Ani Ohiɛ Sɔɔ Yehowa Jɔɔmɔi lɛ Lɛɛlɛŋ?
KENICHI, ni ji nuu ni hiɛ efã saŋŋ lɛ tee tsofahɔɔmɔhe ko koni eyahe tsofa kɛtsa tsitsi fioo ko ni ená lɛ. Beni ekɔ tsofa lɛ, ena akɛ tsofa lɛ kɛ lɛ yeee, ni gbɛ̃i ni kɔ̃mɔɔ mɔ shwie ehe, ni ehe fɛɛ to totrofɛ. Belɛ ebɛ naakpɛɛ akɛ Kenichi yiŋ bɔi lɛ kɔshikɔshifeemɔ akɛ benɛ tsofahɔɔlɔ lɛ susuuu nii ni he hiaa lɛ lɛ he jogbaŋŋ.
Ekolɛ mɛi komɛi baasusu Yehowa Nyɔŋmɔ he tamɔ bɔ ni Kenichi susu tsofahɔɔlɔ lɛ he lɛ pɛpɛɛpɛ. Amɛyiŋ feɔ amɛ kɔshikɔshi akɛ Yehowa, Nyɔŋmɔ ofe lɛ susuɔ wɔhe lɛɛlɛŋ akɛ aŋkroaŋkroi. Eyɛ mli akɛ amɛyɔseɔ akɛ Nyɔŋmɔ hi moŋ, shi amɛheee amɛyeee akɛ esusuɔ wɔhe akɛ aŋkroaŋkroi. Enɛ ji anɔkwale, titri lɛ, kɛ nibii eyaaa nɔ jogbaŋŋ ehaaa amɛ, aloo kɛ amɛkɛ naagbai ni naa wa miikpe akɛni amɛkɛ Biblia shishitoo mlai miitsu nii hewɔ. Akɛni amɛbɛ sɛɛyoomɔ hewɔ lɛ, amɛnaa amɛ naagbai lɛ tamɔ gbɛ̃i ni kɔmɔɔ mɔ kɛ totrofɛi ni Kenichi kpaaa gbɛ ni shwie ehe lɛ, tamɔ nɔ ni yɛ gbɛ ko nɔ lɛ Nyɔŋmɔ fee.—Abɛi 19:3.
Esaaa akɛ akɛ Yehowa toɔ adesai ni yeee emuu ahe. Adesai tɔɔ fã yɛ nilee kɛ nyɛmɔ mli. Amɛnyɛɛɛ amɛle nɔ diɛŋtsɛ ni he hiaa mɛi krokomɛi kɛmɔ shi, taakɛ mɔ ni hɔɔ tsofa eha Kenichi lɛ ji lɛ. Nɔ ni tamɔɔɔ nakai lɛ, Yehowa hiŋmɛi naa nɔ fɛɛ nɔ. Bei babaoo lɛ Yehowa yeɔ ebuaa wɔ ni wɔleee ni wɔhiɛ baasɔ nakai anɔkwa sane lɛ ejaakɛ wɔyɛ su ko ni haa wɔgbalaa wɔjwɛŋmɔ kɛyaa nɔ ni wɔbɛ nɔ, ni wɔkuɔ wɔhiɛ wɔfɔɔ jɔɔmɔi babaoo ni wɔyɔɔ lɛ anɔ. Esa akɛ wɔbɔ mɔdɛŋ koni wɔyɔse jɔɔmɔi ni jɛɔ Yehowa ŋɔɔ ni wɔnaa mli ŋɔɔmɔ lɛ moŋ fe ni wɔhe aaafee oya kɛshwa Yehowa yɛ naagbai fɛɛ ni wɔkɛkpeɔ lɛ hewɔ.
Taakɛ Webster’s Ninth New Collegiate Dictionary lɛ tsɔɔ lɛ, abaanyɛ atsɔɔ “jɔɔmɔ” shishi akɛ, “nɔ ko ni kɛ miishɛɛnamɔ loo shihilɛ kpakpa baa.” Ani ohiɛ sɔɔ akɛ enɛ ji anɔkwale titri yɛ jɔɔmɔi ni jɛɔ Yehowa ŋɔɔ kɛbaa lɛ he?
Anyɛŋ akɛ Mɔ ko Ato Ehe akɛ Nihalɔ
Kɛ ŋa ko kɛɛ akɛ ewu ji nihalɔ kpakpa lɛ, nɔ ni etsɔɔ diɛŋtsɛ ji akɛ, ekɛ nibii ni fa bɔ ni sa ni he hiaa weku lɛ haa, ekɛ niyenii bɔ ni sa, wɔɔhe, kɛ atade haa kɛha weku lɛ miishɛɛnamɔ kɛ ehilɛ-kɛ-hamɔ. Yehowa hi akɛ wɔ Nihalɔ yɛ mɛɛ gbɛ nɔ? Kwɛmɔ wɔ shibɔlemɔ ŋulami Shikpɔŋ lɛ, ni ji gbɔmɔ shia lɛ jogbaŋŋ. Akɛtsotsoro he ko ni kɛ hulu lɛ jɛkɛmɔ ji kilomitai 150,000,000, ni ji jɛkɛmɔ ni hi jogbaŋŋ kɛha dɔlɛ bɔ ni sa ni haa shihilɛ ŋɔɔ yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ. Bɔ ni akpa wɔ shikpɔŋ kokroo lɛ afã yɛ digrii 23.5 lɛ hi jogbaŋŋ, ni enɛ kɛ jeŋ kɔɔyɔŋ tsakemɔ sɔrɔtoi ni kɛ niyenii babaoo baa lɛ eba. Nɔ ni ejɛ mli eba ji akɛ, shikpɔŋ lɛ kɛ niyenii lɛɔ gbɔmɛi fe akpekpei toi akpei enumɔ. Lɛɛlɛŋ, Yehowa ji Nihalɔ ni he yɔɔ naakpɛɛ!
Agbɛnɛ hu, Biblia lɛ kɛ nɔmimaa haa wɔ akɛ, Yehowa susuɔ wɔhe waa diɛŋtsɛ akɛ aŋkroaŋkroi, kɛ wɔhilɛ-kɛ-hamɔ hu he. Bo lɛ susumɔ he okwɛ, Yehowa le ŋulamii akpekpei toi akpei abɔ lɛ fɛɛ kɛ amɛgbɛi, ni aflimata kome po enyɔɔɔ shikpɔŋ ni eleee. (Yesaia 40:26; Mateo 10:29-31) Belɛ kwɛ bɔ ni ebaasusu adesai ni sumɔɔ lɛ, ni ekɛ esuɔmɔ Bi, Yesu Kristo lá ni jara wa lɛ he lɛ ahe fe nine eha! (Bɔfoi lɛ Asaji 20:28) Nuu nilelɔ lɛ jaje yɛ gbɛ ni ja nɔ akɛ: “Yehowa jɔɔmɔ lɛ—no feɔ mɔ niiatsɛ, ni ekɛ piŋmɔ ko fataaa he.”—Abɛi 10:22, NW.
Jɔɔmɔi ni Feɔ Wɔ Niiatsɛmɛi
Wɔyɛ nɔ ko ni jara wa waa ni esa akɛ wɔjie hiɛsɔɔ babaoo kpo wɔtsɔɔ. Mɛni ji no? Biblia lɛ tsɔɔ nɔ ni eji beni ekɛɛ akɛ: “Mla ni jɛ odaŋ lɛ hi ha mi fe shika kɛ jwiɛtɛi akpei abɔ.” (Lala 119:72; Abɛi 8:10) Akɛni ejara wa tamɔ shika ni hi fe fɛɛ hewɔ lɛ, esa akɛ asumɔ Yehowa mla lɛ waa diɛŋtsɛ. Anɔkwa nilee ni yɔɔ emla lɛ mli, sanesɛɛkɔmɔ, kɛ sɛɛyoomɔ ni Yehowa kɛhaa gbɔmɛi ni taoɔ ale anɔkwale lɛ lɛɛlɛŋ lɛ ji nibii ni esa akɛ wɔkɛtoɔ tamɔ jwetri. Amɛ wulaa wɔ koni wɔkɛbu wɔhe, ni wɔdamɔ shihilɛi ni naa wawai anaa, ni wɔtsu naagbai ahe nii yɛ omanyeyeli mli, ni ehaa wɔmii shɛɔ nibii ni wɔyɔɔ lɛ ahe, ni wɔnaa miishɛɛ.
Enɛ ji anɔkwale yɛ gbekɛbii bibii po agbɛfaŋ. Kwɛmɔ bɔ ni gbekɛyoo fioo ko kɛ Yehowa mla lɛ tsu nii kɛtsu enaagbai ahe nii. Gbekɛyoo fioo ni atsɛɔ lɛ Akemi lɛ hi shi yɛ Tokyo gbɛ. Etsɛ kɛ enyɛ kɛ Biblia shishitoo mlai tsu nii beni amɛtsɔseɔ lɛ lɛ, ni kɛtsɔ wiemɔ kɛ nifeemɔ nɔ lɛ, amɛye amɛbua amɛbiyoo lɛ ni ená suɔmɔ kɛha Yehowa kɛ enaanyo hu. Akɛni amɛyɔse naagbai ni ekɛbaakpe yɛ skul hewɔ lɛ, amɛbɔ mɔdɛŋ koni amɛwula lɛ bɔ ni amɛbaanyɛ. Shi kɛlɛ, beni Akemi je shishijee skul shishi lɛ, eklasbii lɛ na akɛ “esoro” lɛ, ejaakɛ esɔleɔ dani eyeɔ nii, ni ejɛɔ henilee mli etsiɔ ehe kɛjɛɔ nifeemɔi ni kɛ ŋmalɛ lɛ kpãaa gbee lɛ ahe. Etsɛɛɛ ni ebatsɔ mɔ ko ni kuu ko ni taoɔ mɔ naa bei lɛ kɛ amɛhiɛ ka lɛ, ni kɛ akpa skul lɛ amɛkɛ lɛ yawoɔ fɔlɔ ko mli ni amɛgbalaa ehiɛ ma, ni amɛtsɔmɔɔ eniji, ni amɛyeɔ ehe fɛo.
Gbekɛyoo fioo Akemi efeee amɛ eko etooo najiaŋ, ni esheee mɛi ni yeɔ lɛ awui lɛ hu gbeyei. Shi moŋ ebɔ mɔdɛŋ koni ekɛ nɔ ni ekase lɛ atsu nii. Nɔ ni jɛ jeŋba kpakpa kɛ ekãa ni efee lɛ mli ba ji akɛ, enanemɛi ni ekɛyaa skul lɛ ateŋ mɛi babaoo kɛ bulɛ ha lɛ. Amɛkɛ sane lɛ baha tsɔɔlɔ lɛ, ni kɛjɛ nakai gbi lɛ nɔ kɛbaa nɛɛ, afeee Akemi niseniianii yɛ skul dɔŋŋ.
Mɛni ye ebua Akemi ni enyɛ etsu shihilɛ ni mli wa nɛɛ he nii yɛ omanyeyeli mli? No ji anɔkwa nilee, sɛɛyoomɔ kɛ nilee ni jɛ Yehowa ŋɔɔ ni efɔlɔi kɛwo emli lɛ. Atsɔɔ lɛ Yesu tsuishiŋmɛɛ he sane lɛ jogbaŋŋ, ni no tsirɛ lɛ koni ekase enɔkwɛmɔnɔ lɛ. Biblia lɛ ye ebua lɛ ni ena akɛ, gbɔmɛi komɛi feɔ efɔŋ ni amɛleee, ni ewo lɛ hewalɛ koni enyɛ efɔŋ ni beelɔi lɛ fee lɛ, shi jeee gbɔmɛi lɛ diɛŋtsɛ.—Luka 23:34; Romans 12:9, 17-21.
Yɛ anɔkwale mli lɛ, fɔlɔ ko sumɔŋ ni ekwɛ ni aye ebi he fɛo, ni afee lɛ niseniianii. Shi kɛlɛ, ani obaanyɛ osusu bɔ ni ebaaŋɔɔ Akemi fɔlɔi anaa eha beni amɛnu anɔkwalei fɛɛ ni yɔɔ nɔ ni tee nɔ lɛ he lɛ. Gbekɛbii ni tamɔ nakai lɛ ji jɔɔmɔ ni jɛ Yehowa ŋɔɔ lɛɛlɛŋ.—Lala 127:3; 1 Petro 1:6, 7.
Ni Wɔɔŋmɛ Wɔtsui Shi Kɛmɛ̃ Yehowa
Bei komɛi lɛ dani onine aaashɛ Yehowa jɔɔmɔi anɔ lɛ, ebiɔ koni omɛ̃ lɛ. Yehowa le shihilɛ mli ni oyɔɔ lɛ, ni ekɛ nibii ni he hiaa wɔteŋ mɔ fɛɛ mɔ lɛ haa lɛ yɛ be ni ebaana he sɛɛ fe fɛɛ mli. (Lala 145:16; Jajelɔ 3:1; Yakobo 1:17) Ekolɛ osumɔɔ aduawai waa, shi te obaasusu tɛŋŋ kɛ gbɔfeelɔ ko ha bo aduawa ni etsuko? Kɛ eji blɔfo atĩa, akutu, aloo nɔ kroko ni jio, obaasumɔ ni oduawa lɛ afee nɔ ni etsu, ni he yɔɔ akɔnɔ, ni ŋɔɔ hu. Nakai Yehowa kɛ nibii ni he hiaa wɔ lɛ haa wɔ yɛ be ni sa mli—efeee mra tsɔ ni ekpeee sɛɛ hu tsɔ.
Kaimɔ Yosef niiashikpamɔ lɛ. Ayawo lɛ tsũŋ yɛ Mizraim ni efeko efɔŋ ko. Akɛni Farao dãawolɔ ni ji naanyo gboklɛfonyo lɛ hiɛ kã nɔ akɛ abaajie lɛ hewɔ lɛ, ewo shi akɛ ebaatsĩ Yosef sane lɛ tã etsɔɔ Farao. Shi be ni ajie lɛ sɛɛ lɛ, ehiɛ kpa Yosef nɔ kwraa. Ebafee tamɔ nɔ ni akwa Yosef. Shi yɛ naagbee lɛ, yɛ afii enyɔ sɔŋŋ sɛɛ lɛ ajie lɛ kɛjɛ tsũŋwoo lɛ mli, ni sɛɛ mli lɛ awo lɛ nɔyelɔ ni ji enyɔ yɛ Mizraim. Yɛ nɔ najiaŋ ni Yosef aaafee ehe mɔ ni bɛ tsuishitoo lɛ, emɛ̃ Yehowa. Enɛ hewɔ lɛ, ajɔɔ lɛ yɛ gbɛ ni batsɔ wala yibaamɔ kɛha Israelbii kɛ Mizraim fɛɛ.—1 Mose 39:1-41:57.
Masashi ji asafo ni yɔɔ Japan kooyigbɛ lɛ mli onukpa. Awoko lɛ tsũŋ moŋ, shi ehe bahia koni emɛ̃ Yehowa. Mɛni hewɔ? Kɛjɛ be mli ni aje Sɔɔmɔ Tsɔsemɔ Skul, ni ji skul ni akɛtsɔseɔ Kristofoi sɔɔlɔi lɛ shishi yɛ Japan kɛbaa nɛɛ, eha efee oti ni he hiaa lɛ waa ni ma ehiɛ akɛ ebaaya. Esɔle waa yɛ hegbɛ nɛɛ he. Yɛ shwelɛ ni mli wa ni Masashi yɔɔ lɛ fɛɛ sɛɛ lɛ afɔ̃ɔɔ lɛ nine, shi afɔ̃ enaanyo gbɛgbalɔ ni fata ehe lɛ nine. Enijiaŋ je wui waa diɛŋtsɛ.
Fɛɛ sɛɛ lɛ, etsu he nii koni edamɔ ehenumɔi anaa. Ekase Biblia lɛ kɛ woji ni Buu Mɔɔ Asafo lɛ efee lɛ, ni egbala ejwɛŋmɔ kɛtee saji tamɔ heshibaa kɛ mɔ henumɔi anɔyeli nɔ. Ejaje ejwɛŋmɔ, ni no hewɔ lɛ ena nitsumɔ ni atuu awo edɛŋ lɛ mli ŋɔɔmɔ babaoo. Kɛkɛ ni yɛ be ni ekpaaa gbɛ mli lɛ, enine shɛ ninefɔ̃ɔ nɔ koni eya skul lɛ.
Akɛni ena sui kpakpai tamɔ tsuishitoo kɛ heshibaa hewɔ lɛ, ena skul lɛ he sɛɛ babaoo fe bɔ ni kulɛ ebaaná. Yɛ sɛɛ mli lɛ, akɛ hegbɛ akɛ nɔkwɛlɔ gbɛfalɔ ha Masashi koni esɔmɔ enyɛmimɛi lɛ. Hɛɛ, Yehowa le nɔ ni he hiaa Masashi, ni ekɛha lɛ yɛ be mli ni ebaanyɛ etsu nɔ ni hi fe fɛɛ he nii.
Taomɔ Ejɔɔmɔi Lɛ
No hewɔ lɛ Yehowa tamɔɔɔ tsofahɔɔlɔ lɛ. Eyɛ mli akɛ ekolɛ wɔyɔseŋ bɔ ni Yehowa susuɔ wɔhe kɛ bɔ ni wɔsane kɔɔ ehe lɛ moŋ, shi emlihilɛ lɛ baa yɛ gbɛi sɔrɔtoi anɔ—yɛ bei kɛ gbɛi ni baaha wɔna he sɛɛ yɛ gbɛ ni hi fe fɛɛ nɔ. No hewɔ lɛ yaa nɔ otao ejɔɔmɔi. Kaimɔ akɛ oyɛ yiŋtoi babaoo momo ni ooodamɔ nɔ oda lɛ shi. Akɛ nibii titri ni he hiaa bo koni okã he ohi shikpɔŋ nɔ lɛ ejɔɔ bo. Aha ole Yehowa he nii, kɛ egbɛi ni yeɔ emuu lɛ. Ona sɛɛyoomɔ. Ni ona sanesɛɛkɔmɔ. Enɛɛmɛi fɛɛ haa ohiɔ shi jogbaŋŋ ni onaa miishɛɛ.
Yaa nɔ okase Biblia lɛ daa gbi koni ona Yehowa jɔɔmɔ babaoo kɛmɔ shi. Kpa Yehowa fai koni eye ebua bo ni onu tsɔɔmɔi ni tamɔ jwetri ni yɔɔ e-Wiemɔ ni jɛ mumɔ mli lɛ shishi ni okɛtsu nii. Amɛbaaha otsɔ niiatsɛ diɛŋtsɛ, bɔni afee ni nɔ ko nɔ ko he akahia bo. Hɛɛ, amɛbaaha ona miishɛɛ ni omii ashɛ nibii ni oyɔɔ bianɛ lɛ ahe, kɛ babaoo yɛ shihilɛ mli yɛ jeŋ hee ni baa lɛ mli.—Yohane 10:10; 1 Timoteo 4:8, 9.
[Mfoniri ni yɔɔ baafa 23]
Yehowa jɔɔmɔ lɛ jara wa kwraa fe shika