Buu-Mɔɔ INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Buu-Mɔɔ
INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Ga
@
  • ɛ
  • ɔ
  • ɛ́
  • ɛ̃
  • ɔ̃
  • ã
  • ŋ
  • á
  • BIBLIA
  • WOJI
  • ASAFOŊ KPEEI
  • w85 7/1 bf. 13-26
  • Odaseyeli Kɛ Maŋtsɛyeli Nɔyaa Baa

Vidio ko bɛ kɛhã nɔ ni ohala nɛɛ.

Ofainɛ waa, be ni wɔtaoɔ wɔjie vidio lɛ, wɔná naagba ko.

  • Odaseyeli Kɛ Maŋtsɛyeli Nɔyaa Baa
  • Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1985
  • Saneyitsei Bibii
  • Saji Ni Tamɔ Enɛ
  • “Midasefoi”
  • Namɛi Yeɔ Odase Lɛ?
  • Odaseyeli Kpeteŋkpele Yɛ 1984
  • Ajɔɔ Emuuyeli Mlihiɛlɔi Lɛ
  • Maŋtsɛyeli Nɔyaa!
  • Bulɔi, Nyɛholea Nyɛgbeei Anɔ!
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1984
  • Je Muu Fɛɛ Sɛɛfimɔ Kɛha Maŋtsɛyeli lɛ He Sane Ni Ka Shi Lɛ
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1983
  • Yehowa ‘Baaha Afee Oya’
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1985
  • Aajaje Sanekpakpa Ni Kɔɔ Nɔ Ko Ni Hi Jogbaŋŋ He
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1984
Kwɛmɔ Ekrokomɛi Hu
Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1985
w85 7/1 bf. 13-26

Odaseyeli Kɛ Maŋtsɛyeli Nɔyaa Baa

“Yehowa, . . . aha nyɛyi afa fe bɔ ni nyɛyɔɔ nɛɛ toi akpei obɔ, ni ejɔɔ nyɛ taakɛ bɔ ni ewo nyɛ shi lɛ!”​—5 MOSE 1:⁠11.

1, 2. (a) Mɛɛ shiwoo Yehowa kɛha Israel? (b) Eha eshiwooi lɛ ba mli yɛ mɛɛ gbɛi anɔ, shi mɛni nɔ edamɔ?

1 YIFALƐ TOI AKPE! No ji nɔ ni Mose kpa Yehowa fai yɛ he eha Yehowa “maŋ krɔŋkrɔŋ,” Israel. Yehowa ewo nibii wuji ashi eha nakai maŋ lɛ. (2 Mose 19:​5, 6; kwɛmɔ 1 Mose 12:​2, 3 hu.) Ani eha nakai shiwooi lɛ ba mli?

2 Ojogbaŋŋ, yɛ beni Mose ewie nɛkɛ wiemɔi nɛɛ sɛɛ afii 500 lɛ, abɔ amaniɛ akɛ: “Yuda kɛ Israel yi fa babaoo, tamɔ ŋshɔnaa shia kɛ falɛ, amɛyeyeɔ nii, amɛnunuɔ dãai, ni amɛmli filiɔ amɛ.” Sheba maŋnyɛ ni jɛ shɔŋŋ ba koni ebakwɛ nakai maŋtsɛyeli lɛ anunyam lɛ kɛɛ Salomo akɛ: “Naa, jeee emli fa tete agba mi lɛ: Onilee kɛ eshweremɔ lɛ fa aahu fe yijiemɔ ni minu lɛ tete. Aaajɔɔ Yehowa, o-Nyɔŋmɔ lɛ . . . ejaakɛ Yehowa miisumɔ Israel kɛmiiya naanɔ.” (1 Maŋtsɛmɛi 4:​20; 10:​7-9) Bei abɔ ni nakai gbɔmɛi lɛ sɔmɔɔ akɛ Yehowa odasefoi yɛ anɔkwayeli mli lɛ, ehaa amɛshwereɔ ni amɛyi faa babaoo.

3. (a) Mɛɛ odase Petro ye yɛ ‘gbɔmɛi kɛha Nyɔŋmɔ gbɛi’ lɛ he? (b) Mɛni hewɔ gbɛi, Yehowa Odasefoi lɛ sa nakai gbɔmɛi lɛ jogbaŋŋ lɛ?

3 Nɔ ni fe afii akpe yɛ Salomo gbii lɛ asɛɛ, yɛ be mli ni bɔfo Petro yeɔ odase yɛ Kristofoi anɔyeli kuu ni yɔɔ Yerusalem lɛ hiɛ lɛ, “egba bɔ ni Nyɔŋmɔ basara jeŋmaji lɛ tsutsu ko, ni ehala amɛteŋ maŋ ko eha egbɛi lɛ.” (Bɔfoi lɛ Asaji 15:14) Israelbii lɛ efee gbɔmɛi kɛha Nyɔŋmɔ gbɛi lɛ. Shi agbɛnɛ, shikome ekoŋŋ lɛ, Nyɔŋmɔ miibua “maŋ ko [naa] eha egbɛi lɛ”​—Kristofoi asafo, mumɔŋ Israel​—ni amɛ hu amɛbaaye odase amɛha Yehowa, amɛha mɛi ale e-Maŋtsɛyeli yiŋtoi lɛ. (Galatabii 6:16) Ale gbɔmɛi nɛɛ yɛ gbɛ ni ja nɔ ŋmɛnɛ yɛ jeŋ fɛɛ kɛtsɔ gbɛi ni Yehowa diɛŋtsɛ ha ale yɛ Yesaia 43:​10-12 lɛ nɔ, ‘Yehowa Odasefoi.’ Gbɔmɛi ni amɛji kɛha Yehowa gbɛi lɛ tsɔɔ mɛni?

“Midasefoi”

4. (a) Mɛni hewɔ esa akɛ Yehowa Odasefoi hu afee ‘Yesu he odasefoi’ lɛ? (b) Taakɛ Ŋmalɛi lɛ tsɔɔ lɛ, mɛɛ nɔkwɛmɔ nɔ Yesu shi eha wɔ yɛ Yehowa he odase ni ayeɔ lɛ mli?

4 Yesu diɛŋtsɛ kɛ nitsumɔ wo ewebii lɛ adɛŋ akɛ: “Ni nyɛaatsɔmɔ midasefoi . . . kɛyashi shikpɔŋ lɛ naagbee hei lɛ.” (Bɔfoi lɛ Asaji 1: 8) “Midasefoi”​—ani Yesu wiemɔi nɛɛ tsɔɔ akɛ Yesu he odase pɛ amɛbaaye shi jeee Yehowa? Dabi! Yɛ nakai be ni he hiaa waa ni aajie Yehowa duromɔ kɛmiijɛ heloo naa Israel nɔ kɛmiiya mumɔŋ Israel nɔ lɛ, ehe miihia ni aye Kristo, mɔ ni atswaa gbɛjianɔtoo hee nɛɛ amaa enɔ lɛ he odase jogbaŋŋ. Shi, Yesu ka he eji mɔ ni hɔ Tsɛ lɛ shishi yɛ be fɛɛ mli. Eto okadi eha wɔ yɛ Yehowa gbɛi lɛ kɛ e-Maŋtsɛyeli lɛ he odase ni wɔɔye lɛ ahe.​—Yohane 5:​30; 6:​38; 17:6; 18:⁠37.

5. (a) Mɛɛ nibii ni kɔɔ Yesu he esa akɛ wɔ hu wɔkɛye odase? (b) Wɔnyiɛɔ Yesu nanemaahei asɛɛ yɛ enɛ mli yɛ mɛɛ gbɛ nɔ?

5 Yesu Kristo ji kpaŋmɔ hee lɛ Teŋdamɔlɔ, ni Kristofoi ni afɔ amɛ mu ni yɔɔ mli lɛ ji mɛi ni atsɛ amɛ koni amɛbabote Maŋtsɛyeli lɛ mli. Lɛ ji “Wala Lumɔ” lɛ ni Yehowa kɛ lɛ tsuɔ nii koni ekpɔ adesai kɛjɛ gbele mli lɛ. ‘Esa akɛ Yesu aye lumɔ’ kɛyashi be mli ni aaaba Nyɔŋmɔ kɛ gbɔmɔ henyɛlɔi fɛɛ shi ni ato anunyam paradeiso yɛ shikpɔŋ nɔ ekoŋŋ. Lɛ ji “Nyɔŋmɔ Bi” ni tsɛɔ gbohii Iɛ kɛjɛɔ amɛbui amli yɛ shitee lɛ mli lɛ. (Hebribii 9: 15; Bɔfoi lɛ Asaji 3:​15; Lala 110:​1, 2, 5; 1 Korintobii 15:​25-28; Luka 23:​42, 43; Yohane 5:​25-29) No hewɔ lɛ, ákɛ Yehowa Odasefoi lɛ, wɔyeɔ odase hu kɛkɔɔ gbɛfaŋnɔ kpele ni ekaaa ni Bi lɛ tsu yɛ Yehowa gbɛi lɛ bembuu mli lɛ he. Wɔnyiɛɔ wɔ-Nuŋtsɔ lɛ ni lɛ diɛŋtsɛ lɛ eji odasefonyo nukpa kɛha Yehowa​—“Odasefonyo Anɔkwafo lɛ” sɛɛ yɛ enɛ mli.​—Kpojiemɔ 1:5; 3:​14; Yohane 18:​37; 1 Petro 2:⁠21.

Namɛi Yeɔ Odase Lɛ?

6. (a) Ŋamɛi pɛ ŋmɛnɛ amɛkɛ Maŋtsɛyeli lɛ he odaseyeli lɛ haa? (b) Mɛni hewɔ abaanyɛ akɛɛ akɛ mɛnɛɛmɛi miitsu ‘nitsumɔi ni dara’ loo nɔ ni fa lɛ?

6 Ŋmɛnɛ, gbɔmɛi ni efee ekome miiye odase ‘kɛmiiya shikpɔŋ lɛ naagbee hei lɛ.’ Gbɔmɛi ni bɔfo Petro wieɔ amɛhe akɛ​—‘gbɔmɛi kɛha Nyɔŋmɔ gbɛi’​—nɛɛ ji mɛi ni yeɔ Yehowa kɛ e-Maŋtsɛyeli kɛtsɔ Kristo Yesu nɔ lɛ he odase lɛ. Yesu diɛŋtsɛ kɛɛ ekaselɔi lɛ yɛ enɛ he akɛ: “Mɔ ni heɔ minɔ yeɔ lɛ, nitsumɔi ni mitsuɔ lɛ, lɛ hu eeetsu, ni eeetsu nii fe nomɛi tete, ejaakɛ miiya tsɛ lɛ ŋɔɔ.” (Yohane 14: 12) Maŋtsɛ Yesu Kristo jɛ e-Tsɛ lɛ ninejurɔ nɔ yɛ ŋwɛi eekudɔ odaseyeli nitsumɔ ko ni da fe fɛɛ eko ni atsu yɛ shikpɔŋ nɔ pɛŋ lɛ bianɛ. Taakɛ Yesu gba fɔ shi lɛ, kɛ ashiɛ “maŋtsɛyeli lɛ he sanekpakpa nɛɛ” agbe naa yɛ “shikpɔŋ ni ayɔɔ nɔ lɛ fɛɛ nɔ ni akɛye jeŋmaji lɛ fɛɛ odase [lɛ] no dani naagbee lɛ aaaba.”​—Mateo 24:⁠14.

7. (a) Mɛni hewɔ Kristendom jamɔi sɔrɔtoi lɛ nyɛɛɛ aye odase lɛ? (b) Nɔ ni ekɛ enɛ kpaaa lɛ, mɛni hewɔ Yehowa Odasefoi yɔɔ ekãa yɛ amɛsɔɔmɔ mli lɛ?

7 “Maŋtsɛyeli lɛ he sanekpakpa nɛɛ” lɛ ji miishɛɛ sane ni fe fɛɛ eko ni ajaje atsɔɔ adesai. No ji anunyam sanekpakpa ni Kristendom jamɔi sɔrɔtoi lɛ efee dioo kwraa yɛ he lɛ. Amɛbɛ Maŋtsɛyeli hiɛnɔkamɔ ko kɛha wɔsɛɛ be. Belɛ ŋwanejee ko bɛ nɔ hewɔ ni amɛnyɛɛɛ amɛyɛ odase lɛ he! Amɛnyɛɛɛ amɛyɔse yinɔsane mli nii ni yɔɔ miishɛɛ fe fɛɛ lɛ​—gbɔmɔ Bi lɛ shishɛɛ yɛ Maŋtsɛyeli anunyam mli koni eyata enunyam maŋtsɛsɛi lɛ nɔ ni ekojo jeŋmaji kɛ shikpɔŋ nɔ gbɔmɛi lɛ. Enɛ ji nɔ ko ni esa akɛ aye odase yɛ he! No hewɔ lɛ, Yehowa kɛ e-Kristo lɛ odasefoi miijaje “naanɔ sanekpakpa . . . kɛmiitsɔɔ mɛi ni yɔɔ shikpɔŋ lɛ nɔ kɛ jeŋmaŋ fɛɛ jeŋmaŋ kɛ akutso fɛɛ akutso kɛ majianɔ wiemɔi fɛɛ kɛ maŋ fɛɛ maŋ.” Ani ooná odaseyeli nitsumɔ nɛɛ mli gbɛfaŋnɔ yɛ ekaa naa?​—Kpojiemɔ 14:​6, 7; Mateo 25:​31-33.

Odaseyeli Kpeteŋkpele Yɛ 1984

8. (a) Mɛni hewɔ esa akɛ wɔmii ashɛ 1984 Sɔɔmɔ Afi Amaniɛbɔɔ lɛ he lɛ? (b) Mɛni gbalaa kaselɔi heei lɛ?

8 Afi 1984 Yehowa Odasefoi a-Jeŋ Fɛɛ Sɔɔmɔ Afi Amaniɛbɔɔ ni jeɔ kpo yɛ 1985 Afi Wolo lɛ baafai 24-31 lɛ tsɔɔ bɔ ni wɔ-Nyɔŋmɔ lɛ, Yehowa, jɔɔ edasefoi heshibalɔi lɛ anitsumɔ lɛ nɔ babaoo ha. Shikpɔji 203 ahe amaniɛbɔɔ ji nɔ ni jeɔ kpo yɛ fɛɛ mli. Shikpɔji nɛɛ amli 172 bɔ shiɛlɔi ayifalɛ he amaniɛ. Ni yɛ miishɛɛ mli lɛ, nɛkɛ Maŋtsɛyeli jajelɔi nɛɛ hu wieɔ bɔ ni ‘Nuŋtsɔ lɛ eha amɛshwere, hɛɛ, eha amɛyi efa yɛ suɔmɔ ni amɛsumɔɔ amɛhe kɛ mɛi fɛɛ lɛ mli.’ (1 Tesalonikabii 3:12) Suɔmɔ ni ekomefeemɔ yɔɔ mli ni yɔɔ Yehowa webii ateŋ, kɛ Maŋtsɛyeli lɛ he odaseyeli lɛ miigbala kaselɔi heei babaoo diɛŋtsɛ. Yesu miikɛɛ mɛnɛɛmɛi akɛ: “Ni nyɛaale anɔkwale lɛ, ni anɔkwale lɛ aaaha nyɛye nyɛhe.”​—Yohane 8: 31, 32.

9. (a) Yɛ mɛɛ gbɛ nɔ bo diɛŋtsɛ hu ona nɛkɛ amaniɛbɔɔ loo akɔntabuu nɛɛ mli gbɛfaŋnɔ?(b) Mɛni akɔntaabuu lɛ tsɔɔ yɛ Yehowa kɛ ewebii ahe?

9 Te fee tɛŋŋ ni anyɛ abua sɔɔmɔ akɔntaabuu ni yɔɔ naakpɛɛ nɛɛ naa? Abua naa kɛjɛ sɔɔmɔ akɔntaabuu ni bo​—Maŋtsɛyeli shiɛlɔ aŋkro lɛ​—obu he akɔntaa okɛha yɛ anɔkwayeli mli daa nyɔŋ nɔ lɛ mli. Ani omli efiii bo akɛ bo hu oná gbɛfaŋnɔ fioo ko yɛ nɛkɛ amaniɛbɔɔ ni yɔɔ naakpɛɛ nɛɛ mli? Nɛkɛ akɔntaabuui nɛɛ tsɔɔ bɔ ni Yehowa ‘efɔse jɔɔmɔi eshwie’ e-Dasefoi​—ni ji “gbɔmɛi kɛha egbɛi”​—ni ebua amɛnaa efee amɛ ekome yɛ jeŋ muu fɛɛ sɔɔmɔ ni suɔmɔ yɔɔ mli lɛ ‘anɔ’ yɛ naakpɛɛ gbɛ nɔ lɛ.​—Maleaki 3:​10; Lala 56:​11, 12; Kolosebii 3:⁠14.

10. (a) Mɛni maa nɔ mi akɛ esa akɛ odasefoi lɛ afee mɛi ni kɛ amɛhe shaa afɔle? (b) Mɛni Ŋmalɛi lɛ kɛɔ yɛ mɛi ni hiɛɔ amɛ emuuyeli mli lɛ kɛ amɛnyɔmɔwoo lɛ he?

10 Atsu nɛkɛ odaseyeli nitsumɔ nɛɛ babaoo yɛ yiwaa loo tɔlɛ shishi-kɛ afɔle kpeteŋkpele ni akɛ he shã. Abaakpa nɔ ko ni tamɔ nɛkɛ gbɛ, ejaakɛ wiemɔ “odase” ni akɛtsu nii yɛ biɛ nɛɛ jɛ Hela wiemɔ martýs aloo martyr shishitsɔɔmɔ mli, ni no mli hu ni ajɛ ana wiemɔ “martyr,” ni eshishi ji mɔ ni tsɔɔ egbele nɔ eyeɔ odase lɛ. Enɛ maa nɔ mi akɛ, wɔ, akɛ Yehowa Odasefoi lɛ, esa akɛ wɔkɛ wɔhe ashã afɔle, ni wɔtswa wɔfai shi yɛ be fɛɛ mli akɛ wɔkɛ wɔhe baaha ni wɔbaahiɛ wɔ emuuyeli mli yɛ shihilɛ fɛɛ shihilɛ shishi kɛyashi gbele mli po kɛ ehe miihia ni wɔfee nakai.​—Luka 9:​23; Okɛto Hiob 2:3;27:5;31:6;Bof0i18 Asaf ji 22:​20; Kpojiemɔ 2:10 he.

Ajɔɔ Emuuyeli Mlihiɛlɔi Lɛ

11, 12. (a) Mɛɛ nɔmimaa ni woɔ mɔ hewalɛ Yehowa kɛhaa wɔ? (b) Ewebii lɛ eye yiwalɛ kɛ nɔnyɛɛ nɔ kunim yɛ mɛɛ gbɛ nɔ?

11 Yɛ yiwaa bei amli lɛ, “hewalɛ ni fa kɛteke nɔ” he hiaa gbɔmɛi ni ‘Yehowa gbɛi ka amɛnɔ’ lɛ, koni amɛnyɛ amɛye Satan kɛ edaimonioi asafoi lɛ atutuamɔ ni yɔɔ veveeve lɛ nɔ kunim. Yehowa kɛ nakai hewalɛ lɛ haa ni ejieɔ edasefoi anɔkwafoi lɛ ni ehaa amɛshwereɔ. (2 Korintobii 4:​7-9; Yesaia 54:​17; Yeremia 1: 19) Okɛ shihilɛ mli ni Jeŋ Hewalɛi ni Fee Ekome yɛ Jeŋ Ta II lɛ mli, ni Germane, Italia kɛ Japan nyiɛ amɛhiɛ,lɛ baje mli lɛ afee nɔkwɛmɔ nɔ. Abonsam kɛ yiwalɛ nɔyelii tsu nii ni ‘ekɛfɛ̃’ yiwaa ‘nu ni tamɔ faa ko’ eshwie koni ekɛmi odaseyeli nitsumɔ lɛ ni Nyɔŋmɔ ŋwɛi gbɛjianɔtoo ni tamɔ yoo lɛ kudɔɔ lɛ. Shi ani Satan ye omanye yɛ enɛ mli? Dabi! Yehowa kudɔ nibii ni no ha maji ni diɔ maŋbii anɔyeli sɛɛ yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ mi nakai faa ni afɛ̃ ashwie lɛ. ‘Afolɔ efɔŋfeelɔi lɛ ashwie’ ni amrɔ nɛɛ Yehowa anɔkwa odasefoi lɛ miishwere yɛ naakpɛɛ gbɛ nɔ yɛ nakai shikpɔji lɛ anɔ​—Kpojiemɔ 12:​15, 16; Lala 37:​28, 29.

12 Nyɛsɛɛ nɛɛ nɔŋŋ ehe bahia ni Buu Mɔɔ Asafo lɛ amamɔ nitsumɔ hei wuji yɛ nakai maji etɛ lɛ amli koni ekɛfɛ̃ nu sɔrɔto ko eshwie​—Bibliai akpekpei toi akpekpei abɔ kɛ Maŋtsɛyeli lɛ he woji koni akɛsaa Yehowa Odasefoi kɛ gbɔmɛi krokomɛi ni anɔkwale lɛ he hɔmɔ yeɔ amɛ lɛ. Ŋmɛnɛ, Maŋtsɛyeli lɛ he shiɛlɔi fe 300,000 yɛ Germane, Italia kɛ Japan ni amɛkɛ odaseyeli nitsumɔ lɛ yaa gbɔmɛi lɛ ashiai amli. Ni Yehowa miijɔɔ ewebii ni hiɛɔ amɛ emuuyeli mli lɛ kɛ yifalɛ babaoo yɛ jeŋ fɛɛ sɔɔmɔ lɛ mli!​—Okɛto Lala 115:​12-15 he.

13. (a) Mɛni yɔɔ Afi Amaniɛbɔɔ lɛ mli ni tsɔɔ akɛ odasefoi lɛ ehi shi yɛ 1984 afi ŋmalɛ lɛ naa?(b) Esa akɛ enɛ akanya wɔ yɛ mɛɛ gbɛ nɔ?

13 Shi, akɛni Abonsam le akɛ be ni eyɔɔ lɛ faaa hewɔ lɛ, eyaa nɔ ewuɔ eshiɔ mɛi ni “yeɔ Nyɔŋmɔ kitai lɛ anɔ ni amɛhiɛ Yesu Kristo odaseyeli lɛ mli” lɛ. (Kpojiemɔ 12:​12, 17) Satan shitee-kɛ-woo lɛ naa wa waa titri lɛ yɛ maji ni atsi amɛ ta yɛ 1985 Afi Wolo lɛ amaniɛbɔɔ lɛ mli yɛ baafa 30 akɛ “Maji Krokomɛi 28” lɛ amli. Odasefoi ni yɔɔ nɛkɛ shikpɔji nɛɛ amli lɛ kɛ anɔkwayeli ehi shi yɛ 1984 afi ŋmalɛ lɛ naa: “Amɛna ekaa babaoo fe tsutsu lɛ kɛmiijaje Nyɔŋmɔ wiemɔ lɛ ni amɛsheee gbeyei.” (Filipibii 1:14) Amɛ shiɛlɔi anɔyaa ni ji oha fɛɛ mli 3.1 lɛ hi jogbaŋŋ. Amɛ nɔkwɛmɔ nɔ lɛ awo wɔ hewalɛ koni eba akɛ wɔ fɛɛ wɔkɛ ekaa aaaya nɔ ni wɔkɛ “yijiemɔ afɔle . . . [ni] ji naabui ni jajeɔ egbɛi lɛ ayibii lɛ” abaha Nyɔŋmɔ.​—Hebribii 13:⁠15.

14. (a) Mɛni baaba wɔnɔ “ni no aaatsɔ odase”? (b) Esa akɛ wɔya nɔ wɔkɛ ekãa aye odase yɛ mɛɛ shihilɛi fɛɛ sɛɛ, ni mɛni hewɔ?

14 Yɛ be mli ni jeŋ shihilɛi yaa nɔ efiteɔ lɛ, ŋwanejee ko bɛ he akɛ wɔteŋ mɛi komɛi baaba yiwaa shishi, abaagbala wɔ kɛya saneyeli hei, ni awo wɔ tsuŋ. Yesu wie nɛkɛ niiashikpamɔi nɛɛ ahe efata nibii “ni baaba” dani naagbee lɛ aba lɛ ahe, ni ekɛfata he akɛ: “Ni no aaatsɔ odase ahanyɛ.” No hewɔ lɛ esa akɛ Yehowa Odasefoi aya nɔ aye Nyɔŋmɔ kɛ Kristo he odase yɛ shihilɛi sɔrɔtoi fɛɛ mli. Mɛi pii yaa nɔ amɛfeɔ enɛ yɛ weku mli shitee-kɛ-woo ni mli wa, nanemɛi nitsulɔi aloo skulbii ahefɛoyeli, kɛ ahorabɔɔ ni amɛshiɛmɔ nitsumɔ lɛ kɛbaa amɛnɔ yɛ amɛshikpɔŋkuku lɛ mli lɛ fɛɛ sɛɛ. Ani ooye odase yɛ ekaa naa yɛ shihilɛi ni kaa mɔ nɛɛ fɛɛ sɛɛ? Belɛ oji mɛi ni Yesu kɛ amɛ wie akɛ: “Tsuishiŋmɛɛ nyɛkɛaahere nyɛsusumai lɛ” ateŋ mɔ kome.​—Luka 21:​7, 9-19.

Maŋtsɛyeli Nɔyaa!

15. Mɛni ji nibii komɛi ni ekaaa yɛ nɛkɛ tao ni yɔɔ baafa nɛɛ lɛ nɔ?

15 “Maŋtsɛyeli Nɔyaa”​—mɛɛ saneyitso ni sa po enɛ ji kɛha wɔ kpokpaa wuji anɔ kpeei ni wɔfee yɛ latsaa be mli yɛ 1984 lɛ! Ejaakɛ afi nɛɛ efee wɔ nɔyaa afi ni fe fɛɛ. Bo lɛ kwɛmɔ akɔntaabuu tao ni yɔɔ baafa nɛɛ! Abua enɛɛmɛi anaa kɛjɛ amaniɛbɔɔ ni Buu Mɔɔ Asafo lɛ nitsumɔ he niji 95 ni yɔɔ jeŋ fɛɛ ni kwɛɔ odaseyeli nitsumɔ lɛ nɔ yɛ shikpɔji 203 nɔ lɛ kɛba lɛ amli.

16. Tsii miishɛɛ wiemɔi komɛi ni jɛ jeŋ fɛɛ lɛ ekomɛi ata.

16 Gbɛ bɛ bɔ ni wɔɔnyɛ wɔŋmala miishɛɛ wiemɔi ni wɔnine shɛ nɔ kɛjɛ nakai nitsumɔ he niji lɛ kɛ amɛ daa afi amaniɛbɔɔi lɛ fɛɛ yɛ biɛ, shi emli fioo ko ni jɛ je lɛŋ hei sɔrɔtoi nɛ:

Alaska: Metlaktla akrowa lɛ mlibii fɛɛ ba amɛbakwɛ bɔ ni Yehowa Odasefoi 230 maa Maŋtsɛyeli Asa fɛfɛo yɛ ŋmlɛtswaa 32 pɛ mli lɛ; ajɔɔ nɔ Hɔgbaa yɛ nakai otsi lɛ naagbee lɛ nɔŋŋ mli.

Honduras: Shiɛlɔi 3,663 lɛ ji shiɛlɔi ayibɔ ni fe fɛɛ ni wɔna; akɛni mɛi 17,005 ba Kaimɔ lɛ shishi hewɔ lɛ, belɛ no tsɔɔ akɛ babaoo yɛ ni wɔbaatsu.

Brazil: Yifalɛ heei ni fe fɛɛ lɛ yashɛ shiɛlɔi 160,927 ni mɛi 474,450 ba Kaimɔ lɛ shishi.

Thailand: Gbɛgbamɔ mumɔ lɛ miiya nɔ, ni shiɛlɔi lɛ fɛɛ amli mɛi oha fɛɛ mli 22 kɛ amɛhe wo sɔɔmɔ nɛɛ mli yɛ April.

Papua New Guinea: Gbɛgbalɔi awalɔi ayifalɛ hee yashɛ oha fɛɛ mli 91; mɛi ni ba Kaimɔ lɛ tee hiɛ kɛ 1,000​—kɛyashɛ 7,704.

Austria: Mɛi pii miina gbɛgbamɔ mumɔ lɛ. Nɔyaa ni ji yifalɛ yɛ enɛ mli lɛ tee nɔ shii enumɔ; nɔyaa yɛ Shiɛlɔi amli lɛ etee hiɛ Shii kpawo, ni naagbee nɔ lɛ ji 15,618.

Zambia: Wɔshɛ shiɛlɔi ayifalɛ yibɔ ko ni fe fɛɛ he, ni ji 58,925: Mɛi ni ba Kaimɔ lɛ ji 393,431​—110,447 fe nyɛsɛɛ afi lɛ.

17. (a) Gbɛgbamɔ sɔɔmɔ lɛ mli miilɛɛ yɛ mɛɛ gbɛ nɔ? (b) Mɛɛ otii ni anyɛɔ atsuɔ he nii ajieɔ yi, ni kɛha namɛi? (d) Mɛni ji shiɛlɔi ayifalɛ hee ni fe fɛɛ Iɛ, ni mɛni ha ebalɛ nakai?

17 Amaniɛbɔɔi tsɔɔ akɛ maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi kɛ gbɛgbalɔi anɔkwafoi yaa nɔ amɛnyiɛɔ odaseyeli nitsumɔ lɛ hiɛ yɛ shikpɔŋkukuji heei kɛ ememeji anɔ. Gbɛgbalɔi anɔyaa loo amɛyifalɛ lɛ woɔ wɔ hewalɛ waa diɛŋtsɛ. Gbɛgbalɔi awalɔi ayifalɛ ni abɔ he amaniɛ yɛ April mli lɛ ayibɔ lɛ bafee babaoo fe be fɛɛ, ni ji, 323,644 ni feɔ oha fɛɛ mli 49 ákɛ nɔyaa. Ni amɛteŋ mɛi saŋŋ diɛŋtsɛ ena akɛ ehe miihia ni amɛkɛ amɛhe awo daa gbɛgbalɔi anitsumɔ lɛ mli. Agbɛnɛ hu, wɔ Maŋtsɛyeli shiɛlɔi ni ji obalaŋtai lɛ ateŋ mɛi pii kɛ gbɛgbamɔ sɔɔmɔ lɛ miima amɛhiɛ akɛ oti ni amɛmiito gbɛjianɔ koni amɛkɛ amɛhe awo mli yɛ amɛ skul afii lɛ anaagbee. Anaa nɔyaa ni eba yɛ enɛɛmɛi fɛɛ mli lɛ kɛtsɔɔ gbɛgbalɔi ni amɛyi efa lɛ mli. Enɛ hu eye ebua ni eha ekãa mumɔ ebote asafoi lɛ amli, ni ŋwanejee ko bɛ he akɛ nɔ ni ejɛ mli eba ji shiɛlɔi ayifalɛ hee fe fɛɛ ni ji 2,842,531, ni ji, oha fɛɛ mli 7.2 nɔyaa fe 1983 yifalɛ ni fe fɛɛ lɛ. Ani omli efiliii bo akɛ bo hu ona gbɛfaŋnɔ yɛ yifalɛ nɛɛ mli?

18. (a) Mɛɛ nɔyaa krokomɛi yɔɔ ni ba yɛ 1984? (b) Kaimɔ lɛ he amaniɛbɔɔ lɛ tsɔɔ mɛni yɛ sɔɔmɔ lɛ mlilɛɛmɔ lolo he, ni mɛi ni kaneɔ wɔwoji lɛ baanya ahere nɔ yɛ mɛɛ gbɛ nɔ?

18 Nɛkɛ odase ni aye yɛ miishɛɛ mli yɛ 1984 lɛ jeɔ kpo hu yɛ woji tɛtrɛbii kɛ woji krokomɛi babaoo ni akɛha lɛ mli, kɛ agbɛnɛ yɛ ŋmlɛtswaai abɔ ni abu he akɔntaa lɛ hu mli, sɛɛsaramɔi ni afee yɛ mɛi ni yɔɔ wiemɔ lɛ he miishɛɛ lɛ ashiai amli kɛ Biblia mli nikasemɔi ni akɛ mɛnɛɛmɛi fee ni efa babaoo hu lɛ. Kwɛ bɔ ni wɔkpaa yibiiwoo babaoo hu gbɛ kɛjɛɔ nɛkɛ ekãa ni wɔkɛtsu nii nɛɛ mli! Ni hegbɛ hu yɛ akɛ naabuamɔ babaoo hu baaba lolo! Onaa enɛ kɛjɛɔ mɛi ni ba Nuŋtsɔ lɛ Gbɛkɛnaashi Niyenii lɛ shishi yɛ nyɛsɛɛ April 15 lɛ. Mɛi ni ba yɛ Yehowa Odasefoi asafoi ni ebɔle shikpɔŋ lɛ nɔ he fɛɛ he lɛ ayibɔ ji 7,416,974 ni amɛteŋ mɛi 9,081 ji mɛi ni tsɔɔ akɛ amɛji Nuŋtsɔ lɛ “asafoku bibioo” lɛ mlibii kɛtsɔ ye ni amɛye aboloo lɛ ni amɛnu wein lɛ eko lɛ hewɔ. Eba akɛ mɛi ni kaneɔ wɔwoji lɛ fɛɛ aaya nɔ adara yɛ mumɔŋ, bɔni afee ni amɛto gbɛjianɔ ni amɛna odaseyeli wulu kɛ naabuamɔ nitsumɔ ni ka wɔhiɛ lɛ mli gbɛfaŋnɔ.​—Okɛto Efesobii 4:​15; Filipibii 1:​9-11 he.

19. Wɔbaanyɛ wɔda Yehowa shi yɛ mɛni hewɔ, ni mɛni ji wɔ sɔlemɔ kɛha wɔsɛɛ be?

19 Yɛ anɔkwale mli lɛ, wɔbaanyɛ wɔti Mose wiemɔi lɛ amli yɛ Yehowa Odasefoi ahe, mɛi ni ‘egbɛi ka amɛnɔ’ yɛ ŋmɛnɛŋmɛnɛ beaŋ lɛ: “Yehowa, nyɛ-Nyɔŋmɔ ‘lɛ eha nyɛyi efa, ni naa, ŋmɛnɛ, nyɛtamɔ ŋwɛi ŋulamii yɛ yifalɛ naa.” (5 Mose 1:10) Eji wɔ sɔlemɔ akɛ wɔŋwɛi Maŋtsɛ kɛ Nuŋtsɔ, Yehowa, aaaya nɔ ni eha Maŋtsɛyeli odaseyeli nitsumɔ lɛ aya nɔ ashwere ni ekɛ eko abafata yifalɛ lɛ he!a

[Shishigbɛ niŋmaa]

a Ajie kɛjɛ January 1, 1985 Watchtower lɛ mli.

Mɛni Obaakɛɛ?

◻ Mɛni hewɔ esa akɛ Yehowa Odasefoi afee ‘Yesu he odasefoi’ hu?

◻ Mɛɛ odase wulu ko aye yɛ 1984?

Mɛni tsɔɔ akɛ Yehowa jɔɔ odasefoi anɔkwafoi lɛ?

◻ Esa akɛ 1984 amaniɛbɔɔi lɛ akanya wɔ yɛ mɛɛ gbɛi anɔ?

[Akrabatsa ni yɔɔ baafa 26]

‘Nyamɔ, Miishɛɛ, Shidaa’

Amaniɛbɔɔ nɛɛ jɛ shikpɔŋ ko ni atsi Yehowa Odasefoi anitsumɔ lɛ naa nɔ ni fe afii 40 lɛ nɔ: “Miishɛɛ ni fe fɛɛ ni wɔnaa ji shiɛmɔ kɛ nitsɔɔmɔ nitsumɔ lɛ ni yaa hiɛ efaa babaoo lɛ. Mɛi pii miisɔmɔ agbɛnɛ akɛ gbɛgbalɔi awalɔi. Amɛteɔ mɔ kome jie ehenumɔi akpo yɛ nɛkɛ wiemɔi nɛɛ amli: ‘Nyamɔ eyi mimli obɔ, mlifilimɔ kɛ miishɛɛ kɛ tsui ni nyɔɔ mɔ mli.’ Gbɛgbalɔi awalɔ kroko kɛɛ: ‘Mimii eshɛ mihe aahu akɛ miifee nɔ ko ni saa Yehowa hiɛ. Minyɛ mije shia Biblia mli nikasemɔi enumɔ shishi.’ Mɔ kroko kɛfata he akɛ: ‘Miida Yehowa shi akɛ eye ebua mi ni mina suɔmɔ ni he hiaa ni mikɛaaye abaa mɛi krokomɛi.’ Yɛ asafo ko ni shiɛlɔi 61 yɔɔ mli lɛ, amɛteŋ mɛi ni fa sɔmɔ akɛ gbɛgbalɔi awalɔi yɛ nyɔŋ kome mli. Nɔ ni jɛ mli ba ji akɛ, amɛje shia Biblia mli nikasemɔi heei 66 ashishi,”

[Akrabatsa ni yɔɔ baafa 16]

Jeŋ Fɛɛ Amaniɛbɔɔ Kɛ Akɛto He

1984 1983 Nɔyaa

Buu Mɔɔ Nitsumɔ He Niji 95 94

Shikpɔji ni Buɔ Akɔntaa 203  205

Shiɛlɔi Anɔyaa Fe Fɛɛ 2,842,531 2,652,323 7.2%

Shiɛlɔi Amlijaa 2,680,274 2,501,722 7.1%

Gbɛgbalɔi Amlijaa 258,936 206,098 25.6%

G’lɔi Awalɔi Amlijaa(April) 323,644 217,860 48.6%

Ŋmlɛtswaai Fɛɛ 505,588,037 436,720,991 15.8%

Woji Wuji ni Akɛha 36,639,925 36,039,400 1.7%

Woji Tɛtrɛbii ni Ashɛ 1,812,221 1,756,153 3.2%

Woji Tɛtrɛbii ni Akɛha 287,358,064 258,698,636 11.1%

Sɛɛsaramɔi 195,819,093 174,687,309 12.1%

Biblia Kasemɔi Amlijaa 2,047,113 1,797,112 13.9%

Mɛi Ni Ba Kaimɔ Lɛ 7,416,974 6,767,707 9.6%

Mɛi Ni Ye Kaimɔ lɛ Eko 9,081 9,292

    Ga Woji (1980-2025)
    Shi Mli
    Botemɔ Mli
    • Ga
    • Kɛmaje
    • Bɔ Ni Misumɔɔ Lɛ Mihãa
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mlai Ni Yɔɔ He
    • Ohe Saji
    • Ohe Saji Lɛ Ahe Gbɛjianɔtoo
    • JW.ORG
    • Botemɔ Mli
    Kɛmaje