Awaa Wɔ Yi Shi Wɔyɛ Miishɛɛ!
“Miishɛɛ ji mɛi ni jalɛ hewɔ ni awaa amɛ yi lɛ; shi amɛnɔ ji ŋwɛi maŋtsɛyeli lɛ.”—MATEO 5:10, NW.
1. Mɛɛ yiwaa Roma Maŋtsɛ Nero kɛba?
1 “AKƐ KOOLOI ahewolo ha amɛhe, gbeei tsɛrɛ amɛmli ni amɛhiɛ kpata aloo akalaa amɛ akpɛtɛɔ sɛŋmɔtsei ahe, aloo ashaa amɛ yɛ la mli, koni amɛkpɛ tamɔ gbɛkɛ kanei, be mli ni je ena.” Nɛkɛ ji bɔ ni Roma yinɔsane ŋmalɔ Tacitus ŋma. (The Annals, Book XV, kuku 4-1) Ni namɛi afeɔ amɛ nɛkɛ lɛ? Kristofoi—Yesu Kristo kaselɔi. Akɛɛ Maŋtsɛ Nero ji mɔ ni sha Roma (yɛ afi 64 Ŋ.B.), ni ebɔ mɔdɛŋ ni ekɛ tɔmɔ lɛ afɔ Yesu sɛɛnyiɛlɔi lɛ anɔ. Ni enɛ ha atee yiwaai sɔrɔtoi ashi ashi Kristofoi lɛ yɛ be mli ni blema Roma damɔ nɔ lɛ.
2. (a) Mɛni Yesu Kristo kɛɛ yɛ mɛi ni “jalɛ hewɔ ni awaa amɛ yi” lɛ ahe? (b) Mɛni esa akɛ Yehowa Odasefoi ale dani amɛna miishɛɛ beni awaa amɛ yi lɛ?
2 Te fee tɛŋŋ ni nakai klɛŋklɛŋ Kristofoi lɛ nyɛ amɛdamɔ yiwaa ni mliwa nɛkɛ naa lɛ? Yɛ anɔkwale mli lɛ, te fee tɛŋŋ ni blema kɛ ŋmɛnɛŋmɛnɛ beaŋ Yehowa odasefoi lɛ fɛɛ nyɛ amɛna miishɛɛ yɛ be mli ni ahaoɔ amɛ aloo ajeɔ gbɛ ayeɔ amɛ awui koni akɛgbe amɛjamɔ mli hemɔkɛyeli kɛ tsɔɔmɔ lɛ? (2 Tesalonikabii 1:3-5) Hɛɛ, Yesu Kristo kɛɛ: “Miishɛɛ ji mɛi ni awaa amɛ yi yɛ jalɛ hewɔ lɛ, ejaakɛ amɛnɔ ji ŋwɛi maŋtsɛyeli lɛ.” (Mateo 5:10, NW) Shi kɛlɛ, dani mɔ ko aaana miishɛɛ yɛ be mli ni awaa eyi lɛ, esa akɛ Yehowa Odasefoi ale (1) Abonsam yiŋtoo hewɔ ni ekɛ yiwaa baa amɛnɔ lɛ; (2) nɔ hewɔ ni Yehowa eŋmɛ nɛkɛ haomɔ nɛɛ gbɛ; (3) nɔ hewɔ ni Nyɔŋmɔ tsuji baanyɛ ana miishɛɛ eyɛ mli akɛ awaa amɛ yi; (4) nɔ ni amɛbaanyɛ amɛfee ni amɛsaa amɛhe amɛha yiwaa; kɛ (5) bɔ ni aaafee akɛ tsuishiŋmɛɛ adamɔ naa.
Abonsam Yiŋtoo
3, 4. (a) Namɔ diɛŋtsɛ hɔ yiwaa ni baa Yehowa odasefoi anɔ lɛ sɛɛ? (b) Te fee tɛŋŋ ni Yesu ha ayoo mɔ titri ni hɔ yiwaa nɛɛ sɛɛ lɛ?
3 Esaaa akɛ Roma nɔyelɔi lɛ sheɔ Kristofoi ni sumɔɔ toiŋjɔlɛ diɛŋtsɛ lɛ agbeyei. Nakai Yehowa odasefoi lɛ eba amɛhe shi amɛha nɔyeli “hegbɛ ni yeɔ nɔ” lɛ ni ‘amɛkɛ Kaisare nii haa Kaisare, shi amɛkɛ Nyɔŋmɔ nibii hu haa Nyɔŋmɔ.’ (Romabii 13:1-7; Mateo 22:21) Roma maŋtsɛmɛi lɛ leee kwraa akɛ mɔ ko ni hɔ shihilɛ lɛ sɛɛ ji mɔ ni etee nɔ etee hetsɛ̃ shi eshi Yehowa odasefoi lɛ, ni efee nakai aahu kɛjɛ “Abel, jalɔ lɛ” nɔ. (Mateo 23:22-36; Hebribii 11:4, 32-40; 12:1) Nakai mɔ fɔŋ ni kɛ yiwaa ni tamɔ nɛkɛ baa kɛbashi ŋmɛnɛ gbi nɛɛ jeee mɔ ko akɛ Satan Abonsam. Akɛ Nyɔŋmɔ henyɛlɔ, kɛ Yehowa webii ahenyɛlɔ lɛ, “enyiɛ tamɔ jata ni huuɔ, eetao mɔ ni eeemi.”—1 Petro 5:8.
4 Yesu kɛɛ ekaselɔi lɛ shii abɔ akɛ abaawa amɛ yi. Akɛ nɔkwɛmɔ nɔ lɛ, ekɛɛ akɛ: “Nyɔŋ efeee enuŋtsɔ. Kɛ amɛwa mi yi lɛ, [ni amɛfee nakai hu] amɛaawa nyɛ hu yi.” (Yohane 15:20; 16:2; Mateo 10:22, 23) Shi kɛlɛ, Kristo shiii yiŋkɔshikɔshifeemɔ ko yɛ mɔ titri ni tsirɛɔ mɛi ayisɛɛ koni amɛkɛ yiwaa nɛɛ aba lɛ he, be mli ni ekɛɛ “asafoi kpawo” lɛ ekome akɛ: “Naa, Abonsam baaŋɔ nyɛteŋ mɛi komɛi awo tsuŋ, koni aŋɔka nyɛ” Iɛ. (Kpojiemɔ 1:1, 4; 2:10) Shi kɛlɛ, mɛni ji yiŋtoo ni ma Abonsam hiɛ ni no hewɔ ewaa Yehowa odasefoi ayi lɛ?
5. Mɛni ji Abonsam yiŋtoo hewɔ ni ekɛ yiwaa baa Yehowa tsuji anɔ Iɛ?
5 Satan yiŋtoo ni no hewɔ ekɛ nɔnyɛɛ kɛ yiwaa baa Yehowa tsuji anɔ ji ni enyɛ amɛnɔ ni amɛŋmɛɛ amɛhemɔkɛyeli lɛ he amɛkɛsaa. Eesumɔ ni efite wekukpaa ni jara wa ni ka amɛkɛ amɛŋwɛi Tsɛ lɛ teŋ lɛ, Ejaakɛ, yɛ esha shishijee be mli beebe, Yehowa Nyɔŋmɔ gba hetsɛ̃ loo nyɛɛ ni baaka “onufu” lɛ kɛ Nyɔŋmɔ okadi “yoó” lɛ kɛ amɛ ‘seshibii’ ateŋ lɛ etsɔɔ! (1 Mose 3:14, 15) Yesu tsɔɔ mɔ ni onufu lɛ ji yɛ faŋŋ mli akɛ lɛ ji Satan, ni ekɛɛ mɛi ni waa Lɛ yi lɛ akɛ amɛjɛ ‘amɛtsɛ ni ji Abonsam lɛ mli,’ no hewɔ lɛ amɛji Henyɛlɔ Iɛ “seshi.” (Yohane 8:31-59) Abonsam be lɛ nɔ egbɔ ni emlifu lɛ naa wa naakpa yɛ nɛkɛ “naagbee gbii” nɛɛ amli. (2 Timoteo 3:1-5; Kpojiemɔ 12:7-17) No hewɔ lɛ nyɛɛ ni ka ‘seshibii’ nɛɛ ateŋ lɛ miiya nɔ, ni esa akɛ mɔ fɛɛ mɔ ni yɔɔ shikpɔŋ nɔ lɛ ayafata seshi ni sheɔ Nyɔŋmɔ gbeyei lɛ loo Abonsam seshi lɛ he. (Okɛto 1 Yohane 3:10 he.) No hewɔ lɛ, kɛji akɛ mɔ aŋkro ko miisɔmɔ Yehowa Nyɔŋmɔ yɛ anɔkwayeli mli lɛ, ebaafee mɔ ni abaawa Iɛ yi. Satan Abonsam baakwɛ ni afee nakai.—2 Timoteo 3:12.
6. Mɛɛ sane wulu ko Satan etee lɛ shi ni mɛni ewie ni kɔɔ adesai ahe?
6 Satan etee je muu fɛɛ maŋtsɛyeli he sane ko shi, ni eha emuuyeli mli ni adesai aaahiɛ kɛ amɛbaje kaa shishi lɛ he eba sane. Akɛ nɔkwɛmɔ nɔ lɛ, emuuyeli mli ni aaahiɛ aha Nyɔŋmɔ lɛ bafee sane ni ka shi beni Satan kɛ yiwaa ba Hiob, mɔ ni eŋa kɛ “miishɛjelɔi” etɛ jɛ amɛsuɔmɔ mli aloo jeee nɔ ni jɛ amɛsuɔmɔ mli amɛtsu Abonsam yiŋtoo he nii lɛ. (Hiob 1:8–2:9; 16:2; 19:22, 28) Taakɛ Hiob sane lɛ fee lɛ faŋŋ lɛ, Abonsam tswa Yehowa mpoa, ni ekɛɛ akɛ adesa ko bɛ ni baaye Nyɔŋmɔ anɔkwale kɛ aŋmɛ Satan gbɛ ni eka nakai mɔ lɛ. No hewɔ lɛ, Abonsam waa Yehowa odasefoi ayi koni ekumɔ emuuyeli mli ni amɛhiɛ lɛ koni ekɛtsɔɔ akɛ mpoa ni etswaa lɛ ji anɔkwale.
7. Mɛni fa aahu ni no aaaha Kristofonyo aŋmɛɛ ehemɔkɛyeli he, shi te Yesu fee enii tɛŋŋ beni aka lɛ lɛ?
7 Satan le akɛ “jamɔ nifeemɔ” kome ni akɛaaha lɛ lɛ fa bɔ ni no aaaha Kristofonyo afite ehemɔkɛyeli lɛ ni eŋmɛɛ saji ahe ni efi Abonsam mpoatswaa akɛ adesa ko yeŋ anɔkwale yɛ kaa loo yiwaa shishi lɛ sɛɛ. Beni Abonsam kɛ “jeŋ maŋtsɛyeli hei fɛɛ kɛ amɛnunyam” lɛ tsɔɔ Yesu lɛ, mɛni ji nɔ ni yiwalɔ nukpa lɛ kɛɛ? “Maŋɔ enɛɛmɛi fɛɛ mahao, kɛji okula shi oja mi lɛ.” Shi hewalɛ ni Yesu kɛkpoo enɛ lɛ fi anɔkwale jamɔ sɛɛ, efi Yehowa sɛɛ yɛ jeŋ muu fɛɛ maŋtsɛyeli he sane nɛɛ mli ni abu Abonsam amalelɔ.—Mateo 4:8-11.
8, 9. (a) Mɛɛ gbɛ nɔ klɛŋklɛŋ Kristofoi lɛ tsɔɔ yɛ akɛ amɛkɛ “jamɔ nifeemɔ” kome po haŋ Satan? (b) Yɛ mɛɛ gbɛ nɔ aka afii ohai
8 Belɛ kwɛ bɔ ni esa jogbaŋŋ ha, akɛ klɛŋklɛŋ Kristofoi anɔkwafoi lɛ aaakpoo “jamɔ nifeemɔ” ko ni amɛaafee ni no afi Abonsam sɛɛ yɛ sane kpele ni ka shi lɛ mli lɛ! Kristo sɛɛnyiɛlɔi anɔkwafoi lɛ kpoo akɛ amɛaashɛ tsofa kɛ ŋma ni amɛkɛwo Roma maŋtsɛ lɛ hiɛ nyam, eyɛ mli akɛ agbe amɛ yɛ enɛ hewɔ. Daniel P. Mannix ŋma yɛ enɛ he akɛ: “Kristofoi lɛ ateŋ mɛi fioo ko pɛ ŋmɛɛ amɛhemɔkɛyeli lɛ he, eyɛ mli akɛ afɔleshaa latɛ ko ni la tsoɔ yɛ nɔ daa ma shi yɛ shwɛmɔ he lɛ kɛha amɛ. Nɔ ni gbokɛlɛfonyo baafee nɔŋŋ ji ni ekɛ tsofa kɛ ŋma fioo ko ashwa la ni tsoɔ lɛ nɔ koni aha lɛ Afɔleshãa Yijiemɔ Wolo ni aŋmɛɛ ehe ni eye ehe. Atsɔɔ mli jogbaŋŋ aha lɛ hu akɛ jeee akɛ eeja maŋtsɛ lɛ; eekpɛlɛ nɔ kɛkɛ akɛ maŋtsɛ lɛ ni ji Roma maŋ lɛ yitso lɛ ji mɔ krɔŋkrɔŋ. Shi kɛlɛ, Kristofonyo ko kwraa kɛ ehe haaa hegbɛ nɛɛ koni amɛtsɔ nɔ amɛjo foi.” (Those About to Die, baafa 137) Nɛkɛ “jamɔ nifeemɔ” kome nɛɛ baanyɛ afee nɔ ni fa ni baasa Abonsam hiɛ.
9 Áka afii ohai 20 nɛɛ mli Kristofoi lɛ ekomɛi nakai nɔŋŋ. Kɛjɛ be mli ni amɔmɔ amɛ ni awo amɛ tsuŋ shii abɔ yɛ Nazi gbokɛlɛfoi aŋsraŋ lɛ, abɔ mɔdɛŋ shii abɔ ni anyɛ Yehowa Odasefoi anɔ ni amɛkwa Yehowa ni amɛkpoo bɔ ni amɛkɛ ewebii aaabɔ. Yɛ enɛ hewɔ lɛ Nazibii lɛ ŋma wolo ko ni ji wiemɔi ni ajaje ni akɛha Odasefoi lɛ ni amɛkɛ amɛnine awo shishi ni aha amɛye amɛhe. Fɛɛ ni ataoɔ pɛ ji mɔ lɛ ninenaa gbɛi. Shi kɛlɛ, Odasefoi fioo ko pɛ kɛ amɛnine wo wolo nɛɛ shishi.
10. Mɛni hewɔ jwɛŋmɔ bɛ mli akɛ aaaŋmɛɛ sane he yɛ gbɛ fioo ko nɔ kɛ hiɛnɔkamɔ akɛ ekɛaana heyeli koni ashiɛ?
10 Akɛni wɔle Satan yiŋtoo akɛ ebaaha awa Yehowa odasefoi ayi hewɔ lɛ, ekaba lɛ kɔkɔɔkɔ akɛ wɔɔŋmɛɛ wɔhe wɔha Abonsam kaa ko ni baaha wɔtsi wɔhe kɛjɛ sane ni baaha wɔjo haomɔ naa foi lɛ he. Nyɛkahaa wɔnaa susumɔ ni ejaaa akɛ kɛ wɔŋmɛɛ sane he fioo ko lɛ no baaha wɔye wɔhe oya ni wɔkɛ wɔhe awo shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli. Wɔhe ni wɔɔŋmɛɛ ni wɔkɛ amɛ asaa yɛ emuuyeli mli ni wɔhiɛ lɛ he lɛ baanyɛ atsɔɔ wɔshigbeemɔ kwraa. (Okɛto Mateo 13:21; Galatabii 6:12 he.) Kɛji akɛ sane he ni aŋmɛɔ lɛ ji “jamɔ nifeemɔ ko” lɛ, belɛ wɔjeee mɛi ni sa akɛ wɔdamɔɔ shi wɔhaa Yehowa Maŋtsɛyeli lɛ he nibii dɔŋŋ. Wɔbaanyɛ wɔna nɔmimaa akɛ nifeemɔ kome pɛ ni baaha wɔku emuuyeli mli ni wɔhiɛ lɛ baaha Abonsam anya waa, ni yɛ anɔkwale mli lɛ wɔsumɔɔɔ ni wɔha enya. Shi moŋ, wɔmiisumɔ ni wɔha Yehowa tsui anya kɛtsɔ emuuyeli mli ni wɔɔhiɛ ni no haa enaa hetoo ehaa Ahorabɔlɔ Kpeteŋkpele lɛ.—Abɛi 27:11.
Nɔ Hewɔ Ni Yehowa Ŋmɛɔ Yiwaa Gbɛ
11. Mɛɛ yiŋtoo titri hewɔ ni Yehowa ŋmɛɔ ewebii agbɛ koni awa amɛ yi lɛ?
11 Wɔŋwɛi Tsɛ lɛ baanyɛ atsi yiwaa ni akɛbaa ewebii lɛ anɔ lɛ naa. Shi eŋmɛɔ enɛ gbɛ, ni le ni wɔɔle nɔ hewɔ ni eyɔɔ nakai lɛ baaye abua wɔ ni wɔna miishɛɛ beni awaa wɔ yi lɛ. Yiŋtoo titri hewɔ ni eŋmɛɔ yiwaa gbɛ lɛ kɔɔ je muu fɛɛ maŋtsɛyeli he sane lɛ he. Yehowa odasefonyo fɛɛ odasefonyo ni mɔɔ emuuyeli mli ni ehiɛ lɛ mli kpɛŋŋ yɛ kaa ni Abonsam kɛbaa shishi lɛ haa anaa Satan akɛ amalelɔ ni ekɛ odaseyeli ko haa akɛ wɔ ni ji adesai ni wɔyeee emuu lɛ po baanyɛ aye Nyɔŋmɔ anɔkwale eyɛ mli akɛ abaanyɛ aka wɔ loo awa wɔ yi waa. Mɔ aŋkro ni yeɔ anɔkwale lɛ fiɔ Nyɔŋmɔ sɛɛ yɛ sane ni ka shi lɛ he ni efiɔ hegbɛ ni Yehowa yɔɔ akɛ eyeɔ nɔ akɛ Jeŋ Muu Fɛɛ Maŋtsɛ lɛ sɛɛ. Mɛɛ miishɛɛ enɛ ji ákɛ akɛ nɔ ko aaafata odaseyeli lɛ he akɛ lɛ “eyeɔ jeŋmaji lɛ anɔ maŋtsɛ”!—Lala 47:9.
12, 13. Mɛɛ yintoo kroko hewɔ ni Yehowa ŋmɛɔ Kristofoi agbɛ koni awa amɛ yi, ni amɛteŋ namɛi baana naanɔ shihilɛhe yɛ Nyɔŋmɔ gbɛjianɔtoo mli?
12 Agbɛnɛ Yehowa ŋmɛɔ yiwaa gbɛ koni ekɛka mɛi ni amɛjɔɔ amɛhe nɔ amɛha lɛ lɛ anɔkwayeli ekwɛ. Ebua “maŋ ni eŋɔfee enɔ̃” ko naa koni ‘amɛjaje egbojee lɛ amɛtsɔɔ.’ (1 Petro 2:9) Agbɛnɛ hu Nyɔŋmɔ ‘miihoso jeŋmaji lɛ fɛɛ’ bɔni afee ni “jeŋmaji lɛ fɛɛ anii ni jara wa”—gbɔmɛi ni yɔɔ ŋwɛi duromɔ shishi—lɛ aba ejamɔ “shia” lɛ mli ni ekɛ anunyam awo jɛmɛ obɔ. (Hagai 2:7; okɛto Zakaria 8:23 he.) No hewɔ lɛ gbɔmɛi ni yɔɔ ŋwɛi hiɛnɔkamɔ kɛ mɛi krokomɛi hu ni kpaa gbɛ akɛ amɛbaana naanɔ wala yɛ Paradeiso shikpɔŋ nɔ lɛ ebatsɔmɔ Yehowa odasefoi Kristofoi ni amɛjɔɔ amɛhe nɔ.—Luka 23:43; Kpojiemɔ 7:1-17.
13 Shi nɛkɛ Kristofoi ni amɛjɔɔ amɛhe nɔ nɛɛ fɛɛ ateŋ namɛi yɛ naagbee lɛ amɛbaafee shiwoo “ŋwɛi hee” kɛ “shikpɔŋ hee” lɛ fa? (Kpojiemɔ 21:1) Jeee amɛteŋ mɔ fɛɛ mɔ baafee enɛ fa. (Lala 15:1-5; Mateo 22:14) Naanɔ shihilɛhe ko bɛ Nyɔŋmɔ gbɛjianɔtoo lɛ mli kɛha mɛi ni yeee anɔkwale. No hewɔ lɛ, yɛ be mli ni jeee Yehowa kɛ yiwaa lɛ baa lɛ, eŋmɛɔ gbɛ koni eshã amɛmli ni ejie mɛi ni yeee anɔkwale lɛ kɛjɛ ewebii lɛ ateŋ, koni eha aŋkroaŋkroi ni sane ko bɛ amɛnɔkwayeli he ni amɛjɛɔ amɛtsuiŋ fɛɛ amɛsumɔɔ Nyɔŋmɔ lɛ ahi amɛteŋ. (Mateo 22:37, 38; 25:31-33; 2 Korintobii 13:5) Eba akɛ wɔɔfata mɛi ni kɛ anɔkwayeli ŋmɛɔ amɛtsui shi yɛ yiwaa mli lɛ ahe koni wɔya nɔ “ni wɔsɔmɔ lɛ ni gbeyeishemɔ ko bɛ mli yɛ hetsemɔ kɛ jalɛ mli yɛ ehiɛ wɔgbii abɔ fɛɛ”—kɛyashi naanɔ.—Luka 1:68, 69, 74, 75.
Nɔ Hewɔ Ni Wɔyɔɔ Miishɛɛ Tsɛ Awaa Wɔ Yi
14. Mɛni Yesu je gbɛ etsi ta akɛ no hewɔ ni esa akɛ wɔna miishɛɛ yɛ be mli ni awaa wɔ yi lɛ?
14 Yesu Kristo je gbɛ etsi Maŋtsɛyelii hiɛnɔkamɔ lɛ ta beni ekɛɛ: “Miishɛɛ ji mɛi ni awaa amɛ yi yɛ jalɛ sane hewɔ; ejaakɛ amɛnɔ ji ŋwɛi maŋtsɛyeli lɛ!” (Mateo 5:10, The Emphatic Diaglott) Hɛɛ, naanyobɔɔ kɛ Kristo yɛ ŋwɛi Maŋtsɛyeli Iɛ mli lɛ ji: naakpɛɛ nyɔmɔwoo ni miimɛ Yesu sɛɛnyiɛlɔi ni afɔ amɛ mu lɛ ni kɛ anɔkwayeli ŋmɛɔ amɛtsui shi yɛ yiwaa mli lɛ. (Luka 12:32; Kpojiemɔ 2:10; 14:1; 20:6) Ni naanɔ wala he gbɛkpamɔ yɛ Paradeiso shikpɔŋ nɔ he hiɛnɔkamɔ yɛ kɛha Yehowa odasefoi anɔkwafoi ni yɔɔ shikpɔŋ nɔ hiɛnɔkamɔ lɛ. (Luka 23:43; Yohane 10:16; 17:3; Kpojiemɔ 7:9, 10, 14) Yɛ anɔkwale mli lɛ, wɔbaanyɛ wɔna miishɛɛ kɛji akɛ wɔha Maŋtsɛyeli hiɛnɔkamɔ lɛ hi wɔjwɛŋmɔ mli.—Romabii 12:12.
15. Yehowa nɔyeli lɛ kɛ Maŋtsɛyeli lɛ yɛ tsakpaa yɛ mɛɛ gbɛ nɔ, ni yɛ mɛɛ gbɛ nɔ enɛɛmɛi fɛɛ kɔɔ miishɛɛ ni wɔɔna yɛ be mli ni awaa wɔ yi lɛ he?
15 Yehowa, je muu fɛɛ nɔyeli lɛ kɛ Maŋtsɛyeli lɛ yɛ tsakpaa ko ni anyɛɛɛ agbala mli, ejaakɛ no nɔ ebaatsɔ ni efee egbɛi lɛ krɔŋkrɔŋ. Ákɛ Yehowa odasefoi anɔkwafoi kɛ Maŋtsɛyeli lɛ jajelɔi lɛ, wɔmiifi enɔyeli lɛ sɛɛ ni yɛ enɛ hewɔ lɛ wɔyɛ nɔ ni wɔbaanyɛ wɔdamɔ nɔ wɔna miishɛɛ yɛ yiwaa mli. (Yesaia 43:10-12; Mateo 6:9, 10) No hewɔ lɛ, yɛ Nyɔŋmɔ yelikɛbuamɔ hewɔ lɛ, eba akɛ wɔɔmɔ emuuyeli mli ni wɔhiɛ wɔha Nyɔŋmɔ lɛ mli ni wɔtsɔ no nɔ wɔha ana Abonsam akɛ amalelɔ ni nyɛŋ afi nɔ ni ekɛɔ akɛ adesa ko nyɛŋ ahi shi akɛ anɔkwafo aha Yehowa yɛ kaa shishi lɛ sɛɛ. (Hiob 27:5) Kwɛ miishɛɛ ni Kristofonyo ni awaa eyi lɛ baanyɛ ana be mli ni efiɔ Yehowa sɛɛ yɛ sane kpele ni ka shi lɛ he lɛ!—Okɛto Bɔfoi lɛ Asaji 4:24 he.
16. Mɛni hewɔ abaanyɛ akɛɛ akɛ henilee ni mli tse keŋkeŋ haa wɔnaa miishɛɛ beni awaa wɔ yi lɛ?
16 Henilee ni mli tse keŋkeŋ lɛ hu baanyɛ aye abua ni Maŋtsɛyeli shiɛlɔi anɔkwafoi ni awaa amɛ yi lɛ ana miishɛɛ babaoo. Yɛ be mli ni mɔ ni kɛɔ akɛ eji Kristofonyo lɛ hiɛ baanyɛ agbo ni ejwɛŋmɔ ahao lɛ kɛ ena nɔ̃ yɛ nɔ fɔŋfeemɔ ko hewɔ lɛ, mɔ ni naa amanehulu yɛ jalɛ hewɔ akɛ Yehowa Odasefonyo anɔkwafo kɛ Yesu Kristo sɛɛnyiɛlɔ lɛ naa miishɛɛ yɛ gbɛ ni ja nɔ. No hewɔ lɛ, yɛ be mli ni ayi amɛ kpelebii lɛ sɛɛ po lɛ, Yesu bɔfoi lɛ “je akuashɔŋ lɛ hiɛ amɛtee kɛ miishɛɛ, akɛ [Kristo] egbɛi lɛ ahewɔ lɛ abu amɛ mɛi ni sa akɛ abɔ amɛ ahora.” (Bɔfoi lɛ Asaji 5:40, 41) Nakai nɔŋŋ hu, yɛ be mli ni ayi amɛ ni awo amɛ tsuŋ yɛ Filipi lɛ, Paulo kɛ Sila mli fuuu aloo ni amɛhenilee aaagba amɛnaa, tamɔ nɔ ‘ni amɛfee nɔ fɔŋ ko. Shi moŋ, beni shɛɔ nyɔɔŋteŋ lɛ anu ni “amɛmiila amɛmiijie Nyɔŋmɔ yi.” (Bɔfoi lɛ Asaji 16:22-26) No hewɔ lɛ, yɛ be mli ni esaaa akɛ Yehowa Odasefonyo ko baa ejeŋ bɔ ni aaaha agbala etoi akɛ mɔ ni yeɔ fɔ ni ehenilee aaagba enaa akɛ gbɔmɔgbelɔ, julɔ, efɔŋfeelɔ aloo mɔ ni kɛ ehe woɔ mɛi asaji amli lɛ, kɛlɛ ebaanyɛ ena miishɛɛ kɛji akɛ eena amanehulu yɛ jalɛ hewɔ.—1 Petro 2:11, 12; 3:13, 14; 4:15, 16.
17. Mɛni titri baaha wɔna miishɛɛ yɛ be mli ni awaa wɔ yi akɛ Maŋtsɛyeli lɛ sɛɛfilɔi lɛ?
17 Yehowa hiɛ ni wɔɔsa ni wɔwo ehiɛ nyam titri ji nɔ ni baaha wɔna miishɛɛ kɛ aawa wɔ yi akɛ Maŋtsɛyeli lɛ sɛɛfilɔi. Kɛ aanyɛ wɔnɔ waa po lɛ, ‘nyiɛmɔ ni wɔɔnyiɛ bɔni afee ni wɔsa Nyɔŋmɔ hiɛ’ lɛ ji nɔ ni he hiaa ni baaha wɔya nɔ wɔna miishɛɛ akɛ Yehowa tsuji. (1 Tesalonikabii 4:1) Agbɛnɛ, kɛ wɔmiina amanehulu akɛ Kristofoi lɛ, esa akɛ “wɔjaje nakai gbɛi lɛ ni wɔkɛwo Nyɔŋmɔ hiɛ nyam.” Bo lɛ susumɔ enɛ he! Yɛ Yehowa hiɛ ni wɔɔsa lɛ sɛɛ lɛ, kɛ wɔto wɔtsui shi yɛ yiwaa mli yɛ anɔkwayeli mli lɛ “wɔyaa nɔ wɔwoɔ Nyɔŋmɔ hiɛ nyam.” (1 Petro 4:16, The New English Bible; New World Translation) Mɛɛ hewalɛwoo ni miishɛɛ yɔɔ mli nɛ koni wɔnyɛ wɔŋmɛ wɔtsui shi yɛ yiwaa mli yɛ ekaa naa!
Nyɛyaa Nɔ Akɛ Emuuyeli Mlihiɛlɔi
18. Te esa akɛ Yehowa Odasefoi anu emuuyeli mli ni amɛaahiɛ amɛha Nyɔŋmɔ lɛ he amɛha tɛŋŋ?
18 Belɛ eka shi faŋŋ akɛ, Yehowa Odasefoi yɛ nɔ ni amɛbaadamɔ nɔ amɛna miishɛɛ yɛ be mli ni awaa amɛ yi lɛ. No hewɔ lɛ, yɛ Nyɔŋmɔ yelikɛbuamɔ naa lɛ, nyɛhaa wɔtswaa wɔfai shi taakɛ lalatsɛ David fee lɛ, mɔ ni jaje akɛ: “Shi mi lɛ, emuuyeli mli maba mijeŋ yɛ.”—Lala 26:11.
19. Mɛɛ sanebimɔi kɛ amɛhe haa koni asusu he?
19 Akɛ anɔkwale Kristofoi lɛ, wɔbaanyɛ wɔna miishɛɛ eyɛ mli akɛ awaa wɔ yi, ejaakɛ wɔle Abonsam yiŋtoo hewɔ ni ekɛ yiwaa nɛɛ baa wɔnɔ lɛ. Wɔle nɔ hewɔ ni Yehowa ŋmɛɔ gbɛ koni awa ewebii ayi lɛ hu. Shi kɛlɛ, yɛ be mli ni wɔyɔɔ yiŋtooi nɛɛ ni no hewɔ wɔnaa miishɛɛ yɛ yiwaa mli lɛ, mɛni wɔbaanyɛ wɔfee ni wɔkɛsaa wɔhe wɔha enɛ? Ni te wɔɔfee tɛŋŋ wɔkpee yiwaa ni naa wa aloo niseniianifeemɔ ni ehii kwraa lɛ naa kɛ tsuishiŋmɛɛ?a
[Shishigbɛ niŋmai]
a Ajie kɛjɛ May 1, 1983 Blɔfo Buu-Mɔɔ lɛ mli.
20 nɛɛ mli Kristofoi lɛ ekomɛi nakai nɔŋŋ, ni mɛni efee amɛshidaamɔ?
[Mfoniri ni yɔɔ baafa 9]
Beni akaa lɛ lɛ, Yesu kpoo akɛ eeefee jamɔ nifeemɔ ko ni ekɛja Satan
[Mfoniri ni yɔɔ baafa 10]
Maŋtsɛyeli hiɛnɔkamɔ lɛ yɛ yiŋtoo kpakpa ni wɔɔdamɔ nɔ wɔna miishɛɛ yɛ yiwaa shishi