, enɛ ji sanekpakpa anɔkwale lɛ.
“Woloŋlee” Mli Susumɔ ni Ahiɛ yɛ Yesu He
Bɔni afee ni amɛfã amɛ “woloŋlee” mli susumɔ lɛ he lɛ, etamɔ nɔ ni mɛi ni wieɔ shiɔ lɛ he tswaa shi akɛ amɛaakpoo nɔ fɛɛ nɔ ni kɔɔ Yesu he ni feɔ tamɔ nɔ ko ni kwɔ fe adebɔɔ nɔ̃ lɛ. Akɛ nɔkwɛmɔ nɔ lɛ, mɛi komɛi kɛɔ akɛ, akɛ obalayoo fro fɔmɔ lɛ miihà ajwamaŋbi ni Yesu ji lɛ nɔ. Mɛi krokomɛi hu kpooɔ Yesu gbalɛi ni kɔɔ Yerusalem hiɛkpatamɔ lɛ he lɛ, ni amɛmaa nɔ mi akɛ akɛ enɛɛmɛi hɔlɔ Sanekpakpai lɛ amli yɛ be mli ni “amɛba mli” lɛ sɛɛ. Mɛi komɛi kɛɔ po akɛ helai ni Yesu tsa lɛ ji jwɛŋmɔŋ tsakemɔ sane pɛ nɔ̃. Ani onaa susumɔi nɛɛ akɛ anɔkwale aloo jwɛŋmɔ bɛ mli?
Woloŋlelɔi komɛi po kɛɔ akɛ, Yesu kaselɔi lɛ kɛ gbohiiashitee he jwɛŋmɔ lɛ ba koni no akaha amɛ kuu lɛ miifite. Fɛɛ sɛɛ lɛ, woloŋlelɔi lɛ susuɔ akɛ, Yesu sɛɛnyiɛlɔi lɛ bɛ hewalɛ ko kɛ́ ebɛ amɛteŋ, no hewɔ lɛ, amɛkɛ amale to yinɔsane ko he gbɛjianɔ yɛ amɛ niŋmaai amli koni amɛkɛ no aha nitsumɔi titrii ni amɛ Nuntsɔ lɛ tsu lɛ aje kpo. Nɔ ni amɛkɛɔ ji akɛ, Kristojamɔ atee lɛ shi lɛ, shi jeee Kristo. Kɛji akɛ enɛ tamɔ hegbɛ ni woloŋlee ena lɛ, belɛ jamɔ he nilelɔ Barbara Thiering susumɔ, ákɛ agbeee Yesu kwraa po lɛ hu? Eheɔ eyeɔ akɛ, Yesu je esɛŋmɔ lɛ mli, ni etee nɔ eyabote gbalashihilɛ mli shii enyɔ ni efɔ bii etɛ.
Nɛkɛ saji ni ajajeɔ nɛɛ fɛɛ kɛ Yesu baa ŋɛlɛ ni woloŋlelɔi lɛ baakpɛlɛ enɔ lɛ pɛ mli: ákɛ nilelɔ, Yudanyo ni baa shi kwraa, kwasafoŋ tsakelɔ—ebaanyɛ efee nɔ fɛɛ nɔ, shi jeee Nyɔŋmɔ Bi, ni “ŋɔ esusuma lɛ eha yɛ mɛi pii akpɔmɔ hewɔ.”—Mateo 20:28.
Ekolɛ, yɛ be ni tamɔ nɛkɛ mli yɛ afi lɛ mli lɛ, okane Sanekpakpai lɛ fãi komɛi, tamɔ Yesu fɔmɔ yɛ kooloi aniyenii anɔ̃ mli lɛ nɛkɛ. Aloo ekolɛ onu enɛ he yɛ sɔlemɔtsu mli. Ani okpɛlɛ Sanekpakpa lɛ mli sane lɛ nɔ akɛ ehe yɛ sɛɛnamɔ ni anyɛɔ aheɔ ayeɔ? No lɛ kadimɔ shihilɛ ni hãa mɔ he jɔ̃ɔ lɛ nɛɛ. Yɛ nɔ ni akɛɛ atsɛɔ lɛ Yesu he Nikasemɔ ko mli lɛ, woloŋlelɔi akuu ko ekpe shii enyɔ yɛ afi mli kɛjɛ 1985, koni amɛkɛtao anɔkwale ni Yesu wiemɔi lɛ ji lɛ mli. Ani Yesu wie nɔ ni Biblia lɛ kɛɔ akɛ ewie lɛ diɛŋtsɛ? Nikaselɔi akuu nɛɛ mli bii lɛ fɔ̃ ewiemɔ fɛɛ wiemɔ nɔ oshiki kɛ ashinao ni hiɛ sui sɔrɔtoi. Ashinao tsuru tsɔɔ akɛ eyɛ mli akɛ Yesu wie nakai; ashinao afaseo su tsɔɔ akɛ ekolɛ Yesu wie; ashinao lamulu su tsɔɔ yiŋkɔshikɔshifeemɔ; ni ashinao diŋ tsɔɔ amale.
Ekolɛ ebaahao bo akɛ ooonu akɛ, Yesu he Nikasemɔ lɛ ejaje akɛ, ekolɛ wiemɔi ni akɛɛ Yesu wie lɛ ateŋ oha fɛɛ mli 82 jeee nɔ ni lɛ ewie. Ŋmalɛ kome pɛ ni atsɛ sɛɛ yɛ Marko Sanekpakpa lɛ mli ji nɔ ni akɛɛ abaanyɛ akɛ he afɔ nɔ. Akɛɛ Luka Sanekpakpa lɛ eyi obɔ kɛ lakamɔ wiemɔi sɔŋŋ akɛ “anyɛŋ ale shishijee nɔ̃ ni hɔ sɛɛ lɛ.” Yohane Sanekpakpa lɛ fɛɛ na ashinao diŋ, ni tsɔɔ malemɔ, ni fioo ni shwɛ lɛ na ashinao lamulu ni tsɔɔ yiŋkɔshikɔshifeemɔ, ja liamɔi etɛ pɛ.
Nɔ ni Fe Wolo-Kasemɔ
Ani okɛ woloŋlelɔi lɛ kpaa gbee? Ani amɛkɛ bɔ ni Yesu ji diɛŋtsɛ yɛ anɔkwale mli fe nɔ ni anaa yɛ Biblia lɛ mli lɛ miiha wɔ? Sanebimɔi nɛɛ fe woloŋlee mli naataomɔ kɛkɛ. Ekolɛ abaakai bo yɛ afi lɛ mli be nɛɛ mli akɛ, taakɛ Biblia lɛ tsɔɔ lɛ, Nyɔŋmɔ tsu Yesu, “koni mɔ fɛɛ mɔ ni heɔ enɔ yeɔ lɛ hiɛ akakpata, shi moŋ ena naanɔ wala.”—Yohane 3:16.
Kɛji akɛ Yesu jeee mɔ ko fe nilelɔ ko ni kpaa shi, ni ekolɛ ehe sane fioo ko pɛ wɔle lɛ, belɛ jwɛŋmɔ bɛ mli akɛ ‘wɔɔhe enɔ wɔye.’ Yɛ gbɛ kroko nɔ lɛ, kɛ bɔ ni Biblia lɛ tsɔɔ akɛ Yesu ji lɛ ji anɔkwale lɛ, belɛ ekɔɔ wɔ naanɔ yiwalaheremɔ he. No hewɔ lɛ, ehe miihia ni wɔle—ani anɔkwale ni kɔɔ Yesu he yɛ Biblia lɛ mli?