Buu-Mɔɔ INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Buu-Mɔɔ
INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Ga
@
  • ɛ
  • ɔ
  • ɛ́
  • ɛ̃
  • ɔ̃
  • ã
  • ŋ
  • á
  • BIBLIA
  • WOJI
  • ASAFOŊ KPEEI
  • w98 6/15 bf. 7-8
  • Shikpɔŋ lɛ Mɛni Hewɔ Eyɔɔ Biɛ?

Vidio ko bɛ kɛhã nɔ ni ohala nɛɛ.

Ofainɛ waa, be ni wɔtaoɔ wɔjie vidio lɛ, wɔná naagba ko.

  • Shikpɔŋ lɛ Mɛni Hewɔ Eyɔɔ Biɛ?
  • Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1998
  • Saneyitsei Bibii
  • Saji Ni Tamɔ Enɛ
  • Mɛni Ji Nɔ ni Biblia lɛ Kɛɔ?
  • Akɛ He Wo Nyɔŋmɔ Yiŋtoo Mli, Shi Atsakeko
  • Ani Be ko Baashɛ ni Wɔshikpɔŋ lɛ Hiɛ Baakpata?
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—2008
  • Shihilɛ Yɛ Yiŋtoo Ko Ni Yɔɔ Nyam
    Mɛni Ji Yiŋtoo Ni Yɔɔ Shihilɛ Sɛɛ? Te Ooofee Tɛŋŋ Ole Hu?
  • Mɛni Ji Nyɔŋmɔ Yiŋtoo Kɛha Shikpɔŋ Lɛ?
    Mɛni Nyɔŋmɔ Taoɔ yɛ Wɔdɛŋ?
  • Shihilɛ yɛ Toiŋjɔlɛ Jeŋ Hee ko Mli
    Shihilɛ yɛ Toiŋjɔlɛ Jeŋ Hee ko Mli
Kwɛmɔ Ekrokomɛi Hu
Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1998
w98 6/15 bf. 7-8

Shikpɔŋ lɛ Mɛni Hewɔ Eyɔɔ Biɛ?

Sanebimɔ ko yɛ ni esa akɛ osusu he: Ani Bɔlɔ ko ni le nii ni eyɔɔ yiŋtoo kɛha shikpɔŋ kɛ adesai ni yɔɔ nɔ lɛ ji mɔ ni bɔ wɔ shibɔlemɔ ŋulami fɛfɛo lɛ? Nakai sane lɛ ni ooona naa bɔ ni baaha otsui anyɔ omli lɛ baanyɛ aye abua bo koni ona nɔ ni yɔɔ wɔsɛɛ be kɛha wɔ shibɔlemɔ ŋulami lɛ.

JEŊ nilelɔi ni ekase jeŋ muu lɛ fɛɛ kɛ wɔ shikpɔŋ lɛ he nii jogbaŋŋ kɛmɔ shi lɛ ena odaseyelii ni tsɔɔ akɛ Bɔlɔ ko yɛ, ni ji akɛ Nyɔŋmɔ ji mɔ ni bɔ. Susumɔ saji ni amɛteŋ mɔ kome pɛ wie lɛ he okwɛ:

Nilelɔ Paul Davies ŋma yɛ wolo ni ji The Mind of God lɛ mli akɛ: “Jeŋ muu fɛɛ ni yɔɔ ni ato he gbɛjianɔ jogbaŋŋ, ni emli nibii ŋmɛɔ pɛpɛɛpɛ, ni nibii ni yɔɔ hwanyaŋŋ, ni efee shiŋŋ yɛ mli, ni ato amɛ gbɛjianɔ yɔɔ mli lɛ biɔ mlai kɛ shihilɛi ni yɔɔ srɔto kwraa.”

Beni Nilelɔ Davies wie “saji ni kɛ amɛhe kpãa gbee” lɛ he shii abɔ, ni ŋulamii ahe nilelɔi kɛ mɛi krokomɛi eyɔse lɛ he sɛɛ lɛ, ekɛfata he akɛ: “Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, amɛkɛ odaseyeli ni mli wa haa ni tsɔɔ akɛ taakɛ wɔle akɛ wala ji lɛ, edamɔ adebɔɔ nibii ahe nilee he mlai pɔtɛɛ komɛi anɔ waa diɛŋtsɛ, kɛ nɔ ni tamɔ osharai komɛi ni baa trukaa yɛ yibɔi diɛŋtsɛ ni nibii ni ebɔle je lɛ he lɛ ehala kɛha nibii bibii ni yɔɔ tsiimɔ bibii, nyɛmɔi ni yɔɔ hewalɛ, kɛ ekrokomɛi anɔ. . . . Efa akɛ wɔɔkɛɛ akɛ, kɛ wɔɔfee taakɛ Nyɔŋmɔ aaafee, ni wɔɔhala yibɔi trukaa wɔha nibii afalɛ nɛɛ kɛtsɔ kpɔi komɛi ni wɔɔtsɔmɔ amɛ lɛ nɔ lɛ, wɔɔna akɛ etamɔ nɔ ni kpɔi srɔtoi fɛɛ baaha jeŋ muu lɛ afee he ko ni anyɛŋ ahi nɔ. Yɛ shihilɛi komɛi amli lɛ, etamɔ nɔ ni esa akɛ atsɔmɔ kpɔi srɔtoi lɛ jogbaŋŋ bɔ ni baaha nibii lɛ aja jogbaŋŋ diɛŋtsɛ kɛ́ jeŋ muu lɛ baafee he ko ni wala baaya nɔ jogbaŋŋ yɛ. . . . Anɔkwale ni eji akɛ tsakemɔi fioo ni afeɔ yɛ bɔ ni nibii yɔɔ ha lɛ he po lɛ haŋ ana jeŋ muu lɛ ji anɔkwale ko ni he hiaa waa diɛŋtsɛ lɛɛlɛŋ.”

Nɔ ni etsɔɔ kɛhaa mɛi babaoo ji akɛ, Bɔlɔ ko ni yɔɔ yiŋtoo ji mɔ ni fee wɔ shikpɔŋ lɛ, kɛ jeŋ muu lɛ fã ni eshwɛ lɛ hu. Kɛ nakai ji sane lɛ, klɛŋklɛŋ kwraa lɛ ehe miihia ni wɔtao ni wɔle nɔ hewɔ ni efee shikpɔŋ lɛ. Kɛ wɔbaanyɛ lɛ, ehe miihia ni wɔtao ni wɔle nɔ ni ji eyiŋtoo kɛha shikpɔŋ lɛ hu. Yɛ enɛ gbɛfaŋ lɛ, nɔ ko ni kɛ ehe kpãaa gbee ni yɔɔ srɔto kwraa jeɔ kpo. Yɛ tsɔɔmɔ ni ale ni egbɛ eshwã ni atsɔɔ akɛ Nyɔŋmɔ bɛ lɛ fɛɛ sɛɛ lɛ, gbɔmɛi babaoo náa Bɔlɔ ko ni le nii lɛ mli hemɔkɛyeli lolo. Kristendom sɔlemɔi pii wieɔ wɔ jeŋ muu lɛ fɛɛ nɔ Nyɔŋmɔ ofe kɛ Bɔlɔ lɛ he kɛkɛ. Ni kɛlɛ, nɛkɛ jamɔi nɛɛ ateŋ eko kwraa efɔɔɔ shikpɔŋ lɛ wɔsɛɛ be yɛ Nyɔŋmɔ yiŋtoo lɛ he wiemɔ kɛ nɔmimaa kɛ hemɔkɛyeli.

Mɛni Ji Nɔ ni Biblia lɛ Kɛɔ?

Jwɛŋmɔ yɛ mli akɛ oookwɛ he ko ni ooona saji ni akpɛlɛɔ nɔ kɛaajɛ akɛ nɔ ni jɛɔ Bɔlɔ lɛ dɛŋ kɛbaa. Nakai jɛɛhe lɛ ji Biblia lɛ. Anaa saji ni waaa ni yɔɔ faŋŋ fe fɛɛ ni kɔɔ wɔ shikpɔŋ lɛ wɔsɛɛ be he lɛ yɛ mli yɛ Jajelɔ 1:4. Wɔkaneɔ akɛ: “Yinɔ hoɔ yaa, ni yinɔ baa; shi shikpɔŋ lɛ ema shi kɛmiiya naanɔ.” Biblia lɛ gbaa nɔ hewɔ ni Yehowa Nyɔŋmɔ bɔ shikpɔŋ lɛ he sane mlitsɔɔmɔ tɛ̃ɛ. Etsɔɔ hu akɛ ekɛwo jeŋ muu lɛ mli he ko pɔtɛɛ ni ekɛbɛŋkɛ wɔ hulu lɛ koni eha wala ahi nɔ. Nyɔŋmɔ Ofe lɛ kɛ mumɔ tsirɛ blema gbalɔ Yesaia koni eŋma akɛ: “Bɔ ni Yehowa, mɔ ni bɔ ŋwɛi lɛ, Nyɔŋmɔ, mɔ ni shɔ̃ shikpɔŋ lɛ ni efee ni ekɛma shi, ni ebɔɔɔ lɛ efolo, shi eshɔ̃ lɛ ni ahi nɔ lɛ, kɛɛ nɛ: Miji Yehowa, ni mɔ ko bɛ sɛɛ dɔŋŋ!”—Yesaia 45:18.

Shi, gbɛ ni gbɔmɔ tsɔɔ nɔ efiteɔ wala fɛɛ yɛ shikpɔŋ nɔ lɛ hu? Yɛ Nyɔŋmɔ nilee ni eko kɛ lɛ yeee egbɔ lɛ mli lɛ, ejaje akɛ ekɛ ehe baawo mli dani adesai afite wala fɛɛ yɛ wɔ shibɔlemɔ ŋulami shikpɔŋ nɛɛ nɔ. Kadimɔ shiwoo ni haa mɔ nɔmimaa yɛ Biblia lɛ mli naagbee wolo ni ji Kpojiemɔ lɛ mli akɛ: “Jeŋmaji lɛ amli efũ, ni omlifu eshɛ kɛ be ni abaakojo gbohii lɛ ni abaawo otsuji ni ji gbalɔi lɛ kɛ krɔŋkrɔŋbii lɛ kɛ mɛi ni sheɔ ogbɛi lɛ gbeyei, mɛi bibii kɛ mɛi wuji lɛ, anyɔmɔ, ni abaafite mɛi ni fiteɔ shikpɔŋ lɛ.”—Kpojiemɔ 11:18.

Yehowa jieɔ nɔ ni ji eklɛŋklɛŋ yiŋtoo lɛ kpo ehaa wɔ yɛ shikpɔŋ lɛ bɔɔ mli, nɛkɛ nii ni jara wa ni yɔɔ ŋwɛiniiaŋ tamɔ ŋwɛiniiaŋ shifolɔ ni bɔleɔ shikpɔŋ lɛ he nɛɛ lɛ ji mɔ ni tsɔɔ mli. Nyɔŋmɔ to eyiŋ akɛ ebaafee jeŋ muu fɛɛ paradeiso, ni adesai—hii kɛ yei—fɛɛ baahi mli yɛ toiŋjɔlɛ kɛ ekomefeemɔ mli bɔ ni baaha amɛhe ajɔ amɛ. Eto gbɛjianɔ koni eha gbɔmɛi ahi shibɔlemɔ ŋulami lɛ nɔ fiofio kɛtsɔ shwiei ni eha klɛŋklɛŋ adesai enyɔ lɛ wo lɛ nɔ. Bɔni afee ni klɛŋklɛŋ adesai enyɔ lɛ aná miishɛɛ kɛ shihilɛ mli ŋɔɔmɔ lɛ, Yehowa fee shikpɔŋ lɛ he ko fioo paradeiso shihilɛ. Akɛni adesa wekui afɔmɔ lɛ baaya nɔ yɛ afii kɛ afii ohai abɔ lɛ mli hewɔ lɛ, abaalɛɛ Eden abɔɔ lɛ mli fiofio kɛyashi beni 1 Mose 1:28 baaba mli akɛ: “Nyɛfɔa ni nyɛyi afáa ni nyɛyia shikpɔŋ lɛ nɔ obɔ, ni nyɛnaanaa nɔ.”

Be mli ni wɔnaa bɔ ni shikpɔŋ lɛ kɛ mɛi ni yɔɔ nɔ lɛ ashihilɛ ehiii lɛ bianɛ lɛ, ani etsɔɔ akɛ Nyɔŋmɔ klɛŋklɛŋ yiŋtoo ni eyɔɔ kɛha shikpɔŋ lɛ baŋ mli? Aloo ani etsake eyiŋtoo lɛ ni ekpɛ eyiŋ akɛ yɛ adesai agbɛduu lɛ hewɔ lɛ, ebaaha afite shibɔlemɔ ŋulami lɛ kwraa ni eje shishi ekoŋŋ, taakɛ eji lɛ? Dabi, wɔbaanyɛ wɔná nɔmimaa akɛ shihilɛi enyɔ nɛɛ ateŋ eko kwraa bɛ mli anɔkwale. Biblia lɛ kɛɔ wɔ akɛ esa akɛ nɔ fɛɛ nɔ ni Yehowa toɔ eyiŋ yɛ he lɛ aba mli yɛ naagbee mli, ni ákɛ mɔ aŋkro ko loo nifeemɔ ko po ni akpaaa gbɛ nyɛŋ atsĩ nɔ fɛɛ nɔ ni ekpɛɔ eyiŋ akɛ ebaafee lɛ naa. Emaa nɔ mi ehaa wɔ akɛ: “Nakai miwiemɔ ni jɛɔ midaaŋ lɛ hu aaafee: ekuŋ esɛɛ kɛbaŋ miŋɔɔ efolo, shi moŋ eeefee nɔ ni sa mihiɛ lɛ, ni eeeha nɔ ni mitsu lɛ yɛ hewɔ lɛ aya nɔ!”—Yesaia 55:11.

Akɛ He Wo Nyɔŋmɔ Yiŋtoo Mli, Shi Atsakeko

Beni akpoo Adam kɛ Hawa kɛ beni ashwie amɛ kɛjɛ Eden abɔɔ lɛ mli lɛ, efee faŋŋ akɛ Nyɔŋmɔ yiŋ ni eto kɛha paradeiso shikpɔŋ lɛ baanyɛ aba mli ni amɛfataaa he. Shi kɛlɛ, Yehowa tsɔɔ yɛ nakai be lɛ mli yɛ jɛmɛ nɔŋŋ akɛ amɛ shwiei lɛ ateŋ mɛi komɛi baatsu famɔ ni ekɛha klɛŋklɛŋ lɛ he nii. Lɛɛlɛŋ, enɛ baabi be, afii ohai abɔ po, shi nɔ ko bɛ ni tsɔɔ be sɛɛkɛlɛ ni ebaahe yɛ klɛŋklɛŋ famɔ ni ekɛha lɛ he nitsumɔ mli eji Adam kɛ Hawa fɛɛ tee nɔ amɛhi shi yɛ emuuyeli mli po kulɛ. Anɔkwale lɛ ji akɛ, beni Kristo Yesu Afii Akpe Nɔyeli lɛ—nɔ ni fa fioo fe afii akpe kɛjɛ amrɔ nɛɛ kɛyaa lɛ—baaba naagbee lɛ, Eden Paradeiso shihilɛi lɛ mli baalɛɛ kɛya shikpɔŋ lɛ nɔ he fɛɛ he, ni klɛŋklɛŋ adesai enyɔ lɛ aseshibii ni ji gbɔmɛi ni yɔɔ toiŋjɔlɛ kɛ miishɛɛ lɛ baahi shibɔlemɔ ŋulami Shikpɔŋ lɛ nɔ. Lɛɛlɛŋ, abaabu nyɛmɔ ni Yehowa yɔɔ akɛ Yiŋtolɔ ni tɔmɔ bɛ ehe lɛ bem kɛya naanɔ!

Kɛkɛ lɛ gbalɛi ni yɔɔ miishɛɛ ni Nyɔŋmɔ kɛ emumɔ lɛ kanya jeeŋmɔ beebe lɛ baaba mli. Ŋmalɛi tamɔ Yesaia 11:6-9 baaba mli yɛ anunyam mli akɛ: “Klaŋ kɛ gwantɛŋbi aaahi shi, ni kootsɛ kɛ abotiabi aaabu shi; ni tsinabi kɛ jatabi kɛ kooloo ni ewo fɔ fɛɛ aaahi hekome, ni gbekɛ bibioo aaakpala amɛ. Tsinayoo hu kɛ oshishibrishi aaaye nii, ni amɛbii abumɔ shi yɛ hekome, ni jata aaaye jwɛi tamɔ tsina. Fufɔoo aaashwɛ yɛ shikpaa bu naa, ni gbekɛ ni etse fufɔ hu, aaaŋɔ enine awo onufu bu mli. Amɛfeŋ efɔŋ ni amɛfiteŋ nii yɛ migɔŋ krɔŋkrɔŋ lɛ nɔ fɛɛ; ejaakɛ shikpɔŋ lɛ nɔ aaayi obɔ kɛ Yehowa he nilee lɛ, tamɔ bɔ ni nu ha ŋshɔ shishi lɛ.”

Hela kɛ helai ni gbeɔ mɔ baafee tsutsu nii, taakɛ ebaaji yɛ gbele diɛŋtsɛ gbɛfaŋ lɛ. Ani nɔ fɛɛ nɔ baanyɛ afee faŋŋ fe wiemɔi kukuji nɛɛ ni anaa yɛ Biblia lɛ naagbee wolo lɛ mli lɛ? “Nyɔŋmɔ buu lɛ yɛ gbɔmɛi ateŋ, ni eeeshi ebuu lɛ yɛ amɛteŋ, ni amɛaatsɔmɔ emaŋ, ni Nyɔŋmɔ diɛŋtsɛ kɛ amɛ aaahi shi, ni eeetsɔ amɛ-Nyɔŋmɔ. Ni Nyɔŋmɔ aaatsumɔ amɛhiɛaŋ yaafonui fɛɛ, ni gbele bɛ dɔŋŋ, ni ŋkɔmɔyeli ko kɛ bolɔmɔ ko kɛ nɔnaa ko hu bɛ dɔŋŋ; ejaakɛ tsutsu nii lɛ eho etee.”—Kpojiemɔ 21:3, 4.

Hɛɛ, wɔbaanyɛ wɔna tsui—wɔ shibɔlemɔ ŋulami Shikpɔŋ lɛ baahi shi kɛya naanɔ. Eba akɛ eeefee hegbɛ ni ona akɛ oyi aaaná wala yɛ nibii agbɛjianɔtoo fɔŋ kɛ emli nifeemɔi fɛɛ ni fiteɔ shikpɔŋ lɛ naagbee lɛ mli. Jeŋ hee ni mli tse ni Nyɔŋmɔ fee lɛ ebɛŋkɛ agbɛnɛ. Ni suɔlɔi babaoo ahiɛ baatsɛ̃ kɛjɛ gbele mli kɛtsɔ gbohiiashitee naakpɛɛ nii lɛ nɔ. (Yohane 5:28, 29) Lɛɛlɛŋ, wɔ shikpɔŋ lɛ baahi shi kɛya naanɔ, ni wɔbaanyɛ wɔkɛ lɛ fɛɛ ahi shi ni wɔná mli ŋɔɔmɔ.

    Ga Woji (1980-2025)
    Shi Mli
    Botemɔ Mli
    • Ga
    • Kɛmaje
    • Bɔ Ni Misumɔɔ Lɛ Mihãa
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mlai Ni Yɔɔ He
    • Ohe Saji
    • Ohe Saji Lɛ Ahe Gbɛjianɔtoo
    • JW.ORG
    • Botemɔ Mli
    Kɛmaje