NIKASEMƆ 15
Gbɔmɔtsoŋ Hesaamɔ Kpakpa
OGBƆMƆTSOŊ hesaamɔ wieɔ babaoo yɛ ohe. Yɛ be mli ni Yehowa naa bɔ ni tsui lɛ ji lɛ, efɔɔ kaa akɛ adesai muɔ sane naa kɛjɛɔ nɔ ni amɛnaa yɛ “kponɔgbɛ” lɛ mli. (1 Sam. 16:7) Kɛ́ ohe tse ni osaa ohe jogbaŋŋ lɛ, eka shi faŋŋ akɛ mɛi krokomɛi baamu sane naa akɛ obuɔ ohe, ni amɛbaasumɔ ni amɛbo bo toi jogbaŋŋ. Ohe ní ooosaa bɔ ni sa lɛ hu baawie gbɛjianɔtoo ní odamɔ shi kɛha lɛ lɛ he ekpakpa, kɛ bɔ ni otoibolɔi lɛ buɔ Nyɔŋmɔ ni ojáa lɛ lɛ amɛhaa.
Gbɛtsɔɔmɔi ni Esa akɛ Okɛtsu Nii. Biblia lɛ efeee mlai babaoo yɛ gbɔmɔtsoŋ hesaamɔ he. Shi ekɛ shishitoo mlai ni ŋmɛɔ pɛpɛɛpɛ ní baanyɛ aye abua wɔ koni wɔfee yiŋkpɛi kpakpai haa wɔ. Nɔ titri ni yɔɔ enɛɛmɛi fɛɛ sɛɛ ji anɔkwale ni eji akɛ, ‘wɔfeɔ nii fɛɛ wɔkɛwoɔ Nyɔŋmɔ hiɛ nyam.’ (1 Kor. 10:31) Mɛɛ shishitoo mlai ni kɔɔ wɔgbɔmɔtsoŋ hesaamɔ he yɔɔ enɛ mli?
Klɛŋklɛŋ lɛ, Biblia lɛ woɔ wɔ hewalɛ ni wɔhe atse, yɛ wɔgbɔmɔtsoŋ kɛ wɔtadewoo mli. Yɛ Mla ni Yehowa kɛha blema Israel lɛ mli lɛ, ekɛ taomɔ nii ni kɔɔ hetsemɔ he ha. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, kɛ́ osɔfoi lɛ miitsu nii lɛ, esa akɛ amɛju amɛhe ni amɛfɔ amɛtadei lɛ ahe yɛ bei ni ato lɛ mli. (3 Mose 16:4, 24, 26, 28) Kristofoi bɛ Mose Mla lɛ shishi, shi shishitoo mlai ni yɔɔ mli lɛ ahe miihia lolo. (Yoh. 13:10; Kpoj. 19:8) Titri lɛ, kɛ́ wɔmiiya jamɔhe loo wɔkɛ wɔhe miiwo shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli lɛ, esa akɛ wɔgbɔmɔtso, wɔmumɔ, kɛ wɔtade he atse bɔni afee ni wɔkawo mɛi krokomɛi amli fu. Esa akɛ mɛi ni haa wiemɔ loo mɛi ni feɔ nɔkwɛmɔnii yɛ asafo lɛ hiɛ lɛ afee nɔkwɛmɔnɔ kpakpa yɛ enɛ gbɛfaŋ. Wɔgbɔmɔtsoŋ hesaamɔ ni wɔɔkwɛ lɛ jogbaŋŋ lɛ tsɔɔ bulɛ ni wɔyɔɔ kɛha Yehowa kɛ egbɛjianɔtoo lɛ.
Nɔ ni ji enyɔ lɛ, Biblia lɛ woɔ wɔ hewalɛ koni wɔná hiɛshikamɔ kɛ jwɛŋmɔ ni sa. Bɔfo Paulo wo Kristofoi yei hewalɛ ni “amɛkɛ atade ni sa kɛ hiɛ ni gboɔ nɔ̃ kɛ jwɛŋmɔ ni sa awula amɛhe, jeee kɛ yigbɔɔ loo shika loo adiagbai loo atade ni jara wa, shi moŋ kɛ nitsumɔi kpakpai ni sa yei ni tsɔɔ amɛhe akɛ Nyɔŋmɔ jálɔi lɛ.” (1 Tim. 2:9, 10) Hiɛshikamɔ kɛ jwɛŋmɔ ni sa hu he miihia yɛ hii atadewoo kɛ hesaamɔ mli.
Mɔ ni hiɛ kã shi lɛ kwɛɔ koni ekawo mɛi krokomɛi amli la bɔ ni esaaa, ni ekagbala jwɛŋmɔ kɛmiiba lɛ diɛŋtsɛ enɔ. Jwɛŋmɔ ni sa kɛ nilee, loo yiŋkpɛɛ kpakpa baa. Mɔ ni jieɔ nɛkɛ sui nɛɛ akpo lɛ ŋmɛɔ pɛpɛɛpɛ, ni enɛ jɛɔ bulɛ ní eyɔɔ kɛha shishitoo mlai ni Nyɔŋmɔ gbeyeishemɔ yɔɔ mli lɛ mli. Sui nɛɛ akpo ní wɔɔjie lɛ etsɔɔɔ akɛ esaaa akɛ wɔsaa wɔhe yɛ gbɛ ni yɔɔ fɛo nɔ, shi moŋ ehaa wɔkɛ nilee saa wɔhe ni wɔtsiɔ wɔhe kɛjɛɔ atadewoo kɛ hesaamɔ ní fe nine lɛ he. (1 Yoh. 2:16) Wɔbaasumɔ ni wɔkɛ shishitoo mlai nɛɛ atsu nii kɛji wɔyɛ jamɔhe, wɔkɛ wɔhe ewo shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli, loo wɔkɛ wɔhe ewo nifeemɔi krokomɛi amli. Esa akɛ atadei ni wɔwoɔ daa gbi lɛ po ajie hiɛshikamɔ kɛ jwɛŋmɔ ni sa kpo. Wɔbaanyɛ wɔná hegbɛi ni wɔkɛye trukaa odase yɛ skul loo wɔ nitsumɔhe. Yɛ be mli ni wɔnyɛŋ wɔsaa wɔhe tamɔ be mli ni wɔyaa asafoŋ kpeei, kpeei wuji, kɛ kpeei bibii ashishi lɛ, kɛlɛ, esa akɛ wɔtadewoo afee nɔ ni he tse, ni tsɔɔ hiɛshikamɔ.
Eji anɔkwale akɛ, wɔ fɛɛ wɔwooo atade kome. Akpaaa wɔ gbɛ akɛ wɔɔfee nakai. Gbɔmɛi yɛ nibii srɔtoi ni amɛsumɔɔ, ni enɛ sa jogbaŋŋ. Shi esa akɛ akɛ Biblia gbɛtsɔɔmɔi atsu nii be fɛɛ be.
Bɔfo Petro tsɔɔ po akɛ akɛ nibii ni he hiaa babaoo fe yigbɔɔ kɛ hewulamɔ atadei toɔ “tsuiiaŋ gbɔmɔ ni aŋɔtee lɛ” he. (1 Pet. 3:3, 4) Kɛ́ wɔtsuii yimɔ obɔbɔ kɛ suɔmɔ, miishɛɛ, toiŋjɔlɛ, mlihilɛ, kɛ hemɔkɛyeli ni ma shi shiŋŋ lɛ, no lɛ enɛɛmɛi baafee wɔmumɔŋ atadei ni baawo Nyɔŋmɔ hiɛ nyam lɛɛlɛŋ.
Nɔ ni ji etɛ lɛ, Biblia lɛ woɔ wɔ hewalɛ koni wɔsusu he kɛji wɔgbɔmɔtsoŋ hesaamɔ sa jogbaŋŋ lo. Atsĩ “atade ni sa” tã yɛ 1 Timoteo 2:9. Yɛ be mli ni bɔfo Paulo miiwie yei atadei ahe titri lɛ, shishitoo mla nɛɛ baanyɛ akɔ hii hu ahe. Nɔ fɛɛ nɔ ni ato he gbɛjianɔ jogbaŋŋ lɛ he tse ni eyɛ fɛo. Kɛ́ wɔyɛ heloonaa nii babaoo loo wɔbɛ eko jio lɛ, wɔbaanyɛ wɔha wɔgbɔmɔtsoŋ hesaamɔ he atse.
Wɔgbɔmɔtso he nibii lɛ ateŋ klɛŋklɛŋ nɔ̃ ni mɛi krokomɛi kadiɔ ji wɔyitsɔi. Esa akɛ ehe atse, loo nɔ ni ato he gbɛjianɔ jogbaŋŋ. Kusum ni yɔɔ he ni mɔ yɔɔ, kɛ fɔmɔ su náa bɔ ni mɛi kuɔ loo amɛfeɔ amɛyitsɔi amɛhaa lɛ nɔ hewalɛ. Yɛ 1 Korintobii 11:14, 15 lɛ, wɔnaa ŋaawoo ni bɔfo Paulo kɛha ni kɔɔ yitsɔitoo he, ni eka shi faŋŋ akɛ ekɔɔ otii enyɔ nɛɛ fɛɛ he. Shi kɛlɛ, kɛ́ bɔ ni mɔ ko toɔ eyitsɔi ehaa lɛ tsɔɔ akɛ eesumɔ ni etamɔ nuu loo yoo lɛ, no lɛ enɛ teɔ shi ewoɔ Biblia shishitoo mlai.—5 Mose 22:5.
Yɛ hii agbɛfaŋ lɛ, nɔ ni baanyɛ afata gbɔmɔtsoŋ hesaamɔ ni he tse he ji ní ashɛ tsɛŋ jogbaŋŋ. Yɛ hei ni abuɔ tsɛŋ ni etsa akɛ esa lɛ, esa akɛ mɔ fɛɛ mɔ ni miisumɔ ni eto enɛɛmɛi ekomɛi lɛ asaa he jogbaŋŋ.
Nɔ ni ji ejwɛ lɛ, esaaa akɛ wɔgbɔmɔtsoŋ hesaamɔ tsɔɔ akɛ wɔsumɔɔ je lɛ kɛ egbɛ̀i lɛ. Bɔfo Yohane wo ŋaa akɛ: “Nyɛkasumɔa je lɛ aloo nibii hu ni yɔɔ je lɛŋ.” (1 Yoh. 2:15-17) Eshafeemɔi akɔnɔi babaoo kadiɔ je nɛɛ. Yɛ enɛɛmɛi amli lɛ, Yohane tsĩ esha heloo lɛ sɛɛdii nii lɛ kɛ nɔ ni mɔ ko yɔɔ lɛ mli hewoo lɛ tã. Ŋmalɛi lɛ hu gbalaa jwɛŋmɔ kɛbaa atuatsemɔ mumɔ lɛ, loo toiboo ni afeee ahaaa nɔyeli hegbɛ lɛ nɔ. (Abɛi 17:11; Efe. 2:2) Bei pii lɛ, nɛkɛ akɔnɔi kɛ sui nɛɛ jeɔ kpo yɛ bɔ ni gbɔmɛi woɔ amɛ atadei ní amɛsaa amɛhe amɛhaa lɛ mli. Nɔ ni jɛɔ mli baa ji akɛ, amɛgbɔmɔtsoŋ hesaamɔ feɔ nɔ ni esaaa, nɔ ni teeɔ bɔlɛnamɔ shi, ní ebɛ fɛo, akwraaa, asusuuu he, loo ebɛ hiŋmɛi nɔ. Ákɛ Yehowa tsuji lɛ, wɔtsiɔ wɔhe kɛjɛɔ nakai hesaamɔi ni jeee Kristofoi agbɛ̀i lɛ ahe.
Yɛ nɔ najiaŋ ni oookase je lɛ, kwɛ bɔ ni ehi jogbaŋŋ akɛ oooha Kristofoi asafo lɛ mli hii kɛ yei ni edara yɛ mumɔŋ lɛ anɔkwɛmɔnɔ kpakpa lɛ aná bɔ ni owoɔ atade ni osaa ohe ohaa lɛ nɔ hewalɛ! Oblahii ní shweɔ ni gbi ko lɛ amɛbatsɔmɔ wielɔi ní haa maŋshiɛmɔi lɛ baanyɛ akadi atadei ni mɛi ni he esa momo ní amɛhaa maŋshiɛmɔi lɛ woɔ lɛ. Mɛi fɛɛ baanyɛ akase nii kɛjɛ nɔkwɛmɔnii ni aŋkroaŋkroi ní kɛ anɔkwayeli kɛ afii babaoo ewo maŋ shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli lɛ efee lɛ mli.—1 Tim. 4:12; 1 Pet. 5:2, 3.
Nɔ ni ji enumɔ lɛ, yɛ be mli ni okpɛɔ oyiŋ yɛ nɔ ni sa lɛ he lɛ, esa akɛ oha ehi ojwɛŋmɔ mli akɛ, “Kristo hu haaa ehe asa ehiɛ.” (Rom. 15:3) Nɔ ni Yesu susu he klɛŋklɛŋ ji Nyɔŋmɔ suɔmɔnaa nifeemɔ. Yesu kɛ mɛi krokomɛi ní eeeye ebua amɛ lɛ hu ye nɔ ni esumɔɔ hiɛ. Yɛ nɔ ni kɔɔ atadei kɛ hesaamɔi komɛi ahe lɛ, kɛ́ nɔ ko baatee naatsii ko shi yɛ wɔ kɛ gbɔmɛi ni wɔsumɔɔ amɛ lɛ ateŋ lɛ, mɛni esa akɛ wɔfee? Heshibaa mumɔ ni Kristo jie lɛ kpo ní wɔɔkase lɛ baaye abua wɔ koni wɔkpɛ wɔyiŋ yɛ nilee mli. Bɔfo Paulo kɛ shishitoo mla lɛ ha akɛ: “Ni asaŋ wɔtooo mɔ ko mɔ ko pampi yɛ nɔ ko nɔ ko mli.” (2 Kor. 6:3) Yɛ enɛ hewɔ lɛ, wɔbaanyɛ wɔfɔ̃ɔ yitoo, yigbɔɔ, loo atade ko ni baanyɛ agbala mɛi ni wɔtaoɔ wɔye amɛ odase lɛ ajwɛŋmɔ kɛya sɛɛ lɛ.
Shidaamɔ loo Shitamɔ. Shidaamɔ loo shitamɔ kpakpa hu fata gbɔmɔtsoŋ hesaamɔ kpakpa he. Eji anɔkwale akɛ wɔ fɛɛ wɔhiɛɛɛ wɔhe yɛ gbɛ kome nɔ, ni wɔbɔɔɔ mɔdɛŋ akɛ wɔɔtsake wɔhe wɔwo shihilɛ ko mli. Shi kɛlɛ, esa kadimɔ waa akɛ taakɛ Biblia lɛ tsɔɔ lɛ, shi ní adamɔɔ jaŋŋ lɛ tsɔɔ mɔ diɛŋtsɛ anunyam kɛ nɔ kpakpa gbɛkpamɔ. (3 Mose 26:13; Luka 21:28) Ni kɛlɛ, yɛ afii babaoo ni nyɛmi nuu loo nyɛmi yoo ko kɛkoto shi kɛtsu nii, loo yɛ efii ni etee hiɛ loo gbɔmɔtsoŋ gbɔjɔmɔ hewɔ lɛ, ekolɛ enyɛŋ edamɔ shi jaŋŋ loo ehe baahia ni ekpasa nɔ ko kɛha sɛɛfimɔ. Shi kɛha mɛi ni baanyɛ afee nakai lɛ, aajie shi ni amɛaadamɔ jaŋŋ beni amɛwieɔ amɛtsɔɔ mɛi krokomɛi lɛ yi bɔ ni afee ni ekafee tamɔ nɔ ni amɛbɛ mɔ bulɛ loo amɛkɛ faikpamɔ miiha. Nakai nɔŋŋ yɛ be mli ni tɔmɔ ko bɛ he akɛ wielɔ ko kɛ eniji aaaŋmɛ wiemɔ okpɔlɔ lɛ nɔ yɛ be kɛ bei amli lɛ, ehaa etoibolɔi lɛ naa jwɛŋmɔ ni ja kɛji ekpasaaa wiemɔ okpɔlɔ lɛ.
Nibii ni He Tse. Jeee wɔgbɔmɔtsoŋ hesaamɔ pɛ esa akɛ wɔha ehe atse lɛ, shi moŋ esa akɛ wɔha nibii ni wɔkɛtsuɔ nii yɛ shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli hu he atse.
Susumɔ o-Biblia lɛ he. Wɔ fɛɛ wɔnyɛŋ wɔhe Biblia hee kɛji wɔnɔ lɛ gbɔ. Ni kɛlɛ, ekɔɔɔ he eko bei abɔ ni wɔkɛhiɛ wɔ Biblia lɛ, esa akɛ etsɔɔ akɛ wɔhiɛ lɛ jogbaŋŋ.
Eji anɔkwale akɛ, gbɛ̀i babaoo yɛ ni akɛaato woji awo odaseyeli baagi mli, shi esa akɛ ehe atse. Ani ona ni woji miifiliki kɛmiijɛ Biblia ko mli beni shiɛlɔ lɛ saa ehe koni ekane ŋmalɛ ko etsɔɔ shiatsɛ lɛ loo beni nyɛmi nuu ko haa wiemɔ yɛ asafo lɛ mli? Egbala ojwɛŋmɔ, aloo jeee nakai? Kɛ́ woji ni akɛwo Biblia ko mli lɛ gbalaa mɛi ajwɛŋmɔ lɛ, no lɛ eeenyɛ efee akɛ woji lɛ ni okɛaawo he kroko lɛ baaha onyɛ oto onibii lɛ ahe gbɛjianɔ jogbaŋŋ. Kadimɔ hu akɛ, abuɔ Biblia kɛ jamɔŋ woji krokomɛi ni akɛshwieɔ shikpɔŋ lɛ akɛ nii ni abuuu yɛ kusumii komɛi mli.
Esa akɛ gbɔmɔtsoŋ hesaamɔ kpakpa afee nɔ ni he hiaa wɔ. Enáa bɔ ni mɛi krokomɛi buɔ wɔ ehaa lɛ hu nɔ hewalɛ. Shi nɔ ni fe fɛɛ lɛ, wɔsusuɔ he jogbaŋŋ ejaakɛ wɔmiisumɔ ni ‘wɔwula Nyɔŋmɔ ni ji wɔyiwalaherelɔ lɛ tsɔɔmɔ lɛ yɛ nibii fɛɛ mli.’—Tito 2:10.