Buu-Mɔɔ INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Buu-Mɔɔ
INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Ga
@
  • ɛ
  • ɔ
  • ɛ́
  • ɛ̃
  • ɔ̃
  • ã
  • ŋ
  • á
  • BIBLIA
  • WOJI
  • ASAFOŊ KPEEI
  • w93 5/1 bf. 1-21
  • Nitsumɔ Ni Fa Babaoo Yɛ Ba Ni Kristo Eba Lɛ Mli

Vidio ko bɛ kɛhã nɔ ni ohala nɛɛ.

Ofainɛ waa, be ni wɔtaoɔ wɔjie vidio lɛ, wɔná naagba ko.

  • Nitsumɔ Ni Fa Babaoo Yɛ Ba Ni Kristo Eba Lɛ Mli
  • Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1993
  • Saneyitsei Bibii
  • Saji Ni Tamɔ Enɛ
  • Hegbɛi Krokomɛi ni Akɛfata He
  • Gwantɛŋi lɛ Anaabuamɔ
  • Maŋtsɛyeli lɛ Shishibii
  • Maŋtsɛ lɛ Yelikɛbuamɔ
  • Nitsumɔ ni Mli Elɛɛ Babaoo
  • “Tsulɔ” Lɛ Ni Hi Shi Kɛyashi Ena “Okadi” Lɛ
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1982
  • “Tsulɔ” Ko Ni Ji Anɔkwafo Kɛ Nilelɔ Fɛɛ
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—2004
  • ‘Namɔ Tuuntu Ji Nyɔŋ Anɔkwafo kɛ Hiɛshikalɔ Lɛ?’
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—2013
  • Tsu “Okadi” Lɛ He Nii Amrɔ Nɔŋŋ!
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1985
Kwɛmɔ Ekrokomɛi Hu
Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1993
w93 5/1 bf. 1-21

Nitsumɔ Ni Fa Babaoo Yɛ Ba Ni Kristo Eba Lɛ Mli

“Kɛkɛ lɛ maŋtsɛ lɛ aaakɛɛ mɛi ni yɔɔ eninejurɔ nɔ lɛ akɛ, ‘Nyɛbaa, nyɛ mɛi ni mi-Tsɛ ejɔɔ nyɛ, nyɛbaŋɔa maŋtsɛyeli lɛ ni asaa ato nyɛ kɛjɛ jeŋ shishijee lɛ.’”​—MATEO 25:⁠34.

1. Kristo pa-rou-si’a lɛ efee tamɔ “Noa gbii lɛ’ pɛpɛɛpɛ yɛ mɛɛ gbɛ nɔ?

BA NI Kristo eba lɛ​—ji nifeemɔ ko ni akɛ be kakadaŋŋ ekpa lɛ gbɛ! Be ni tamɔ “Noa gbii lɛ,” ni Yesu wie he, ni kɔɔ “je nɛŋ naagbee lɛ he” lɛ bashɛ shi yɛ afi 1914 mli. (Mateo 24:​3, 37 ) Shi mɛni Kristo ba ni eba, loo pa-rou-si’a lɛ baatsɔɔ kɛha “tsulɔ anɔkwafo kɛ nilelɔ” lɛ mli shwɛɛnii ni afɔ amɛ mu lɛ? (Mateo 24:45) Ojogbaŋŋ, belɛ no tsɔɔ akɛ esa akɛ amɛya nɔ amɛwaje amɛhe waa kɛ ekaa akɛ la hiɛlɔi! Naakpɛɛ nibii baaba mli! Naabuamɔ nitsumɔ ko ni atsuko eko nakai da baaje shishi.

2. Mɛɛ hetsuumɔ ko eba mli kɛwo Maleaki 3:​1-5 obɔ?

2 Shi, klɛŋklɛŋ lɛ, hetsuumɔ he miihia nɛkɛ Kristofoi ni afɔ amɛ mu nɛɛ. Taakɛ Maleaki 3:​1-5 etsɔ hiɛ egba efɔ shi lɛ, Yehowa Nyɔŋmɔ kɛ “[e]kpaŋmɔ bɔfo,” Yesu Kristo ba koni amɛbakwɛ mumɔŋ sɔlemɔtsu lɛ yɛ afi 1918 agbiɛnaa be mli. Ni kojomɔ lɛ baaje shishi kɛjɛ “Nyɔŋmɔ we lɛ.” (1 Petro 4:17) Maleaki 3:3 gba efɔ shi akɛ: “Ni [Yehowa lɛ] eeeta shi tamɔ jwiɛtɛi hetsuulɔ kɛ krɔŋŋfeelɔ, ni eeefee Levibii lɛ krɔŋŋ, ni eeetsuu amɛhe tamɔ shika loo jwiɛtɛi.” Nakai be lɛ bafee hetsuumɔ kɛ krɔŋŋfeemɔ be.

3. Mɛni hewɔ ehe hiaa ni atsu mumɔŋ hetsuumɔ ko he nii lɛ?

3 Akɛni amɛtsɔ nɛkɛ kojomɔ be, ni shɛ enaagbee yɛ 1918 nɛɛ mli hewɔ lɛ, atsuu tsulɔ kuu lɛ mli shwɛɛnii lɛ ahe kɛjɛ je lɛŋ kɛ jamɔ mli hemujiwoo fɛɛ mli. Mɛni hewɔ ni Yehowa tsuu amɛhe lɛ? Ejaakɛ ekɔɔ emumɔŋ sɔlemɔtsu lɛ he. No ji gbɛjianɔtoo ni tamɔ sɔlemɔtsu ni akɛjaa Yehowa kɛtsɔɔ Yesu Kristo kpɔmɔ afɔleshaa lɛ nɔ akɛ nɔdaamɔ nɔ lɛ. Yehowa miitao ni esɔlemɔtsu lɛ ahi hetsemɔ shihilɛ mli koni kɛ́ akɛ ejalɔi ni yɔɔ shikpɔŋ nɔ shihilɛ he hiɛnɔkamɔ lɛ ateŋ mɛi pii ba jɛmɛ lɛ, amɛbana akɛ jɛmɛ ji he ko ni ajieɔ bulɛ kpo atsɔɔ jeŋ muu fɛɛ maŋtsɛ ni eji lɛ yɛ, he ko ni atsuu eŋwɛi gbɛi lɛ he keŋkeŋ yɛ, kɛ he ko ni afeɔ toiboo ahaa ejalɛ mlai lɛ hu yɛ. Enɛ hewɔ lɛ, amɛhiɛ baasɔ Yehowa, ni amɛbaafata he koni amɛkɛha mɛi krokomɛi ale eyiŋtoi ni yɔɔ nyam lɛ.

Hegbɛi Krokomɛi ni Akɛfata He

4, 5. (a) Sane ko ni Yesu Kristo bi lɛ kɛ kaa bafɔɔ tsulɔ kuu lɛ mlibii lɛ ateŋ mɔ fɛɛ mɔ hiɛ ŋmɛnɛ yɛ mɛɛ gbɛ nɔ? (b) Mɛɛ gbɛi anɔ esa akɛ anu wiemɔi “tsulɔ anɔkwafo kɛ nilelɔ” kɛ “[e]shiabii” lɛ shishi yɛ? (d) Mɛɛ nitsumɔ Yesu kɛwo tsulɔ lɛ dɛŋ akɛ etsu?

4 Akɛni atsuu amɛhe yɛ 1919 hewɔ lɛ, tsulɔ kuu lɛ baanyɛ akpa nitsumɔ ni yaa nɔ efaa babaoo gbɛ. Mra mli yɛ afi 1914 mli lɛ, Yesu Kristo, ni ji amɛ-Nuŋtsɔ lɛ nine shɛ ŋwɛi Maŋtsɛyeli nɔ. Beni eku esɛɛ kɛba ewebii ni eha amɛ nitsumɔ lɛ aŋɔɔ koni ebakwɛ “[e]shiabii” lɛ fɛɛ lɛ, no mli lɛ awula lɛ kɛ odehe anunyam, nɔ ni ebɛ beni eyɔɔ shikpɔŋ nɔ lɛ. Mɛni ebana? Ani tsulɔ kuu lɛ miitsu nii waa amɛkɛmiikwɛ Nuŋtsɔ lɛ nibii lɛ anɔ? Yesu bi sane taakɛ aŋma yɛ Mateo 24:​45-47 ni kɛ kaa ko bafɔɔ ekaselɔi ni afɔ amɛ mu lɛ ateŋ mɔ fɛɛ mɔ nɔ koni epɛi bɔ ni etuu ehe fɛɛ eha Yehowa Mesia lɛ mli jogbaŋŋ ekwɛ: “Belɛ namɔ ji tsulɔ anɔkwafo kɛ nilelɔ, mɔ ni enuŋtsɔ ŋɔ lɛ eto ewebii lɛ anɔ, koni eha amɛ amɛŋmaa yɛ be ni sa nɔ lɛ? Ajɔɔ nakai tsulɔ lɛ, mɔ ni beni enuŋtsɔ baa lɛ, ni eeebanina lɛ akɛ eefee nakai lɛ. Lɛlɛŋ, miikɛɛ nyɛ akɛ, eeeŋɔ lɛ eto enii fɛɛ kwa nɔ.”

5 Eka shi faŋŋ akɛ, bɔ ni Yesu wie tsulɔ anɔkwafo nɛɛ he eha lɛ esaaa gbɔmɔ adesa aŋkro ko. Dabi, shi moŋ ewieɔ Kristo anɔkwafoi asafo ni afɔ amɛ mu lɛ fɛɛ ahe kutuu, akɛ kuu kome. Ewebii lɛ ji Kristo sɛɛnyiɛlɔi lɛ akɛ mɛi aŋkroaŋkroi Yesu le akɛ ebaahe nɛkɛ esɛɛnyiɛlɔi ni afɔ amɛ mu nɛɛ kɛ lɛ diɛŋtsɛ ela, no hewɔ lɛ enyɛ etsɛ amɛ kutuu yɛ gbɛ ni ja jogbaŋŋ nɔ akɛ etsulɔ. Klɛŋklɛŋ Korintobii 7:23 wieɔ amɛhe akɛ: “Jara ni wa akɛhe NYƐ [eewie amɛhe kutuu]; nyɛkatsɔmɔa gbɔmɛi atsuji.” Yesu kɛ nitsumɔ wo etsulɔ kuu lɛ dɛŋ koni amɛha amɛla lɛ akpɛ koni egbala mɛi krokomɛi kɛba ni amɛbatsɔmɔ kaselɔi, koni amɛya nɔ amɛha eshiabii lɛ aniyenii daa kɛtsɔ amɛ mumɔŋ niyenii ni amɛaaha amɛ yɛ be ni sa mli lɛ nɔ.

6. Mɛɛ nyɔmɔwoo jɛ Yesu saramɔ lɛ mli ba kɛha tsulɔ lɛ?

6 Kɛjɛ be mli ni ba ni Kristo eba lɛ je shishi, ni etsa nɔ aahu kɛbashi 1919 lɛ, no mli lɛ tsulɔ kuu lɛ miibɔ mɔdɛŋ akɛ eeeha shiabii lɛ niyenii yɛ be ni sa mli, yɛ bɔ ni mɛi sumɔɔɔ amɛsane, kɛ yiwaa ni akɛbaa amɛnɔ, kɛ yiŋfutumɔ fioo ni yɔɔ lɛ po fɛɛ sɛɛ. Enɛ ji nɔ ni Nuŋtsɔ lɛ banina, beni eje esaramɔ lɛ shishi lɛ. Nuŋtsɔ Yesu na he miishɛɛ, ni ewie nakai tsulɔ anɔkwafo kuu lɛ he yɛ 1919 akɛ mɛi ni yɔɔ miishɛɛ. Mɛni ji tsulɔ lɛ nyɔmɔwoo ni yɔɔ nyam yɛ nitsumɔ ni e-Nuŋtsɔ lɛ hala lɛ ni etsu lɛ hewɔ? Egbɛhe lɛ nɔwomɔ! Hɛɛ, akɛ gbɛnaa nii ni fa babaoo ha lɛ yɛ e-Nuŋtsɔ lɛ nibii ni eeeha eya hiɛ lɛ mli. Akɛni Nuŋtsɔ lɛ etsɔ ŋwɛi maŋtsɛ agbɛnɛ hewɔ lɛ, ebafee faŋŋ akɛ, eshikpɔŋ nɔ nibii lɛ ajara bawa waa diɛŋtsɛ kɛha lɛ.

7, 8. (a) Mɛni ji Nuŋtsɔ lɛ ‘nibii fɛɛ’ lɛ? (b) Mɛni abiɔ kɛjɛɔ tsulɔ lɛ dɛŋ yɛ nɛkɛ nibii nɛɛ anɔkwɛmɔ mli?

7 No hewɔ lɛ, mɛni ji “enii fɛɛ kwa” lɛ? Nomɛi ji mumɔŋ nibii fɛɛ ni ebatsɔmɔ Kristo nii yɛ shikpɔŋ nɔ, yɛ hegbɛ ni akɛha lɛ akɛ ŋwɛi Maŋtsɛ lɛ hewɔ lɛ. Eka shi faŋŋ akɛ nɔ ni fata enɛɛmɛi ahe hu ji nitsumɔ ni ekɛha akɛ afee mɛi Kristo kaselɔi, kɛ hegbɛ kpele ni akɛaatsu nii akɛ Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli ni ato ama shi lɛ najiaŋdamɔlɔi kɛha je lɛŋ jeŋmaji fɛɛ.

8 Nɛkɛ gbɛhe ni awo nɔ kɛtee Nuŋtsɔ lɛ nibii lɛ fɛɛ anɔkwɛmɔ mli nɛɛ biɔ ni tsulɔ kuu lɛ atuu be babaoo kɛ ejwɛŋmɔ fɛɛ ema Maŋtsɛyeli lɛ he nitsumɔ ni aaatsu agbe naa lɛ nɔ, hɛɛ, koni eto nitsumɔ hei wuji ahe gbɛjianɔ kɛha nakai nitsumɔ lɛ. Amrɔ nɛɛ he ni atsuɔ nitsumɔ lɛ kɛyashɛɔ lɛ mli elɛɛ babaoo​—shikpɔŋ muu ni ayɔɔ nɔ lɛ fɛɛ nɔ.

Gwantɛŋi lɛ Anaabuamɔ

9. Mɛni ejɛ tsulɔ lɛ nitsumɔ ni mli balɛɛ babaoo lɛ mli eba?

9 No hewɔ lɛ, Kristo tsulɔ anɔkwafo kɛ nilelɔ kuu lɛ ejɛ toiboo mli elɛɛ enitsumɔ lɛ mli. Ni mɛni ejɛ mli eba? Abua 144,000 ni afɔ amɛ mu lɛ ateŋ naagbee bii lɛ anaa kɛba. Kɛkɛ ni Yohane ninaa ni aŋma afɔ shi yɛ Kpojiemɔ 7:​9-17 lɛ bafee miishɛɛ nɔ ko ni eba mli, ni kanyaa mɔ tsui. Kɛjɛ 1935 titri kɛbaa nɛɛ, tsulɔ kuu lɛ ena bɔ ni nɛkɛ ninaa nɛɛ tsaa nɔ ebaa mli pɛpɛɛpɛ lɛ mli ŋɔɔmɔ. “Asafo babaoo ko” ni amɛyifalɛ shɛɔ akpekpei abɔ ejɛ je lɛŋ he fɛɛ he, ni amrɔ nɛɛ amɛbua amɛhe naa babaoo yɛ Yehowa mumɔŋ sɔlemɔwe lɛ kpoi lɛ anɔ akɛ ejalɔi. Yehowa bɔfo lɛ kɛɛ Yohane akɛ mɔ ko mɔ ko nyɛɛɛ akane nɛkɛ asafo babaoo nɛɛ. No tsɔɔ akɛ husu ko bɛ ni afo awo mɛi ayibɔ ni tsulɔ kuu lɛ kɛ amɛ baaba Yehowa mumɔŋ sɔlemɔwe lɛ he. Bei abɔ ni gbɛ lɛ naa ka nɛɛ, nitsumɔ ni ji amɛnaabuamɔ lɛ baakã he eya nɔ lolo.

10. Mɛɛ nitsumɔ ko ni tsɔɔ suɔmɔ tsulɔ lɛ tsuɔ ŋmɛnɛ?

10 Tsulɔ anɔkwafo kuu lɛ yɛ gbɛnaa nii ko ni tsii waa, yɛ “tooi krokomɛi” ni amɛyi faa kɛyaa nɔ daa nɛɛ ahe nitsumɔ mli, ejaakɛ amɛle akɛ nɛkɛ mɛi ni tamɔ gwantɛŋi ni jɛ jeŋmaji fɛɛ mli nɛɛ ajara wa waa kɛha Nuŋtsɔ Yesu. Yɛ anɔkwale mli lɛ, etooi diɛŋtsɛ ji amɛ. (Yohane 10:​16; Bɔfoi lɛ Asaji 20:​28; 1 Petro 5:​2-4) No hewɔ lɛ tsulɔ kuu lɛ jɛɔ suɔmɔ ni amɛyɔɔ amɛhaa amɛ-Nuŋtsɔ lɛ kɛ tooi lɛ mli amɛtsuɔ asafo babaoo lɛ amumɔŋ hiamɔ nii ahe nii.

11-13. Mɛɛ wiemɔ ko ni sa jogbaŋŋ Buu Mɔɔ Asafo lɛ sɛinɔtalɔ yɛ nakai beaŋ lɛ wie ni kɔɔ tsulɔ lɛ nitsumɔ he?

11 Hɛɛ, tsulɔ lɛ la-hiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli fã ni da fe fɛɛ ji nɛkɛ Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ shishibii ni yɔɔ shikpɔŋ nɔ nɛɛ anaabuamɔ. Beni awieɔ tsulɔ anɔkwafo lɛ nitsumɔi ni yaa nɔ efaa daa nɛɛ he lɛ, Asafo lɛ sɛinɔtalɔ yɛ nakai beaŋ, F. W. Franz wie etsɛɛɛ ni egbo yɛ December 1992 lɛ, akɛ:

12 “Yesu Kristo kɛ gbɛjianɔtoo lɛ etsu nii yɛ naakpɛɛ gbɛi babaoo nɔ yɛ bei fɛɛ mli, yɛ miwala afii 99 ni mikɛna mli niiashikpamɔ lɛ mli. Jeee adesa folo ko kɛkɛ kudɔɔ gbɛjianɔtoo lɛ, shi moŋ Nuŋtsɔ Yesu Kristo diɛŋtsɛ. Ejaakɛ etee nɔ babaoo yɛ naakpɛɛ gbɛ nɔ hu fe bɔ ni wɔsusu kwraa. Ŋmɛnɛ, wɔyɛ gbɛjianɔtoo ko ni mli elɛɛ kɛtee je lɛŋ fɛɛ. Eetsu nii yɛ je lɛ Kooyigbɛ, kɛ agbɛnɛ yɛ e-Wuoyigbɛ hu, yɛ Boka kɛ Anai fɛɛ. Mɔ koome pɛ nɛkɛ shweremɔ ni eba ni anaa faŋŋ nɛɛ jɛ lɛ​—Nyɔŋmɔ Bi lɛ, mɔ ni kwɛɔ tsulɔ anɔkwafo kɛ nilelɔ kuu lɛ nɔ lɛ. Etsuɔ egbɛnaa nii ahe nii jogbaŋŋ kɛmɔɔ shi, ni no ji nɔ ni eha nɛkɛ shweremɔ kpele ni wɔyeɔ he odase nɛɛ eba lɛ.

13 “Jeee gbɔmɔ nɔ sane lɛ he nitsumɔ ka. Wɔyɛ gbɛjianɔtoo ko ni damɔ teokrase kudɔmɔ nɔ, ni etsuɔ nii yɛ teokrase gbɛtsɔɔmɔ naa, yɛ Nyɔŋmɔ gbɛtsɔɔmɔ naa. Gbɔmɔ ko kwraa bɛ ni mɔ ni to Buu Mɔɔ Biblia kɛ Woji Tɛtrɛbii Asafo lɛ shishi lɛ po fata he, ni lɛ diɛŋtsɛ aloo mɔ kroko baanyɛ akɛɛ akɛ nɔ ni anyɛ atsu yɛ shikpɔŋ muu lɛ fɛɛ nɔ lɛ jɛ enyɛmɔ naa. Eyɛ naakpɛɛ kɛkɛ.” Ani mɛi fɛɛ ni fata asafo babaoo lɛ he lɛ kɛ nɛkɛ henumɔi ni Nyɛminuu Franz ni eje mli lɛ jie lɛ kpo nɛɛ kpaaa gbee kɛ amɛtsui muu fɛɛ? Hɛɛ, yɛ anɔkwale mli lɛ, amɛdaa shi babaoo yɛ tsulɔ anɔkwafo lɛ nitsumɔ ni mli elɛɛ babaoo nɛɛ hewɔ.

Maŋtsɛyeli lɛ Shishibii

14, 15. (a) Mɛni Yesu fee he mfoniri yɛ talɛntai abɛbua lɛ mli (Mateo 25:​14-30)? (b) No hewɔ lɛ, eja gbɛ akɛ mɛni hu anyiɛ sɛɛ yɛ Mateo yitso 25?

14 Yesu abɛbua ni kɔɔ gwantɛŋi kɛ abotiai ahe lɛ wieɔ nɛkɛ nitsumɔ kpeteŋkpele ni ji Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ shishibii ni yɔɔ shikpɔŋ nɔ lɛ anaabuamɔ nɛɛ he yɛ Mateo yitso 25 lɛ. Yɛ abɛbua ni tsɔ no hiɛ, ni ji talɛntai lɛ ahe abɛbua lɛ mli lɛ, Yesu fee nɔkwɛmɔ nɔ ko akɛ esa akɛ kaselɔi ni afɔ amɛ mu, ni hiɛ ka nɔ akɛ amɛkɛ lɛ baaye maŋtsɛ yɛ eŋwɛi Maŋtsɛyeli lɛ mli lɛ atsu nii waa koni amɛkɛha eshikpɔŋ nɔ nibii lɛ afa babaoo. No hewɔ lɛ, eja jogbaŋŋ akɛ Yesu fee nɔ ni ataoɔ yɛ mɛi ni taoɔ ni amɛfee eŋwɛi Maŋtsɛyeli lɛ shishibii lɛ adɛŋ lɛ he nɔkwɛmɔ nɔ yɛ ebɛbua ni nyiɛ no sɛɛ lɛ mli.

15 Kadimɔ ewiemɔi lɛ yɛ Mateo 25:​31-33: “Shi beni gbɔmɔ Bi lɛ aaaba yɛ enunyam lɛ mli, ni bɔfoi krɔŋkrɔŋi lɛ fɛɛ aaafata ehe lɛ, no mli lɛ eeeta enunyam sɛi lɛ nɔ; ni aaabua jeŋmaji lɛ fɛɛ naa yɛ ehiɛ, ni eeegbala amɛmli, taakɛ bɔ ni tookwɛlɔ gbalaa gwantɛŋi kɛ abotiai amli lɛ. Ni eeeŋɔ gwantɛŋi lɛ edamɔ eninejurɔ nɔ, shi abotiai lɛ, eeeŋɔ amɛ edamɔ ebɛku nɔ.”

16. Mɛɛ gbɛ nɔ atsɔɔ abuaa jeŋmaji lɛ anaa ni agbalaa gbɔmɛi lɛ amli yɛ?

16 Yesu bashɛ shi yɛ enunyam lɛ mli yɛ 1914. Beni eje ta ni efaa lɛ shishi lɛ, lɛ, kɛ ebɔfoi lɛ fɛɛ tutua ehenyɛlɔi ni ji daimonioi lɛ fɛɛ ni amɛshwie amɛ kɛjɛ ŋwɛi. Nɔ ni nyiɛ sɛɛ yɛ ebɛbua lɛ mli lɛ yeɔ ebuaa wɔ ni wɔnaa akɛ Yesu ni akɛ lɛ eta anunyam maŋtsɛsɛi nɔ lɛ feɔ kojomɔ gbɛhe mli ni eyɔɔ yɛ ba ni eba lɛ mli lɛ he mfoniri. Buamɔ ni abuaa jeŋmaji lɛ fɛɛ anaa yɛ ehiɛ lɛ tsɔɔ akɛ Yesu nine shɛɔ jeŋmaji lɛ fɛɛ anɔ akɛ etookuu, kɛji aawie he yɛ mfoniri-feemɔŋ. Eji tookuu ko ni gwantɛŋi kɛ abotiai fɛɛ efutu yɛ mli. Eyɛ mli akɛ ekolɛ ebaahe gbi kome mli be saŋŋ ni akɛgbala gwantɛŋi amli kɛjɛ abotiai ateŋ yɛ tookuu diɛŋtsɛ mli moŋ, shi jeŋ muu fɛɛ gbɔmɛi, ni yɔɔ hegbɛ akɛ amɛhalaa nɔ ni ja kɛ nɔ ni ejaaa lɛ amligbalamɔ baahe be babaoo fe nakai. Ni nɔ hewɔ ji akɛ, mligbalamɔ lɛ damɔ amɛ aŋkroaŋkro gbɛi ni amɛtsɔɔ nɔ amɛfeɔ amɛnii lɛ nɔ.

17. Mɛni hewɔ ni shihilɛ lɛ ji hiɛdɔɔ sane kɛha mɛi fɛɛ ŋmɛnɛ lɛ?

17 Yɛ abɛbua lɛ mli lɛ, Tookwɛlɔ-kɛ-Maŋtsɛ lɛ kɛ gwantɛŋi lɛ damɔɔ eninejurɔ nɔ ni ekɛ abotiai lɛ damɔɔ ebɛku nɔ. Eninejurɔ nɔ bafeɔ kojomɔ, ni nɔ ni jɛɔ mli baa lɛ bafeɔ nɔ kpakpa​—naanɔ wala. Abɛku gbɛ lɛ bafeɔ kojomɔ ni nɔ ni jɛɔ mli baa lɛ bafeɔ nɔ fɔŋ​—naanɔ hiɛkpatamɔ. No hewɔ lɛ, Maŋtsɛ lɛ yiŋkpɛɛ yɛ sane nɛɛ mli lɛ ji hiɛdɔɔ sane waa.

18. Mɛni hewɔ na ni anaaa Maŋtsɛ lɛ haaa mɔ ko mɔ ko ajie enaa lɛ?

18 Na ni anaaa gbɔmɔ Bi ni yeɔ maŋtsɛ lɛ yɛ ba ni eba, loo pa-rou-si’a lɛ mli lɛ haaa mɔ ko kɛ no afee enaajiemɔ. Mɛi ni tamɔ gwantɛŋi lɛ miiya nɔ amɛmiifata tsulɔ kuu lɛ he babaoo ŋmɛnɛ yɛ Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ he sanekpakpa lɛ shiɛmɔ mli yɛ je lɛŋ fɛɛ, ni amɛmiiha amɛla lɛ miikpɛ. Lɛlɛŋ, amɛ odaseyeli lɛ eyashɛ shikpɔŋ lɛ naagbee hei lɛ fɛɛ.​—Mateo 24:⁠14.

19. Mɛɛ sui kpakpai ni gwantɛŋi akuu lɛ yɔɔ afee he mfoniri yɛ gwantɛŋi kɛ abotiai ahe abɛbua lɛ mli.

19 Mɛni hewɔ ni Tookwɛlɔ-kɛ-Maŋtsɛ lɛ kɛ wɔsɛɛ be ní jɔɔmɔ yɔɔ mli haa gwantɛŋ kuu lɛ akɛ nyɔmɔwoo lɛ? Ejɛ amɛtsui muu fɛɛ mli ni amɛjɛɔ amɛfiɔ Maŋtsɛyeli-shiɛmɔ nitsumɔ lɛ sɛɛ kɛ mlihilɛ ni amɛjieɔ kpo amɛtsɔɔ enyɛmimɛi ni afɔ amɛ mu lɛ hewɔ, ejaakɛ Yesu buɔ lɛ akɛ amɛfee amɛha lɛ. No hewɔ lɛ, gbɔmɔ Bi odehe lɛ kɛɔ amɛ akɛ: “Nyɛbaa, nyɛ mɛi ni mi-Tsɛ ejɔɔ nyɛ, nyɛbaŋɔa maŋtsɛyeli lɛ ni asaa ato nyɛ kɛjɛ jeŋ shishijee lɛ!”​—Mateo 25:34-40;28:​19, 20.

Maŋtsɛ lɛ Yelikɛbuamɔ

20, 21. Mɛɛ odaseyeli gwantɛŋi lɛ kɛhaa, ni tsɔɔ akɛ amɛdamɔ Maŋtsɛyeli lɛ afã?

20 Kadimɔ akɛ beni Maŋtsɛ lɛ fɔ̃ nɛkɛ mɛi ni tamɔ gwantɛŋi nɛɛ anine ni amɛbaŋɔ Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ nɔyeli he ni yɔɔ shikpɔŋ nɔ lɛ, amɛhiɛ fee amɛ yaa. Amɛbi lɛ akɛɛ ‘Nuŋtsɔ, mɛɛ be wɔfee nɛkɛ nibii nɛɛ fɛɛ wɔhao?’ Ni eha amɛ hetoo akɛ: “Lɛlɛŋ, miikɛɛ nyɛ akɛ: Gbii abɔ kɛ̃ ni nyɛfee nyɛha minyɛmimɛi nɛɛ ateŋ bibioo kome lɛ, mi nɔŋŋ nyɛfee nyɛha lɛ.” (Mateo 25:​37-40) Beni Yesu jie ehe kpo etsɔɔ Maria Magdalena yɛ egbohiiashitee gbi lɛ nɔ lɛ, ekɛ lɛ wie emumɔŋ nyɛmimɛi nɛɛ ahe ni ekɛɛ lɛ akɛ: “Yaa minyɛmimɛi lɛ aŋɔɔ ni oyakɛɛ amɛ.” (Yohane 20:17) Beni Yesu ba ni akɛ hiŋmɛii enaaa lɛ lɛ, no mli lɛ emumɔŋ nyɛmimɛi ni ji mɛi 144,000 lɛ ateŋ shwɛɛnii fioo ko pɛ yɛ heloo mli lolo yɛ shikpɔŋ nɛɛ nɔ.

21 Akɛni Yesu yɛ ŋwɛi ni anaaa lɛ hewɔ lɛ, gbɛ ni bɛ tɛɛ nɔ pɛ nɛkɛ mɛi ni tamɔ gwantɛŋi nɛɛ tsɔ amɛfee nijuji nɛɛ amɛha lɛ lɛ. Amɛhemɔkɛyeli hiŋmɛii pɛ nɔ amɛtsɔɔ amɛnaa lɛ yɛ emaŋtsɛsɛi lɛ nɔ. Yesu hiɛ sɔɔ mɔdɛŋ fɛɛ ni amɛbɔɔ akɛ amɛkɛaaye amɛbua emumɔŋ nyɛmimɛi ni baatsɔmɔ ehefatalɔi niyelɔi yɛ ŋwɛi lɛ. Ebuɔ nibii kpakpai ni afeɔ ahaa enyɛmimɛi lɛ akɛ lɛ diɛŋtsɛ afeɔ nakai nibii lɛ ahaa. Mɛi ni tamɔ gwantɛŋi lɛ jɛɔ amɛ diɛŋtsɛ amɛsuɔmɔ mli amɛfeɔ Kristo nyɛmimɛi lɛ ekpakpa ejaakɛ amɛyooɔ amɛ akɛ nakai amɛji. Amɛkpɛlɛɔ nɔ akɛ Yesu mumɔŋ nyɛmimɛi lɛ ji Yehowa Maŋtsɛyeli lɛ najiaŋdamɔlɔi, ni no hewɔ lɛ, amɛmiitao ni amɛha ana odaseyeli ni mli wa waa ni tsɔɔ akɛ amɛkɛ amɛ efee ekome kɛkɔ amɛshidaamɔ ni yɔɔ shiŋŋ yɛ nakai Maŋtsɛyeli lɛ masɛi.

22. Mɛɛ gbɛ nɔ awoɔ gwantɛŋi akuu lɛ nyɔmɔ yɛ? (Okɛto Kpojiemɔ 7:​14-17 he.)

22 Yehowa tsɔ hiɛ ena akɛ nɛkɛ mɛi ni tamɔ gwantɛŋi nɛɛ baapue yɛ nɛkɛ be ni e-Bi lɛ kɛba nɛɛ mli, ni esaa nyɔmɔwoo ni jɔɔmɔ babaoo yɔɔ mli eto amɛ! Asafo babaoo lɛ anine baashɛ jɔɔmɔi ni ji toiŋjɔlɛ nɔ yɛ shikpɔŋ nɛɛ nɔ, yɛ Yehowa Maŋtsɛ, ni ji Yesu Kristo Afii Akpe Nɔyeli ni miishɛɛ yɔɔ mli lɛ mli.

23. Gwantɛŋi lɛ le, ni amɛjeɔ gbɛ amɛyeɔ amɛbuaa Maŋtsɛ lɛ nyɛmimɛi lɛ yɛ mɛɛ gbɛi anɔ?

23 Kɛ́ wɔsusu Biblia mli gbalɛi ni kɔɔ be ni Kristo kɛba ekoŋŋ nɛɛ he, kɛfata Yesu abɛbua ni kɔɔ gwantɛŋi kɛ abotiai ahe lɛ he lɛ, mɛni wɔnaa? No ji enɛ: Jeee le ni aleee kɛ heniianaa ni akɛaafee Maŋtsɛ lɛ nyɛmimɛi lɛ ateŋ mɔ ko ejurɔ haa mɔ ko batsɔɔ gwantɛŋ, ni enaa jalɛ shidaamɔ yɛ Nyɔŋmɔ kɛ e-Maŋtsɛ lɛ hiɛ. Mɛi ni fata gwantɛŋ kuu lɛ he lɛ le nɔ ni amɛfeɔ lɛ, eyɛ mli akɛ amɛkɛ amɛhiŋmɛii diɛŋtsɛ enaaa Maŋtsɛ ni yeɔ nɔ lɛ. Amɛbɔɔ mɔdɛŋ fɛɛ ni amɛaanyɛ akɛ amɛaaye amɛbua Maŋtsɛ lɛ nyɛmimɛi lɛ, jeee yɛ heloo gbɛfaŋ pɛ kɛkɛ, shi moŋ yɛ mumɔŋ hu. Yɛ mɛɛ gbɛ nɔ? Kɛtsɔ yelikɛbuamɔ ni amɛkɛhaa amɛ yɛ Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ he sanekpakpa shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli, kɛ agbɛnɛ kɛtsɔ Biblia mli nikasemɔi ni amɛkɛ mɛi feɔ koni amɛfee amɛ Kristo kaselɔi lɛ nɔ. Enɛ hewɔ lɛ, la-hiɛlɔi fe akpekpei ejwɛ yɛ ŋmɛnɛ ni miijaje Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ amɛmiitsɔɔ.

Nitsumɔ ni Mli Elɛɛ Babaoo

24. Mɛɛ suɔmɔ deŋmegbomɔi eha tsulɔ kuu lɛ efee gbɔmɛi ni yɔɔ miishɛɛ fe fɛɛ yɛ shikpɔŋ nɔ ŋmɛnɛ?

24 Nyɛhaa wɔsaa wɔtia tsulɔ kuu lɛ nitsumɔi kpakpai ni etsu lɛ mli ekoŋŋ wɔkwɛa. Klɛŋklɛŋ lɛ, ahala tsulɔ kuu lɛ koni ekwɛ Nuŋtsɔ lɛ nibii fɛɛ nɔ​—e-Maŋtsɛyeli lɛ he nibii ni yɔɔ shikpɔŋ nɔ lɛ​—ni nɛkɛ nibii nɛɛ miiya nɔ eefa daa nɛɛ. Nɔ ni ji enyɔ lɛ, jeee shiabii ni afɔ amɛ mu lɛ pɛ kɛkɛ kuu lɛ lɛɔ, shi moŋ amɛmiilɛ asafo babaoo ko ni miiya nɔ eeda be fɛɛ be hu kɛ mumɔŋ niyenii. Nɔ ni ji etɛ lɛ, tsulɔ kuu lɛ miinyiɛ hiɛ yɛ Maŋtsɛyeli la lɛ gbɛɛ-kɛ-shwamɔ mli. Nɔ ni ji ejwɛ lɛ, tsulɔ lɛ nitsumɔ lɛ mli nɔ ni mli elɛɛ fe fɛɛ ji asafo babaoo ni ji tooi krokomɛi lɛ anaabuamɔ lɛ, koni amɛkɛ amɛ aba Yehowa mumɔŋ sɔlemɔwe lɛ. Nɔ ni ji enumɔ lɛ, kɛtsɔ mɛi ni tamɔ gwantɛŋi lɛ asɛɛfimɔ ni jɛ amɛtsuiaŋ tɔ̃ɔ nɔ lɛ, tsulɔ kuu lɛ miimamɔ nitsumɔ hei wuji kɛha nitsumɔ he niji ahe gbɛjianɔtoo yɛ je lɛŋ fɛɛ, kɛ agbɛnɛ yɛ nitsumɔ he yitso ni yɔɔ United States, ni ji Amerika lɛ. Nɛkɛ suɔmɔ deŋmegbomɔi nɛɛ eha tsulɔ kuu lɛ ebafee gbɔmɛi ni yɔɔ miishɛɛ fe fɛɛ yɛ shikpɔŋ nɔ ŋmɛnɛ, ni amɛha gbɔmɛi akpekpei abɔ krokomɛi hu ena miishɛɛ. Mɛnɛɛmɛi fɛɛ kɛ shidaa fɛɛ haa Yehowa Nyɔŋmɔ kɛ Yesu Kristo, mɛi ni ekudɔ nɛkɛ tsulɔ nilelɔ nɛɛ nitsumɔ ni mli elɛɛ babaoo nɛɛ!

25. Mɛɛ gbɛ nɔ gwantɛŋi lɛ aaatsɔ aya nɔ amɛye amɛbua tsulɔ lɛ, ni kɛ mɛɛ gbɛkpamɔ ni ka amɛhiɛ

25 Amrɔ nɛɛ tsulɔ kuu lɛ miitsu nii waa fe bei fɛɛ yɛ nitsumɔi ni Nyɔŋmɔ kɛwo edɛŋ lɛ ahe nitsumɔ mli. Be ni eshwɛ dani “amanehulu kpeteŋkpele” lɛ afɛ lɛ eta kwraa agbɛnɛ! (Mateo 24:21) Belɛ kwɛ bɔ ni ehe hiaa akɛ mɛi ni ji Nyɔŋmɔ tooi lɛ ahi e-Tookwɛlɔ-kɛ-Maŋtsɛ lɛ ninejurɔ nɔ, he ni tsɔɔ ehiɛ duromɔ lɛ! No hewɔ lɛ, nyɛhaa wɔ fɛɛ wɔyaa nɔ wɔfia tsulɔ anɔkwafo kɛ nilelɔ lɛ sɛɛ. Nakai feemɔ pɛ nɔ abaatsɔ ni gbi ko ni ebɛŋkɛ kpaakpa lɛ, mɛi fɛɛ ni tamɔ gwantɛŋi lɛ baanyɛ anu nɛkɛ miishɛɛ wiemɔi nɛɛ, akɛ: “Nyɛbaa, nyɛ mɛi ni mi-Tsɛ ejɔɔ nyɛ, nyɛbaŋɔa maŋtsɛyeli lɛ ni asaa ato nyɛ kɛjɛ jeŋ shishijee lɛ.”

Ani Obaanyɛ Oha Hetoo?

◻ Mɛɛ klɛnklɛŋ kojomɔ ko nyiɛ Maŋtsɛ lɛ maŋtsɛsɛi nɔtamɔ lɛ sɛɛ?

◻ Mateo 24:​45-47 ena ŋmɛnɛŋmɛnɛ beaŋ milbaa yɛ mɛɛ gbɛ nɔ?

◻ Yɛ nitsumɔ ni mli elɛɛ lɛ gbɛfaŋ lɛ, mɛni he tsulɔ kuu lɛ kɛ asafo babaoo lɛ daa shi babaoo yɛ?

◻ Mateo 25:​34-40 baa mli yɛ pa.rou-si’a be lɛ mli yɛ mɛɛ gbɛ nɔ?

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 16]

Nuŋtsɔ lɛ etuu enibii fɛɛ ewo tsulɔ anɔkwafo lɛ dɛŋ

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 18]

Yesu eta enunyam maŋtsɛsɛi lɛ nɔ koni ekojo gbɔmɛi?

    Ga Woji (1980-2025)
    Shi Mli
    Botemɔ Mli
    • Ga
    • Kɛmaje
    • Bɔ Ni Misumɔɔ Lɛ Mihãa
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mlai Ni Yɔɔ He
    • Ohe Saji
    • Ohe Saji Lɛ Ahe Gbɛjianɔtoo
    • JW.ORG
    • Botemɔ Mli
    Kɛmaje