Buu-Mɔɔ INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Buu-Mɔɔ
INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Ga
@
  • ɛ
  • ɔ
  • ɛ́
  • ɛ̃
  • ɔ̃
  • ã
  • ŋ
  • á
  • BIBLIA
  • WOJI
  • ASAFOŊ KPEEI
  • w95 2/1 bf. 9-14
  • Anɔkwa Jalɔi Asafo Babaoo—Nɛgbɛ Amɛjɛ Kɛba?

Vidio ko bɛ kɛhã nɔ ni ohala nɛɛ.

Ofainɛ waa, be ni wɔtaoɔ wɔjie vidio lɛ, wɔná naagba ko.

  • Anɔkwa Jalɔi Asafo Babaoo—Nɛgbɛ Amɛjɛ Kɛba?
  • Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1995
  • Saneyitsei Bibii
  • Saji Ni Tamɔ Enɛ
  • Namɛi Ji “Wɔ-Nyɔŋmɔ lɛ Tsuji Lɛ”?
  • “Tooi Krokomɛi” lɛ—Ani Amɛji Jeŋmajiaŋbii Kristofoi?
  • Bulɛ Kɛha Maŋtsɛyeli Hegbɛ Lɛ
  • “Asafo Babaoo” lɛ —Nɛgbɛ Amɛyaa?
  • Mɛɛ Wɔsɛɛ Be Yɔɔ Kɛha Gwantɛŋi kɛ Abotiai Lɛ?
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1995
  • Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli Lɛ Shishibii Ni Yɔɔ Shikpɔŋ Nɔ
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1982
  • Toi Atsu ni Ato Nyɛsɛɛ Nɛɛ Aha “‘Toi Krokomɛi” Lɛ
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1984
  • Okɛ Anɔkwayeli Afi Kristo Nyɛmimɛi lɛ Asɛɛ
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—2015
Kwɛmɔ Ekrokomɛi Hu
Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1995
w95 2/1 bf. 9-14

Anɔkwa Jalɔi Asafo Babaoo—Nɛgbɛ Amɛjɛ Kɛba?

“Naa, asafo babaoo . . . ni jɛ jeŋmaŋ fɛɛ jeŋmaŋ kɛ akutsei kɛ maji kɛ majianɔ wiemɔi amli damɔ maŋtsɛsɛi lɛ hiɛ kɛ Toobi lɛ hiɛ.”—KPOJIEMƆ 7:9.

1. Mɛni hewɔ wɔyɔɔ gbalɛ mli ninaai ni yɔɔ Kpojiemɔ lɛ he miishɛɛ waa ŋmɛnɛ lɛ?

KƐBAA Ŋ.B. klɛŋklɛŋ afii oha lɛ naagbee gbɛ lɛ, bɔfo Yohane na naakpɛɛ nibii ni kɔɔ Yehowa yiŋtoo he lɛ ahe ninaai. Nibii ni ena yɛ ninaa mli lɛ ekomɛi miiba mli yɛ amrɔ be nɛɛ mli. Ekrokomɛi hu yɛ ni baaba mli yɛ wɔsɛɛ be ni ka wɔhiɛ kpaakpa lɛ mli. Enɛɛmɛi fɛɛ damɔ Yehowa yiŋtoo ni yɔɔ nyam, akɛ ebaatse egbɛi lɛ he yɛ bɔɔ nii fɛɛ ahiɛ lɛ he naagbee nifeemɔ ni yɔɔ naakpɛɛ lɛ nɔ. (Ezekiel 38:23; Kpojiemɔ 4:11; 5:13) Kɛfata he lɛ, amɛkɔɔ wɔteŋ mɔ fɛɛ mɔ wala gbɛkpamɔi ahe. Yɛ mɛɛ gbɛ nɔ?

2. (a) Mɛni bɔfo Yohane na yɛ eninaa ni ji ejwɛ lɛ mli? (b) Mɛɛ sanebimɔi ni kɔɔ ninaa nɛɛ he wɔbaasusu he?

2 Yɛ Kpojiemɔ ninaai lɛ amli nɔ ni ji ejwɛ lɛ mli lɛ, Yohane na ŋwɛibɔfoi ni amɛhiɛ hiɛkpatamɔ kɔɔyɔi amli kɛyashi abaasɔo “wɔ-Nyɔŋmɔ lɛ tsuji lɛ” anaa yɛ amɛhiɛŋtsei anɔ. Kɛkɛ ni no sɛɛ lɛ ena nifeemɔ ko ni yɔɔ miishɛɛ fe fɛɛ—“asafo babaoo ni mɔ ko mɔ ko nyɛŋ akane ni jɛ jeŋmaŋ fɛɛ jeŋmaŋ kɛ akutsei kɛ maji kɛ majianɔ wiemɔ amli,” ni amɛfee ekome kɛmiija Yehowa ni amɛmiiwo e-Bi lɛ hiɛ nyam. Akɛɛ Yohane akɛ mɛnɛɛmɛi ji gbɔmɛi ni baajɛ amanehulu kpeteŋkpele lɛ mli lɛ. (Kpojiemɔ 7:1-17) Namɛi ji mɛi ni awieɔ amɛhe akɛ “wɔ-Nyɔŋmɔ lɛ tsuji lɛ”? Ni namɛi baafee “asafo babaoo” ni yi baana wala kɛfo amanehulu lɛ? Ani obaafee amɛteŋ mɔ ko?

Namɛi Ji “Wɔ-Nyɔŋmɔ lɛ Tsuji Lɛ”?

3. (a) Te Yesu fee wekukpaa ni ka ekɛ esɛɛnyiɛlɔi ateŋ lɛ he mfoniri eha tɛŋŋ, yɛ Yohane 10:1-18? (b) Mɛni Yesu ha etooi lɛ na hegbɛ akɛ amɛnine baanyɛ ashɛ nɔ kɛtsɔ efɔleshaa gbele lɛ nɔ?

3 Beni eshwɛ aaafee nyɔji ejwɛ dani ebaagbo lɛ, Yesu wie lɛ diɛŋtsɛ ehe akɛ “tookwɛlɔ kpakpa lɛ,” kɛ esɛɛnyiɛlɔi lɛ hu akɛ “tooi” ni ekɛ ewala baafɔ̃ shi yɛ amɛ hewɔ. Etsĩ tooi komɛi ni ebana amɛ yɛ mfoniri-feemɔŋ tooi atsũ ko mli, ní sɛɛ mli lɛ ekwɛ amɛ yɛ gbɛ krɛdɛɛ nɔ lɛ atã yɛ gbɛ krɛdɛɛ nɔ. (Yohane 10:1-18)a Yesu jɛ suɔmɔ mli ekɛ esusuma ha yɛ etooi lɛ ahewɔ, ni ekɛ kpɔmɔ nɔ jara ni he hiaa koni no aha amɛye amɛhe kɛjɛ esha kɛ gbele mli lɛ ha.

4. Namɛi abua amɛnaa klɛŋklɛŋ akɛ tooi, yɛ nɔ ni Yesu wie he yɛ biɛ lɛ kɛ gbeekpamɔ naa?

4 Shi, dani eeefee nakai lɛ, Yesu ni ji Tookwɛlɔ Kpakpa lɛ diɛŋtsɛ bua kaselɔi anaa. Yohane Baptisilɔ lɛ, mɔ ni ji “shinaakwɛlɔ” yɛ Yesu abɛbua lɛ mli lɛ kɛ klɛŋklɛŋ bii lɛ ba eŋɔɔ. No mli lɛ Yesu miitao gbɔmɛi ni baahere hegbɛ ni yɔɔ akɛ amɛaatsɔmɔ ‘Abraham seshi’ ni mɛi babaoo yɔɔ mli lɛ fã lɛ nɔ. (1 Mose 22:18; Galatabii 3:16, 29) Edũ ŋwɛi Maŋtsɛyeli lɛ he hiɛsɔɔ ewo amɛtsuii amli, ni ema nɔ mi kɛha amɛ akɛ eeya ni eyasaa he ko eto eha amɛ yɛ eŋwɛi Tsɛ lɛ we lɛ. (Mateo 13:44-46; Yohane 14:2, 3) Ekɛɛ yɛ gbɛ ni sa nɔ akɛ: “Kɛjɛ Yohane Baptisilɔ lɛ yinɔ kɛbaa nɛɛ, hewalɛ naa aŋɔɔ ŋwɛi maŋtsɛyeli lɛ, ni hewalɔi gbalaa lɛ hewalɛ naa.” (Mateo 11:12) Mɛi ni nyiɛ esɛɛ koni amɛnine ashɛ nakai oti lɛ nɔ lɛ bafee mɛi ni yɔɔ nakai tooi akuu ni Yesu wie he lɛ mli.

5. (a) Namɛi ji “wɔ-Nyɔŋmɔ lɛ tsuji lɛ” ni awie amɛhe yɛ Kpojiemɔ 7:3-8 lɛ? (b) Mɛni tsɔɔ akɛ mɛi babaoo lolo baafata mumɔŋ Israelbii lɛ ahe yɛ jamɔ mli?

5 Yɛ Kpojiemɔ 7:3-8 lɛ, atsɛɔ mɛi ni kɛ omanyeyeli miaa amɛhiɛ kɛshɛɔ nakai ŋwɛi oti lɛ he lɛ hu akɛ “wɔ-Nyɔŋmɔ lɛ tsuji.” (Kwɛmɔ 1 Petro 2:9, 16.) Ani mɛi 144,000 ni atsĩ amɛ tã yɛ jɛmɛ lɛ ji heloonaa Yudafoi pɛ? Ani mɛi ni yɔɔ mfoniri-feemɔŋ tooi akuu lɛ mli yɛ Yesu abɛbua lɛ mli lɛ ji Yudafoi pɛ? Eka shi faŋŋ akɛ dabi; amɛji Nyɔŋmɔ mumɔŋ Israel lɛ mlibii, ni amɛ fɛɛ amɛji Kristo hefatalɔi yɛ Abraham mumɔŋ seshi lɛ mli. (Galatabii 3:28, 29; 6:16; Kpojiemɔ 14:1, 3) Shi kɛlɛ, yɛ naagbee lɛ, be baashɛ ni nakai yibɔ pɔtɛɛ ni ataoɔ lɛ fɛɛ baashɛ. Kɛkɛ lɛ mɛni baanyiɛ sɛɛ aba? Taakɛ Biblia lɛ egba efɔ shi momo lɛ, mɛi krokomɛi—ni amɛfeɔ asafo babaoo—baafata nɛkɛ mumɔŋ Israelbii nɛɛ ahe ni amɛaaja Yehowa.—Zakaria 8:23.

“Tooi Krokomɛi” lɛ—Ani Amɛji Jeŋmajiaŋbii Kristofoi?

6. Mɛɛ nifeemɔ Yohane 10:16 gbalaa jwɛŋmɔ kɛyaa nɔ?

6 Beni etsĩ tooku kome tã yɛ Yohane 10:7-15 lɛ sɛɛ lɛ, Yesu kɛ kuu kroko hu he sane bafata ewiemɔ lɛ he, ni ekɛɛ: “Miyɛ tooi krokomɛi ni jɛɛɛ tooi atsu nɛɛ mli; ni nomɛi hu, ja miŋɔ amɛ kɛba, ni amɛbanu migbee, ni tooi lɛ fee kuu kome kɛ kwɛlɔ kome.” (Yohane 10:16) Namɛi ji nakai “tooi krokomɛi” lɛ?

7, 8. (a) Mɛni hewɔ susumɔ ni aná akɛ tooi krokomɛi lɛ ji Jeŋmajiaŋbii Kristofoi lɛ damɔ shishinumɔ ni ejaaa nɔ lɛ? (b) Mɛɛ anɔkwa saji komɛi ni kɔɔ Nyɔŋmɔ yiŋtoo kɛha shikpɔŋ lɛ he esa akɛ ekɛ bɔ ni wɔnuɔ mɛi ni ji tooi krokomɛi lɛ shishi wɔhaa lɛ akpa gbee?

7 Bei pii lɛ, Kristendom niŋmalɔi nuɔ shishi akɛ nɛkɛ tooi krokomɛi nɛɛ ji Jeŋmajiaŋbii Kristofoi, ni mɛi ni yɔɔ tooi akuu ni awie amɛhe klɛŋklɛŋ lɛ mli ji Yudafoi, mɛi ni hi Mla Kpaŋmɔ lɛ shishi lɛ, ni kui enyɔ lɛ fɛɛ baaya ŋwɛi. Shi afɔ Yesu akɛ Yudanyo, ni yɛ maŋnyo ni eji nɛɛ hewɔ lɛ, eyɛ Mla Kpaŋmɔ lɛ shishi. (Galatabii 4:4) Kɛfata he lɛ, mɛi ni buɔ tooi krokomɛi lɛ akɛ Jeŋmajiaŋbii Kristofoi ni akɛ ŋwɛi shihilɛ baawo amɛ nyɔmɔ lɛ miiku amɛhiɛ amɛmiifɔ Nyɔŋmɔ yiŋtoo lɛ fã ko ni he hiaa waa nɔ. Beni Yehowa bɔ klɛŋklɛŋ adesai lɛ ni ekɛ amɛ wo Eden trom lɛ mli lɛ, eha efee faŋŋ akɛ eyiŋtoo ji ni gbɔmɛi afa ni amɛyi shikpɔŋ lɛ nɔ obɔ, ni shikpɔŋ lɛ fɛɛ atsɔ paradeiso, koni enɔkwɛlɔi adesai nɛɛ ana wala mli ŋɔɔmɔ kɛya naanɔ—shi kɛlɛ, kɛ ehe mla akɛ amɛbaabu amɛ-Bɔlɔ lɛ ni amɛbo lɛ toi.—1 Mose 1:26-28; 2:15-17; Yesaia 45:18.

8 Beni Adam fee esha lɛ, Yehowa yiŋtoo nɛɛ efeee efolo. Nyɔŋmɔ jɛ suɔmɔ mli eto gbɛjianɔ kɛha Adam shwiei koni amɛna hegbɛ ni amɛna nɔ ni Adam ejieee hiɛsɔɔ kpo yɛ he lɛ mli ŋɔɔmɔ. Yehowa gba efɔ shi akɛ ebaatee kpɔlɔ, loo seshi ko shi, ni lɛ enɔ abaatsɔ ni abaaha jeŋmaji fɛɛ anine ashɛ jɔɔmɔi anɔ. (1 Mose 3:15; 22:18) Nakai shiwoo lɛ etsɔɔɔ akɛ abaaŋɔ gbɔmɛi kpakpai fɛɛ ni yɔɔ shikpɔŋ nɛɛ nɔ lɛ kɛya ŋwɛi. Yesu tsɔɔ esɛɛnyiɛlɔi lɛ ni amɛsɔle akɛ: “Ha omaŋtsɛyeli lɛ aba. Ha afee nɔ ni osumɔɔ yɛ shikpɔŋ nɛɛ nɔ, taakɛ afeɔ yɛ ŋwɛi lɛ.” (Mateo 6:9, 10, NW) Be fioo ko ni tsɔ hiɛ dani ewie abɛbua ni aŋma yɛ Yohane 10:1-16 lɛ, no mli lɛ Yesu ekɛɛ ekaselɔi lɛ akɛ “asafoku bibioo” ko pɛ e-Tsɛ lɛ ekpɛlɛ nɔ akɛ ekɛ ŋwɛi Maŋtsɛyeli lɛ baaha amɛ. (Luka 12:32, 33) No hewɔ lɛ kɛ wɔkane Yesu abɛbua ni kɔɔ lɛ diɛŋtsɛ ehe akɛ Tookwɛlɔ Kpakpa ni kɛ esusuma fɔ̃ɔ shi yɛ etooi lɛ ahewɔ lɛ, ebaafee tɔmɔ akɛ wɔɔjie mɛi babaoo ni Yesu kɛ amɛ baa esuɔmɔ kwɛmɔ shishi, ni ji mɛi ni batsɔmɔɔ eŋwɛi Maŋtsɛyeli lɛ shishibii ni yɔɔ shikpɔŋ nɛɛ nɔ lɛ kɛjɛ mli.—Yohane 3:16.

9. Mra mli yɛ 1884 tɔ̃ɔ lɛ, mɛni Biblia kaselɔi lɛ nu mɛi ni tooi krokomɛi lɛ ji lɛ shishi akɛ etsɔɔ?

9 Mra mli yɛ 1884 tɔ̃ɔ lɛ, Buu-Mɔɔ lɛ wie tooi krokomɛi lɛ ahe akɛ amɛji gbɔmɛi ni abaaha amɛ hegbɛ ni amɛhi shi yɛ shikpɔŋ nɛɛ nɔ, yɛ shihilɛi ni baaha Nyɔŋmɔ shishijee yiŋtoo lɛ aba mli lɛ amli. Nakai mra be mli Biblia Kaselɔi lɛ yoo akɛ nɛkɛ tooi krokomɛi nɛɛ ateŋ mɛi komɛi baafee gbɔmɛi ni ehi shi ni amɛgboi dani Yesu shikpɔŋ nɔ sɔɔmɔ nitsumɔ be lɛ shɛ. Shi kɛlɛ, ehe saji otii komɛi yɛ ni amɛnuuu shishi yɛ gbɛ ni ja nɔ. Akɛ nɔkwɛmɔ nɔ lɛ, amɛsusu akɛ tooi krokomɛi lɛ anaabuamɔ lɛ baaba yɛ be mli ni mɛi ni afɔ amɛ mu lɛ fɛɛ anine eshɛ amɛ ŋwɛi nyɔmɔwoo lɛ nɔ lɛ sɛɛ. Shi kɛlɛ, amɛnu shishi jogbaŋŋ kɛmɔ shi akɛ tooi krokomɛi lɛ jeee Jeŋmajiaŋbii Kristofoi lɛ kɛkɛ. Hegbɛ ni yɔɔ akɛ mɔ ko aaatsɔ̃ tooi krokomɛi lɛ ateŋ mɔ ko lɛ yɛ kɛha Yudafoi kɛ Jeŋmajiaŋbii fɛɛ, kɛha gbɔmɛi ni jɛ jeŋmaji kɛ hewolonɔ sui sɔrɔtoi fɛɛ mli.—Okɛto Bɔfoi lɛ Asaji 10:34, 35 he.

10. Kɛji wɔɔfata mɛi ni Yesu naa amɛ lɛlɛŋ akɛ etooi krokomɛi lɛ ahe lɛ, no lɛ mɛni sa akɛ efee anɔkwale yɛ wɔhe?

10 Kɛji amɛaafee mɛi ni sa bɔ ni Yesu wie amɛhe eha nɛɛ, no lɛ esa akɛ tooi krokomɛi lɛ afee gbɔmɛi ni kpɛlɛɔ Yesu Kristo nɔ akɛ Tookwɛlɔ Kpakpa lɛ, ní hewolonɔ su loo maŋ ni amɛjɛ mli kɔɔɔ he eko. Mɛni fata enɛ he? Esa akɛ amɛjie heshibaa su kɛ amɛsuɔmɔ mli ni amɛjɛɔ amɛkpɛlɛɔ ni anyiɛ amɛhiɛ, ni ji sui ni akɛkadiɔ tooi lɛ kpo. (Lala 37:11) Taakɛ eji anɔkwale yɛ asafoku bibioo lɛ he lɛ, esa akɛ “amɛle [tookwɛlɔ kpakpa lɛ] gbee,” ni amɛkaŋmɛ gbɛ ni mɛi krokomɛi ni baasumɔ ni amɛna amɛnɔ hewalɛ lɛ miinyiɛ amɛhiɛ kɛmiiya he kroko. (Yohane 10:4; 2 Yohane 9, 10) Esa akɛ amɛhiɛ asɔ bɔ ni nɔ ni Yesu fee, ni ji esusuma ni ekɛha yɛ etooi lɛ ahewɔ lɛ he hiaa ha, ni amɛna nakai gbɛjianɔtoo lɛ mli hemɔkɛyeli kɛmɔ shi. (Bɔfoi lɛ Asaji 4:12) Esa akɛ ‘amɛbo’ Tookwɛlɔ Kpakpa lɛ gbee ‘toi,’ beni ewoɔ amɛ hewalɛ ni amɛkɛ sɔɔmɔ krɔŋŋ aha Yehowa koome pɛ, ni amɛya nɔ amɛtao Maŋtsɛyeli lɛ tsutsu, ni amɛtsi amɛhe kɛjɛ je lɛ he, ni amɛjie he-kɛ-afɔleshaa suɔmɔ kpo amɛtsɔɔ amɛhe lɛ. (Mateo 4:10; 6:31-33; Yohane 15:12, 13, 19) Ani bɔ ni awie mɛi ni Yesu buɔ amɛ akɛ etooi krokomɛi lɛ ahe aha nɛɛ saa bo? Ani oosumɔ ni ana bo nakai? Mɛɛ wekukpaa ni jara wa waa naa gbeleɔ ehaa mɛi fɛɛ ni batsɔmɔɔ Yesu tooi krokomɛi lɛlɛŋ lɛ nɛkɛ!

Bulɛ Kɛha Maŋtsɛyeli Hegbɛ Lɛ

11. (a) Mɛni Yesu wie yɛ gwantɛŋi lɛ kɛ abotiai lɛ ahe, yɛ beni eba lɛ he okadi lɛ mli? (b) Namɛi ji Yesu nyɛmimɛi ni ewieɔ amɛhe lɛ?

11 Beni ekɛ abɛbua ni yɔɔ yiteŋgbɛ nɛɛ ha lɛ sɛɛ nyɔji babaoo ko lɛ, Yesu saa etee Yerusalem ekoŋŋ. Beni eta Mu Gɔŋ lɛ nɔ ni ekwɛɔ sɔlemɔtsu lɛ kpokpaa lɛ nɔ lɛ, ekɛ ekaselɔi lɛ wie ‘beni eba lɛ kɛ nibii agbɛjianɔtoo lɛ naagbee lɛ he okadi’ lɛ he saji ahe ni egbala mli fitsofitso etsɔɔ amɛ. (Mateo 24:3) Esaa ewie tooi anaabuamɔ he ekoŋŋ. Ewie kɛfata nibii krokomɛi ni ekɛɛ lɛ ahe akɛ: “Beni gbɔmɔ Bi lɛ aaaba yɛ enunyam lɛ mli, ni bɔfoi krɔŋkrɔŋi lɛ fɛɛ aaafata ehe lɛ, no mli lɛ eeeta enunyam sɛi lɛ nɔ; ni aaabua jeŋmaji lɛ fɛɛ naa yɛ ehiɛ, ni eeegbala amɛmli, taakɛ bɔ ni tookwɛlɔ gbalaa gwantɛŋi kɛ abotiai amli lɛ. Ni eeeŋɔ gwantɛŋi lɛ edamɔ eninejurɔ nɔ, shi abotiai lɛ, eeeŋɔ amɛ edamɔ ebɛku nɔ.” Yesu tsɔɔ yɛ nɛkɛ abɛbua nɛɛ mli akɛ abaakojo mɛi ni Maŋtsɛ lɛ gbalaa ejwɛŋmɔ kɛbaa amɛnɔ nakai lɛ yɛ bɔ ni amɛkɛ “[e]nyɛmimɛi” lɛ ye ha lɛ naa. (Mateo 25:31-46) Namɛi ji enyɛmimɛi nɛɛ? Amɛji Kristofoi ni akɛ mumɔ efɔ́ amɛ, ni no hewɔ lɛ amɛji “Nyɔŋmɔ bii.” Yesu ji Nyɔŋmɔ kromɔ Bi. No hewɔ lɛ, amɛji Kristo nyɛmimɛi. Amɛji “wɔ-Nyɔŋmɔ lɛ tsuji” ni atsĩ amɛ tã yɛ Kpojiemɔ 7:3, ni ji mɛi ni ahala kɛjɛ gbɔmɛi adesai ateŋ koni amɛkɛ Kristo ana eŋwɛi Maŋtsɛyeli lɛ mli gbɛfaŋnɔ lɛ.—Romabii 8:14-17.

12. Mɛni hewɔ bɔ ni gbɔmɛi kɛ Kristo nyɛmimɛi lɛ yeɔ haa lɛ he hiaa waa lɛ?

12 Gbɛ ni adesai krokomɛi tsɔɔ nɔ amɛkɛ Maŋtsɛyeli gboshiniyelɔi nɛɛ yeɔ haa lɛ he miihia waa diɛŋtsɛ. Ani onaa amɛ taakɛ Yesu Kristo naa amɛ, kɛ agbɛnɛ taakɛ Yehowa hu naa amɛ? (Mateo 24:45-47; 2 Tesalonikabii 2:13) Su ni mɔ ko jieɔ lɛ kpo yɛ mɛi ni afɔ amɛ mu nɛɛ ahe lɛ tsɔɔ su ni ejieɔ lɛ kpo yɛ Yesu Kristo diɛŋtsɛ he, kɛ agbɛnɛ yɛ e-Tsɛ, Jeŋ Muu Fɛɛ Maŋtsɛ lɛ hu he.—Mateo 10:40; 25:34-46.

13. Nɛgbɛ Biblia Kaselɔi lɛ nu abɛbua ni kɔɔ gwantɛŋi kɛ abotiai ahe lɛ shishi kɛyashɛ, yɛ 1884 mli?

13 Blɔfo Buu-Mɔɔ ni je kpo yɛ August 1884 lɛ tsɔɔ mli yɛ gbɛ ni ja nɔ akɛ “tooi” ni yɔɔ nɛkɛ abɛbua nɛɛ mli lɛ ji mɛi ni kɛ wala ni eye emuu yɛ shikpɔŋ nɛɛ nɔ lɛ he gbɛkpamɔ ema amɛhiɛ lɛ. Anu shishi hu akɛ abɛbua lɛ baana emlibaa yɛ be mli ni Kristo yeɔ nɔ kɛjɛɔ eŋwɛi maŋtsɛsɛi ni yɔɔ nyam lɛ nɔ lɛ. Shi kɛlɛ, yɛ nakai beaŋ lɛ amɛyooo be ni ebaaje mligbalamɔ nitsumɔ ni atsɔɔ mli yɛ jɛmɛ lɛ shishi lɛ jogbaŋŋ, aloo be sɛɛjekɛmɔ ni ebaahe hu.

14. Mɛɛ gbɛ nɔ kpee shishi wiemɔ ko ni aha yɛ 1923 mli lɛ ye ebua Biblia Kaselɔi ni amɛnu be mli ni Yesu gbalɛ mli abɛbua nɛɛ baaba mli lɛ shishi jogbaŋŋ?

14 Shi, yɛ 1923 mli lɛ, J. F. Rutherford, ni ji Buu Mɔɔ Asafo lɛ sɛinɔtalɔ yɛ nakai beaŋ lɛ tsɔɔ be kɛha abɛbua ni kɔɔ gwantɛŋi kɛ abotiai ahe lɛ mlibaa lɛ mli faŋŋ yɛ kpee shishi wiemɔ ko ni eha lɛ mli. Mɛni hewɔ? Ejaakɛ, yɛ gbɛ ko nɔ lɛ, abɛbua lɛ tsɔɔ akɛ Maŋtsɛ lɛ nyɛmimɛi lɛ—kɛ hoo lɛ, amɛteŋ mɛi komɛi—baahi shikpɔŋ lɛ nɔ lolo. Yɛ gbɔmɛi ateŋ lɛ, esɛɛnyiɛlɔi ni akɛ mumɔ efɔ́ amɛ lɛ pɛ abaanyɛ atsɛ amɛ yɛ anɔkwale mli akɛ enyɛmimɛi. (Hebribii 2:10-12) Mɛnɛɛmɛi ehiŋ shikpɔŋ lɛ nɔ yɛ Afii Akpe lɛ mli fɛɛ, koni no aha gbɔmɛi ana hegbɛ amɛfee amɛ ejurɔ yɛ gbɛi ni Yesu wie he lɛ anɔ.—Kpojiemɔ 20:6.

15. (a) Mɛɛ nibii komɛi ni ba ye ebua Biblia Kaselɔi lɛ ni amɛnyɛ amɛna mɛi ni ji gwantɛŋi ni yɔɔ Yesu abɛbua lɛ mli lɛ yɛ gbɛ ni ja nɔ? (b) Gwantɛŋi lɛ eye hiɛsɔɔ ni amɛyɔɔ kɛha Maŋtsɛyeli lɛ he odase, yɛ mɛɛ gbɛ nɔ?

15 Yɛ nakai wiemɔ ni aha yɛ 1923 lɛ mli lɛ, abɔ mɔdɛŋ akɛ aaale mɛi ni bɔ ni Nuntsɔ lɛ wie gwantɛŋi kɛ abotiai lɛ ahe eha lɛ kɔɔ amɛhe, shi ehe miihia ni anu saji krokomɛi ashishi dani bɔ ni nakai abɛbua lɛ he hiaa ha lɛ mli baaka shi faŋŋ. Yɛ afii ni nyiɛ sɛɛ lɛ amli lɛ, Yehowa gbala etsuji ajwɛŋmɔ kɛba nɛkɛ saji ni he hiaa waa nɛɛ anɔ fiofio. Nɔ ni fata enɛɛmɛi ahe ji shishinumɔi ni mli ka shi faŋŋ ni ana yɛ 1927, akɛ “tsulɔ anɔkwafo kɛ nilelɔ” lɛ ji Kristofoi ni akɛ mumɔ efɔ amɛ mu, ni yɔɔ shikpɔŋ nɛɛ nɔ lɛ akuu muu lɛ fɛɛ; agbɛnɛ hu amɛbale yɛ 1932 mli akɛ, ehe miihia ni mɔ kɛ ehe abɔ Yehowa tsuji ni afɔ amɛ mu lɛ ahe ni gbeyeishemɔ ko kwraa bɛ mli, taakɛ Yonadab fee yɛ Yehu gbɛfaŋ lɛ. (Mateo 24:45; 2 Maŋtsɛmɛi 10:15) Yɛ nakai beaŋ lɛ, adamɔ Kpojiemɔ 22:17 lɛ nɔ awo gbɔmɛi ni tamɔ gwantɛŋi nɛɛ titri hewalɛ ni amɛkɛ amɛhe awo mli ni akɛ Maŋtsɛyeli shɛɛ sane lɛ ayaha mɛi krokomɛi. Hiɛsɔɔ ni amɛyɔɔ kɛha Mesia Maŋtsɛyeli lɛ baatsirɛ amɛ, jeee ni amɛkpã adesa mlihilɛ nifeemɔi amli amɛha Nuntsɔ lɛ mɛi ni afɔ amɛ mu lɛ kɛkɛ, shi moŋ ni amɛjɔɔ amɛwala nɔ amɛha Yehowa kɛtsɔ Kristo nɔ, ni amɛbatsɔmɔ mɛi ni kɛ emɛi ni afɔ amɛ mu lɛ bɔɔ gbagbalii, ni amɛkɛ ekaa ana nitsumɔ ni amɛtsuɔ lɛ mli gbɛfaŋnɔ. Ani oofee nakai? Maŋtsɛ lɛ baakɛɛ mɛi ni feɔ nakai lɛ akɛ: “Nyɛbaa, nyɛ mɛi ni mi-Tsɛ ejɔɔ nyɛ, nyɛbaŋɔa maŋtsɛyeli lɛ ni asaa ato nyɛ kɛjɛ jeŋ shishijee lɛ!” Nɔ ni baakã amɛhiɛ ji gbɛkpamɔ ni yɔɔ nyam, ni ji naanɔ wala yɛ emuuyeli mli yɛ Maŋtsɛyeli lɛ nɔyeli he ni yɔɔ shikpɔŋ nɛɛ nɔ lɛ.—Mateo 25:34, 46.

“Asafo Babaoo” lɛ —Nɛgbɛ Amɛyaa?

16. (a) Mɛɛ shishinumɔi ni ejaaa mra be mli Biblia Kaselɔi lɛ ná yɛ mɛi ni gbɔmɛi babaoo, loo asafo babaoo ni yɔɔ Kpojiemɔ 7:9 lɛ ji lɛ he? (b) Mɛɛ be, ni mɛni nɔ adamɔ ajaje amɛsusumɔ lɛ?

16 Yɛ be ko mli lɛ, kulɛ Yehowa tsuji he amɛye akɛ esoro gbɔmɛi babaoo (loo, asafo babaoo) ni yɔɔ Kpojiemɔ 7:9, 10 lɛ yɛ tooi krokomɛi ni yɔɔ Yohane 10:16 kɛ gwantɛŋi ni yɔɔ Mateo 25:33 lɛ ahe. Akɛni Biblia lɛ kɛɔ akɛ “[amɛ]damɔ maŋtsɛsɛi lɛ hiɛ” hewɔ lɛ, asusu akɛ amɛbaahi ŋwɛi, jeee ni amɛtara maŋtsɛsɛii anɔ, ni amɛkɛ Kristo miiye maŋtsɛ akɛ ehefatalɔi gboshiniyelɔi, shi moŋ yɛ he kroko ni ji enyɔ yɛ maŋtsɛsɛi lɛ hiɛ. Abu amɛ akɛ Kristofoi ni yeee anɔkwa kɛmɔɔɔ shi, mɛi ni ejieee anɔkwa he-kɛ-afɔleshaa mumɔ kpo. Yɛ 1935 mli lɛ, ajaje nakai susumɔ lɛ.b Kpojiemɔ 7:9 lɛ mlipɛimɔ, yɛ ŋmalɛi tamɔ nɔ ni yɔɔ Mateo 25:31, 32 lɛ shishinumɔ naa, ha efee faŋŋ akɛ gbɔmɛi ni yɔɔ shikpɔŋ nɛɛ nɔ baanyɛ “[a]damɔ maŋtsɛsɛi lɛ hiɛ.” Afee lɛ faŋŋ hu akɛ Nyɔŋmɔ bɛ anɔkwayeli he tɛi sɔrɔtoi enyɔ ni efolɔ eshwie shi. Esa akɛ mɛi fɛɛ ni baana enɔkpɛlɛmɔ lɛ ahiɛ emuuyeli mli amɛha lɛ.—Mateo 22:37, 38; Luka 16:10.

17, 18. (a) Mɛni eha shweremɔ babaoo eba, kɛjɛ 1935 kɛbaa, yɛ mɛi ni kpaa gbɛ akɛ amɛaana naanɔ wala yɛ shikpɔŋ nɔ lɛ ayifalɛ mli lɛ? (b) Mɛɛ nitsumɔ ko ni he hiaa waa asafo babaoo lɛ mlibii kɛ amɛhe ewo mli kɛ ekaa?

17 Yehowa webii kɛ afii babaoo ewie Nyɔŋmɔ shiwoi ni kɔɔ shikpɔŋ nɛɛ he lɛ he. Yɛ nɔ ni amɛkpa gbɛ akɛ ebaaba mli yɛ 1920 afii lɛ amli lɛ hewɔ lɛ, amɛjaje akɛ ‘Akpekpei Abɔ ni Yɔɔ Wala Mli Bianɛ Gboiŋ Kɔkɔɔkɔ.’ Shi mɛi ni ekpɛlɛ Nyɔŋmɔ gbɛjianɔtoi kɛha wala lɛ nɔ yɛ nakai beaŋ lɛ shɛɛɛ akpekpei abɔ. Mɛi ni kpɛlɛ anɔkwale lɛ nɔ lɛ ateŋ mɛi pii ji mɛi ni mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ kanya ŋwɛi wala he hiɛnɔkamɔ yɛ amɛmli. Shi, 1935 sɛɛ titri, ni tsakemɔ ko ni sa kadimɔ waa ba. Jeee akɛ Buu-Mɔɔ ekpoo hiɛnɔkamɔ ni yɔɔ kɛha naanɔ wala yɛ shikpɔŋ nɛɛ nɔ lɛ. Yehowa tsuji kɛ afii nyɔŋmai abɔ ewie enɛ he, ni amɛtao mɛi ni sa bɔ ni Biblia lɛ wie he eha lɛ. Shi, yɛ Yehowa be ni eto mli lɛ, ekudɔ nibii ni eha nɛkɛ gbɔmɛi nɛɛ bajie amɛhe kpo faŋŋ.

18 Nibii ni aŋmala ashwie shi lɛ tsɔɔ akɛ afii babaoo ho ni mɛi ni baa Kaimɔ lɛ shishi lɛ ateŋ mɛi pii yeɔ okadi nibii lɛ eko. Shi yɛ afii 25 mli yɛ 1935 sɛɛ lɛ, mɛi ni baa Kristo gbele lɛ Kaimɔ ni afeɔ daa afi lɛ shishi lɛ tee hiɛ waa kɛyashɛ nɔ ni fa fe mɛi ni yeɔ nibii lɛ eko lɛ toi oha. Namɛi ji mɛi krokomɛi nɛɛ? Amɛji mɛi ni baatsɔmɔ asafo babaoo lɛ mlibii wɔsɛɛ. Eyɛ faŋŋ akɛ, Yehowa be eshɛ ni ebaabua amɛnaa, ni esaa amɛ kɛha yibaamɔ kɛfo amanehulu kpeteŋkpele ni etsɛŋ ni ebaaba lɛ. Taakɛ agba afɔ shi lɛ, amɛjɛ “jeŋmaŋ fɛɛ jeŋmaŋ kɛ akutsei kɛ maji kɛ majianɔ wiemɔi amli.” (Kpojiemɔ 7:9) Amɛkɛ amɛhe miiwo nitsumɔ ni Yesu gba efɔ shi nɛɛ mli, beni ewie akɛ: “Aaashiɛ maŋtsɛyeli lɛ he sanekpakpa nɛɛ atsɔɔ je nɛŋ fɛɛ, ni akɛye jeŋmaji lɛ fɛɛ odase; ni no dani naagbee lɛ aaaba.”—Mateo 24:14.

[Shishigbɛ niŋmai]

a Kɛ ootao tooi akui ni yɔɔ Yohane yitso 10 lɛ mligbalamɔ hee, ni mli ka shi faŋŋ lɛ, kwɛmɔ Buu-Mɔɔ August 1, 1984, baafai 20-29, kɛ Blɔfo Buu-Mɔɔ February 15, 1984, baafa 31.

b Blɔfo Buu-Mɔɔ, August 1 kɛ 15, 1935.

Mɛni Ji Ohetoo?

◻ Mɛni hewɔ wɔyɔɔ ninaa ni yɔɔ Kpojiemɔ yitso 7 lɛ he miishɛɛ yɛ gbɛ krɛdɛɛ nɔ lɛ?

◻ Mɛni hewɔ tooi krokomɛi lɛ ni yɔɔ Yohane 10:16 lɛ jeee Jeŋmajiaŋbii Kristofoi pɛ lɛ?

◻ Mɛni sa akɛ efee anɔkwale yɛ mɛi ni sa bɔ ni Biblia lɛ wieɔ tooi krokomɛi lɛ ahe ehaa lɛ ahe?

◻ Abɛbua ni kɔɔ gwantɛŋi kɛ abotiai ahe lɛ maa bulɛ ni ayɔɔ kɛha Maŋtsɛyeli hegbɛ lɛ nɔ mi yɛ mɛɛ gbɛ nɔ?

◻ Mɛni tsɔɔ be mli ni Yehowa be ni akɛbaabua asafo babaoo ni yɔɔ Kpojiemɔ 7:9 lɛ naa lɛ shɛ?

    Ga Woji (1980-2025)
    Shi Mli
    Botemɔ Mli
    • Ga
    • Kɛmaje
    • Bɔ Ni Misumɔɔ Lɛ Mihãa
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mlai Ni Yɔɔ He
    • Ohe Saji
    • Ohe Saji Lɛ Ahe Gbɛjianɔtoo
    • JW.ORG
    • Botemɔ Mli
    Kɛmaje