Yitso 80
Tooi Akui lɛ kɛ Tookwɛlɔ Lɛ
YESU eba Yerusalem kɛha Nɔjɔɔmɔ Gbijurɔ lɛ, loo Hanuka, ni ji gbijurɔ ni ayeɔ ni akɛjɔɔ sɔlemɔ tsu lɛ nɔ ekoŋŋ ahaa Yehowa lɛ. Yɛ afi 168 D.Ŋ.B., aaafee afii 200 ni etsɔ hiɛ lɛ, Antioko Epifane IV ye Yerusalem nɔ ni ekpata esɔlemɔ tsu lɛ kɛ efɔleshaa latɛ lɛ hiɛ. Shi kɛlɛ, afii etɛ sɛɛ lɛ, nine shɛ Yerusalem nɔ ekoŋŋ ni asaa ajɔɔ sɔlemɔ tsu lɛ nɔ ekoŋŋ. Yɛ no sɛɛ lɛ, daa afi lɛ, ayeɔ enɔjɔɔmɔ gbijurɔ.
Ayeɔ Nɔjɔɔmɔ Gbijurɔ nɛɛ yɛ Chislev 25, ni ji Yudafoi anyɔŋ ni kɛ wɔ ŋmɛnɛŋmɛnɛ beaŋ kalenda lɛ nɔ nyɔŋ ni ji November naagbee gbɛ kɛ December shishijee gbɛ kpaa gbee lɛ. No hewɔ lɛ, nɔ ni fa fioo fe gbii oha pɛ eshwɛ ni afi 33 Ŋ.B. Hehoo ni sa kadimɔ waa lɛ baashɛ. Akɛni jeŋ jɔɔ wuruduu yɛ nɛkɛ be mɛɛ mli hewɔ lɛ, bɔfo Yohane tsɛɔ lɛ “fɛi be.”
Agbɛnɛ Yesu bu amɛ abɛ kroko, ni ewie toikui etɛ kɛ egbɛhe akɛ Tookwɛlɔ Kpakpa hu lɛ he. Klɛŋklɛŋ toi akuu ni ewie he lɛ ji nɔ ni anaa yɛ Mose Mla kpaŋmɔ lɛ he gbɛjianɔtoo lɛ mli lɛ. Mla lɛ tsu nii akɛ afabaŋ, ni ehaa Yudafoi lɛ tsiɔ amɛhe kɛjɛɔ nifeemɔi gbohii ni baanyɛ afite amɛ ni mɛi ni kɛ Nyɔŋmɔ bɛ nɛkɛ kpaŋmɔ krɛdɛɛ nɛɛ mli lɛ feɔ lɛ ahe. Yesu tsɔɔ mli akɛ: “Lɛlɛŋ, lɛlɛŋ, miikɛɛ nyɛ akɛ: Mɔ ni tsɔɔɔ shinaa lɛ ni ekɛbote gwantɛŋi atsu lɛ mli, shi moŋ etsɔɔ he kroko ekwɔɔ lɛ, julɔ kɛ ojotswalɔ ji lɛ. Shi mɔ ni tsɔɔ shinaa lɛ kɛboteɔ mli lɛ, tooi lɛ akwɛlɔ ji lɛ.”
Mɛi krokomɛi eba ni amɛkɛɔ akɛ amɛji Mesia, loo Kristo lɛ, shi jeee anɔkwa tookwɛlɔi ni Yesu tee nɔ ewie amɛhe nɛkɛ lɛ ji amɛ: “Lɛ, shinaa kwɛlɔ lɛ gbeleɔ haa, ni tooi lɛ nuɔ egbee, ni ekɛ lɛ diɛŋtsɛ etooi lɛ agbɛi tsɛɔ amɛ, ni ekɛ amɛ jeɔ kpo. . . . Shi mɔ kpɔŋ lɛ, amɛnyiɛŋ esɛɛ, shi moŋ amɛaajo foi yɛ eŋɔɔ, ejaakɛ amɛleee mɛi kpɔji agbee.”
Klɛŋklɛŋ tooi akuu lɛ “shinaa kwɛlɔ” lɛ ji Yohane Baptisilɔ lɛ. Akɛ shinaa kwɛlɔ lɛ, Yohane ‘gbele eha’ Yesu kɛtsɔ jiemɔ ni ejie lɛ kpo etsɔɔ mfonirifeemɔ tooi ni ekɛ amɛ aaaya niyeli lɛ nɔ. Yɛ naagbee lɛ, aha nɛkɛ tooi ni Yesu kɛ amɛgbɛii tsɛɔ amɛ ni enyiɛɔ amɛhiɛ kɛyaa lɛ yafataa toikuu kroko he, taakɛ etsɔɔ mli lɛ: “Lɛlɛŋ, lɛlɛŋ, miikɛɛ nyɛ akɛ: “Miji tooi lɛ ashinaa lɛ,” ni ji tookuu hee lɛ shinaa lɛ. Beni Yesu kɛ ekaselɔi lɛ to kpaŋmɔ hee lɛ shishi ni ejɛ ŋwɛi efɔse mumɔ krɔŋkrɔŋ eshwie amɛnɔ yɛ Pentekoste ni nyiɛ sɛɛ lɛ mli lɛ kɛkɛ ni aŋɔ amɛ awo tookuu hee lɛ mli.
Beni Yesu yaa nɔ etsɔɔ egbɛhe lɛ mli lolo lɛ, ekɛɛ: “Miji shinaa lɛ. Mi lɛ, kɛji mɔ ko tsɔ minaa etee mli lɛ, aaahere eyiwala, ni eeetee mli ni eeeje kpo, ni eeena lɛɛnii. . . . Mi lɛ miba beni afee ni amɛna wala ni amɛna ni eteke nɔ. . . . Miji tookwɛlɔ kpakpa lɛ, ni mile mɛi ni ji mimɛi, ni mimɛi lɛ hu le mi, taakɛ bɔ ni Tsɛ lɛ le mi, ni mi hu mile Tsɛ lɛ; ni miŋɔɔ miwala miŋmɛɔ shi yɛ tooi lɛ anajiaŋ lɛ.”
Etsɛko tsɔ, ni Yesu shɛje esɛɛnyiɛlɔi lɛ amii ni ekɛɛ: “Kaashe gbeyei, asafokuu bibioo; ejaakɛ nyɛ-Tsɛ lɛ yɛ he tsuijurɔ akɛ eeeŋɔ maŋtsɛyeli lɛ eha nyɛ.” Nɛkɛ asafokuu bibioo, ni yɛ naagbee lɛ amɛyibɔ shɛɔ 144,000 lɛ baa nɛkɛ toikuu hee, loo nɔ ni ji enyɔ nɛɛ mli. Shi Yesu tee nɔ etsɔɔ mli akɛ: “Ni miyɛ tooi krokomɛi ni jɛɛɛ tooi atsu nɛɛ mli; ni nomɛi hu, ja miŋɔ amɛ kɛba, ni amɛbanu migbee, ni tooi lɛ fee kuu kome kɛ kwɛlɔ kome.”
Akɛni “tooi krokomɛi” lɛ “jɛɛɛ tooi atsu nɛɛ mli” hewɔ lɛ, belɛ amɛjɛ tooi atsu kroko mli, nɔ ni ji etɛ lɛ. Nɛkɛ naagbee kuui enyɔ, aloo tooi atsui enyɔ nɛɛ yɛ hei sɔrɔtoi ni amɛyaa. “Asafokuu bibioo” ni yɔɔ tookuu kome mli lɛ kɛ Kristo baaye maŋtsɛ yɛ ŋwɛi, ni “tooi krokomɛi” ni yɔɔ tookuu kroko lɛ mli lɛ baahi Paradeiso shikpɔŋ lɛ nɔ. Shi kɛlɛ, yɛ tookui enyɔ ni amɛyɔɔ mli lɛ fɛɛ sɛɛ lɛ, tooi lɛ yeee amɛhe awuŋa, ni amɛnuuu he akɛ agbala amɛmli, ejaakɛ, taakɛ Yesu kɛɛ lɛ, amɛbafeɔ “tookuu kome” yɛ “tookwɛlɔ kome” shishi.
Tookwɛlɔ Kpakpa, Yesu Kristo jɛɔ esuɔmɔ mli ekɛ ewala fɔɔ shi haa tookui enyɔ lɛ fɛɛ. Ekɛɛ: “Mi diɛŋtsɛ miŋɔŋmɛɔ shi; miyɛ hewalɛ akɛ mikɛŋmɛɔ shi, ni miyɛ hewalɛ akɛ miŋɔɔ ekoŋŋ; bɔ ni mi-Tsɛ kɛɛ mi nɛ.” Ni Yesu wie nɛkɛ lɛ, mligbalamɔ ba Yudafoi lɛ ateŋ.
Gbɔmɛi lɛ ateŋ mɛi pii kɛɛ akɛ: “Daimonio yɛ emli ni eye sɛkɛ; mɛɛ hewɔ nyɛboɔ lɛ toi?” Shi mɛi krokomɛi lɛ here nɔ akɛ: “Mɔ ni daimonio yɔɔ emli wiemɔi nɛ?” Kɛkɛ ni, akɛni yɛ anɔkwale mli lɛ amɛmiiwie nuu ni afɔ lɛ shwilafo ni etsa lɛ nyɔji enyɔ ni eho nɛ lɛ he hewɔ lɛ, amɛkɛfata he akɛ: “Ani daimonio aaanyɛ shwilafo hiŋmɛii agbele?” Yohane 10:1-22; 9:1-7; Luka 12:32; Kpojiemɔ 14:1, 3; 21:3, 4; Lala 37:29.
▪ Mɛni ji Nɔjɔɔmɔ Gbijurɔ lɛ, ni mɛɛ be ayeɔ?
▪ Mɛni ji klɛŋklɛŋ tookuu lɛ, ni namɔ ji eshinaa kwɛlɔ lɛ?
▪ Mɛɛ gbɛ nɔ shinaa kwɛlɔ lɛ gbele Tookwɛlɔ lɛ yɛ, ni mɛni mli aha tooi lɛ bote yɛ no sɛɛ?
▪ Namɛi feɔ Tookwɛlɔ Kpakpa lɛ tookui enyɔ lɛ, ni tookui enyiɛ amɛbafeɔ?