Buu-Mɔɔ INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Buu-Mɔɔ
INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Ga
@
  • ɛ
  • ɔ
  • ɛ́
  • ɛ̃
  • ɔ̃
  • ã
  • ŋ
  • á
  • BIBLIA
  • WOJI
  • ASAFOŊ KPEEI
  • w83 12/1 bf. 16-20
  • ‘Nyɛhaa Nyɛhe Atsea’!

Vidio ko bɛ kɛhã nɔ ni ohala nɛɛ.

Ofainɛ waa, be ni wɔtaoɔ wɔjie vidio lɛ, wɔná naagba ko.

  • ‘Nyɛhaa Nyɛhe Atsea’!
  • Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1983
  • Saneyitsei Bibii
  • Saji Ni Tamɔ Enɛ
  • Yehowa Kɛ Egbɛjiantoo Lɛ, Krɔŋkrɔŋ Ni Amɛhe Tse
  • Adu Mɛi Komɛi Yɛ Tsɔne Mli
  • Mɛni Hewɔ Naagba Yɔɔ Lɛ?
  • Nyɛnyɛɛa Nɔ Fɛɛ Nɔ Ni Ji Efɔŋ!
  • Ha Ohiɛ Ahi Omumɔŋ Hiamɔ Nii Anɔ!
  • Nyɔmɔwooi Ni Jɛɔ Hetsemɔ Shihilɛ Mli Baa
  • Nyɔŋmɔ Sumɔɔ Mɛi ni He Tse
    ‘Nyɛhia Nyɔŋmɔ Suɔmɔ Lɛ Mli’
  • Yehowa Miisumɔ Ni Ewebii Ahe Atse
    Bɔ Ni Ooofee Ohi Nyɔŋmɔ Suɔmɔ Lɛ Mli
  • Esa akɛ Nyɔŋmɔ Tsuji Ahe Atse
    Mɛni Nyɔŋmɔ Taoɔ yɛ Wɔdɛŋ?
  • Ani Oohi Shi Akɛ Mɔ Ni He Tse Yɛ Nɔ Fɛɛ Nɔ Mli?
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1988
Kwɛmɔ Ekrokomɛi Hu
Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1983
w83 12/1 bf. 16-20

‘Nyɛhaa Nyɛhe Atsea’!

“Nyɛtsia nyɛhe, nyɛtsia nyɛhe! nyɛjea kpo kɛjɛa jɛmɛ! Nyɛkataa nɔ ko ni he tseee he! Nyɛjea kpo kɛjɛa emli! Nyɛ mɛi ni nyɛtereɔ Yehowa nibii lɛ, nyɛtsuua nyɛhe!”​—YESAIA 52:⁠11.

1, 2. (a) Mɛɛ anɔkwa saji tsɔɔ akɛ mɛi babaoo sumɔɔ hetsemɔ? (b) Mɛni hewɔ gbɔmɔtsoŋ hetsemɔ he hiaa lɛ?

1 “HETSEMƆ ji nɔ ni nyiɛ Nyɔŋmɔ gbeyeishemɔ sɛɛ lɛlɛŋ.” Nɔ ni jeŋ momo nɛɛ mli abɛ ko kɛɔ nɛ. Hɛɛ, gbɔmɛi pii ahiɛ sɔɔ gbɔmɔtsoŋ hetsemɔ. No hewɔ ni jara wuji ni hɔɔ nibii babaoo kɛ tsofahɔɔmɔ shwapoi hɔɔ samalai, nibii ni jieɔ muji kɛ nɔ ni jieɔ nibii ni jeɔ fu lɛ. Ni no hewɔ ni wɔyɔɔ niiahefɔmɔhei, maŋsaamɔ kɛ falefalefeemɔ nitsumɔhei lɛ. Shi, kɛji akɛ otee he ko ni ahɔɔ niyenii yɛ aloo niyelihe ko, ni mama ni akɛha okpɔlɔ ni obaaye nii yɛ nɔ Iɛ ewo muji, plɛtei lɛ amli ejeee ni mɔ ni jaa niyenii Iɛ hu he ewo muji lɛ hu? Ani enɛ haŋ odaaŋ agbo? Ŋwanejee ko bɛ he akɛ nakai ebaaba lɛ ejaakɛ muji jeee nɔ ni ataoɔ.

2 Shi hetsemɔ jeee sane ni kɔɔ nibii ni yɔɔ fɛo he pɛ. Muji ji nɔ ni hɔ helai sɔrɔtoi babaoo sɛɛ. Taakɛ mɛi ni yɔɔ helatsamɔ he nilee kɛɔ lɛ, ŋmɛnɛŋmɛnɛ beaŋ gbɔmɔ lɛ wala ni etee hiɛ saŋŋ lɛ jɛ nɔyaa ni etee nɔ yɛ falefale shihilɛ mli titri. Nɔ ni fe nakai lɛ, mɛi ni kaseɔ nibii ni ebɔle wɔhe kɛkpe lɛ kɛɔ akɛ mujiwoo miiwo adesa weku lɛ shihilɛ tete he gbeyei.

Yehowa Kɛ Egbɛjiantoo Lɛ, Krɔŋkrɔŋ Ni Amɛhe Tse

3, 4. (a) Te Yehowa Nyɔŋmɔ buɔ mumɔŋ muji ehaa tɛŋŋ? (b) Akɛ Nyɔŋmɔ ni yɔɔ krɔŋkrɔŋ lɛ, mɛni Yehowa taoɔ yɛ ewebii adɛŋ?

3 Eyɛ mli akɛ gbɔmɔtsoŋ hetsemɔ he hiaa kɛha gbɔmɛi pii moŋ, shi mumɔŋ hetsemɔ he hiaa babaoo fe nakai. Klɛŋklɛŋ lɛ, Yehowa hiɔ mumɔŋ muji. Egbeɔ egbojee lɛ he guɔ, eji atua ni atseɔ ashiɔ ejalɛ taomɔ nii. Fɛɛ tsɔɔ akɛ, eji anɔkwale ni ayeee ahaaa lɛ akɛ Mɔ ko lɛ. Mumɔŋ muji, kɛ eji tsɔɔmɔ mli nɔ̃ aloo jeŋba nɔ̃ lɛ gbálaa mɛi ateŋ ni efiteɔ mɔ. Ekɛ yiŋfutumɔ baa ni gbele jɛɔ mli baa. Ŋwanejee ko bɛ he akɛ no hewɔ ni Yehowa Nyɔŋmɔ teɔ shi woɔ enɛ waa nakai lɛ! No hewɔ ni efa eblema webii, Israelbii lɛ akɛ: “Nyɛfea krɔŋkrɔŋ, ejaakɛ krɔŋkrɔŋ ji mi.” (3 Mose 11:​44, 45) No hewɔ hu ni Nyɔŋmɔ bi ni ewebii ni ekpɔ amɛ kɛmiijɛ Babilon kɛmiiya Yerusalem, ni amɛtere nibii ni akɛbaatsu nii yɛ ejamɔ mli lɛ akɛ amɛhi shi yɛ mumɔŋ hetsemɔ mli lɛ. Nyɔŋmɔ jaje, yɛ gbalɛ wiemɔ ni kɔɔ Yehowa Odasefoi ahe ŋmɛnɛ lɛ mli akɛ: “Nyɛtsia nyɛhe, nyɛtsia nyɛhe! nyɛjea kpo kɛjɛa jɛmɛ! Nyɛkataa nɔ ko ni he tseee he! Nyɛjea kpo kɛjɛa emli! Nyɛ mɛi ni nyɛtereɔ Yehowa nibii lɛ, nyɛtsuua nyɛhe!”​—Yesaia 52:⁠11.

4 Yehowa Nyɔŋmɔ faa akɛ wɔ, akɛ edasefoi lɛ, wɔha wɔhe atse, ni ji akɛ wɔfee krɔŋkrɔŋ kɛ krɔŋŋ, jalɔi kɛ mɛi ni muji ko bɛ amɛhe. Ani jeee nakai Yehowa diɛŋtsɛ ji? Afɔɔ ehe wiemɔ yɛ be kɛ bei amli akɛ “Israel Mɔ Krɔŋkrɔŋ”! (Yesaia 12:6; 29:​19; 41:​14; Yeremia 51:⁠5) Ni wɔkaneɔ yɛ Kpojiemɔ 4:8 yɛ gbɛ ni sa nɔ akɛ: “Krɔŋkrɔŋ, krɔŋkrɔŋ, krɔŋkrɔŋ ji Nuŋtsɔ Yehowa Nyɔŋmɔ Ofe lɛ.”

5. (a) Yɛ krɔŋkrɔŋfeemɔ gbɛfaŋ lɛ, mɛni ji anɔkwale yɛ Yesu Kristo, ŋwɛibɔfoi jalɔi lɛ, Nyɔŋmɔ nifeemɔ hewalɛ lɛ kɛ e-Wiemɔ lɛ he? (b) No hewɔ lɛ mɛɛ famɔ Yehowa Nyɔŋmɔ kɛha etsuji ni yɔɔ shikpɔŋ nɛɛ nɔ lɛ?

5 Agbɛnɛ hu, ani atsɛɛɛ Nyɔŋmɔ Bi, Yesu Kristo, akɛ “Mɔ Krɔŋkrɔŋ lɛ ni jɛ Nyɔŋmɔ ŋɔɔ” lɛ? (Yohane 6:​69, NW) Ani atsɛɛɛ Nyɔŋmɔ ŋwɛi sɔɔlɔi lɛ akɛ “bɔfoi krɔŋkrɔŋ”? (Marko 8:38) Ani atsɛɛɛ Nyɔŋmɔ nifeemɔ hewalɛ lɛ akɛ emumɔ krɔŋkrɔŋ? Ni ani atsɛɛɛ Nyɔŋmɔ Wiemɔ Iɛ yɛ gbɛ ni ja nɔ akɛ “ŋmalɛi krɔŋkrɔŋi”? (2 Timoteo 3:15) Eka shi faŋŋ akɛ belɛ akɛ Yehowa Odasefoi lɛ esa akɛ wɔ hu wɔhe atse ni wɔfee krɔŋkrɔŋ, taakɛ afɔ wɔ yɛ 1 Petro 1:​15, 16 Iɛ: “Shi moŋ, bɔ ni mɔ ni tsɛ nyɛ lɛ yɔɔ krɔŋkrɔŋ lɛ, nyɛ hu nyɛfeɔ krɔŋkrɔŋ yɛ nyɛjeŋba fɛɛ mli; ejaakɛ aŋma akɛ: Nyɛfea krɔŋkrɔŋ, ejaakɛ krɔŋkrɔŋ ji mi.”

6. (a) Klɛŋklɛŋ kwraa lɛ mɛɛ gbɛ nɔ atsɔɔ afeɔ Kristofoi mɛi ni he tse? (b) Mɛni hewɔ ehe hiaa akɛ Yehowa webii ahi shi akɛ mɛi krɔŋkrɔŋi kɛ mɛi ni he tse lɛ?

6 Akɛni wɔtsake wɔtsui, wɔkpale ni wɔna hemɔkɛyeli yɛ Yesu Kristo lá ni efɔse eshwie shi Iɛ mli hewɔ lɛ, aha wɔhe etse yɛ Nyɔŋmɔ hiɛ. (1 Korintobii 6:​11; Kpojiemɔ 7:14) Esa akɛ wɔbaa nɛkɛ shihilɛ nɛɛ yi kɛji akɛ wɔmiisumɔ ni wɔya nɔ nakai yɛ duromɔ mli. (Lala 15:​1, 2) Nɔ ni fe nakai lɛ, esa akɛ wɔha wɔhe atse bɔni afee ni wɔsa mɛi fɛɛ ni sumɔɔ anɔkwale lɛ kɛ jalɛ nifeemɔ ni amɛhao yɛ yiwalɛ, kɛ nibii ni he tseee ni amɛnaa ni afeɔ yɛ shikpɔŋ Iɛ nɔ lɛ ahiɛ. (Ezekiel 9:⁠4) Agbɛnɛ hu, ehe miihia waa akɛ wɔhi shi akɛ mɛi krɔŋkrɔŋi kɛ mɛi ni he tse bɔni afee ni wɔkatɔtɔ wɔnanemɛi heyelilɔi lɛ ekomɛi anaji. Taakɛ bɔfo Paulo kai Filipi Kristofoi lɛ: “Ni enɛ he fai mikpaa, akɛ nyɛsuɔmɔ lɛ afa kɛya nɔ, ni eteke nɔ fe tsutsu lɛ yɛ nilee kɛ sɛɛyoomɔ fɛɛ gbɛfaŋ, ni nyɛyoɔ nii ni hi titri lɛ, koni nyɛfee krɔŋŋ ni nanetɔtɔmɔ ko akahi nyɛhe kɛyashi Kristo gbi lɛ nɔ.”​—Filipibii 1:​9, 10; Okɛto Mateo 18:6 he.

Adu Mɛi Komɛi Yɛ Tsɔne Mli

7, 8. (a) Mɛni tsɔɔ akɛ mɛi komɛi hiɛ esɔɔɔ bɔ ni ehe hiaa akɛ amɛaahi shi akɛ Nyɔŋmɔ tsuji ni he tse lɛ? (b) Enɛ maa bɔ ni mɛɛ kɔkɔbɔɔ he hiaa ha lɛ nɔ mi?

7 Nɔ ni yɔɔ awerɛho ji akɛ, wɔtsutsu hefatalɔi lɛ ateŋ mɛi komɛi ehiɛɛɛ amɛhe falefale, krɔŋkrɔŋ, akɛ mɛi ni tere Yehowa nibii. No hewɔ lɛ, ashwie amɛ kɛjɛ Kristofoi asafo lɛ mli yɛ Ŋmalɛ naa nibii sɔrɔtoi komɛi ahewɔ. Akã mɛi komɛi ahiɛ akɛni amɛhiii shi yɛ Biblia shishitoo anɔkwalei anaa hewɔ. Mɛi ni fata mɛnɛɛmɛi ahe hu ji sɔɔlɔi komɛi ni amɛjɔɔ amɛhe nɔ lɛ abii komɛi, kɛ agbɛnɛ nɔkwɛlɔi kɛ asafoŋ sɔɔlɔi komɛi.

8 Eka shi faŋŋ akɛ mɛnɛɛmɛi fɛɛ egbee Satan tsɔne ko mli yɛ gbɛ ko nɔ. Akɛni amɛmiibɔ mɔdɛŋ ni amɛtere Yehowa nibii yɛ be mli ni amɛhiɛɛɛ amɛhe akɛ mɛi ni he tse yɛ mumɔŋ hewɔ lɛ, belɛ amɛmiiku amɛhiɛ amɛshwie famɔ ni yɔɔ Yesaia 52:11 lɛ nɔ ni amɛnyɛŋ amɛfee enɛ yɛ gbɛ ni tsɔɔ akɛ amɛbuuu nii lɛ nɔ. (Okɛto Hiob 9:​1-4 he.) Kwɛ bɔ ni enɛ maa hehiamɔ ni yɔɔ kɔkɔbɔɔ ni anaa yɛ 1 Korintobii 10:12 lɛ nɔ mi: “Mɔ ni susuɔ akɛ edamɔ shi lɛ akwɛ ehe ni ahi koni ekagbee shi!”

Mɛni Hewɔ Naagba Yɔɔ Lɛ?

9. (a) Ni aaahi shi yɛ mumɔŋ hetsemɔ mli Iɛ wa waa yɛ mɛɛ henyɛlɔi etɛ hewɔ? (b) Mɛni hewɔ Satan kɛ edaimonioi lɛ damɔ shi akɛ mɛi ni woɔ Kristofoi ahe gbeyei yɛ nɛkɛ gbɛ nɔ lɛ?

9 Mɛni hewɔ mumɔŋ hetsemɔ mli ni wɔɔhi lɛ kɛ sane ni mli wa baa nakai Iɛ? Ejaakɛ henyɛlɔi sɔrɔtoi etɛ ni he wa ete shi ewo wɔ​—Satan kɛ edaimonioi lɛ, egbɛjianɔtoo ni anaa Iɛ kɛ wɔheloo ni eshafeemɔ gbɔjɔmɔi yɔɔ mli lɛ. Kɛ wɔɔje shishi lɛ, Satan kɛ edaimonioi lɛ yɛ. Ani amɛjeee mɛi ni he tseee, ni amɛkpɔtɔ? Hɛɛ, nakai amɛji. Atsɛɔ daimonioi lɛ akɛ “mumɔi ni he tseee [fɔji].”​—Mateo 10:​1, NW.

10, 11. Mɛni yɔɔ Satan gbɛjianɔtoo ni anaa lɛ he ni haa ewaa kɛhaa Kristofoi akɛ amɛaasɔmɔ yɛ gbɛ ni yɔɔ krɔŋkrɔŋ ni he tse nɔ lɛ?

10 Nɔ ni ji enyɔ lɛ, Satan gbɛjianɔtoo ni anaa lɛ ji wɔhenyɛlɔ. Ejamɔ jeŋ maŋtsɛyeli lɛ he tseee yɛ mumɔŋ, ni sanebimɔ ko bɛ enɛ he. Nakai je ni eshwɛ ni ka ehewalɛ mli lɛ ji. (1 Yohane 5:​19; Kpojiemɔ 16:​13; 17:4; 18:⁠2) Dani wɔjamɔ lɛ aaafee nɔ ni sa Nyɔŋmɔ hiɛ lɛ, esa akɛ ‘wɔto wɔhe kɛjɛ je nɛŋ koni wɔkawo wɔhe mnji.’​—Yakobo 1:⁠27.

11 Nibii ni he tseee hu ji nibii pii ni jeɔ kpo yɛ je lɛŋ adafitswaa woji, woji tɛtrɛbii, televishin gbɛjianɔtooi kɛ sinii sɔrɔtoi amli. Akɛ nɔkwɛmɔ nɔ lɛ, televishin he gbɛjianɔtoo lɛ miifee nɔ ni he tseee yɛ be fɛɛ mli. Afii komɛi ni eho nɛ lɛ, sinii ni he tsee lɛ kamɔ mli ekomekomei; ŋmɛnɛ lɛ nomɛi akwɛɔ. Bɔlɛnamɔ he woji tɛtrɛbii miifrɔke tamɔ mɛlɛ. Yɛ anɔkwale mli lɛ, nɔ ni jwere wɔhiɛ yɛ “naagbee gbii” nɛɛ amli ji “jaramɔ bei ni mli wa.”​—2 Timoteo 3:​1-5, NW.

12. Bɔni afee ni amɛhi shi akɛ mɛi krɔŋkrɔŋi, mɛi ni he tse lɛ, esa akɛ Kristofoi kɛ mɛɛ henyɛlɔ ni yɔɔ amɛ diɛŋtsɛ amɛmli awuu?

12 Nɔ ni haa ewaa diɛŋtsɛ akɛ wɔɔhi shi yɛ hetsemɔ mli ji wɔheloo ni egbee shi lɛ mli akɔnɔi lɛ. (1 Mose 8:​21; Romabii 5:12) No hewɔ lɛ, esa akɛ wɔ fɛɛ wɔpele ni wɔfee nɔ ni ja ni wɔhi shi akɛ mɛi ni tere Yehowa nibii lɛ. (Romabii 7:​13-25) Shi mɛni baaye abua wɔ ni wɔhi shi akɛ mɛi krɔŋkrɔŋi ni he tse?

Nyɛnyɛɛa Nɔ Fɛɛ Nɔ Ni Ji Efɔŋ!

13. Mɛni ji klɛŋklɛŋ nii ni esa akɛ wɔkase efeemɔ kɛji wɔɔhi shi akɛ mɛi ni he tse lɛ ateŋ ekome?

13 Klɛŋklɛŋ nii ni sa akɛ wɔfee ni wɔhi shi akɛ mɛi krɔŋkrɔŋi kɛ mɛi ni he tse akɛ “mɛi ni sumɔɔ Yehowa” lɛ ji ni ‘wɔnyɛ efɔŋ.’ (Lala 97:​10; Romabii 12:⁠9) Esa akɛ wɔnyɛ ni wɔhi nɔ fɛɛ nɔ ni ji efɔŋ lɛ waa, ni bɔ ni eeeŋɔɔ wɔheloo ni egbee shi lɛ naa yɛ he kukuoo ko mli aha lɛ kɔɔɔ he eko. Ehe miihia ni wɔya nɔ wɔkɛɛ wɔhe akɛ kɛji akɛ wɔhiii shi yɛ hetsemɔ mli lɛ efɔŋ baaba wɔnɔ. (Galatabii 6:​7, 8) Agbɛnɛ hu, esa akɛ wɔha awui ni efɔŋ ni wɔfeɔ lɛ yeɔ mɛi krokomɛi lɛ ahi wɔjwɛŋmɔ mli. Ni nɔ ni fe fɛɛ lɛ, ni wɔhi ni wɔkpoo nɔ fɛɛ nɔ ni ji efɔŋ bɔni afee ni wɔkɛ heguɔgbee akaba Yehowa Nyɔŋmɔ nɔ.

14. (a) Bɔni afee ni wɔhi shi akɛ mɛi ni he tse yɛ jeŋba mli lɛ, esa akɛ wɔbu wɔhe kɛjɛ mɛni he? (b) Mɛɛ gbɛnaa nii ka nyɛmimɛi yei anɔ yɛ enɛ gbɛfaŋ?

14 Bɔni afee ni wɔhe atse lɛ, esa akɛ wɔbu wɔhe kɛjɛ nibii tamɔ jeŋba shara he jwɛŋmɔ ni wɔɔna kɛ mɛi krokomɛi ni jeee wɔhefatalɔi yɛ gbalashihilɛ mli ni wɔkɛ amɛ aaaje kpo kɛha shisheramɔ lɛ he. Taakɛ Paulo wo ŋaa yɛ 1 Timoteo 5:​1, 2 lɛ, esa akɛ hii ni ji Kristofoi lɛ abu amɛmumɔŋ nyɛmimɛi yei ni amɛdara lɛ akɛ nyɛmɛi kɛ obalayei lɛ hu akɛ amɛheloo naa nyɛmimɛi yei yɛ hetsemɔ fɛɛ mli. Shi yɛ enɛɛmɛi fɛɛ mli lɛ, gbɛnaa nii hu ka wɔnyɛmimɛi yei lɛ anɔ akɛ “amɛkɛ atade ni sa kɛ hiɛ ni gboɔ nɔ kɛ jwɛŋmɔ ni sa awula amɛhe.” (1 Timoteo 2:​9, 10) Kɛ yei kwɛ ashwishwɛ mli lɛ, ŋwanejee ko bɛ he akɛ amɛle akɛ amɛkɛ jwɛŋmɔ ni sa ewula amɛhe aloo amɛ atade lɛ gbalaa bɔlɛnamɔ he jwɛŋmɔ kɛbaa mɛi amli. Hiɛshikamɔ aloo hiɛ ni gboɔ nɔ ji nɔ ni teɔ shi woɔ je lɛŋ bɔlɛnamɔ he sui ni ajieɔ lɛ kpo lɛ.​—Mika 6:⁠8.

Ha Ohiɛ Ahi Omumɔŋ Hiamɔ Nii Anɔ!

15. Mɛni ji gbɛi kpakpai ni esa akɛ wɔtsɔ nɔ ni wɔhi shi akɛ mɛi ni he tse?

15 Shi, ni aaanyɛ̃ nɔ ni ehiii lɛ ji gbɛ ni atsɔɔ nɔ ahiɔ shi yɛ krɔŋkrɔŋfeemɔ kɛ hetsemɔ mli lɛ fa ko pɛ kɛkɛ. Esa akɛ wɔtsu nibii kpakpai komɛi hu yɛ he. Esa akɛ wɔha wɔhiɛ ahi wɔmumɔŋ hiamɔ nii anɔ yɛ be fɛɛ mli. (Mateo 5:​3, NW) Kwɛ bɔ ni ehe hiaa akɛ “mɛi ni sumɔɔ Yehowa” lɛ kɛ e-Wiemɔ lɛ alɛ amɛhe yɛ be fɛɛ mli! (Lala 119:​105-112) Esa akɛ wɔkɛ ŋaawoo kpakpa ni yɔɔ Filipibii 4:8 lɛ ato wɔtsui mli, ni wɔkɛ nibii ni he tse ni tswaa mɔ maa shi awo wɔjwɛŋmɔ mli obɔ. Nɔ ni baaye abua babaoo hu ji ŋmalɛi ni wɔkɛaato wɔjwɛŋmɔ mli kɛ Maŋtsɛyeli lalai lɛ amli wiemɔi lɛ hu ni wɔɔkase ni eka wɔjwɛŋmɔ mli. Enɛ baaba wɔjwɛŋmɔ mli yɛ be mli ni wɔjieɔ wɔhiɛtserɛ, aloo gbɛkɛ, be mli ni wɔkamɔ shi ni ekolɛ wɔwɔko.​—Lala 63:7; 77:⁠7.

16. Yɛ mɛɛ gbɛ nɔ wɔnyɛmimɛi ni wɔkɛ amɛ aaabɔ lɛ baaye abua ni wɔhi shi akɛ mɛi krɔŋkrɔŋi kɛ mɛi ni he tse?

16 Kɛji akɛ wɔhiɛ yɛ wɔmumɔŋ hiamɔ nii anɔ lɛ, wɔbaaya asafoŋ kpeei daa, he ni wɔbaawowoo wɔhe hewalɛ kɛya nitsumɔi kpakpai ni he tse mli lɛ. (Hebribii 10:​23-25) Taakɛ bɔ ni naanyobɔɔ fɔŋ baaha wɔfee mɛi ni he tseee lɛ, nakai nɔŋŋ hu naanyobɔɔ kpakpa baaye abua wɔ ni wɔhe atse yɛ mumɔŋ. Wɔnaanyobɔɔ yɛ hiɛtserɛjiemɔ bei amli ni wɔɔkwɛ lɛ jogbaŋŋ lɛ hu he hiaa koni eha wɔhi shi akɛ mɛi ni he tse yɛ mumɔŋ.​—1 Korintobii 15:⁠33.

17. Mɛni hewɔ sɔlemɔ baanyɛ aye abua wɔ ni wɔhi shi akɛ mɛi ni he tse?

17 Asaŋ nɔ ni esaaa akɛ wɔkuɔ wɔhiɛ wɔshwieɔ nɔ ji yelikɛbuamɔ ni wɔnine shɛɔ nɔ kɛjɛɔ sɔlemɔ mli lɛ. Awoɔ wɔ ŋaa ni “nyɛhiɛa sɔlemɔ mli daa,” ni agbɛnɛ “nyɛsɔlea ni nyɛkafɔ̃a.” (Romabii 12:​12; 1 Tesalonikabii 5:17) Esaaa akɛ wɔfeɔ mɛi ni bɛ deka tsɔ bɔ ni no aaaha wɔfee mɛi ni sɔleee. Nyɛhaa wɔsɔlea wɔbia nilee, wɔbia hewalɛ, wɔbia Nyɔŋmɔ mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ. Kɛkɛ lɛ, yɛ be mli ni wɔtsuɔ nɔ ni wɔsɔleɔ wɔbiɔ lɛ he nii lɛ, wɔbaana “Nyɔŋmɔ toiŋjɔlɛ” ni baabu wɔtsui kɛ wɔjwɛŋmɔŋ nyɛmɔi ahe ni ebaanyɛ eye ebua wɔ ni wɔhi shi akɛ mɛi krɔŋkrɔŋi, mɛi ni he tse.​—Filipibii 4:​6, 7.

18. Wɔhe ni wɔkɛaawo Yehowa sɔɔmɔ mli kwraa lɛ baanyɛ aye abua wɔ yɛ mɛɛ gbɛ nɔ?

18 Mɛi krokomɛi ni wɔɔwie Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ he wɔtsɔɔ amɛ kɛ Yehowa sɔɔmɔ lɛ mli ni wɔkɛ wɔhe aaawo kwraa lɛ ji yelikɛbuamɔ nɔ kpele ni haa wɔhiɔ shi akɛ mɛi krɔŋkrɔŋi ni he tse. Mɛi ni kɛ amɛhe wo jeŋba gbonyo mli lɛ ateŋ mɛi ni fa ji mɛi ni fee nakai yɛ be mli ni amɛjieɔ amɛhiɛtserɛ, tamɔ be mli ni amɛtee gbɛhamɔ nɛkɛ. Mɛɛ kɔkɔbɔɔ he nɔkwɛmɔ nɔ wɔyɔɔ yɛ Maŋtsɛ David sane lɛ mli nɛkɛ! Eji agbiɛnaa be, be mli ni maŋtsɛmɛi kɛyaa ta, shi David hi shia, ni eejɔɔ ehe! Nakai be mli ekɛ Batsheba bote naagba mli lɛ. (2 Samuel 11:​1-4) Eka shi faŋŋ akɛ, belɛ esa akɛ wɔkwɛ wɔhe nɔ jogbaŋŋ yɛ be fɛɛ mli kɛ wɔɔnyɛ wɔhi shi akɛ mɛi ni he tse ni tereɔ Yehowa nibii lɛ.

19. Mɛni hewɔ henɔyeli he hiaa kɛha hetsemɔ shihilɛ lɛ?

19 Kɛji akɛ wɔmiisumɔ ni Yehowa Nyɔŋmɔ aya nɔ eha wɔtere enibii lɛ belɛ ehe miihia ni wɔkɛ henɔyeli atsu nii. (Galatabii 5:​22, 23; 1 Korintobii 9:27) Esa akɛ wɔtsɔse wɔjwɛŋmɔi ni wɔbu wɔtsuii ahe, ni wɔkpoo kaai fɛɛ, wɔgbe wɔsusumɔi fɛɛ ni aaaha wɔsusu nibii ni he tseee ahe lɛ. Taakɛ Yesu Kristo wie lɛ lɛ, esa akɛ wɔsumɔ akɛ wɔɔfã wɔhiŋmɛi, aloo wɔfɔ wɔnine, aloo wɔnane, yɛ mfonirifeemɔ gbɛ nɔ, kɛji akɛ amɛmiitɔtɔ wɔnane lɛ. (Marko 9:​43-48) Paulo kɛ ŋaawoo kpakpa ni tamɔ enɛ nɔŋŋ ha yɛ Efesobii 4:​29–5:⁠5.

20, 21. (a) Mɛni suɔmɔ kɛha Yehowa Nyɔŋmɔ baanyɛ atsu yɛ yelikɛbuamɔ ni ekɛaaha wɔ ni wɔhi shi akɛ mɛi ni he tse lɛ mli? (b) Mɛɛ gbɛ nɔ suɔmɔ kɛha wɔnyɛmimɛi kɛ mɛi krokomɛi aanyɛ aye abua wɔ ni wɔhi shi akɛ mɛi ni he tse yɛ mumɔŋ?

20 Suɔmɔ ni wɔyɔɔ kɛha Yehowa lɛ titri hu ji nɔ ni baaye abua wɔ ni wɔhi shi akɛ mɛi ni he tse. Ani wɔji “mɛi ni sumɔɔ Yehowa” lɛlɛŋ? Ani wɔhiɛ sɔɔ nibii fɛɛ ni efee kɛha wɔ lɛ? Ani wɔtswa wɔfai shi akɛ wɔkɛ lɛ baanyiɛ, taakɛ blema anɔkwafoi lɛ fee lɛ? (1 Mose 5:​24; 6:⁠9) Kɛji nakai ni Iɛ, anɔkwale suɔmɔ kɛha Yehowa Nyɔŋmɔ baaye abua wɔ ni wɔhi shi akɛ mɛi krɔŋkrɔŋi, mɛi ni he tse. Hɛɛ, kɛji akɛ wɔsumɔɔ lɛ kɛ wɔtsui muu lɛ fɛɛ, wɔsusuma, jwɛŋmɔ kɛ hewalɛ fɛɛ lɛ, wɔbaashe gbeyei akɛ wɔɔfee nɔ ko ni esaŋ ehiɛ. No hewɔ lɛ, akɛ “mɛi ni sumɔɔ Yehowa” lɛ, ekaba akɛ wɔɔgbala wɔhe shi kɛya sɛɛ aloo ni wɔɔha je lɛ awo wɔhe muji aloo kɛtsɔ wɔ diɛŋtsɛ wɔ akɔnɔi ni esaaa lɛ anɔ.​—Marko 12:​29, 30; Hebribii 10:​38, 39.

21 Nɔ ni yeɔ buaa waa hu koni wɔhi shi yɛ hetsemɔ mli akɛ mɛi krɔŋkrɔŋi hu ji anɔkwale suɔmɔ ni pɛsɛmkunya bɛ mli ni wɔɔna wɔha wɔnyɛmimɛi. Kɛji akɛ wɔyɛ amɛmumɔŋ hilɛ he miishɛɛ diɛŋtsɛ lɛ, belɛ wɔbaakwɛ jogbaŋŋ ni wɔkawo amɛ mlifu aloo wɔkaha amɛnu he akɛ amɛhe tseee kɛtsɔ wɔ diɛŋtsɛ wɔwiemɔ ni he tseee, kɛ wɔnifeemɔi ni he tseee nɔ, kɛ agbɛnɛ kɛtsɔ jeŋba ni he tseee ni wɔkɛ wɔhe aaawo mli lɛ nɔ. Kaimɔ akɛ, suɔmɔ “nyaaa nɔ sha he.” (1 Korintobii 13:​4, 6) Suɔmɔ kɛha Nyɔŋmɔ kɛ wɔnaanyo ni pɛsɛmkunya bɛ mli lɛ haŋ wɔfee esha yɛ nibii ni tamɔ nɛkɛ mli. Ebaaha wɔna henɔyeli, ‘ni wɔnyiɛ trɔmɔɔ.’​—Hebribii 12:⁠13.

Nyɔmɔwooi Ni Jɛɔ Hetsemɔ Shihilɛ Mli Baa

22, 23. Mɛni ji nyɔmɔwoo ni wɔ diɛŋtsɛ lɛ wɔbaana yɛ hetsemɔ shihilɛ mli ni wɔhiɔ lɛ hewɔ?

22 Mɛni ji nyɔmɔwooi ni jɛɔ hetsemɔ shihilɛ akɛ mɛi ni tereɔ Yehowa nibii lɛ mli baa? Nɔ ni fata enɛɛmɛi ahe ji “henilee kpakpa” kɛ “tsui ni mli tse.” (1 Timoteo 1:⁠5) Jwɛŋmɔŋ toiŋjɔlɛ ji nyɔmɔwoo kroko. Kɛ wɔhi shi yɛ mumɔŋ hetsemɔ mli lɛ, wɔnuŋ piŋmɔ ni henilee gbonyo kɛhaa Iɛ he​—miishɛɛ ni bɛ, nyɔɔŋteŋ ni anyɛɛɛ awɔ, gbeyei ni asheɔ akɛ sane lɛ aaaje kpo. Hɛɛ, kɛ wɔhi shi yɛ hetsemɔ mli lɛ wɔnyɛŋ wɔfee osatofoi​—ni miibɔ mɔdɛŋ ni wɔkɛ nɔ ko atee. Heyeli kɛmiijɛ nɛkɛ nibii nɛɛ amli lɛ ji nyɔmɔwoo kpakpa lɛlɛŋ.

23 Nyɔmɔwoo kroko ni jɛɔ krɔŋkrɔŋfeemɔ kɛ hetsemɔ shihilɛ mli baa ji akɛ ebaaha wekukpaa kpakpa aka wɔ kɛ wɔnyɛmimɛi, wɔwekumɛi kɛ mɛi ni yɔɔ sɛɛ lɛ ateŋ. Wɔhenilee gbaŋ wɔnaa akɛ wɔtɔtɔ mɔ ko nane. Agbɛnɛ hu, kɛ wɔhi shi yɛ hetsemɔ mli lɛ, wɔbaanyɛ wɔtsɔ suɔmɔ nɔ wɔtswa mɔ kroko wɔma shi. (1 Korintobii 8:⁠1) Enɛ baaha wɔna miishɛɛ babaoo ni jɛɔ nihamɔ mli baa lɛ, ni ji yelikɛbuamɔ ni wɔkɛhaa koni ahi aha mɛi krokomɛi yɛ mumɔŋ.​—Bɔfoi lɛ Asaji 20:⁠35.

24. Mɛni ji yiŋtoo ni hi ni da fe fɛɛ hewɔ ni wɔsumɔɔ akɛ wɔɔhi shi akɛ Yehowa webii ni he tse lɛ?

24 Yɛ fɛɛ sɛɛ lɛ, kɛ wɔhi shi yɛ hetsemɔ mli akɛ mɛi ni tere Yehowa nibii lɛ ebaaha wɔŋwɛi Tsɛ lɛ tsui anya ni enɛ baaha ena hetoo eha Satan ni bɔɔ lɛ ahora lɛ. (Abɛi 27:11) Yɛ anɔkwale mli lɛ, yɛ nɔ ni Yehowa Nyɔŋmɔ efee kɛha wɔ lɛ fɛɛ hewɔ lɛ, enɛ he nyɔmɔ ka wɔnɔ ni esa akɛ wɔwo wɔha lɛ. No hewɔ lɛ, akɛ Yehowa odasefoi anɔkwafoi lɛ, eba akɛ wɔ fɛɛ wɔɔhi shi yɛ hetsemɔ kɛ krɔŋkrɔŋfeemɔ mli, akɛ mɛi ni tereɔ enibii. Kɛha Nyɔŋmɔ anunyam, woo kɛ yijiemɔ, kɛha wɔnyɛmimɛi kɛ wɔwekui atswaa kɛ shimaa, kɛ agbɛnɛ yɛ wɔnaanɔ yiwalaheremɔ hewɔ lɛ, nyɛhaa wɔhia shi akɛ mɛi ni he tse!a

[Shishigbɛ niŋmai]

a Ajie kɛjɛ May 1, 1983 Blɔfo Buu-Mɔɔ lɛ mli.

    Ga Woji (1980-2025)
    Shi Mli
    Botemɔ Mli
    • Ga
    • Kɛmaje
    • Bɔ Ni Misumɔɔ Lɛ Mihãa
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mlai Ni Yɔɔ He
    • Ohe Saji
    • Ohe Saji Lɛ Ahe Gbɛjianɔtoo
    • JW.ORG
    • Botemɔ Mli
    Kɛmaje